Çocukta Burun Karıştırma
EYVAH!! ÇOCUĞUM BURUN KARIŞTIRIYOR
Çocuklarda, hatta yetişkinlerde burun karıştırma davranışına çok sık rastlamaktayız. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar, hemen herkesin hayatının bazı kesimlerin de burun karıştırdığı ve bu davranışı günde üç dört kez tekrarladığını saptamıştır.
Burnunu karıştıran kişi, sağlığı ile ilgili bazı tehditlerle karşılaşırken, toplumsal olarak ta yargılanabilmekte hoş olmayan manzarası ile eleştiri almasının yanı sıra sosyal ilişkilerinde bozulmalar olmaktadır. Davranışı irdelemeden önce biyolojik olarak burun yapısını incelemek yararlı olabilir.
Burun solunum yollarının başında önemli bir görevi olan bir organdır. Burun içinde birtakım girinti ve çıkıntılar vardır. İçini ince bir zar kaplamıştır. Koku alma sinirleri burunun içine yayılmış durumdadır. İç zarından şeffaf ve koyuca bir ifraz çıkar. Sümük denilen bu ifraz ve burunun içindeki küçük kıllar sayesinde, içeriye girme ihtimali olan yabancı çisimler, tozlar ve mikroplar burun içinde tutularak daha ileri gitmesi engellenir. Ayrıca dışarıdan alınan soğuk hava burun içindeki kıvrımlardan geçerken ısınır ve böylece soğuk havanın etkisinden akciğerler korunmuş olur.
Burun karıştırma alışkanlığı sonucu çocuğun sağlığında oluşabilecek bazı tehditler vardır. Bunlar, burun içinde kızarıklıklar, Yara oluşumu, şişme, kabuk oluşumu ( Ki bu durum burun kaşıntısına da neden olur ve davranışı pekiştirir.) Mikrop kapma riskini artırır, soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara daha kolay yakalanır. Bazı durumlarda burun kanamasına neden olur. Hatta nadiren suptum denilen burun ortası duvarı delinebilir. Eller ve tırnak içleri iyice yıkanmadan burun karıştırılırsa, parmak uçları ve tırnak arasına yerleşen mikropların, burun iltihabına hatta buna bağlı sinüzit in önemli bir nedeni olduğu söylenebilir.
Burun karıştırma nedenlerini keşfedebilirsek, daha kolay çözüm yolları bulabiliriz. Biyolojik nedenleri şunlar olabilir;
-Burun mukozasındaki gerginlik, sertlik ve yaraların kabuk bağlaması.
-Sürekli nezle hali burun tıkanıklığı.
-Alerjik burun akıntısı.
-Burun kaşıntısı (Bağırsak parazitleri burun kaşıntısına neden olabilir.)
Psikolojik nedenleri;
-Can sıkıntısı.
-Korkuları ile başa çıkma çabası.
-Stres ve gerginlik .
-Buruna dokunmanın alışkanlık haline gelmesi .
-Öz güven eksikliği.
Nedenini keşfetmek en iyi çözüm yolunu bulmayı destekler. Biyolojik nedenlerden dolayı oluşan burun karıştırma, K.B.B. Uzmanından yardım alınarak kolaylıkla çözülebilir. Serum fizyoloji kullanımı, burun spreyleri ve burun mukozasında oluşan gerginlik ve sertlikleri giderici pomatlar, önerilen ölçüde ve sürede kullanıldığında yararlı olabilir. Ancak psikolojik nedenlere dayalı burun karıştırmalarında davranışın söndürülmesi zaman alır. Aile içinde yapılacak olan çalışmalar için, anne ve babalara bazı öneriler sunulabilir.
- Davranışı görmezden gelme.( yapma, elini çek, burnunu karıştırma, ne yapıyorsun sen? Gibi uyarılar davranışın daha fazla tekrarlanmasına neden olur.)
- Mendil kullanmayı öğretme.
