Panik Atak
Panik atak, ani ve düzenli olarak gerçekleşen bir panik ya da korku hissinin etkisi altında kalınan bir anksiyete bozukluğu alt çeşididir. Çoğu kişi belli zamanlarda endişe ve panik hissi yaşayabilir. Bu his gergin, stresli veya tehlikeli durumlara karşı verilen doğal bir tepkidir. Ancak panik atak bozukluğuna sahip bir hastada anksiyete, endişe, panik ve stres duyguları hem düzenli olarak, hem de genellikle belirgin bir sebep olmaksızın ortaya çıkar. Panik Bozukluğu ise panik atak ile ilişkili bir ruhsal rahatsızlıktır. Beklenmedik şekilde tekrarlayan panik atakları, bu atakların gerçekleşmesi beklentisinin ortaya çıkardığı bir kaygı, ve panik atak sırasında gerçekleşen semptomlardan dolayı ölme ya da zarar görme kaygısı nedeniyle hayatın doğal akışına uyum sağlamakta güçlük çekme şeklinde gözlemlenir.
Panik bozukluğu, ergenlerde ve gençlerde küçük çocuklardan daha yaygın görülür. Ancak panik atak ile başa çıkmak özellikle çocuklar ve gençler için zor bir deneyim olabilir. Şiddetli panik bozukluğu gelişimi ve öğrenmelerini etkileyebilir. Çocuklarda panik ataklarına neyin sebep olduğunu belirlemeye yardımcı olması için diğer anksiyete bozukluklarının taranması da gerekebilmektedir.
PANİK ATAK BELİRTİLERİ
▪ Göğüs ağrısı veya da sıkışması,
▪ Kalp çarpıntısı,
▪ Terleme hissi,
▪ Boğulma hissi, nefesin kesilmesi,
▪ Halsizlik, baş dönmesi, düşecek gibi ya da bayılacak gibi hissetme,
▪ Baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma,
▪ Vücutta uyuşma ya da karıncalanma hissi,
▪ Ürperme ya da ateş basması,
▪ Mide bulantısı ve karın ağrısı,
▪ Sarsılma ve titreme,
▪ Tuhaf ve farklı hissetme,
▪ Kontrol kaybı ya da çıldırma korkusu,
▪ Ölüm korkusu.
Panik atak tanısı koyabilmek için, yukarıdaki belirtilerden 4 ve daha fazlası bulunuyorsa teşhis konulabilir. 4’ten az belirti görülüyorsa “Kısıtlı Panik Atak” olarak tanımlanır. Panik atak aslında kas yapmış kaygı atağıdır.
İNSANLAR NEDEN PANİK ATAR GEÇİRİR?
Diğer birçok ruhsal rahatsızlık durumlarında olduğu gibi, panik atağında kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak durumun muhtemelen yaşamda travmatik veya çok stresli bir dönem, ya da beyindeki nörotransmitter dengesizliği veya benzeri faktörlerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Stresli yaşam olayları anksiyete atağını tetikler. Hastalar genel olarak kısa bir süre önce olumsuz bir olay (örneğin aile üyesinden herhangi birinin kaybı, ailevi çatışmalar, ilişki sorunları, çevre ya da iş değişikliği) yaşamıştır. Çoğu zaman, kendi duygularını bastırmış güçlü görünen bireylerde ataklar genellikle olaylar normale döndüğü ve rahatlamaya başladıkları bir anda gerçekleşebilir. Bazı hastalarda da bedensel bir hastalık anında (Epilepsi, kalp krizi, pulmoner emboli veya hipertiroidi vb. gibi hastalık) yaşanan bedensel belirtiler panik atağa sebebiyet verebilmektedir. Korkunun neden olduğu aniden duyulan bir ses, örneğin kuduz köpek veya doğa olayları gibi korkuya sebebiyet verebilecek uyaranlar beynimizdeki otonom sinir sistemini aktifleştirip kortizel ve adrenalin salınımını tetikler. Bu hormonlar, saniyeler içerisinde kalp ve solunum hızını, kan basıncını arttırır ve de korkuya sebep olan uyaranlardan kaçmak, uyarana karşı savaşmak için vücudumuzu aktif hale getirir. Aksiyon için düşünmeye zaman yoktur, hayatta kalmak için saniyeler bile çok önemlidir. Kaçmalısın ya da savaşmalısın tepkisi tetiklenince beynimiz olayı hemen değerlendirir, uyaranın gerçek tehdit olduğundan emin olur, gerçekse devam etme isteğini analiz eder. Eğer tehdit gerçek değilse ya da artık sürmüyorsa hormonal aktivasyon yani beyin bu işlemi sonlandırır.
