Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ve Filial Terapi
Oyun Terapilerinin Tarihçesi
Oyun terapisinin tarihine baktığımızda karşımıza ilk olarak Rousseau ve oyunun önemi hakkında yazdığı yazıyı görürüz. Bu 18. yüzyıla denk gelmektedir. Çocukları terapötik bir ilişkiye dahil eden ilk girişimse Sigmund Freud'un "Küçük Hans" vakasıyla olmuştur. Ardından Anna Freud ve Melanie Klein çocuk analizine oyunu dahil ederek "Psikanalitik Oyun Terapisi"ni kurmuşlardır. Anna Freud ve Melani Klein'in yaptığı çalışmalar çocuk psikoterapisine adeta bir kapı açmıştır. Oyun terapiileri teorik olarak çeşitlenmeye başlamıştır. David Levy "Serbest Oyun Terapisi"ni, Gave Hambidge "Yapılandırılmış Oyun Terapisi"ni, Jesse Taft Ferederick Allen "İlişkili Oyun Terapisi"ni, Carl Rogers ve Virginia Axline ise "Yönlendirici Olmayan Oyun Terapisi"ni oluşturmuşlardır. "Çocuk Merkezli Oyun Terapisi" ise Dr Garry Landreth'ın öcülük ettiği yönlendirici olmayan oyun terapilerinden biridir ve günümüzde en çok kullanılan oyun terapisi tekniğidir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
Çocuk merkezli oyun terapisi çocuklara görüldükleri ve her yönüyle kabul edildikleri güvenli bir ortam sunulduğunda, çocuğun içindeki iyileştirici gücün çocukta gelişme sağlayacağına inanan bir oyun terapisi türüdür.
Çocuk merkezli oyun terapisinde çocuğun istediği oyuncağı seçmesine, istediği oyunu kurmasına fırsat verilir. Hiçbir yönlendirme yapılmaz. Terapistin görevi çeşitli tekniklerle çocuğun içinde yaşadığı duyguları açmasına, en derinlerinde varolan sıkıntılarını ve çatışmalarını oyunla çözebilmesine yardımcı olur. Çocuk oyunla katarsis sağlar, yani rahatlar. Çünkü oyun çocuğun özel alanıdır. Orda oluyormuş gibi yaptığı her şey çocuk için gerçektir. Oyun terapistleri çocuğun gerçeklik alanına girmeye çalışır. Çocuğa ve çocuğun duygularına odaklanır.
Çocuk merkezli oyun terapisi çocuğun oynadığı oyunun içeriğine birkaç durum dışında müdahale etmez. çocuğun oyundaki sorununu çocuk adına çözmez. Çocuğun sorununu çözeceğine inanır. Çocuğun problem çözme becerisi ve özgüvenini bu sayede gelişir. Çocuk oyunda pek çok seçim yapar. Bu sayede özerkliği de deneyimlemiş olur.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinde Süre - Süreç
Çocuk merkezli oyun terapisinde bir seans 50 dakika sürmektedir. Terapinin genel olarak ne kadar süreceği ise çocuğun özelliklerine, gösterdiği semptoma ve beklentilere göre değişmektedir. Bu sebeple net bir süre verilemez.
Çocuk oyun odasına girdikten sonra yaklaşık 3-4 seans bir keşif sürecine girer. Oyun terapistiyle bağ kurdukça problemli tarafları ortaya koyar. Oyun terapistinin güvenilirliği test edip gerçekten kabul edildiğini hissettikçe iyileşme gerçekleşir.
Diğer oyun terapilerinde olduğu gibi çocuk merkezli oyun terapisinde de ebevnin sorumlulukları vardır. Anne ve babalar sürecin aktif katılımcısıdır. Oyun terapistiyle iş birliği içinde olmaları süreci hızlandırır.
Kimler Çocuk Merkezli Oyun Terapisinden Faydalanır?
