Çocuğa Ölümü Anlat(Mak)Abilmek
ÇOCUĞA ÖLÜMÜ ANLAT(MAK)ABİLMEK
Ölümün yaşamımızda kaçınılmaz olan bir son olduğunu biz yetişkinler kabullenmekte zorlanırken çocuklara bunu anlatmak her zaman bir yetişkine düşecek en ağır ve zor anlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaş gruplarına Göre Çocukların Ölüm Karşısında Verdiği Tepkiler ve Neler Yapabileceğiniz?
0-3 Yaş Arası Çocukların Ölüm Karşısında Tepkileri
Genellikle 3 yaştan önce çocuklar ölüm olayını algılayamazlar. Bu nedenle yaşamlarının ilk üç yılında yakınlarının ölümü ile karşılaşan çocuklar ölümü diğer yaş grubundaki çocuklara göre daha az korkutucu bulurlar. Ancak bu çocuklar ölüm olayını kavrayamasa da değişen yaşam koşullarını fark edebilirler ve bu duruma tepki gösterebilirler. Çocuğun uyku ve yeme düzeni değişebilir tuvalet eğitimini tamamladığı halde tekrar altını ıslatmaya başlayabilir bunun gibi gerileme davranışları gösterebilir.
Neler Yapabilirsiniz?
• Çocuğun sahip olduğu rutinlere olabildiğince çok sadık kalmaya çalışın.
• Çocuğun fiziksel ortamında herhangi bir değişiklik yapmamaya özen gösterin.
• Çocuğun beslenmesine oldukça önem verin, çünkü bu yaş grubundaki çocuklara göre en önemli rutin yemek yeme düzenidir.
3-6 yaş arası çocuklarda:
Bu yaş grubundaki çocuklar, ölüm olayını 0-3 yaş grubundaki çocuklara oranla daha iyi algılayabilirler. Ancak yine de ölüm olayının sürekli olduğunu kavrayamazlar, bu durumun geçici olduğuna inanırlar ve kaybedilen kişinin bir süre sonra döneceğini zannederler. Sürekli olarak belli aralıklarla ölen kişinin ne zaman geleceğini,mezarında üşüyüp üşümediğini,nereye gittiğini sorabilirler.
Neler Yapabilirsiniz?
• Çocuğa ölüm olayını, sakin ve sessiz bir ortamda göz kontağı kurarak açıklayın.
• “O şimdi derin bir uykuya daldı ya da uzun bir yolculuğa çıktı” gibi cümleler kurmaktan kaçının.
• Ölüm olayını olabildiğince somut şekilde çocuğunuza anlatmaya çalışın. “Ölüm, bir kişinin artık nefes almaması, yemek yememesi, banyoya gitmemesi ve büyümemesi demektir” gibi bir açıklama yapabilirsiniz.
• Çocuğun bu olaya karşı olan duygularını ifade edebilmesi için olanaklar sağlayın. Resim yapmak ya da ölüm hakkında bir hikaye dinlemek çocuk için rahatlatıcı olabilir.
• Toplumsal olarak genelde çocuğun yas evinden uzaklaştırma mezarlığa götürülmemesi gibi davranışların daha doğru ve koruyucu olduğu düşünülmektedir.Oysa bu yaş döneminde çocuğun kaybı kavrayabilmesi için yas evinde kalıp töreni izlemesi ve mezarlığa gitmesi olayı kabullenmesi açısından önemlidir. Çocuğun mezarlığa götürülmesi henüz somut işlemsel dönemdeki çocuğun olayı kavraması için etkili olacaktır.Ancak çocuğun törene katılma mezarlığa götürülmesi konusunda bir yetişkin tarafından iyi hazırlanması gerekir.Tören sırasında çocuğa ölen kişinin bedeni gömülme anı gösterilmeyebilir,bu durumdan çocuk ürkebilir.Ancak çocuk törene katılmayı reddederse buna saygı duymak gerekir.
