SAĞLIKLI ve SAĞLIKSIZ AİLELERİN ÖZELLİKLERİ
AİLE SİSTEMİ VE SAĞLIK
Sağlıklı aileler devamlı olarak değişir ve kendilerini yeniden yapılandırır. Öz düzenleme yeteneğine sahiptirler ve ayrıca daha geniş sosyal sistemlerle etkileşim halindedirler.
Sağlıklı Ailelerin Özellikleri
Sağlıklı aileler birçok ortak özelliğe sahiptir. Bunlar şu şekilde özetlenebilir:
 Aile bireylerine bağlılık
 Birbirini takdir etme
 Birlikte zaman geçirmeye istekli olma
 Etkili iletişim örüntüleri
 Güçlü dinsel/ruhsal yönelim
 Krizlerle pozitif biçimde başa çıkabilme yeteneği
 Bireyselleşmeyi destekleme
 Açık roller
BAĞLILIK
Sağlıklı ailelerin özünde bağlılık vardır. Güçlü ailelerde üyeler yalnızca ailenin iyilik haline değil aynı zamanda her bir üyenin gelişimine de özen gösterirler. Ailede bağlılık üyelerin birbirlerine zamanlarını ve enerjilerini ayırmaları ile ilgilidir. Bağlılık iyi ve kötü yaşam olaylarında aile üyelerinin birbirlerine sadık kalmasını içerir. Birbirlerine karşı bağlılık hissetmeyen ya da bu konuda ambivalans yaşayan çiftlerin evliliklerini sürdürmesi zordur ve genellikle ihanetle sonuçlanır.
TAKDİR ETME
Aile üyeleri birbirlerine takdirlerini sözel ve fiziksel olarak ifade ettiklerinde aralarındaki bağlılık güçlenir. Sağlıklı ailelerde, evli çiftler karşılıklı sevgi, saygı ve komplimanlarla partnerlerinin özsaygısını yükseltirler. Bu diğer aile üyeleri için de geçerlidir.


BİRLİKTE ZAMAN GEÇİRMEYE İSTEKLİ OLMA
Sağlıklı aileler hem niteliksel hem de niceliksel açıdan kaliteli zaman geçirirler. Sağlıklı ailelerde üyeler iyi vakit geçirir ve kavga, küskünlük ya da şiddet gibi davranışlar görülmez. Geçirilen zaman yeterlidir, kaliteli etkileşim birlikte çok az vakit geçirerek geliştirilemez.
Aile üyelerinin birlikte geçirdikleri zaman piknik, kamp kurma, tatile çıkma, konsere gitme, gece dışarı çıkma gibi etkinliklerin yanı sıra doğum günü, yıl dönümü gibi ritüelleri de kapsayabilir. Birlikte zaman geçirmenin altında duyguları, düşünceleri paylaşma vardır.
ETKİLİ İLETİŞİM ÖRÜNTÜLERİ
İletişim, aile üyeleri arasında sözel ve sözel olmayan bilgilerin alınıp verilmesi ile ilgilidir. Sağlıklı ailelerde iletişim destekleyici, anlaşılır ve empatiktir. İletişim açık ve uyumludur. Sağlıklı aileler sessiz kalmaktan ziyade konuşmaya açıktırlar. Bir anlaşmazlık olduğunda konuşarak halletmeye çalışırlar.
DİNİ/MANEVİ YÖNELİM
Dini/ruhsal yönelim, ailelerin yaşam kalitesine ve yaşam anlamı bulmasına yardım eder. Araştırmalara göre, din ve maneviyat bazı gruplar üzerinde diğerlerinden daha önemli bir role sahiptir (Örn: Afro-Amerikan). Ayrıca ölüm, doğum, evlilik gibi yaşam olaylarında dini/manevi yönelim gündeme gelir. Benzer yönelime sahip çiftler, diğerlerine göre ilişkilerinde daha fazla mutlu olduklarını ifade etmişlerdir.
KRİZLERLE POZİTİF BİÇİMDE BAŞA ÇIKABİLME YETENEĞİ
Yaşam dönemleri boyunca çeşitli krizler aileleri etkiler. Genellikle en yaygın kriz tipi beklenmeyen olaylardır. Bazı durumlar ise tahmin edilebilir: evden ayrılma, işe girme ya da evlenme gibi. Bu durumlar tahmin edilebilir ancak özellikleri kendine özgüdür ve bu nedenle krizdir. Fonksiyonel aileler bu gibi durumlarda anlaşma, daha deneyimli kişilerden öneri isteme, mizahı kullanma ve duygularını birbirlerine ifade etme gibi baş etme yöntemleri kullanırlar.


AİLE ÜYELERİNİN CESARETLENDİRİLMESİ
Bu durum yaşam döngüsü içinde bazı dönemlerde daha fazla önem kazanır. Örneğin:
• Okul çağı dönemindeki çocuklar,
• Fiziksel, duygusal değişimlerle baş etmek zorunda olan ergenler,
• Evden ayrılma durumunda olan genç yetişkinler
AÇIK ROLLER
Sağlıklı ailelerde roller açık, uygun, karşılıklı kararlaştırılmış ve bütüncüldür. Bu tür ailelerde roller mümkün olduğunca esnek ve değiştirilebilirdir.
AİLE YAŞAM STRESÖRLERİ
Stres, her ailenin yaşamının bir parçasıdır. Ancak bazı aileler bunlarla başa çıkmada diğerlerinden daha başarılıdır. Carter ve McGoldrick aile stresörlerini iki kategoride incelemişlerdir: dikey ve yatay.
Dikey Stresörler
• Geniş toplumla ilgili olanlar; ırkçılık, cinsiyet ayrımcılığı, sınıf ayrımcılığı, yaş ayrımcılığı…
• Toplulukla ilgili olanlar; çok çalışma, yetersiz boş zaman, esnek olmayan çalışma ortamı, arkadaşlara zaman ayıramama.
• Geniş aile ile ilgili olanlar; ailedeki duygusal örüntü, mitler, üçgenler, sırlar, vasiyetler, kayıplar…
• Yakın aile ile ilgili olanlar; şiddet, bağımlılık, reddetme, depresyon…
• Kişi ile ilgili olanlar; genetik donanım, yetenek ve yeteneksizlikler…
Yatay Stresörler
• Yaşam döngüsündeki geçişler
• Göç
• Zamansız ölüm
• Kronik hastalık
• Kaza
• İşsizlik
• Savaş
• Ekonomik kriz
• Siyasi koşullar
• Doğal afetler