Panik bozuklukta tehlikenin gerçekçi analiz yeteneği bozulmuştur. Bireyin panik atak esnasında kriz, çıldırma, bayılma gibi sonuçların olacağından emindir. Yaşadığı panik ataktan sonra ölmediğini anlayınca da o korkunç hissi tekrar yaşama korkusu ile her an yaşayacak gibi tetikte bekler. Beklenti anksiyetesi beyin için tehlikenin çok yakında algısına denir. Bu nedenle, savaş ya da kaç reaksiyonunu sık kullanılanlar arasında kalır. İşte bu sebeple panik atak için her insanda var olan uyaran sisteminin doğru çalışmaması ve uyaran eşiğinin düşük olması denilir. Savaş ya da kaç reaksiyonunda olduğu gibi panik atakta da şiddetli korku ve ölüm tehdidi hissedilir. Atak sırasında bu reaksiyonunda olduğu gibi vücudumuz aktif hale gelir. Fakat bu sırada bu korkuya sebep olabilecek göz ile görülen bir tehdit yoksa, beyin kaçmayı emretse de modern dünyanın kaçması ve ya da savaşması için vücuda koşma emrini vermez. Fakat panik atak geçiren bireyin vücudu tam olarak koşar gibi belirtiler verir.
PANİK ATAK TEDAVİSİ
Eğer birey panik bozukluğu ya da panik atak belirtileri yaşıyorsa psikoloğa başvurmalıdır. Psikolog, bireyin geçmişini gözden geçirirken görülen belirtilerin, atakların hangi sıklıkta meydana geldiğini ve ne kadar süredir devam ettiğiyle alakalı bilgiler alır ve tedaviye başlanır. Panik bozukluğu tedavi edilebilir ve tam iyileşme sağlanabilen bir hastalık türüdür. Bunun için mümkün olduğunca terapiye erken başlamak en önemlisidir. Terapi olmadan panik bozukluğu yükselebilir ve baş etmek çok zor olabilir. Aynı zamanda panik atak geçirilen mekanlardan kaçınma, agorafobi gibi diğer zihinsel sağlık durumlarını geliştirme riskini de ortaya çıkarabilmektedir. Panik bozukluğu tedavisinde panik atak sayısının azaltılması hedeflenirken, panik atak tedavisinde belirtilerin hafifletilmesi amaçlanmaktadır. Psikolojik tedavi sırasında başvurarak bilişsel davranışçı terapiden faydalanılabilir. Psikolog, bir atak sırasında sakin kalmaya yardımcı olacak nefes terapi teknikleri uygulayabilmektedir.
Panik bozukluğu, ergenlerde ve gençlerde küçük çocuklardan daha yaygın görülür. Ancak panik atak ile başa çıkmak özellikle çocuklar ve gençler için zor bir deneyim olabilir. Şiddetli panik bozukluğu gelişimi ve öğrenmelerini etkileyebilir. Çocuklarda panik ataklarına neyin sebep olduğunu belirlemeye yardımcı olması için diğer anksiyete bozukluklarının taranması da gerekebilmektedir.
PANİK ATAK BELİRTİLERİ
▪ Göğüs ağrısı veya da sıkışması,
▪ Kalp çarpıntısı,
▪ Terleme hissi,
▪ Boğulma hissi, nefesin kesilmesi,
▪ Halsizlik, baş dönmesi, düşecek gibi ya da bayılacak gibi hissetme,
▪ Baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma,
▪ Vücutta uyuşma ya da karıncalanma hissi,
▪ Ürperme ya da ateş basması,
▪ Mide bulantısı ve karın ağrısı,
▪ Sarsılma ve titreme,
▪ Tuhaf ve farklı hissetme,
▪ Kontrol kaybı ya da çıldırma korkusu,
▪ Ölüm korkusu.
Panik atak tanısı koyabilmek için, yukarıdaki belirtilerden 4 ve daha fazlası bulunuyorsa teşhis konulabilir. 4’ten az belirti görülüyorsa “Kısıtlı Panik Atak” olarak tanımlanır. Panik atak aslında kas yapmış kaygı atağıdır.
İNSANLAR NEDEN PANİK ATAR GEÇİRİR?
