Sosyal Jet-Lag Sendromu
Sosyal Jet Lag Sendromu
GÜN İÇİNDE DÜZENLİ OLARAK YORGUN VE UYKUSUZSANIZ, SOSYAL JET LAG SENDROMUNDA OLABİLİRSİNİZ!!!
Yerel saat ile vücudumuzun biyolojik saatinin uyumsuzluğu olarak tanımlayabileceğimiz jetlag, sadece uzun süren uçak yolculuklarıyla karşımıza çıkmıyor. Modern yaşamın bir getirisi olarakta bugun herbirimiz sosyal-jetlag sendromuna yakalanma riski taşımaktayız. Halk arasında kapalı alan sendromu olarak da bilinen sosyal-jetlag biyolojik saat ile gün periyodları arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanmaktadır. Bu sebeple de kapalı ofis ortamında çalışan, güneş ışığından uzak kalan ve çalışma saatleri düzensiz olan kişilerde daha fazla görülmektedir. Özellikle modern mimari ile yaygınlaşan plazaların, gökdelenlerin hayatımıza girdiği günümüzde suni havalandırma ve aydınlatma da sosyal-jetlag sendromuna neden olmaktadır.
Sosyal-jetlagın en yaygın belirtileri; uykusuzluk, isteksizlik, sürekli yorgunluk, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, stres, gerginlik, aşırı öfke, tahammülsüzlük, umutsuzluk, mutsuzluktur. Eğer saydığımız bu belirtileri gün içinde sık sık yaşıyorsanız ve çalışma ortamınızda buna zemin hazırlıyorsa, aşağıdaki önerileri mutlaka dikkate almalısınız.
10 ADIMDA SOSYAL JET LAG SENDROMUNDAN KORUNUN
• Sosyal jet lagla baş etmenin ilk ve en önemli adımı uyku düzenidir. Uykunuzun kendine ait bir rutini olmalı ve çok mecbur kalmadıkça haftasonları da dahil olmak üzere bu rutinin dışına çıkmamalısınız.
• Çalışma saatleri içerisinde mutlaka günde en az 2 – 3 kez kısa aralar vermeli, temiz hava almalı mümkünse çalışma alanını havalandırmalısınız.
• Gün ışığından olabildiğince yaralanmaya çalışmalısınız. Fırsatınız varsa öğle yemeğinde dışarı çıkmalı, ofis ya da çalışma alanınızı ışığı maksimum düzeyde içeri alacak şekilde düzenlemeli, yemek ya da kahve molalarında pencereye yakın yerlerde bulunmalı, gün ışığına yakın aydınlatmaları kullanmalısınız.
• Beslenmenize dikkat etmeli, karbonhidratlı ve yağlı yiyecekler yerine sebze ve meyve tüketmelisiniz. Özellikle öğle yemeklerinde karbonhidratlı gıdalar tüketmemeye özen göstermelisiniz.
• Alkol ve kafein kullanımına dikkat etmeli, minimum düzeyde tutmalısınız. Kullanım anı ve sonraki kısa sürede sizi dinç, uyanık tutar ancak belirli bir süre sonra uyku bozukluğuna yol açabilir.
• Ev ve iş dengesi arasında mutlaka kendinize ayırdığınız bir zaman yaratmalısınız. Örneğin; işten eve dönerken daha uzun yolu kullanmak,hergün kullandığınız güzergah harici farklı yerlerden geçmek, farklı mağazaları dolaşmak, arabanızı daha uzağa park etmek ya da kullandığınız duraktan önceki duraklarda inmek vb etkinlikler iş sonrası nefes almanızı sağlayacaktır.
• Eğlenceli hafta sonu planları, gün içerisinde arkadaşlarla kahve molaları gibi etkinliklerle sosyal yaşamınızı düzenlemek yine bu dönemde yapılacaklar listenizin başında olmalı. Haftasonu için kararlaştırılan program haftanızın daha çabuk ve keyifli geçmesini sağlayacak sizi motive edecektir.
• Hayatınıza hareket katmak biyolojik saatinizin düzenlenmesine yardımcı olacaktır. Spor yapmak ruhunuza ve bedeninize iyi gelecektir, eğer spor yapmanız mümkün değilse kendi yaşam şeklinize uygun egzersizler mutlaka yapmalısınız.
• Yapmaktan keyif aldığınız, olumsuz enerjinizi boşalttığınız bir hobiniz mutlaka olmalı. Örneğin; yemek yapmak, puzzle yapmak, müze ve tarihi yerleri gezmek, fotoğraf çekmek, yeni yerler keşfetmek, örgü örmek…
• Gün içinde kendinize mutlaka kişisel zaman yaratmalı ve kişisel zamanınızda internet, telefon, televizyon gibi teknolojik araçları kullanmamaya özen göstermelisiniz.
