Obsesif-Kompulsif Bozukluk Tedavisi (Temizlik Takıntısı/Titizlik Hastalığı)
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
Ruh hastalıkların fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyal yaşamı negatif etkileri olmaktadır. Bir kişinin ruh sağlığının bozulması, yaşam kalitesini bozacak kendisini, çevresini ve dünya algısını olumsuz etkileyeceğinden, sorunlara neden olmaktadır. Bu ruhsal hastalıkların başında Obsesif kompulsif bozukluk daha çok kullanımı kısaltılmış hali olan ‘OKB’ gelmektedir. Obsesif Kompulsif bozukluk obsesyon ve kompulsiyon belirtileri ile giden kronik psikolojik bir bozukluktur. Obsesyon bireyin kendi zihninin ürünü olarak tanımladığı, yok saymaya, bastırmaya ya da başka düşünce veya hareketlerle yok etmeye çalıştığı, kişinin benliğini rahatsız eden (ego-distonik), tekrarlayıcı ve ısrarlı her türlü düşünce, dürtü ve imgelerdir. Kompulsiyon ise, çoğu kez obsesif düşünceleri zihinden uzaklaştırmak için veya bu düşüncelerin oluşturduğu sıkıntıları azaltmak için yapılan ve irade dışı yineleyen hareketlerdir.
Obsesyonlar
1.İstenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve belirgin kaygı ya da sıkıntıya neden olan, yineleyici ve sürekli düşünceler,
2. Düşünceler, dürtüler sadece gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir.
3. Kişi bu düşünceleri, dürtüleri önem vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır ya da başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır
4. Kişi obsesyonel düşüncelerini, dürtülerini kendi zihninin bir ürünü olarak görür
Kompulsiyonlar
1. Kişinin obsesyona bir tepki olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına göre yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (Örneğin; El yıkama, düzene koyma, kontrol etme)
2. Davranışlar ya da zihinsel eylemler, sıkıntıdan kurtulmaya yöneliktir ancak çabalar daha da artmasına sebep olur
Obsesif Kompulsif Bozukluk Neden Olur? Obsesif Kompulsif Bozukluk Sebepleri
OKB oluşumunu bilişsel modelle açıklayan çalışmalarında, kişinin inatçı- tekrarlayıcı düşünce, imge ve dürtülere verdiği yanıtın kişideki işlevsiz inançlardan etkilendiği ileri sürülmektedir. OKB’de bireyin oluşturduğu obsesif inançlar ‘abartılı sorumluluk’, ‘düşüncelerin kontrol edilebilirliğine ilişkin inanç’, ‘düşüncelere önem verme’, ‘abartılmış tehdit algısı’, ‘mükemmeliyetçilik’, ‘belirsizliğe tahammülsüzlük olarak altı ana kümede toplanmıştır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bu bozukluk genellikle süreğen ve inatçı bir hastalık olduğundan kişinin yaşamı kısıtlanır, verimi düşer, çevresindekiler bıkar. Kişinin uyumu bozulur, işini yapamaz, çevresi ile ilişkilerini sağlıklı yürütemez. Kimi saplantılarının aklına gelmemesi ya da tekrarladığı hareketleri yapmamak için kendini zorlar. Zorlama arttıkça istenmeyen düşünceler akla gelir, istenmeyen hareketler tekrar tekrar yapılır.
OKB 5 Belirtisi
Vücut kusurlarına dair yoğun kaygılar
Hayattaki işlevselliği bozacak kadar sık şekilde elleri yıkama, duş alma, ev temizleme
Sürekli utanma duygus, sosyal ilişkilerde içe kapanma, bozulma
Sürekli Kuşku ve kontrol davranışının gerçekleşmesi, ışığı, fişleri, araç kilidini vb.
