Psk. M. Berk KARAOĞLU
■ Çocuk ve Ergen Psikolojisi
■ Aile Terapileri
■ Bireysel Psikoterapi
■ Cinsel Terapiler
■ Aile Terapileri
■ Bireysel Psikoterapi
■ Cinsel Terapiler
0-6 Yaş Çocuklarla İletişim
0-6 yaş grubu çocuklarla iletişim kurarken, bir yetişkinden bekleyebileceğiniz iletişim becerilerini göstermelerini beklememelisiniz. Onlarla sağlıklı iletişim kurabilmeniz için onların bilişsel gelişim seviyelerine göre, onların anlayacağı dilde konuşmanız gerekir.
Her anne baba, çocuğunun doğruyu yanlışı, iyiyi kötüyü ayırt etmesini ve topluluk içinde uyumlu davranışlar sergilemesini bekler. Bu da son derece normaldir. Ancak onlara bir şeyler öğretirken veya onlarla herhangi bir konuda iletişime geçerken, bu yaştaki çocukların dünyayı ve kendilerini algılayış şekilleri, olayları yorumlama becerileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Örneğin, 3 yaşındaki bir çocuk durmadan soru sorar. Bunu, sizi sinir etmek ya da rahatsız etmek amacıyla yapmaz. Gördüğü, duyduğu, deneyimlediği her şey onun için yepyeni bir maceradır. Bir yetişkinin artık hiç dikkat etmediği günlük sıradan olgular bu yaştaki çocuk için hala çözülmesi gereken birer bilmecedir. Bu nedenle onları anlamlandırabilmek için sürekli sorular sorar. Ya da 5 yaşında bir çocuk, zihinsel gelişimi açısından gerçek ile hayali çok zor ayırt edebilir. Kendi kendine hayal ettiği bir olayı büyük bir heyecanla sanki gerçekmiş gibi size anlatabilir ya da gerçekliğin içine birtakım hayali eklemeler yapabilir ve bunlara inanabilir. Böyle bir durumda, çocuğunuzu bir yetişkinmiş gibi ele alıp onu saçma sapan şeylere inanmakla suçlamamalısınız. Bu tarz olumsuz tepkiler, onun hayal gücünü sınırlayacağı gibi, sizden korkmasına, size gücenmesine neden olabilir. Bir süre sonra da düşüncelerini sizinle paylaşmayı bırakabilir.
Bu yaştaki çocuklarla iletişim kurarken dikkat etmeniz gereken noktalar;
• Henüz soyut kavramları anlayamazlar (ahlak, saygı, vicdan gibi). Dolayısıyla onlarla konuşurken somut kavramlar kullanmalı ve imalarla konuşmak yerine söylemek istediğiniz şeyi doğrudan söylemelisiniz. Böylece ondan ne beklediğinizi daha kolay anlayacaktır.
• İletişimde en önemli öğe beden dilidir. Ağzınızdan çıkan kelimeler ne kadar güzel olursa olsun, hal ve tavırlarınızla da bunu desteklemelisiniz.
Örneğin, çocuğunuza “Seni seviyorum” derken kaşlarını çatık, ses tonunuz sert olursa, çocuğunuza bu sevgi sözleri inandırıcı gelmez. Çelişkiye düşer.
• Çocuğunuz size kendiliğinden bir şeyler anlatmaya başladığında, eğer yapmakta olduğunuz başka bir iş varsa (çok önemli ve acil bir iş değilse) onu bir kenara bırakıp tüm dikkatinizi çocuğunuza verin. O anlatırken tıpkı bir yetişkini dinliyormuşsunuz gibi dikkatle ve sabırla dinleyin. Aralarda onu dinlediğinizi belli eden birtakım sorular sorun. Çocuğunuzun sizin tarafınızdan ciddiye alınıp dinlendiğini görmesi, özgüven gelişimine büyük katkı sağlar.