- Ödül tablosu uygulama ( Yaşı küçük çocuklarda daha çok işe yaramaktadır. Davranışı yapmadığı zaman dilimleri için küçük ödüler verme)
- Davranışın sonuçlarını açıklama, oluşabilecek sağlık sorunlarından bahsetme, sosyal sıkıntıları anlatma.
- Ellerini ve beynini bir işle meşgul etme. Sevdiği bir uğraşısı olan çocukların çok az davranış problemi sergiledikleri görülmüştür.
- Çocukla davranışı ile ilgili açıklayıcı bir konuşma yapılmalıdır. Suçlayıcı kelime ve cümleler konuşma içeriğinde olmamalıdır. Konuşma sırasında burun karıştırmanın yol açabileceği hastalıklar ve canını yakabilecek durumlardan bahsedilmeli, temizliğini nasıl ve nerede yapabileceği ile ilgili bilgi verilmelidir.
- Davranışı ile ilgili açıklama yapacağınız zaman, göz kontağı kurmanız ve ten teması ile konuşmanız, suçlanmadığını hissettirecek ve öz güven duygusu zedelenmeyecektir.
- Aile içinde bir yeri olduğunu ve değerli olduğunu hissettirmelisiniz.
- Kendisi ile ilgili kararları alabilmesi için fırsatlar sunmalısınız. Örneğin, ders çalışma zamanını belirleme, giyeceği kıyafeti seçme gibi. Alacağı kararlar sonunda kendisinin önemsendiğini ve değerli olduğunu hisseder.
- Davranışınız ve yaklaşımınız, tutarlı ve mantıklı olsun. Hayırlarınız ve evetleriniz her zaman her ortamda geçerli olsun.
- Doğru model olun.
- Sportif aktiviteler çocuğun can sıkıntısı ve sosyal ilişkileri açısından önemlidir. Genellikle burun karıştıran çocuklar arkadaşları tarafından dışlanırlar. Sporda gösterdiği başarı ve ortak çalışma, grup başarısı ve takım ruhu, çocuğun sosyal çevrede yerini almasını destekleyecek, olumsuz davranışını unutturacaktır.
- Israrcı çocuklara burun karıştırmanın yeri ve zamanı ile ilgili bilgi verilebilir. Banyo veya tuvalet uygun bir mekândır. Burnunu karıştırmadan önce ve sonra ellerini yıkaması gerektiği açıklanmalıdır.
- Çocuk okul çağında ise öğretmenle işbirliği yapılabilir.( Öğretmen, davranışı gördüğü zamanlarda uyarma yerine bir görev vererek meşgul etme yolunu seçmelidir. Uyarı genellikle olumsuz davranışı pekiştirir.)
- Okul öncesi çocuklarında direk konuşma yerine konu ile ilgili öykü okuma, kukla kullanarak burun karıştırmanın olumsuzluklarını başkasının başına gelmiş gibi anlatma ve çözüm yollarını çocuğa buldurma. Drama çalışması yaparak, davranışı karşısında başkalarının ne hissedebileceği ile ilgili duyguları fark etme, çalışmaları yapılabilir.
- Kötü kelimeler kullanılarak yaptığı davranışın vurgulanması çocukta kişiliğine yapılmış bir hakaret olarak algılanır. Ve zamanla kendisinin iğrenç bir kişi olduğunu düşünür. Oysaki sadece yaptığı eylem başkalarının iğrenmesine neden olur. Çocuk gerçekte iğrenç değildir.
- Burun karıştırması nedeniyle çocuğa kızmak, bağırmak ve ceza vermek, doğru bir çözüm yolu değildir. Böyle durumla karşılaşan çocukların öz saygılarında zedelenme olabilir. Üstelik davranışı yok etmek yerine daha sık ve gizli gizli yapma eğilimi gösterebilir.