1.Tepkisel ve dürtüsel çocuklar,
2.Ayrılmayla ilgili kaygıları olan çocuklar,
3.Korkuları ve fobileri olan çocuklar,
4.Travma yaşamış çocuklar,
5.Çocukluk çağı depresyonu yaşayan çocuklar,
6.Dikkat eksikliği ve/veya hiperaktivitesi olan çocuklar,
7.Öfke kontrolüyle ilgili sorun yaşayan çocuklar,
8.Özgüven eksikliği olan çocuklar,
9.Seçici konuşmazlık yaşayan çocuklar,
10.Dışa atım bozukluğu yaşayan çocuklar (alt ıslatma, dışkı kaçırma, tutma)
11.Duygu düzenlemeyle ilgili problem yaşayan çocuklar, çocuk merkezli oyun terapisinden faydalanabilir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinde Yaş Aralığı Nasıl Olmalıdır?
Çocuk merkezli oyun terapisi 2-8 yaş aralığında oldukça etkilidir ancak bu yaş aralığı 12 yaşına kadar esnetilebilir. Bu esneme ek olarak başka tekniklerinde dahil edildiği bir terapötik sürece dönüşebilir.
Filial Oyun Terapisi
Filial oyun terapisi ebeveynlere çocuk merkezli oyun terapisinin öğretildiği yapılandırılmış bir terapi modeli olarak tanımlanabilir. Bu yapılandırılmış program 8-10 seans arasında değişmektedir. Filial terapiyi öğrenmek için illa davranış problemleri olan bir çocuğa sahip olmanız gerekmez. Filial terapi sorunsuz çocuklarla da yapılır ve çocukta birçok olumlu davranışın gelişmesini sağlar.
Anne ve babalar bu süreçte çocuklarıyla özel bir oyun saati oluştururlar. Oluşturulan bu özel oyun saatleri oyun terapistinin de desteğiyle yürütülür. Ebeveynler çocuklarının gelişim dönemi özelliklerini öğrenir. Duygu etiketleme çalışmaları yapar. tercih sunma ve kural koyma konularında çalışmalar yapar ve tecrübe kazanır. evde uyguladıkları seanslar için oyun terapistinden birnevi süpervizyon desteği alır. ebeveynler yetkin hale geldiklerinde seanslar bitirilir.
Filial Terapinin Aile ve Çocuk İçin Faydaları Nelerdir?
Çocuk İçin Faydaları;
1.Çocukların kendilerini tamamen merkezde hissettiği bir yarım saatleri olur. Bu sürede kendileri için gündem olan her şeyi oyuncaklarla ve kurdukları oyunlarla tam da kendi istedikleri şekilde ortaya koyma imkanı bulurlar. Böylelikle bir rahatlama hissederler.
2.Çocuklar oyun boyunca yaptığı her şey görüldüğü için kendileri değerli hissederler ve özsaygıları gelişir.
3.Çocukların duyguları sözel olarak etiketlendiği için çocuklar kendi duygularını tanımlamayı öğrenirler. Bu sayede kendilerini eylemden ziyade sözle ifade etme becerisi kazanırlar.
4.Çocukların agresyonunu yönetebilen ve sakin kalan ebeveyn sayesinde çocuklar duygularını düzenleyebilme becerisi kazanır.
5.Çocuk kendi duygusunu tanımladıkça bir ötekinin duygusunu da görebilmeyi öğrenir ve böylece empati yapma yeteneği gelişir.
6.Çocuk ihtiyaçlarını doğru şekillerde ifade etmeyi öğrenir.
7.Çocuklarda mevcut bulunan davranış problemleri oyun saatleri sayesinde azalır.
8.Çocukların günlük hayatlarında karşılaştığı sorunlara yönelik problem çözme ve adaptasyon becerisi gelişir.
9.Sunulan tercihler ve konulan sınırlar sayesinde çocuğun güvenli dünya algısını desteklenir. Kendinin ve dünyasının sınırları netlestikçe güvenlik artar.