Gün içinde güneş ışığına fazla maruz kalmak da sosyal jet-lag sendromuna sebep olabilmektedir. Uzmanlar önemli olanın sosyal hayatın dengede tutulması olduğunu belirtmektedir.
Sosyal jetlag sendromu öğrencileri de tehdit etmektedir. Özellikle okullardaki ve sınıflardaki fiziksel koşulların uygun olmaması, düzensiz uyku ve yine düzensiz çalışma saatleri benzer semptomların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.
Hasta Bina Sendromu olarak da literatürde sıklıkla karşılaştığımız Hasta Bina Sendromu da sosyal jet-lag olarak değerlendirilmektedir. Hasta bina sendromu, sosyal jetlagtan farklı olarak bulunulan ortamın yarattığı fizyolojik rahatsızlıkların üzerinde durmaktadır. Yapılan araştırmalar hasta bina sendromunun stres düzeyini arttırdığını göstermektedir. Vücutta fizyolojik değişikliklere neden olan stres, bağışıklık sistemini etkilediğinden dolayı çeşitli hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Bu sebeple iş ortamındaki stres aynı zamanda hasta bina sendromu semptomlarını da tetikleyen bir etken olduğu yapılan çalışmalarda belirtilmektedir.
Hasta bina sendromu, ısı yalıtımının ön planda olduğu ve iyi havalandırılmayan iç ortamlarda bulunan kişilerde iç ortam hava kirleticilerinin artışı sonucu görülen semptomlardır. Bu semptomlar, gözlerde akıntı, burunda akıntı, boğazda akıntı ve tahriş, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, yorgunluk ve halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, deride tahriş, kızarıklık gibi dermatolojik bozukluklar şeklinde sıralanabilir. Bu şikayetler kişi o alana girdikten 1 - 2 saat sonra başlar ve sıklıkla o ortamdan çıkılınca geçer. Bu semptomların nedeni araştırıldığında , sorunun fiziksel ortam koşullarıyla, kimyasal ve biyolojik iç ortam kirleticilere ve kişisel faktörlere bağlı olduğu yapılan çalışmalarda belirtilmektedir. Hasta bina sendromuna bağlı olarak ortaya çıkan semptomların önlenebilmesi için bu ortamlarda düzenlemeler yapılmalıdır.
Hasta Bina Sendromunun Olumsuz Etkilerinin Önlenmesi İçin,
- Isıtıcıların ve havalandırmaların gözden geçirilmesi ve yeniden düzenlenmesi,
- Parfüm, deodorant gibi kozmetik ürünleri, sabun deterjan gibi temizlik malzemeleri bu alanlarda daha az kullanılmalı ve iyi muhafaza edilmeli,
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı yasaklanmalı,
- Banyo ve mutfak gibi nemli yerlerin havalandırma sistemleri gözden geçirilmeli ve gerekliyse yeniden düzenlenmeli, aşırı nem oluşumu önlenmelidir,
- Radyasyon ve yüksek düzey enerji yayan aletleri az kullanmaya çalışmak,
- Belkide yapılması gereken en önemli düzenleme çalışanlara iş ortamına bağlı stres kaynaklarından uzak durulmasını sağlamaya ya da baş etmelerini kolaylaştırmaya yönelik stresle baş etmeye yönelik eğitimler verilmelidir.
Gün içinde sıklıkla yaşanan yorgunluk, huzursuzluk hali, isteksizlik, tahammülsüzlük kişilere depresyonu düşündürür ve endişelendirir. Çoğu zaman bu belirtilerin sebebi sosyal jet-lag ya da hasta bina sendromu olabilmektedir. Sizde de benzer şikayetler varsa aşağıdaki maddelere göre kendinizi değerlendirebilirsiniz,
- Şikayetleriniz her seferinde bulunduğunuz aynı ortamda ortaya mı çıkıyor?,
- Bulunduğunuz ortamı değiştirdiğinizde sıklıkla şikayetlerinizde ortadan kayıp mı oluyor?
- Gün içinde nedensiz yere huzursuzluk ve gerginlik mi hissediyorsunuz?
- Özellikle o ortamda yaptığınız işe konsantre olmakta zorlanıyor musunuz?,
- Bu belirtiler başladığından beri uyku problemi mi yaşıyorsunuz?
sizde de sosyal jet-lag sendromu olabilir.
