Obezitenin Önlenmesinde ve Tedavisinde Diyetisyenin Rolü,kronik Hastalıklardan Korunmak İçin Hangi Besinleri Tüketmeliyiz?
Son yıllarda tüm dünyada obezitenin prevelansı(görülme sıklığı)giderek artış göstermektedir.Dünya Sağlık Örgütü(DSÖ) verilerine göre dünyada 400 milyonun üzerinde obez ve yaklaşık 1,6 milyardan fazla kilolu birey bulunmakta ve 2015 yılında bu rakamların 700 milyon obez ve 2,3 milyar kadar da fazla kilolu bireye ulaşacağı tahmin edilmektedir.Ülkemizde de tablo hiç iç açıcı değildir.Yapılan çalışmalarda 30 yaş üstü Türk erkeklerin %25,2 ‘ si ,kadınların%44.2 ‘si ,50 yaş üstü erkeklerin %25.7 ‘si kadınların ise %50,2 ‘ sinde obezite tespit edilmiştir.
Obezitenin kalp damar hastalıkları ,diyabet,hipertansiyon,bazı kanser türleri ve kas –iskelet sistemi hastalıklarının oluşumuna da zemin hazırladığı dikkate alındığında ,obezitenin önlenmesi ve tedavisinde ; hekim,diyetisyen,klinik psikolog,fizyoterapist gibi sağlık meslek mensuplarının katılımı ile multidisipliner bir çalışma anlayışı ile sonuç alınabilmektedir.
Obezitenin günümüzde uygulanan tedavisi: diyet tedavisi ,egzersiz programı ve davranış tedavisinden oluşmaktadır.Bu 3 basamaklı tedavinin adı,yaşam tarzı değişikliği programı adını alır.Genellikle bu programla orta dereceli ağırlık kaybı ve sağlık risklerinde azalma görülür.
Tüm dünya ülkelerinde kabul görmüş Diyabetten korunma programı(DPP),yaşam tarzı değişikliği programına örnek teşkil eden bir çalışmadır.Bu program üzerinden bir çalışma yapılmış ve bu çalışmada (DPP,büyük çaplı,birden çok merkezli ve randomize kontrollü bir çalışma özelliği taşır) açlık kan şekeri düzeylerinde bozukluk görülen bireylere ; sırasıyla placebo,metformin ve yaşam tarzı değişikliği tedavisi planlanmıştır.Diyetisyenler tarafından 16 bireysel görüşme şeklinde 24 hafta boyunca yaşam tarzı değişikliği programı uygulanmıştır.4 yıl süren araştırma sonunda diyetisyen tarafından yürütülen yaşam tarzı değişikliği tedavisinde bireylerin ağırlık kaybı ve ulaşılan vücut ağırlığını korumada diğer gruplara göre daha başarılı oldukları sonucuna varılmıştır.
Bilimsel araştırmalarda da görüldüğü gibi diyetisyen hem diyet tedavisinde beslenme bilimini pratik uygulamaya geçirerek sağlıklı besin seçimini sağlıyor hem de sağlık belirteçleri konusunda aldığı eğitimle de besin seçimlerini değiştirecek davranış değişikliğini danışan kişi üzerinde sağlamakta etkin rol oynuyor.
Sonuç olarak obezitenin tedavisinde diyetisyen ağırlık kaybını ve uzun dönem sağlık getirilerini sağlamada etkin bir görev alır.
Obezitenin salgın bir hastalık gibi yayıldığı şu günlerde sağlıklı beslenme önerileriyle de biz diyetisyenler sağlık ocağı ,hastaneler,yurtlar,okullar,huzur evi,çocuk esirgeme kurumu,toplu beslenme hizmeti veren mutfak ve yemekhaneler gibi kurumlarda görev alarak toplumu sağlıklı beslenme,sağlıklı pişirme yöntemleri ve sağlıklı besin tercihleri konusunda bilgilendirerek halk sağlığı hizmeti yapmaktayız.
Unutmayalım,yiyeceklerimiz ilacımızdır,sağlıklı günler ,sağlıklı besin tercihleri dileğiyle………
Kronik hastalıklardan korunmak için hangi besinleri tüketmeliyiz?