10.Çocuğun özerklik ve girişimcilik özellikleri gelişir.
Ebeveynler için faydaları;
1.Çocuklarının gelişim dönemi özelliklerini iyi öğrenerek onların ihtiyaçlarını, duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını daha iyi anlayabilmelerini sağlar.
2.Çocuklarıyla iletişimleri kuvvetlenir. İletişim güçlendikçe ilişkileri de sağlamlaşır. Daha derin ve doyurucu bir ilişkiye döner.
3.Çocuklarıyla kurdukları yeni ilişki biçimi kendi kaygılarını azaltır ve rahatlamalarını sağlar. Çaresiz hissettikleri durumlar azalır.
Aslında sadece çocukla ilgili bir aktivite gibi görünse de filial terapi aile içindeki tüm ilişkileri değiştirmeyi sağlayan bir metoddur. Ebeveynler çocukları için oluşturdukları empatik dili eşler arasındaki ilişkiye de taşır. Daha yakın ve derinden bir ilişki kurmalarına yardımcı olur.
Filial Terapi Kimler İçin Uygundur?
Bu soruya çocuğu, ebeveynleri ve aile arasındaki ilişkileri bilmeden cevap vermek güç. Ancak;
1) Yaşı çok küçük olan çocukların aileleriyle,
2) Mekansal olarak uzak olan, çocukla çalışmamın mümkün olmadığı durumlarda, online olarak çalışılacak ailelerle,
3) Sınırlı bir sürenin söz konusu olduğu durumlarda, filial terapinin uygun olduğunu söyleyebiliriz.
Problemli alanlar bazında bakıldığındaysa, çocuk merkezli oyun terapisinin uygulandığı her durum için filial terapi eğitimi verilebileceği gibi, hiçbir sorunu olmayan çocukların aileleri için de önerilebilir.
Uzman Klinik Psikolog / Pedagog Ebru YURDALAN
Oyun terapisinin tarihine baktığımızda karşımıza ilk olarak Rousseau ve oyunun önemi hakkında yazdığı yazıyı görürüz. Bu 18. yüzyıla denk gelmektedir. Çocukları terapötik bir ilişkiye dahil eden ilk girişimse Sigmund Freud'un "Küçük Hans" vakasıyla olmuştur. Ardından Anna Freud ve Melanie Klein çocuk analizine oyunu dahil ederek "Psikanalitik Oyun Terapisi"ni kurmuşlardır. Anna Freud ve Melani Klein'in yaptığı çalışmalar çocuk psikoterapisine adeta bir kapı açmıştır. Oyun terapiileri teorik olarak çeşitlenmeye başlamıştır. David Levy "Serbest Oyun Terapisi"ni, Gave Hambidge "Yapılandırılmış Oyun Terapisi"ni, Jesse Taft Ferederick Allen "İlişkili Oyun Terapisi"ni, Carl Rogers ve Virginia Axline ise "Yönlendirici Olmayan Oyun Terapisi"ni oluşturmuşlardır. "Çocuk Merkezli Oyun Terapisi" ise Dr Garry Landreth'ın öcülük ettiği yönlendirici olmayan oyun terapilerinden biridir ve günümüzde en çok kullanılan oyun terapisi tekniğidir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
Çocuk merkezli oyun terapisi çocuklara görüldükleri ve her yönüyle kabul edildikleri güvenli bir ortam sunulduğunda, çocuğun içindeki iyileştirici gücün çocukta gelişme sağlayacağına inanan bir oyun terapisi türüdür.