Geleceğe dair belirsizlik korkusunun sürekli yinelene düşünceler sebep vermesi
Dokunma, sayma, biriktirme konularında çarpık abartılı düşünce ve davranışların oluşması
Obsesif-Kompulsif Bozukluğu Olanlar Nasıl Davranır?
Sürekli tekrarlayan düşünce ve davranışlarla karakterize edilen OKB hastalarının en öne çıkan özelliği, zihinlerini devamlı meşgul eden düşünceleri davranışa dönüştürmeleridir. Bu durum o kadar baskındır ki, kişi vaktini devamlı boşa harcar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Sıklığı
Farklı toplum ve kültürlerde yapılan epidemiyolojik çalışmalarda obsesif-kompulsif bozukluğun yaşam boyu yaygınlığı %2-3 arasında bulunmuştur. Bu bulgular, obsesif-kompulsif bozukluk sıklığının önceden tahmin edilenden çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. Araştırmalar, çocuk ve ergenlerde obsesif-kompulsif bozukluk görülme sıklığının %1-4 arasında, ortalama %2 olduğunu göstermiştir. Obsesif kompulsif bozukluk sıklığı ergenlik öncesi erkeklerde daha yüksek olmasına rağmen, ergenlik döneminde kız ve erkek çocuklarda görülme sıklığı aynıdır. Ergenlikten sonra kızlarda daha sık görülür. Ebeveynler bu semptomları vakaların %70'inde fark etmektedir.
En sık görülen belirti bulaşma obsesyonudur. Bunu yıkama, yıkanma, temizleme ya da bulaşmış olduğu düşünülen objelerden kompulsif tarzda kaçınma izler. Korkulan obje çoğunlukla kaçınılması zor olan bir objedir. Korkulan nesneye karşı en çok hissedilen duygusal tepki kaygı olsa da obsesif utanç, iğrenme ve tiksinme de sık görülür.
En sık gözlenen ikinci belirti örüntüsü kuşku obsesyonudur. Bu obsesyonu kontrol etme kompulsiyonu izler.
Üçüncü en sık görülen tablo kompulsiyon olmaksızın, zihne yerleşen obsesyonel düşüncelerin bulunmasıdır. Bu obsesyonlar genellikle cinsel ya da saldırgan bir eylemle ilişkili yineleyici düşüncelerdir ve hasta bu düşüncelerinden ötürü kendi kendini kınar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi, Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nasıl Geçer?
Obsesif-kompulsif bozukluğun tedavisinde temel amaç; hastanın hastalık ile ilgili bilgilerinin ele alınması, hastalığı ve tedavi konusunda bilgilendirilmesidir. Obsesif-kompulsif hastalarda “kontrol” temel bir eğilimdir. Hastaya tedavi ilkeleri Aktarılırken, amacın bu defa hastalığı “kontrol etmek” olduğu önemle vurgulanmalıdır. Daha önce de sözü edildiği gibi, obsesif-kompulsif hastaların belirtileri benliğe yabancıdır. Bu nedenle hastalık, hastadan ayrı olarak “hasta” ile tartışılabilir. Obsesyonlar için “hastalıklı düşünce”, (takıntı veya tehdit) kompulsiyonlar ve kaçınma davranışları ise “tedbir” kavramları, hastaya birlikte kullanılabilir. Hastaya bu çerçevede bir tedavi rasyoneli çizildikten sonra, hasta için en kolay olabilecek bir örnek davranışı seçilerek bu ilke uygulamalı olarak hastaya yaşatılmaktadır. İlkenin doruluğunu hastanın yasayarak görmesi, tedavinin ileri aşamalarındaki işbirliği açısından oldukça önemlidir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Aşamaları