Kronik hastalıklardan korunmak için hangi besinleri tüketmeliyiz
Ülkemizde insan sağlığını etkileyen en önemli hastalıkların başında obezite ,diabet,koroner kalp hastalıkları ve kanser başı çekmektedir.Genetik mirasımız varsa elden bir şey gelmiyor ancak hastalıklardan korunmak bizim elimizde nasıl mı ?Günlük yediğimiz içtiğimiz besinlerde bilinçli tüketim sağlarsak hangi besini ne için yememiz gerektiğini bilirsek kendimize en güzel iyiliği yapmış oluruz.İsterseniz besinler demişken besin ne demek onu bir tanımlayalım.Besin; yenebilen bitki ve hayvan dokularına besin diyoruz.Bu besinlerin kimyasal yapısında bulunan mikro ve makro öğelere de besin öğesi diyoruz.Örneğin ekmek bir besin ,bu besinde bulunan besin öğesi karbonhidrat,et bir besin ,et te bulunan besin öğesi protein,zeytinyağı bir besin,zeytinyağında bulunan besin öğesi yağ asitleri,sebze-meyve bir besin ,sebze ve meyvelerde bulunan besin öğesi vitamin,mineral ve posa gibi.Tabi ki şunu söylemek geçebilir içinizden besinlerde bulunan besin öğeleri sadece yazdıklarınız mı diyebilirsiniz.Tabi ki hayır.Sadece ağırlıklı bulunan besin öğelerini ifade sadedinde bunları yazdım.Akılda kalması adına .Her besinde az veya çok su,vitamin,minerallerden ,az veya çok karbonhidratlardan,proteinlerden ve yağlardan mutlaka belli oranlarda vardır.Bu makalemizde özellikle hangi besinlerden hergün tüketirsem veya çoğunluklu olarak tüketirsem kronik hastalılardan daha çok korunmuş olurum onu söylemeye çalışacağım.Amerikan kanser topluluğunun yayınlamış olduğu beslenme rehberindeki tavsiyelere baktığımızda en çok sebze ve meyve tüketimi üzerinde duruluyor.Nasıl daha fazla ve/veya her gün meyve ve sebze yiyebilirim sorusuna cevap arayalım hep birlikte.Örneğin çantamızda hergün elma veya kurumeyveler bulundurabiliriz,öğle yemeğinde tatlı yerine meyve tüketebiliriz,ara öğünlerde meyve tüketebiliriz.Gerçekten bu imkanların çoğu hayatımızda var.Ben size en pahalı en bulunmadık tropikal meyve yiyin demiyorum.Ülkemde var olan mevsim meyvelerini yanınızda bulundurun diyorum.Sebze ye gelince ;sabah kahvaltıda maydonoz vb. yeşil yapraklı sebzeleri tüketebiliriz ,öğlen yemeğinde mevsime uygun bir salata evde veya dışarda veya işyerinde tüketebiliriz,akşam yine salata veya sebze yemeği tüketebiliriz.Hem hazırlaması kolay,hem de pişme süresi kısa.Yeterki isteyelim,planlayalım.Belki ıspanak gibi ayıklaması,yıkaması uzun sürebilir .Onun içinde şöyle yapılabilir,ben kendim evde öyle yapıyorum.Pazar alışverişinde 1 haftalık sebze ihtiyacımı alıyorum.Pırasa,ıspanak,patlıcan ,kereviz,brokoli,karnabahar,bamya,pazı,yer elması,kabak gibi.Evde ayıklama,yıkama,sirkeli suda bekletip tekrar yıkamaişleminden sonra pişmeye hazır bir şeklide buzdolabı poşetlerine yerleştirip dondurucuda muhafaza ediyorum.Hergün yiyeceğim sebzeyi günlük olarak pişiriyorum.Pişirme işlemini yaparken asla dondurucudan çıkardığım sebzeyi bekletmiyorum.Buzları erimeden pişirme işlemi yapıyorum.