GÜN İÇİNDE DÜZENLİ OLARAK YORGUN VE UYKUSUZSANIZ, SOSYAL JET LAG SENDROMUNDA OLABİLİRSİNİZ!!!
Yerel saat ile vücudumuzun biyolojik saatinin uyumsuzluğu olarak tanımlayabileceğimiz jetlag, sadece uzun süren uçak yolculuklarıyla karşımıza çıkmıyor. Modern yaşamın bir getirisi olarakta bugun herbirimiz sosyal-jetlag sendromuna yakalanma riski taşımaktayız. Halk arasında kapalı alan sendromu olarak da bilinen sosyal-jetlag biyolojik saat ile gün periyodları arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanmaktadır. Bu sebeple de kapalı ofis ortamında çalışan, güneş ışığından uzak kalan ve çalışma saatleri düzensiz olan kişilerde daha fazla görülmektedir. Özellikle modern mimari ile yaygınlaşan plazaların, gökdelenlerin hayatımıza girdiği günümüzde suni havalandırma ve aydınlatma da sosyal-jetlag sendromuna neden olmaktadır.
Sosyal-jetlagın en yaygın belirtileri; uykusuzluk, isteksizlik, sürekli yorgunluk, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, stres, gerginlik, aşırı öfke, tahammülsüzlük, umutsuzluk, mutsuzluktur. Eğer saydığımız bu belirtileri gün içinde sık sık yaşıyorsanız ve çalışma ortamınızda buna zemin hazırlıyorsa, aşağıdaki önerileri mutlaka dikkate almalısınız.
10 ADIMDA SOSYAL JET LAG SENDROMUNDAN KORUNUN
• Sosyal jet lagla baş etmenin ilk ve en önemli adımı uyku düzenidir. Uykunuzun kendine ait bir rutini olmalı ve çok mecbur kalmadıkça haftasonları da dahil olmak üzere bu rutinin dışına çıkmamalısınız.
• Çalışma saatleri içerisinde mutlaka günde en az 2 – 3 kez kısa aralar vermeli, temiz hava almalı mümkünse çalışma alanını havalandırmalısınız.
• Gün ışığından olabildiğince yaralanmaya çalışmalısınız. Fırsatınız varsa öğle yemeğinde dışarı çıkmalı, ofis ya da çalışma alanınızı ışığı maksimum düzeyde içeri alacak şekilde düzenlemeli, yemek ya da kahve molalarında pencereye yakın yerlerde bulunmalı, gün ışığına yakın aydınlatmaları kullanmalısınız.
• Beslenmenize dikkat etmeli, karbonhidratlı ve yağlı yiyecekler yerine sebze ve meyve tüketmelisiniz. Özellikle öğle yemeklerinde karbonhidratlı gıdalar tüketmemeye özen göstermelisiniz.
• Alkol ve kafein kullanımına dikkat etmeli, minimum düzeyde tutmalısınız. Kullanım anı ve sonraki kısa sürede sizi dinç, uyanık tutar ancak belirli bir süre sonra uyku bozukluğuna yol açabilir.
• Ev ve iş dengesi arasında mutlaka kendinize ayırdığınız bir zaman yaratmalısınız. Örneğin; işten eve dönerken daha uzun yolu kullanmak,hergün kullandığınız güzergah harici farklı yerlerden geçmek, farklı mağazaları dolaşmak, arabanızı daha uzağa park etmek ya da kullandığınız duraktan önceki duraklarda inmek vb etkinlikler iş sonrası nefes almanızı sağlayacaktır.
• Eğlenceli hafta sonu planları, gün içerisinde arkadaşlarla kahve molaları gibi etkinliklerle sosyal yaşamınızı düzenlemek yine bu dönemde yapılacaklar listenizin başında olmalı. Haftasonu için kararlaştırılan program haftanızın daha çabuk ve keyifli geçmesini sağlayacak sizi motive edecektir.
• Hayatınıza hareket katmak biyolojik saatinizin düzenlenmesine yardımcı olacaktır. Spor yapmak ruhunuza ve bedeninize iyi gelecektir, eğer spor yapmanız mümkün değilse kendi yaşam şeklinize uygun egzersizler mutlaka yapmalısınız.
• Yapmaktan keyif aldığınız, olumsuz enerjinizi boşalttığınız bir hobiniz mutlaka olmalı. Örneğin; yemek yapmak, puzzle yapmak, müze ve tarihi yerleri gezmek, fotoğraf çekmek, yeni yerler keşfetmek, örgü örmek…
• Gün içinde kendinize mutlaka kişisel zaman yaratmalı ve kişisel zamanınızda internet, telefon, televizyon gibi teknolojik araçları kullanmamaya özen göstermelisiniz.