- Davranışı sergilediği sırada hissettirmeden ilgisini başka yöne çekmek, ellerini meşgul edici aktiviteler yaptırmak, uygun çözüm yoludur. İki eliyle oynayacağı oyunlar keşfetmek (Parmak oyunları) ve birlikte oynamak. Davranışı fark ettiğiniz anda ondan herhangi bir durum için yardım istemek. ( Hadi, tut şu tabakları sofrayı kuralım.) gibi, Yaptığı başarılı işleri vurgulamak davranışı unutturabilir.
- Parmağa bandaj uygulaması veya eldiven kullanımı davranış henüz yerleşmeden başarılı olabilir. Çocuk davranışı alışkanlığa dönüştürmeden unutabilir.( Eldiven ve bandajdaki burun atıklarını gören çocuk yaptığı davranışın başkaları üzerindeki olumsuz etkisinin farkına varmasında yardımcı olur ve karıştırmaktan vazgeçebilir.)
Burun karıştırma olayında sosyal yalıtımın en fazla okul çağı çocuklarında görülmektedir. Bu dönemde çocuklar arasında birbirlerine isim takma, gruba almama, kızdırma ve şiddet uygulama gibi akran zorbalığı görülebilir. Çocuğun en fazla etkilendiği, kendini kötü ve değersiz hissettiği durumlar yaratabilir, okuldan soğuma ve ders başarısında düşüşler görülebilir. Okulda mutsuz olan çocuk evde de huysuzluğunu sürdürebilir. Bu nedenle burun karıştırma problem davranışlardan birisi gibi görünmektedir. Oysaki yetişkinlerin bile zaman zaman denediği bu davranışın üzerinde çok fazla durmadan görmezden gelerek. Ya da onurunu zedelemeden, bu durumun sadece bir davranış olduğu, isterse değiştirebileceği, her ne olursa olsun onu her zaman sevdikleri hissettirilirse, alışkanlığa dönmesi kısa sürede engellenebilir. Anne ve Babalara başarılar dilerim.
Meral Hasandayıoğlu
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı & Aile Danışmanı
Çocuklarda, hatta yetişkinlerde burun karıştırma davranışına çok sık rastlamaktayız. Konu ile ilgili yapılan araştırmalar, hemen herkesin hayatının bazı kesimlerin de burun karıştırdığı ve bu davranışı günde üç dört kez tekrarladığını saptamıştır.
Burnunu karıştıran kişi, sağlığı ile ilgili bazı tehditlerle karşılaşırken, toplumsal olarak ta yargılanabilmekte hoş olmayan manzarası ile eleştiri almasının yanı sıra sosyal ilişkilerinde bozulmalar olmaktadır. Davranışı irdelemeden önce biyolojik olarak burun yapısını incelemek yararlı olabilir.
Burun solunum yollarının başında önemli bir görevi olan bir organdır. Burun içinde birtakım girinti ve çıkıntılar vardır. İçini ince bir zar kaplamıştır. Koku alma sinirleri burunun içine yayılmış durumdadır. İç zarından şeffaf ve koyuca bir ifraz çıkar. Sümük denilen bu ifraz ve burunun içindeki küçük kıllar sayesinde, içeriye girme ihtimali olan yabancı çisimler, tozlar ve mikroplar burun içinde tutularak daha ileri gitmesi engellenir. Ayrıca dışarıdan alınan soğuk hava burun içindeki kıvrımlardan geçerken ısınır ve böylece soğuk havanın etkisinden akciğerler korunmuş olur.
Burun karıştırma alışkanlığı sonucu çocuğun sağlığında oluşabilecek bazı tehditler vardır. Bunlar, burun içinde kızarıklıklar, Yara oluşumu, şişme, kabuk oluşumu ( Ki bu durum burun kaşıntısına da neden olur ve davranışı pekiştirir.) Mikrop kapma riskini artırır, soğuk algınlığı, grip gibi hastalıklara daha kolay yakalanır. Bazı durumlarda burun kanamasına neden olur. Hatta nadiren suptum denilen burun ortası duvarı delinebilir. Eller ve tırnak içleri iyice yıkanmadan burun karıştırılırsa, parmak uçları ve tırnak arasına yerleşen mikropların, burun iltihabına hatta buna bağlı sinüzit in önemli bir nedeni olduğu söylenebilir.