Çok rahat ve pratik.Sebze ve meyve tüketimini hayatımızda organize edelim.Her gün vitamin,mineral ve posa = lif (sindirilmeyen karbonhidratlar)alımı açısından en az 3 porsiyon meyve ve sebze tüketmeliyiz.Posa-sindirilmeyen karbonhidrat demişken Amerikan Diabet derneği posa açısından zengin tam tahıl besinlerinin tüketiminin artırılmasını öngörüyor.Tam tahıl demek tahıllar yapıca kepek ,endosperm ve tohum kısmından oluşurlar.Herbir kısmın farklı içerikleri vardır.Kepek kısmı dış kısımdır ve lif yönünden zengindir.Lifli beslenme başta diabet,kalp hastalıkları ve kanser hastalıklarında koruyucu etkisi vardır.Batı toplumu afrika toplumuna göre lif yönünden fakir bir beslenmeye sahiptir.Bu yüzden batı toplumunda daha çok diabet gibi kronik hastalıklar görülmektedir.Aynı zamanda lifli besinlerin başta buday kepeği veya tam buğday unundan yapılmış ekmeklerin doygunluk verici,kolesterol düşürücü,şeker dengeleyici,barsak çalıştırıcı,kabızlık giderici etkileri vardır.Lif alımı sadece meyve ,sebze ve tam tahıl ürünlerinden ibaret değildir.Aynı zamanda yağlı tohumlar dediğimiz sert kabuklu kuruyemişler de lif,posa yönünden son derece zengindir.Eğer kabızlığınız varsa size bir öneri hergün 5 tüm ceviz ve 1 adet portakal veya 1 adet armut tüketin,12-15 bardak ta su tüketin.Hergün 1 avuç ceviz veya çiğ badem veya çiğ fındık veya yer fıstığı tüketin.Magnezyum,potasyum ve E vitamini kaynağı ve tekli doymamış yağlardan da zengin olduğu için diabet,kalp ve kanser hastalıklarından korunmak için sağlıklı beslenme tavsiyeleri arasında yer alıyor.Özetleyecek olursam;Az az ve sık aralıklarla beslenin,mutlaka kahvaltı yapın,mutlaka günlük 2.5-3 lt kadar su tüketin,Mutlaka hergün 3 adet meyve ve 3 kase zeytinyağlı salata tüketin,mutlaka hergün 1 kase yoğurt veya kefir tüketin ,mutlaka hergün en az 4 dilim tam tahıl ekmeği tüketin,mutlaka hergün 1 avuç ceviz veya çiğ badem tüketin,mutlaka haftada 2 gün balık ve kurubaklagil tüketin.Sağlıcakla kalın.
Obezitenin kalp damar hastalıkları ,diyabet,hipertansiyon,bazı kanser türleri ve kas –iskelet sistemi hastalıklarının oluşumuna da zemin hazırladığı dikkate alındığında ,obezitenin önlenmesi ve tedavisinde ; hekim,diyetisyen,klinik psikolog,fizyoterapist gibi sağlık meslek mensuplarının katılımı ile multidisipliner bir çalışma anlayışı ile sonuç alınabilmektedir.
Obezitenin günümüzde uygulanan tedavisi: diyet tedavisi ,egzersiz programı ve davranış tedavisinden oluşmaktadır.Bu 3 basamaklı tedavinin adı,yaşam tarzı değişikliği programı adını alır.Genellikle bu programla orta dereceli ağırlık kaybı ve sağlık risklerinde azalma görülür.
Tüm dünya ülkelerinde kabul görmüş Diyabetten korunma programı(DPP),yaşam tarzı değişikliği programına örnek teşkil eden bir çalışmadır.Bu program üzerinden bir çalışma yapılmış ve bu çalışmada (DPP,büyük çaplı,birden çok merkezli ve randomize kontrollü bir çalışma özelliği taşır) açlık kan şekeri düzeylerinde bozukluk görülen bireylere ; sırasıyla placebo,metformin ve yaşam tarzı değişikliği tedavisi planlanmıştır.Diyetisyenler tarafından 16 bireysel görüşme şeklinde 24 hafta boyunca yaşam tarzı değişikliği programı uygulanmıştır.4 yıl süren araştırma sonunda diyetisyen tarafından yürütülen yaşam tarzı değişikliği tedavisinde bireylerin ağırlık kaybı ve ulaşılan vücut ağırlığını korumada diğer gruplara göre daha başarılı oldukları sonucuna varılmıştır.