• Suçlayıcı, aşağılayıcı, iğneleyici cümleler kurmamak için, mümkün olduğunca “Sen…….sın!” tarzında cümleler yerine “Ben…..” tarzında cümleler kurun. “Ben dili”yle kurduğunuz cümleler, çocuğunuzla olan iletişiminizi kuvvetlendirecek ve çocuğunuzda empati yeteneğinin gelişmesine katkıda bulunacaktır.
Örneğin, “Böyle yaptığın için sen çok yaramaz bir çocuksun” yerine “Bu davranışı yaptığında ben çok üzülüyorum” dediğiniz zaman çocuğunuz suçlanma, aşağılanma hissetmeyecek, yaptığı hatalı davranışın başka insanları etkileyen sonuçları olduğunu öğrenecektir.
• Sizin rahatlıkla anlayabileceğiniz bir durumu anlamakta zorluk çektiğinde ya da yanlış yorumladığında, çocuğunuzu “mantıksız, akılsız” olarak nitelemeyin. Bu tutum, ona öfkelenmenize ve istemeyerek de olsa onun duygularını incitmenize neden olabilir. Onun olaya bakış açısını anlamaya ve mümkün olduğunca onun seviyesine inerek durumu anlatmaya çalışın.
Unutmayın ki çocuklar diğer insanlarla iletişim kurmayı ilk önce evde anne babalarından öğrenirler. Yukarıda önerilen davranışları uygularsanız kendine güvenli ve aynı zamanda başkalarının duygu ve düşüncelerine de önem veren bireyler yetiştirebilirsiniz.
Siz bu tavırları sergilediğiniz halde çocuğunuzda yine de önüne geçemediğiniz olumsuz davranışlar (inatçılık, hırçınlık, alt ıslatma, uyku problemi, yemek yemekle ilgili problemler gibi) bir uzmandan yardım istemeniz faydalı olacaktır.
Uzman Psikolog
Başak DALDA
Her anne baba, çocuğunun doğruyu yanlışı, iyiyi kötüyü ayırt etmesini ve topluluk içinde uyumlu davranışlar sergilemesini bekler. Bu da son derece normaldir. Ancak onlara bir şeyler öğretirken veya onlarla herhangi bir konuda iletişime geçerken, bu yaştaki çocukların dünyayı ve kendilerini algılayış şekilleri, olayları yorumlama becerileri göz önünde bulundurulmalıdır.
Örneğin, 3 yaşındaki bir çocuk durmadan soru sorar. Bunu, sizi sinir etmek ya da rahatsız etmek amacıyla yapmaz. Gördüğü, duyduğu, deneyimlediği her şey onun için yepyeni bir maceradır. Bir yetişkinin artık hiç dikkat etmediği günlük sıradan olgular bu yaştaki çocuk için hala çözülmesi gereken birer bilmecedir. Bu nedenle onları anlamlandırabilmek için sürekli sorular sorar. Ya da 5 yaşında bir çocuk, zihinsel gelişimi açısından gerçek ile hayali çok zor ayırt edebilir. Kendi kendine hayal ettiği bir olayı büyük bir heyecanla sanki gerçekmiş gibi size anlatabilir ya da gerçekliğin içine birtakım hayali eklemeler yapabilir ve bunlara inanabilir. Böyle bir durumda, çocuğunuzu bir yetişkinmiş gibi ele alıp onu saçma sapan şeylere inanmakla suçlamamalısınız. Bu tarz olumsuz tepkiler, onun hayal gücünü sınırlayacağı gibi, sizden korkmasına, size gücenmesine neden olabilir. Bir süre sonra da düşüncelerini sizinle paylaşmayı bırakabilir.
Bu yaştaki çocuklarla iletişim kurarken dikkat etmeniz gereken noktalar;
• Henüz soyut kavramları anlayamazlar (ahlak, saygı, vicdan gibi). Dolayısıyla onlarla konuşurken somut kavramlar kullanmalı ve imalarla konuşmak yerine söylemek istediğiniz şeyi doğrudan söylemelisiniz. Böylece ondan ne beklediğinizi daha kolay anlayacaktır.