Hastayı tanıma
OKB türleri açısından doğru tanı koymak,
Hasta ile birlikte tedavi kararını vermek,
Hastaya tanı ve tedavi bilgisini verip tedavi anlaşmasını yapmak
Hasta İçgörü(kendini tanıma) gelişmesini sağlamak
Hastanın ihtiyacına en uygun Etkili Psikoterapi Teknik ve Yöntemlerinin Uygulanması
İyileşmeye dair ipuçlarının değerlendirilmesi
İyileşmenin kalıcı hale getirilmesi
Sonlandırma seanslarını uygulanması ve sonlandırma
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisinde En Etkili Yaklaşım
Obsesif ve Kompulsif Bozukluk Tedavisinde davranışlarının farkında olan ve onlardan kurtulmaya çalışan bireyler için en etkili tedavi yaklaşımı Bilişsel Davranışçı Terapidir. Davranışta en sık kullanılan yöntemler maruz kalma, erbest bırakma ve önleme tekniklerinin uygulanmasıdır. Bu egzersizler terapist eşliğinde ev ödevi şeklinde yapılır. Psikoterapist ile uygulamanın daha faydalı olduğuna inanılmaktadır. BDT'nin devam eden tedavi sırasında da etkili olduğu söylenmektedir. Hastalıklar, bilişsel yeniden şekillenme ve beceriler hakkında bilgi sağlayarak psikoterapist tarafından kontrollü uyarana maruz kalma ve alışma, tepkileri önlemeye yönelik bir tedavi planı sunar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Ne Kadar Sürer? Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Kaç Seans Sürer? Obsesif Kompulsif Bozukluk Ne Kadar Sürede Geçer?
Obsesif-Kompulsif tedavisinde süreç hastanın kaynaklarına, yaşantı tarzına, tedavi sürecinde terapiye verdiği yanıtlara göre değişebilmektedir. Ancak ortalama olarak 4-6 seansta iyileşme başlangıcı 8-12 seans sonunda belirgin iyileşme sağlanmaktadır.
Ruh hastalıkların fiziksel, psikolojik, duygusal ve sosyal yaşamı negatif etkileri olmaktadır. Bir kişinin ruh sağlığının bozulması, yaşam kalitesini bozacak kendisini, çevresini ve dünya algısını olumsuz etkileyeceğinden, sorunlara neden olmaktadır. Bu ruhsal hastalıkların başında Obsesif kompulsif bozukluk daha çok kullanımı kısaltılmış hali olan ‘OKB’ gelmektedir. Obsesif Kompulsif bozukluk obsesyon ve kompulsiyon belirtileri ile giden kronik psikolojik bir bozukluktur. Obsesyon bireyin kendi zihninin ürünü olarak tanımladığı, yok saymaya, bastırmaya ya da başka düşünce veya hareketlerle yok etmeye çalıştığı, kişinin benliğini rahatsız eden (ego-distonik), tekrarlayıcı ve ısrarlı her türlü düşünce, dürtü ve imgelerdir. Kompulsiyon ise, çoğu kez obsesif düşünceleri zihinden uzaklaştırmak için veya bu düşüncelerin oluşturduğu sıkıntıları azaltmak için yapılan ve irade dışı yineleyen hareketlerdir.
Obsesyonlar
1.İstenmeden gelen ve uygunsuz olarak yaşanan ve belirgin kaygı ya da sıkıntıya neden olan, yineleyici ve sürekli düşünceler,