Bilimsel araştırmalarda da görüldüğü gibi diyetisyen hem diyet tedavisinde beslenme bilimini pratik uygulamaya geçirerek sağlıklı besin seçimini sağlıyor hem de sağlık belirteçleri konusunda aldığı eğitimle de besin seçimlerini değiştirecek davranış değişikliğini danışan kişi üzerinde sağlamakta etkin rol oynuyor.
Sonuç olarak obezitenin tedavisinde diyetisyen ağırlık kaybını ve uzun dönem sağlık getirilerini sağlamada etkin bir görev alır.
Obezitenin salgın bir hastalık gibi yayıldığı şu günlerde sağlıklı beslenme önerileriyle de biz diyetisyenler sağlık ocağı ,hastaneler,yurtlar,okullar,huzur evi,çocuk esirgeme kurumu,toplu beslenme hizmeti veren mutfak ve yemekhaneler gibi kurumlarda görev alarak toplumu sağlıklı beslenme,sağlıklı pişirme yöntemleri ve sağlıklı besin tercihleri konusunda bilgilendirerek halk sağlığı hizmeti yapmaktayız.
Unutmayalım,yiyeceklerimiz ilacımızdır,sağlıklı günler ,sağlıklı besin tercihleri dileğiyle………
Kronik hastalıklardan korunmak için hangi besinleri tüketmeliyiz?
Kronik hastalıklardan korunmak için hangi besinleri tüketmeliyiz
Ülkemizde insan sağlığını etkileyen en önemli hastalıkların başında obezite ,diabet,koroner kalp hastalıkları ve kanser başı çekmektedir.Genetik mirasımız varsa elden bir şey gelmiyor ancak hastalıklardan korunmak bizim elimizde nasıl mı ?Günlük yediğimiz içtiğimiz besinlerde bilinçli tüketim sağlarsak hangi besini ne için yememiz gerektiğini bilirsek kendimize en güzel iyiliği yapmış oluruz.İsterseniz besinler demişken besin ne demek onu bir tanımlayalım.Besin; yenebilen bitki ve hayvan dokularına besin diyoruz.Bu besinlerin kimyasal yapısında bulunan mikro ve makro öğelere de besin öğesi diyoruz.Örneğin ekmek bir besin ,bu besinde bulunan besin öğesi karbonhidrat,et bir besin ,et te bulunan besin öğesi protein,zeytinyağı bir besin,zeytinyağında bulunan besin öğesi yağ asitleri,sebze-meyve bir besin ,sebze ve meyvelerde bulunan besin öğesi vitamin,mineral ve posa gibi.Tabi ki şunu söylemek geçebilir içinizden besinlerde bulunan besin öğeleri sadece yazdıklarınız mı diyebilirsiniz.Tabi ki hayır.Sadece ağırlıklı bulunan besin öğelerini ifade sadedinde bunları yazdım.Akılda kalması adına .Her besinde az veya çok su,vitamin,minerallerden ,az veya çok karbonhidratlardan,proteinlerden ve yağlardan mutlaka belli oranlarda vardır.Bu makalemizde özellikle hangi besinlerden hergün tüketirsem veya çoğunluklu olarak tüketirsem kronik hastalılardan daha çok korunmuş olurum onu söylemeye çalışacağım.Amerikan kanser topluluğunun yayınlamış olduğu beslenme rehberindeki tavsiyelere baktığımızda en çok sebze ve meyve tüketimi üzerinde duruluyor.Nasıl daha fazla ve/veya her gün meyve ve sebze yiyebilirim sorusuna cevap arayalım hep birlikte.Örneğin çantamızda hergün elma veya kurumeyveler bulundurabiliriz,öğle yemeğinde tatlı yerine meyve tüketebiliriz,ara öğünlerde meyve tüketebiliriz.Gerçekten bu imkanların çoğu hayatımızda var.Ben size en pahalı en bulunmadık tropikal meyve yiyin demiyorum.