Burun karıştırma nedenlerini keşfedebilirsek, daha kolay çözüm yolları bulabiliriz. Biyolojik nedenleri şunlar olabilir;
-Burun mukozasındaki gerginlik, sertlik ve yaraların kabuk bağlaması.
-Sürekli nezle hali burun tıkanıklığı.
-Alerjik burun akıntısı.
-Burun kaşıntısı (Bağırsak parazitleri burun kaşıntısına neden olabilir.)
Psikolojik nedenleri;
-Can sıkıntısı.
-Korkuları ile başa çıkma çabası.
-Stres ve gerginlik .
-Buruna dokunmanın alışkanlık haline gelmesi .
-Öz güven eksikliği.
Nedenini keşfetmek en iyi çözüm yolunu bulmayı destekler. Biyolojik nedenlerden dolayı oluşan burun karıştırma, K.B.B. Uzmanından yardım alınarak kolaylıkla çözülebilir. Serum fizyoloji kullanımı, burun spreyleri ve burun mukozasında oluşan gerginlik ve sertlikleri giderici pomatlar, önerilen ölçüde ve sürede kullanıldığında yararlı olabilir. Ancak psikolojik nedenlere dayalı burun karıştırmalarında davranışın söndürülmesi zaman alır. Aile içinde yapılacak olan çalışmalar için, anne ve babalara bazı öneriler sunulabilir.
- Davranışı görmezden gelme.( yapma, elini çek, burnunu karıştırma, ne yapıyorsun sen? Gibi uyarılar davranışın daha fazla tekrarlanmasına neden olur.)
- Mendil kullanmayı öğretme.
- Ödül tablosu uygulama ( Yaşı küçük çocuklarda daha çok işe yaramaktadır. Davranışı yapmadığı zaman dilimleri için küçük ödüler verme)
- Davranışın sonuçlarını açıklama, oluşabilecek sağlık sorunlarından bahsetme, sosyal sıkıntıları anlatma.
- Ellerini ve beynini bir işle meşgul etme. Sevdiği bir uğraşısı olan çocukların çok az davranış problemi sergiledikleri görülmüştür.
- Çocukla davranışı ile ilgili açıklayıcı bir konuşma yapılmalıdır. Suçlayıcı kelime ve cümleler konuşma içeriğinde olmamalıdır. Konuşma sırasında burun karıştırmanın yol açabileceği hastalıklar ve canını yakabilecek durumlardan bahsedilmeli, temizliğini nasıl ve nerede yapabileceği ile ilgili bilgi verilmelidir.
- Davranışı ile ilgili açıklama yapacağınız zaman, göz kontağı kurmanız ve ten teması ile konuşmanız, suçlanmadığını hissettirecek ve öz güven duygusu zedelenmeyecektir.
- Aile içinde bir yeri olduğunu ve değerli olduğunu hissettirmelisiniz.
- Kendisi ile ilgili kararları alabilmesi için fırsatlar sunmalısınız. Örneğin, ders çalışma zamanını belirleme, giyeceği kıyafeti seçme gibi. Alacağı kararlar sonunda kendisinin önemsendiğini ve değerli olduğunu hisseder.
- Davranışınız ve yaklaşımınız, tutarlı ve mantıklı olsun. Hayırlarınız ve evetleriniz her zaman her ortamda geçerli olsun.
- Doğru model olun.
- Sportif aktiviteler çocuğun can sıkıntısı ve sosyal ilişkileri açısından önemlidir. Genellikle burun karıştıran çocuklar arkadaşları tarafından dışlanırlar. Sporda gösterdiği başarı ve ortak çalışma, grup başarısı ve takım ruhu, çocuğun sosyal çevrede yerini almasını destekleyecek, olumsuz davranışını unutturacaktır.