2. Düşünceler, dürtüler sadece gerçek yaşam sorunları hakkında duyulan aşırı üzüntüler değildir.
3. Kişi bu düşünceleri, dürtüleri önem vermemeye ya da bunları baskılamaya çalışır ya da başka bir düşünce ya da eylemle bunları etkisizleştirmeye çalışır
4. Kişi obsesyonel düşüncelerini, dürtülerini kendi zihninin bir ürünü olarak görür
Kompulsiyonlar
1. Kişinin obsesyona bir tepki olarak ya da katı bir biçimde uygulanması gereken kurallarına göre yapmaktan kendini alıkoyamadığı yineleyici davranışlar (Örneğin; El yıkama, düzene koyma, kontrol etme)
2. Davranışlar ya da zihinsel eylemler, sıkıntıdan kurtulmaya yöneliktir ancak çabalar daha da artmasına sebep olur
Obsesif Kompulsif Bozukluk Neden Olur? Obsesif Kompulsif Bozukluk Sebepleri
OKB oluşumunu bilişsel modelle açıklayan çalışmalarında, kişinin inatçı- tekrarlayıcı düşünce, imge ve dürtülere verdiği yanıtın kişideki işlevsiz inançlardan etkilendiği ileri sürülmektedir. OKB’de bireyin oluşturduğu obsesif inançlar ‘abartılı sorumluluk’, ‘düşüncelerin kontrol edilebilirliğine ilişkin inanç’, ‘düşüncelere önem verme’, ‘abartılmış tehdit algısı’, ‘mükemmeliyetçilik’, ‘belirsizliğe tahammülsüzlük olarak altı ana kümede toplanmıştır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Bu bozukluk genellikle süreğen ve inatçı bir hastalık olduğundan kişinin yaşamı kısıtlanır, verimi düşer, çevresindekiler bıkar. Kişinin uyumu bozulur, işini yapamaz, çevresi ile ilişkilerini sağlıklı yürütemez. Kimi saplantılarının aklına gelmemesi ya da tekrarladığı hareketleri yapmamak için kendini zorlar. Zorlama arttıkça istenmeyen düşünceler akla gelir, istenmeyen hareketler tekrar tekrar yapılır.
OKB 5 Belirtisi
Vücut kusurlarına dair yoğun kaygılar
Hayattaki işlevselliği bozacak kadar sık şekilde elleri yıkama, duş alma, ev temizleme
Sürekli utanma duygus, sosyal ilişkilerde içe kapanma, bozulma
Sürekli Kuşku ve kontrol davranışının gerçekleşmesi, ışığı, fişleri, araç kilidini vb.
Geleceğe dair belirsizlik korkusunun sürekli yinelene düşünceler sebep vermesi
Dokunma, sayma, biriktirme konularında çarpık abartılı düşünce ve davranışların oluşması
Obsesif-Kompulsif Bozukluğu Olanlar Nasıl Davranır?
Sürekli tekrarlayan düşünce ve davranışlarla karakterize edilen OKB hastalarının en öne çıkan özelliği, zihinlerini devamlı meşgul eden düşünceleri davranışa dönüştürmeleridir. Bu durum o kadar baskındır ki, kişi vaktini devamlı boşa harcar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Sıklığı
Farklı toplum ve kültürlerde yapılan epidemiyolojik çalışmalarda obsesif-kompulsif bozukluğun yaşam boyu yaygınlığı %2-3 arasında bulunmuştur. Bu bulgular, obsesif-kompulsif bozukluk sıklığının önceden tahmin edilenden çok daha yüksek olduğunu göstermektedir. Araştırmalar, çocuk ve ergenlerde obsesif-kompulsif bozukluk görülme sıklığının %1-4 arasında, ortalama %2 olduğunu göstermiştir. Obsesif kompulsif bozukluk sıklığı ergenlik öncesi erkeklerde daha yüksek olmasına rağmen, ergenlik döneminde kız ve erkek çocuklarda görülme sıklığı aynıdır. Ergenlikten sonra kızlarda daha sık görülür. Ebeveynler bu semptomları vakaların %70'inde fark etmektedir.
En sık görülen belirti bulaşma obsesyonudur. Bunu yıkama, yıkanma, temizleme ya da bulaşmış olduğu düşünülen objelerden kompulsif tarzda kaçınma izler. Korkulan obje çoğunlukla kaçınılması zor olan bir objedir. Korkulan nesneye karşı en çok hissedilen duygusal tepki kaygı olsa da obsesif utanç, iğrenme ve tiksinme de sık görülür.
En sık gözlenen ikinci belirti örüntüsü kuşku obsesyonudur. Bu obsesyonu kontrol etme kompulsiyonu izler.