Diğer birçok ruhsal rahatsızlık durumlarında olduğu gibi, panik atağında kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak durumun muhtemelen yaşamda travmatik veya çok stresli bir dönem, ya da beyindeki nörotransmitter dengesizliği veya benzeri faktörlerle bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Stresli yaşam olayları anksiyete atağını tetikler. Hastalar genel olarak kısa bir süre önce olumsuz bir olay (örneğin aile üyesinden herhangi birinin kaybı, ailevi çatışmalar, ilişki sorunları, çevre ya da iş değişikliği) yaşamıştır. Çoğu zaman, kendi duygularını bastırmış güçlü görünen bireylerde ataklar genellikle olaylar normale döndüğü ve rahatlamaya başladıkları bir anda gerçekleşebilir. Bazı hastalarda da bedensel bir hastalık anında (Epilepsi, kalp krizi, pulmoner emboli veya hipertiroidi vb. gibi hastalık) yaşanan bedensel belirtiler panik atağa sebebiyet verebilmektedir. Korkunun neden olduğu aniden duyulan bir ses, örneğin kuduz köpek veya doğa olayları gibi korkuya sebebiyet verebilecek uyaranlar beynimizdeki otonom sinir sistemini aktifleştirip kortizel ve adrenalin salınımını tetikler. Bu hormonlar, saniyeler içerisinde kalp ve solunum hızını, kan basıncını arttırır ve de korkuya sebep olan uyaranlardan kaçmak, uyarana karşı savaşmak için vücudumuzu aktif hale getirir. Aksiyon için düşünmeye zaman yoktur, hayatta kalmak için saniyeler bile çok önemlidir. Kaçmalısın ya da savaşmalısın tepkisi tetiklenince beynimiz olayı hemen değerlendirir, uyaranın gerçek tehdit olduğundan emin olur, gerçekse devam etme isteğini analiz eder. Eğer tehdit gerçek değilse ya da artık sürmüyorsa hormonal aktivasyon yani beyin bu işlemi sonlandırır.
Panik bozuklukta tehlikenin gerçekçi analiz yeteneği bozulmuştur. Bireyin panik atak esnasında kriz, çıldırma, bayılma gibi sonuçların olacağından emindir. Yaşadığı panik ataktan sonra ölmediğini anlayınca da o korkunç hissi tekrar yaşama korkusu ile her an yaşayacak gibi tetikte bekler. Beklenti anksiyetesi beyin için tehlikenin çok yakında algısına denir. Bu nedenle, savaş ya da kaç reaksiyonunu sık kullanılanlar arasında kalır. İşte bu sebeple panik atak için her insanda var olan uyaran sisteminin doğru çalışmaması ve uyaran eşiğinin düşük olması denilir. Savaş ya da kaç reaksiyonunda olduğu gibi panik atakta da şiddetli korku ve ölüm tehdidi hissedilir. Atak sırasında bu reaksiyonunda olduğu gibi vücudumuz aktif hale gelir. Fakat bu sırada bu korkuya sebep olabilecek göz ile görülen bir tehdit yoksa, beyin kaçmayı emretse de modern dünyanın kaçması ve ya da savaşması için vücuda koşma emrini vermez. Fakat panik atak geçiren bireyin vücudu tam olarak koşar gibi belirtiler verir.
PANİK ATAK TEDAVİSİ
Eğer birey panik bozukluğu ya da panik atak belirtileri yaşıyorsa psikoloğa başvurmalıdır. Psikolog, bireyin geçmişini gözden geçirirken görülen belirtilerin, atakların hangi sıklıkta meydana geldiğini ve ne kadar süredir devam ettiğiyle alakalı bilgiler alır ve tedaviye başlanır. Panik bozukluğu tedavi edilebilir ve tam iyileşme sağlanabilen bir hastalık türüdür. Bunun için mümkün olduğunca terapiye erken başlamak en önemlisidir. Terapi olmadan panik bozukluğu yükselebilir ve baş etmek çok zor olabilir. Aynı zamanda panik atak geçirilen mekanlardan kaçınma, agorafobi gibi diğer zihinsel sağlık durumlarını geliştirme riskini de ortaya çıkarabilmektedir. Panik bozukluğu tedavisinde panik atak sayısının azaltılması hedeflenirken, panik atak tedavisinde belirtilerin hafifletilmesi amaçlanmaktadır. Psikolojik tedavi sırasında başvurarak bilişsel davranışçı terapiden faydalanılabilir. Psikolog, bir atak sırasında sakin kalmaya yardımcı olacak nefes terapi teknikleri uygulayabilmektedir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Panik Atak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Semiha KARA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Semiha KARA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