Çocuk merkezli oyun terapisinde çocuğun istediği oyuncağı seçmesine, istediği oyunu kurmasına fırsat verilir. Hiçbir yönlendirme yapılmaz. Terapistin görevi çeşitli tekniklerle çocuğun içinde yaşadığı duyguları açmasına, en derinlerinde varolan sıkıntılarını ve çatışmalarını oyunla çözebilmesine yardımcı olur. Çocuk oyunla katarsis sağlar, yani rahatlar. Çünkü oyun çocuğun özel alanıdır. Orda oluyormuş gibi yaptığı her şey çocuk için gerçektir. Oyun terapistleri çocuğun gerçeklik alanına girmeye çalışır. Çocuğa ve çocuğun duygularına odaklanır.
Çocuk merkezli oyun terapisi çocuğun oynadığı oyunun içeriğine birkaç durum dışında müdahale etmez. çocuğun oyundaki sorununu çocuk adına çözmez. Çocuğun sorununu çözeceğine inanır. Çocuğun problem çözme becerisi ve özgüvenini bu sayede gelişir. Çocuk oyunda pek çok seçim yapar. Bu sayede özerkliği de deneyimlemiş olur.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinde Süre - Süreç
Çocuk merkezli oyun terapisinde bir seans 50 dakika sürmektedir. Terapinin genel olarak ne kadar süreceği ise çocuğun özelliklerine, gösterdiği semptoma ve beklentilere göre değişmektedir. Bu sebeple net bir süre verilemez.
Çocuk oyun odasına girdikten sonra yaklaşık 3-4 seans bir keşif sürecine girer. Oyun terapistiyle bağ kurdukça problemli tarafları ortaya koyar. Oyun terapistinin güvenilirliği test edip gerçekten kabul edildiğini hissettikçe iyileşme gerçekleşir.
Diğer oyun terapilerinde olduğu gibi çocuk merkezli oyun terapisinde de ebevnin sorumlulukları vardır. Anne ve babalar sürecin aktif katılımcısıdır. Oyun terapistiyle iş birliği içinde olmaları süreci hızlandırır.
Kimler Çocuk Merkezli Oyun Terapisinden Faydalanır?
1.Tepkisel ve dürtüsel çocuklar,
2.Ayrılmayla ilgili kaygıları olan çocuklar,
3.Korkuları ve fobileri olan çocuklar,
4.Travma yaşamış çocuklar,
5.Çocukluk çağı depresyonu yaşayan çocuklar,
6.Dikkat eksikliği ve/veya hiperaktivitesi olan çocuklar,
7.Öfke kontrolüyle ilgili sorun yaşayan çocuklar,
8.Özgüven eksikliği olan çocuklar,
9.Seçici konuşmazlık yaşayan çocuklar,
10.Dışa atım bozukluğu yaşayan çocuklar (alt ıslatma, dışkı kaçırma, tutma)
11.Duygu düzenlemeyle ilgili problem yaşayan çocuklar, çocuk merkezli oyun terapisinden faydalanabilir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinde Yaş Aralığı Nasıl Olmalıdır?
Çocuk merkezli oyun terapisi 2-8 yaş aralığında oldukça etkilidir ancak bu yaş aralığı 12 yaşına kadar esnetilebilir. Bu esneme ek olarak başka tekniklerinde dahil edildiği bir terapötik sürece dönüşebilir.
Filial Oyun Terapisi
Filial oyun terapisi ebeveynlere çocuk merkezli oyun terapisinin öğretildiği yapılandırılmış bir terapi modeli olarak tanımlanabilir. Bu yapılandırılmış program 8-10 seans arasında değişmektedir. Filial terapiyi öğrenmek için illa davranış problemleri olan bir çocuğa sahip olmanız gerekmez. Filial terapi sorunsuz çocuklarla da yapılır ve çocukta birçok olumlu davranışın gelişmesini sağlar.
Anne ve babalar bu süreçte çocuklarıyla özel bir oyun saati oluştururlar. Oluşturulan bu özel oyun saatleri oyun terapistinin de desteğiyle yürütülür. Ebeveynler çocuklarının gelişim dönemi özelliklerini öğrenir. Duygu etiketleme çalışmaları yapar. tercih sunma ve kural koyma konularında çalışmalar yapar ve tecrübe kazanır. evde uyguladıkları seanslar için oyun terapistinden birnevi süpervizyon desteği alır. ebeveynler yetkin hale geldiklerinde seanslar bitirilir.