Gün içinde güneş ışığına fazla maruz kalmak da sosyal jet-lag sendromuna sebep olabilmektedir. Uzmanlar önemli olanın sosyal hayatın dengede tutulması olduğunu belirtmektedir.
Sosyal jetlag sendromu öğrencileri de tehdit etmektedir. Özellikle okullardaki ve sınıflardaki fiziksel koşulların uygun olmaması, düzensiz uyku ve yine düzensiz çalışma saatleri benzer semptomların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.
Hasta Bina Sendromu olarak da literatürde sıklıkla karşılaştığımız Hasta Bina Sendromu da sosyal jet-lag olarak değerlendirilmektedir. Hasta bina sendromu, sosyal jetlagtan farklı olarak bulunulan ortamın yarattığı fizyolojik rahatsızlıkların üzerinde durmaktadır. Yapılan araştırmalar hasta bina sendromunun stres düzeyini arttırdığını göstermektedir. Vücutta fizyolojik değişikliklere neden olan stres, bağışıklık sistemini etkilediğinden dolayı çeşitli hastalıklara zemin hazırlamaktadır. Bu sebeple iş ortamındaki stres aynı zamanda hasta bina sendromu semptomlarını da tetikleyen bir etken olduğu yapılan çalışmalarda belirtilmektedir.
Hasta bina sendromu, ısı yalıtımının ön planda olduğu ve iyi havalandırılmayan iç ortamlarda bulunan kişilerde iç ortam hava kirleticilerinin artışı sonucu görülen semptomlardır. Bu semptomlar, gözlerde akıntı, burunda akıntı, boğazda akıntı ve tahriş, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, yorgunluk ve halsizlik, konsantrasyon bozukluğu, deride tahriş, kızarıklık gibi dermatolojik bozukluklar şeklinde sıralanabilir. Bu şikayetler kişi o alana girdikten 1 - 2 saat sonra başlar ve sıklıkla o ortamdan çıkılınca geçer. Bu semptomların nedeni araştırıldığında , sorunun fiziksel ortam koşullarıyla, kimyasal ve biyolojik iç ortam kirleticilere ve kişisel faktörlere bağlı olduğu yapılan çalışmalarda belirtilmektedir. Hasta bina sendromuna bağlı olarak ortaya çıkan semptomların önlenebilmesi için bu ortamlarda düzenlemeler yapılmalıdır.
Hasta Bina Sendromunun Olumsuz Etkilerinin Önlenmesi İçin,
- Isıtıcıların ve havalandırmaların gözden geçirilmesi ve yeniden düzenlenmesi,
- Parfüm, deodorant gibi kozmetik ürünleri, sabun deterjan gibi temizlik malzemeleri bu alanlarda daha az kullanılmalı ve iyi muhafaza edilmeli,
- Tütün ve tütün ürünleri kullanımı yasaklanmalı,
- Banyo ve mutfak gibi nemli yerlerin havalandırma sistemleri gözden geçirilmeli ve gerekliyse yeniden düzenlenmeli, aşırı nem oluşumu önlenmelidir,
- Radyasyon ve yüksek düzey enerji yayan aletleri az kullanmaya çalışmak,
- Belkide yapılması gereken en önemli düzenleme çalışanlara iş ortamına bağlı stres kaynaklarından uzak durulmasını sağlamaya ya da baş etmelerini kolaylaştırmaya yönelik stresle baş etmeye yönelik eğitimler verilmelidir.
Gün içinde sıklıkla yaşanan yorgunluk, huzursuzluk hali, isteksizlik, tahammülsüzlük kişilere depresyonu düşündürür ve endişelendirir. Çoğu zaman bu belirtilerin sebebi sosyal jet-lag ya da hasta bina sendromu olabilmektedir. Sizde de benzer şikayetler varsa aşağıdaki maddelere göre kendinizi değerlendirebilirsiniz,
- Şikayetleriniz her seferinde bulunduğunuz aynı ortamda ortaya mı çıkıyor?,
- Bulunduğunuz ortamı değiştirdiğinizde sıklıkla şikayetlerinizde ortadan kayıp mı oluyor?
- Gün içinde nedensiz yere huzursuzluk ve gerginlik mi hissediyorsunuz?
- Özellikle o ortamda yaptığınız işe konsantre olmakta zorlanıyor musunuz?,
- Bu belirtiler başladığından beri uyku problemi mi yaşıyorsunuz?
sizde de sosyal jet-lag sendromu olabilir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Sosyal Jet-Lag Sendromu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Gizem HÜNERLİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