• İletişimde en önemli öğe beden dilidir. Ağzınızdan çıkan kelimeler ne kadar güzel olursa olsun, hal ve tavırlarınızla da bunu desteklemelisiniz.
Örneğin, çocuğunuza “Seni seviyorum” derken kaşlarını çatık, ses tonunuz sert olursa, çocuğunuza bu sevgi sözleri inandırıcı gelmez. Çelişkiye düşer.
• Çocuğunuz size kendiliğinden bir şeyler anlatmaya başladığında, eğer yapmakta olduğunuz başka bir iş varsa (çok önemli ve acil bir iş değilse) onu bir kenara bırakıp tüm dikkatinizi çocuğunuza verin. O anlatırken tıpkı bir yetişkini dinliyormuşsunuz gibi dikkatle ve sabırla dinleyin. Aralarda onu dinlediğinizi belli eden birtakım sorular sorun. Çocuğunuzun sizin tarafınızdan ciddiye alınıp dinlendiğini görmesi, özgüven gelişimine büyük katkı sağlar.
• Suçlayıcı, aşağılayıcı, iğneleyici cümleler kurmamak için, mümkün olduğunca “Sen…….sın!” tarzında cümleler yerine “Ben…..” tarzında cümleler kurun. “Ben dili”yle kurduğunuz cümleler, çocuğunuzla olan iletişiminizi kuvvetlendirecek ve çocuğunuzda empati yeteneğinin gelişmesine katkıda bulunacaktır.
Örneğin, “Böyle yaptığın için sen çok yaramaz bir çocuksun” yerine “Bu davranışı yaptığında ben çok üzülüyorum” dediğiniz zaman çocuğunuz suçlanma, aşağılanma hissetmeyecek, yaptığı hatalı davranışın başka insanları etkileyen sonuçları olduğunu öğrenecektir.
• Sizin rahatlıkla anlayabileceğiniz bir durumu anlamakta zorluk çektiğinde ya da yanlış yorumladığında, çocuğunuzu “mantıksız, akılsız” olarak nitelemeyin. Bu tutum, ona öfkelenmenize ve istemeyerek de olsa onun duygularını incitmenize neden olabilir. Onun olaya bakış açısını anlamaya ve mümkün olduğunca onun seviyesine inerek durumu anlatmaya çalışın.
Unutmayın ki çocuklar diğer insanlarla iletişim kurmayı ilk önce evde anne babalarından öğrenirler. Yukarıda önerilen davranışları uygularsanız kendine güvenli ve aynı zamanda başkalarının duygu ve düşüncelerine de önem veren bireyler yetiştirebilirsiniz.
Siz bu tavırları sergilediğiniz halde çocuğunuzda yine de önüne geçemediğiniz olumsuz davranışlar (inatçılık, hırçınlık, alt ıslatma, uyku problemi, yemek yemekle ilgili problemler gibi) bir uzmandan yardım istemeniz faydalı olacaktır.
Uzman Psikolog
Başak DALDA
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "0-6 Yaş Çocuklarla İletişim" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Başak DALDA KİLECİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Başak DALDA KİLECİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
6 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Psk. M. Berk KARAOĞLU
■ Çocuk ve Ergen Psikolojisi
■ Aile Terapileri
■ Bireysel Psikoterapi
■ Cinsel Terapiler
■ Aile Terapileri
■ Bireysel Psikoterapi
■ Cinsel Terapiler
0-6 yaş, okul öncesi çocuklar, çocuk-ebeveyn iletişimi, 0-6 yaş çocuğuyla anlaşmak, anne-çocuk iletişimi, baba-çocuk iletişimi, çocuğunuzla iletişim kurmak, altı yaş, sıfır altı yaş, çocukla iletişim
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