Filial Terapinin Aile ve Çocuk İçin Faydaları Nelerdir?
Çocuk İçin Faydaları;
1.Çocukların kendilerini tamamen merkezde hissettiği bir yarım saatleri olur. Bu sürede kendileri için gündem olan her şeyi oyuncaklarla ve kurdukları oyunlarla tam da kendi istedikleri şekilde ortaya koyma imkanı bulurlar. Böylelikle bir rahatlama hissederler.
2.Çocuklar oyun boyunca yaptığı her şey görüldüğü için kendileri değerli hissederler ve özsaygıları gelişir.
3.Çocukların duyguları sözel olarak etiketlendiği için çocuklar kendi duygularını tanımlamayı öğrenirler. Bu sayede kendilerini eylemden ziyade sözle ifade etme becerisi kazanırlar.
4.Çocukların agresyonunu yönetebilen ve sakin kalan ebeveyn sayesinde çocuklar duygularını düzenleyebilme becerisi kazanır.
5.Çocuk kendi duygusunu tanımladıkça bir ötekinin duygusunu da görebilmeyi öğrenir ve böylece empati yapma yeteneği gelişir.
6.Çocuk ihtiyaçlarını doğru şekillerde ifade etmeyi öğrenir.
7.Çocuklarda mevcut bulunan davranış problemleri oyun saatleri sayesinde azalır.
8.Çocukların günlük hayatlarında karşılaştığı sorunlara yönelik problem çözme ve adaptasyon becerisi gelişir.
9.Sunulan tercihler ve konulan sınırlar sayesinde çocuğun güvenli dünya algısını desteklenir. Kendinin ve dünyasının sınırları netlestikçe güvenlik artar.
10.Çocuğun özerklik ve girişimcilik özellikleri gelişir.
Ebeveynler için faydaları;
1.Çocuklarının gelişim dönemi özelliklerini iyi öğrenerek onların ihtiyaçlarını, duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını daha iyi anlayabilmelerini sağlar.
2.Çocuklarıyla iletişimleri kuvvetlenir. İletişim güçlendikçe ilişkileri de sağlamlaşır. Daha derin ve doyurucu bir ilişkiye döner.
3.Çocuklarıyla kurdukları yeni ilişki biçimi kendi kaygılarını azaltır ve rahatlamalarını sağlar. Çaresiz hissettikleri durumlar azalır.
Aslında sadece çocukla ilgili bir aktivite gibi görünse de filial terapi aile içindeki tüm ilişkileri değiştirmeyi sağlayan bir metoddur. Ebeveynler çocukları için oluşturdukları empatik dili eşler arasındaki ilişkiye de taşır. Daha yakın ve derinden bir ilişki kurmalarına yardımcı olur.
Filial Terapi Kimler İçin Uygundur?
Bu soruya çocuğu, ebeveynleri ve aile arasındaki ilişkileri bilmeden cevap vermek güç. Ancak;
1) Yaşı çok küçük olan çocukların aileleriyle,
2) Mekansal olarak uzak olan, çocukla çalışmamın mümkün olmadığı durumlarda, online olarak çalışılacak ailelerle,
3) Sınırlı bir sürenin söz konusu olduğu durumlarda, filial terapinin uygun olduğunu söyleyebiliriz.
Problemli alanlar bazında bakıldığındaysa, çocuk merkezli oyun terapisinin uygulandığı her durum için filial terapi eğitimi verilebileceği gibi, hiçbir sorunu olmayan çocukların aileleri için de önerilebilir.
Uzman Klinik Psikolog / Pedagog Ebru YURDALAN
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ve Filial Terapi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ebru YEREBAKAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ebru YEREBAKAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden |
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