Üçüncü en sık görülen tablo kompulsiyon olmaksızın, zihne yerleşen obsesyonel düşüncelerin bulunmasıdır. Bu obsesyonlar genellikle cinsel ya da saldırgan bir eylemle ilişkili yineleyici düşüncelerdir ve hasta bu düşüncelerinden ötürü kendi kendini kınar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi, Obsesif – Kompulsif Bozukluk Nasıl Geçer?
Obsesif-kompulsif bozukluğun tedavisinde temel amaç; hastanın hastalık ile ilgili bilgilerinin ele alınması, hastalığı ve tedavi konusunda bilgilendirilmesidir. Obsesif-kompulsif hastalarda “kontrol” temel bir eğilimdir. Hastaya tedavi ilkeleri Aktarılırken, amacın bu defa hastalığı “kontrol etmek” olduğu önemle vurgulanmalıdır. Daha önce de sözü edildiği gibi, obsesif-kompulsif hastaların belirtileri benliğe yabancıdır. Bu nedenle hastalık, hastadan ayrı olarak “hasta” ile tartışılabilir. Obsesyonlar için “hastalıklı düşünce”, (takıntı veya tehdit) kompulsiyonlar ve kaçınma davranışları ise “tedbir” kavramları, hastaya birlikte kullanılabilir. Hastaya bu çerçevede bir tedavi rasyoneli çizildikten sonra, hasta için en kolay olabilecek bir örnek davranışı seçilerek bu ilke uygulamalı olarak hastaya yaşatılmaktadır. İlkenin doruluğunu hastanın yasayarak görmesi, tedavinin ileri aşamalarındaki işbirliği açısından oldukça önemlidir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Aşamaları
Hastayı tanıma
OKB türleri açısından doğru tanı koymak,
Hasta ile birlikte tedavi kararını vermek,
Hastaya tanı ve tedavi bilgisini verip tedavi anlaşmasını yapmak
Hasta İçgörü(kendini tanıma) gelişmesini sağlamak
Hastanın ihtiyacına en uygun Etkili Psikoterapi Teknik ve Yöntemlerinin Uygulanması
İyileşmeye dair ipuçlarının değerlendirilmesi
İyileşmenin kalıcı hale getirilmesi
Sonlandırma seanslarını uygulanması ve sonlandırma
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisinde En Etkili Yaklaşım
Obsesif ve Kompulsif Bozukluk Tedavisinde davranışlarının farkında olan ve onlardan kurtulmaya çalışan bireyler için en etkili tedavi yaklaşımı Bilişsel Davranışçı Terapidir. Davranışta en sık kullanılan yöntemler maruz kalma, erbest bırakma ve önleme tekniklerinin uygulanmasıdır. Bu egzersizler terapist eşliğinde ev ödevi şeklinde yapılır. Psikoterapist ile uygulamanın daha faydalı olduğuna inanılmaktadır. BDT'nin devam eden tedavi sırasında da etkili olduğu söylenmektedir. Hastalıklar, bilişsel yeniden şekillenme ve beceriler hakkında bilgi sağlayarak psikoterapist tarafından kontrollü uyarana maruz kalma ve alışma, tepkileri önlemeye yönelik bir tedavi planı sunar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Ne Kadar Sürer? Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi Kaç Seans Sürer? Obsesif Kompulsif Bozukluk Ne Kadar Sürede Geçer?
Obsesif-Kompulsif tedavisinde süreç hastanın kaynaklarına, yaşantı tarzına, tedavi sürecinde terapiye verdiği yanıtlara göre değişebilmektedir. Ancak ortalama olarak 4-6 seansta iyileşme başlangıcı 8-12 seans sonunda belirgin iyileşme sağlanmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Obsesif-Kompulsif Bozukluk Tedavisi (Temizlik Takıntısı/Titizlik Hastalığı)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Kenan DEMİRKAPI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