İlkokul Çağındaki Çocuklarda:
İlkokul çağındaki çocuklar ölümün geri dönülmez oluşunu ve tüm yaşam işlevlerinin durduğunu anlamaya başlarlar.Ölümün engellenemez ve evrensel bir olgu olduğunu artık kavramaya başlar.
Çocukların Verdiği Tepkiler:
Şok ve inanmama
Korku ve itiraz
Hissizlik ve donup kalma
Her zamanki etkinliklere devam etme
Okul sorunları
Öfke ve dışa vurma davranışları
Uykuya dalmada güçlük
Neler Yapabilirsiniz?
Çocuk ölümün nedeni hakkında yeterli bir biçimde bilgilendirilmediğinde çeşitli hayaller ortaya çıkabilir .Bir ölüm beklendiğinde yetişkinler çoğunlukla çocuklara hastalığın seyri ve iyileşme/iyileşmeme olasılığı hakkında doğru bilgiler verilmelidir.
Çocukların ölen kişiyi görmesine izin vermeyerek veya cenaze töreninin dışında tutarak,kendi duygularını çocuklardan saklayarak veya başka yollarla yetişkinler dünyasını çocuklara kapatırlar ve çocuklar için zaten güç olan bir durumu daha da güçleştirebilirler.
Çocukların merakla sordukları “neden” ile başlayan sorulara cevap vermekte yeterince zorlanırken “ölüm” ü anlatmak daha zor ve karmaşık bir süreçtir.Bu tip bir durumla karşılaştığınızda bir uzmandan psikologtan yardım almak en doğrusu olacaktır.Her çocuğun gelişim özellikleri farklı,her ölüm birbirinden farklıdır bu ve benzeri yazılar sadece kısa bilgiler içermektedir.Ölümün daha karmaşık bir süreç olması sebebiyle çocuğunuzda telafisi mümkün olmayan yıkımlara neden olmamak için bir uzman desteği almanızda fayda vardır.
Yararlanılan Kaynaklar:
Dyregrov,Atle.“Çocuk,Kayıplar ve Yas“.Türk Psikologlar Derneği Yayınları,2000
Ölümün yaşamımızda kaçınılmaz olan bir son olduğunu biz yetişkinler kabullenmekte zorlanırken çocuklara bunu anlatmak her zaman bir yetişkine düşecek en ağır ve zor anlardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yaş gruplarına Göre Çocukların Ölüm Karşısında Verdiği Tepkiler ve Neler Yapabileceğiniz?
0-3 Yaş Arası Çocukların Ölüm Karşısında Tepkileri
Genellikle 3 yaştan önce çocuklar ölüm olayını algılayamazlar. Bu nedenle yaşamlarının ilk üç yılında yakınlarının ölümü ile karşılaşan çocuklar ölümü diğer yaş grubundaki çocuklara göre daha az korkutucu bulurlar. Ancak bu çocuklar ölüm olayını kavrayamasa da değişen yaşam koşullarını fark edebilirler ve bu duruma tepki gösterebilirler. Çocuğun uyku ve yeme düzeni değişebilir tuvalet eğitimini tamamladığı halde tekrar altını ıslatmaya başlayabilir bunun gibi gerileme davranışları gösterebilir.
Neler Yapabilirsiniz?
• Çocuğun sahip olduğu rutinlere olabildiğince çok sadık kalmaya çalışın.
• Çocuğun fiziksel ortamında herhangi bir değişiklik yapmamaya özen gösterin.
• Çocuğun beslenmesine oldukça önem verin, çünkü bu yaş grubundaki çocuklara göre en önemli rutin yemek yeme düzenidir.
3-6 yaş arası çocuklarda:
Bu yaş grubundaki çocuklar, ölüm olayını 0-3 yaş grubundaki çocuklara oranla daha iyi algılayabilirler. Ancak yine de ölüm olayının sürekli olduğunu kavrayamazlar, bu durumun geçici olduğuna inanırlar ve kaybedilen kişinin bir süre sonra döneceğini zannederler. Sürekli olarak belli aralıklarla ölen kişinin ne zaman geleceğini,mezarında üşüyüp üşümediğini,nereye gittiğini sorabilirler.