Ülkemde var olan mevsim meyvelerini yanınızda bulundurun diyorum.Sebze ye gelince ;sabah kahvaltıda maydonoz vb. yeşil yapraklı sebzeleri tüketebiliriz ,öğlen yemeğinde mevsime uygun bir salata evde veya dışarda veya işyerinde tüketebiliriz,akşam yine salata veya sebze yemeği tüketebiliriz.Hem hazırlaması kolay,hem de pişme süresi kısa.Yeterki isteyelim,planlayalım.Belki ıspanak gibi ayıklaması,yıkaması uzun sürebilir .Onun içinde şöyle yapılabilir,ben kendim evde öyle yapıyorum.Pazar alışverişinde 1 haftalık sebze ihtiyacımı alıyorum.Pırasa,ıspanak,patlıcan ,kereviz,brokoli,karnabahar,bamya,pazı,yer elması,kabak gibi.Evde ayıklama,yıkama,sirkeli suda bekletip tekrar yıkamaişleminden sonra pişmeye hazır bir şeklide buzdolabı poşetlerine yerleştirip dondurucuda muhafaza ediyorum.Hergün yiyeceğim sebzeyi günlük olarak pişiriyorum.Pişirme işlemini yaparken asla dondurucudan çıkardığım sebzeyi bekletmiyorum.Buzları erimeden pişirme işlemi yapıyorum.Çok rahat ve pratik.Sebze ve meyve tüketimini hayatımızda organize edelim.Her gün vitamin,mineral ve posa = lif (sindirilmeyen karbonhidratlar)alımı açısından en az 3 porsiyon meyve ve sebze tüketmeliyiz.Posa-sindirilmeyen karbonhidrat demişken Amerikan Diabet derneği posa açısından zengin tam tahıl besinlerinin tüketiminin artırılmasını öngörüyor.Tam tahıl demek tahıllar yapıca kepek ,endosperm ve tohum kısmından oluşurlar.Herbir kısmın farklı içerikleri vardır.Kepek kısmı dış kısımdır ve lif yönünden zengindir.Lifli beslenme başta diabet,kalp hastalıkları ve kanser hastalıklarında koruyucu etkisi vardır.Batı toplumu afrika toplumuna göre lif yönünden fakir bir beslenmeye sahiptir.Bu yüzden batı toplumunda daha çok diabet gibi kronik hastalıklar görülmektedir.Aynı zamanda lifli besinlerin başta buday kepeği veya tam buğday unundan yapılmış ekmeklerin doygunluk verici,kolesterol düşürücü,şeker dengeleyici,barsak çalıştırıcı,kabızlık giderici etkileri vardır.Lif alımı sadece meyve ,sebze ve tam tahıl ürünlerinden ibaret değildir.Aynı zamanda yağlı tohumlar dediğimiz sert kabuklu kuruyemişler de lif,posa yönünden son derece zengindir.Eğer kabızlığınız varsa size bir öneri hergün 5 tüm ceviz ve 1 adet portakal veya 1 adet armut tüketin,12-15 bardak ta su tüketin.Hergün 1 avuç ceviz veya çiğ badem veya çiğ fındık veya yer fıstığı tüketin.Magnezyum,potasyum ve E vitamini kaynağı ve tekli doymamış yağlardan da zengin olduğu için diabet,kalp ve kanser hastalıklarından korunmak için sağlıklı beslenme tavsiyeleri arasında yer alıyor.Özetleyecek olursam;Az az ve sık aralıklarla beslenin,mutlaka kahvaltı yapın,mutlaka günlük 2.5-3 lt kadar su tüketin,Mutlaka hergün 3 adet meyve ve 3 kase zeytinyağlı salata tüketin,mutlaka hergün 1 kase yoğurt veya kefir tüketin ,mutlaka hergün en az 4 dilim tam tahıl ekmeği tüketin,mutlaka hergün 1 avuç ceviz veya çiğ badem tüketin,mutlaka haftada 2 gün balık ve kurubaklagil tüketin.Sağlıcakla kalın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Obezitenin Önlenmesinde ve Tedavisinde Diyetisyenin Rolü,kronik Hastalıklardan Korunmak İçin Hangi Besinleri Tüketmeliyiz?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Selma ÖZTÜRK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Selma ÖZTÜRK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