- Israrcı çocuklara burun karıştırmanın yeri ve zamanı ile ilgili bilgi verilebilir. Banyo veya tuvalet uygun bir mekândır. Burnunu karıştırmadan önce ve sonra ellerini yıkaması gerektiği açıklanmalıdır.
- Çocuk okul çağında ise öğretmenle işbirliği yapılabilir.( Öğretmen, davranışı gördüğü zamanlarda uyarma yerine bir görev vererek meşgul etme yolunu seçmelidir. Uyarı genellikle olumsuz davranışı pekiştirir.)
- Okul öncesi çocuklarında direk konuşma yerine konu ile ilgili öykü okuma, kukla kullanarak burun karıştırmanın olumsuzluklarını başkasının başına gelmiş gibi anlatma ve çözüm yollarını çocuğa buldurma. Drama çalışması yaparak, davranışı karşısında başkalarının ne hissedebileceği ile ilgili duyguları fark etme, çalışmaları yapılabilir.
- Kötü kelimeler kullanılarak yaptığı davranışın vurgulanması çocukta kişiliğine yapılmış bir hakaret olarak algılanır. Ve zamanla kendisinin iğrenç bir kişi olduğunu düşünür. Oysaki sadece yaptığı eylem başkalarının iğrenmesine neden olur. Çocuk gerçekte iğrenç değildir.
- Burun karıştırması nedeniyle çocuğa kızmak, bağırmak ve ceza vermek, doğru bir çözüm yolu değildir. Böyle durumla karşılaşan çocukların öz saygılarında zedelenme olabilir. Üstelik davranışı yok etmek yerine daha sık ve gizli gizli yapma eğilimi gösterebilir.
- Davranışı sergilediği sırada hissettirmeden ilgisini başka yöne çekmek, ellerini meşgul edici aktiviteler yaptırmak, uygun çözüm yoludur. İki eliyle oynayacağı oyunlar keşfetmek (Parmak oyunları) ve birlikte oynamak. Davranışı fark ettiğiniz anda ondan herhangi bir durum için yardım istemek. ( Hadi, tut şu tabakları sofrayı kuralım.) gibi, Yaptığı başarılı işleri vurgulamak davranışı unutturabilir.
- Parmağa bandaj uygulaması veya eldiven kullanımı davranış henüz yerleşmeden başarılı olabilir. Çocuk davranışı alışkanlığa dönüştürmeden unutabilir.( Eldiven ve bandajdaki burun atıklarını gören çocuk yaptığı davranışın başkaları üzerindeki olumsuz etkisinin farkına varmasında yardımcı olur ve karıştırmaktan vazgeçebilir.)
Burun karıştırma olayında sosyal yalıtımın en fazla okul çağı çocuklarında görülmektedir. Bu dönemde çocuklar arasında birbirlerine isim takma, gruba almama, kızdırma ve şiddet uygulama gibi akran zorbalığı görülebilir. Çocuğun en fazla etkilendiği, kendini kötü ve değersiz hissettiği durumlar yaratabilir, okuldan soğuma ve ders başarısında düşüşler görülebilir. Okulda mutsuz olan çocuk evde de huysuzluğunu sürdürebilir. Bu nedenle burun karıştırma problem davranışlardan birisi gibi görünmektedir. Oysaki yetişkinlerin bile zaman zaman denediği bu davranışın üzerinde çok fazla durmadan görmezden gelerek. Ya da onurunu zedelemeden, bu durumun sadece bir davranış olduğu, isterse değiştirebileceği, her ne olursa olsun onu her zaman sevdikleri hissettirilirse, alışkanlığa dönmesi kısa sürede engellenebilir. Anne ve Babalara başarılar dilerim.
Meral Hasandayıoğlu
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Uzmanı & Aile Danışmanı
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocukta Burun Karıştırma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Meral HASANDAYIOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Meral HASANDAYIOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