Neler Yapabilirsiniz?
• Çocuğa ölüm olayını, sakin ve sessiz bir ortamda göz kontağı kurarak açıklayın.
• “O şimdi derin bir uykuya daldı ya da uzun bir yolculuğa çıktı” gibi cümleler kurmaktan kaçının.
• Ölüm olayını olabildiğince somut şekilde çocuğunuza anlatmaya çalışın. “Ölüm, bir kişinin artık nefes almaması, yemek yememesi, banyoya gitmemesi ve büyümemesi demektir” gibi bir açıklama yapabilirsiniz.
• Çocuğun bu olaya karşı olan duygularını ifade edebilmesi için olanaklar sağlayın. Resim yapmak ya da ölüm hakkında bir hikaye dinlemek çocuk için rahatlatıcı olabilir.
• Toplumsal olarak genelde çocuğun yas evinden uzaklaştırma mezarlığa götürülmemesi gibi davranışların daha doğru ve koruyucu olduğu düşünülmektedir.Oysa bu yaş döneminde çocuğun kaybı kavrayabilmesi için yas evinde kalıp töreni izlemesi ve mezarlığa gitmesi olayı kabullenmesi açısından önemlidir. Çocuğun mezarlığa götürülmesi henüz somut işlemsel dönemdeki çocuğun olayı kavraması için etkili olacaktır.Ancak çocuğun törene katılma mezarlığa götürülmesi konusunda bir yetişkin tarafından iyi hazırlanması gerekir.Tören sırasında çocuğa ölen kişinin bedeni gömülme anı gösterilmeyebilir,bu durumdan çocuk ürkebilir.Ancak çocuk törene katılmayı reddederse buna saygı duymak gerekir.
İlkokul Çağındaki Çocuklarda:
İlkokul çağındaki çocuklar ölümün geri dönülmez oluşunu ve tüm yaşam işlevlerinin durduğunu anlamaya başlarlar.Ölümün engellenemez ve evrensel bir olgu olduğunu artık kavramaya başlar.
Çocukların Verdiği Tepkiler:
Şok ve inanmama
Korku ve itiraz
Hissizlik ve donup kalma
Her zamanki etkinliklere devam etme
Okul sorunları
Öfke ve dışa vurma davranışları
Uykuya dalmada güçlük
Neler Yapabilirsiniz?
Çocuk ölümün nedeni hakkında yeterli bir biçimde bilgilendirilmediğinde çeşitli hayaller ortaya çıkabilir .Bir ölüm beklendiğinde yetişkinler çoğunlukla çocuklara hastalığın seyri ve iyileşme/iyileşmeme olasılığı hakkında doğru bilgiler verilmelidir.
Çocukların ölen kişiyi görmesine izin vermeyerek veya cenaze töreninin dışında tutarak,kendi duygularını çocuklardan saklayarak veya başka yollarla yetişkinler dünyasını çocuklara kapatırlar ve çocuklar için zaten güç olan bir durumu daha da güçleştirebilirler.
Çocukların merakla sordukları “neden” ile başlayan sorulara cevap vermekte yeterince zorlanırken “ölüm” ü anlatmak daha zor ve karmaşık bir süreçtir.Bu tip bir durumla karşılaştığınızda bir uzmandan psikologtan yardım almak en doğrusu olacaktır.Her çocuğun gelişim özellikleri farklı,her ölüm birbirinden farklıdır bu ve benzeri yazılar sadece kısa bilgiler içermektedir.Ölümün daha karmaşık bir süreç olması sebebiyle çocuğunuzda telafisi mümkün olmayan yıkımlara neden olmamak için bir uzman desteği almanızda fayda vardır.
Yararlanılan Kaynaklar:
Dyregrov,Atle.“Çocuk,Kayıplar ve Yas“.Türk Psikologlar Derneği Yayınları,2000
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuğa Ölümü Anlat(Mak)Abilmek" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.K.Esen EKİNCİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.K.Esen EKİNCİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
