Kültür ve İnsan İletişimine Dair Bir Araştırma
Kültür hakkında kapsayıcı bir tanım yapılmak istenseydi sanırım bu sayfalar sürerdi. Çünkü kültür hakkında uzlaşılmış ortak bir tanım yoktur. Buna karşılık, yapılan birçok farklı tanımın doğruluk payı vardır. Kültürün kapsayıcılığı ve algılanma şekline göre değişen kalıbı, onu üzerinde tartışılan, konuşulan ve merek edilen bir konu haline getirmiştir. Tanımlar değişse de kültürün, insanların birbiriyle etkileşimlerinin bir ürünü olduğu ve bu etkileşimi belirlediği görüşü ortak paydayı oluşturmuştur.
Etkileşim, kişiler arası kurulan ve yayılan bir iletişimden meydana gelen genel bir olgudur ve kültürün gelişmesinde büyük bir rol oynar. Öyleyse kişiler arası iletişim kültürel oluşumun yapı taşıdır denilebilir. Etkileşim, kendi içinde başlayan bir döngüyle devam eder ve sonunda yine kendisine döner. Bireylerin iletişiminden meydana gelen etkileşimsel kültür, döngüyü tamamladığında tekrardan bireyleri etkileyecektir.
Her toplumun kendine has kültürel özellikleri vardır. Bu özellikler toplumları birbirinden ayıran, farklılığını ortaya koyan özelliklerdir. Ayrım, hem toplum çapında hemde birey çapında yapılabilir.
Kültürün İnsan Üzerindeki Etkisi
Kültürün insan üzerinde düşünülenden daha fazla etkisi vardır. Davranışa, düşünceye ve duygulara kadar işleyen derin bir etkiye sahiptir kültür. İnsanlar çoğu zaman içinde yaşadıkları kültürün etkisiyle dünyaya bakarlar, düşünürler, konuşurlar ve hissederler. Bu etki yüzde yüz olmasada, iki farklı kültürün karşı karşıya geldiği durumlarda tavan yapar. Yani birey farklı bir kültürle karşılaştığında kendi kültürünü sahiplenici ve savunucu bir rol üstlenir. Bunun yanı sıra kendi kültüründen üst bir kültüre uzun süre maruz kalındığında kendi içinde bulunduğu kültürü eleştirme yönünde davranış sergileyebilir.
Kültürün çatışmaya yol açması yada ortak paydada buluşturma işlevi, insanların bibiriyleriyle iletişime geçmesinden sonra kendini gösterecektir. Yani kültürü etkileyen ve kültütün etkilendiği yegane kaynak iletişimdir. İnsanlar toplu halde hareket ettikleri zaman kendilerini güvende hissederler. Yanlış olan birşey eğer kültürel olarak kabul görüyorsa insanlar onu gönül rahatlığı ile yaparlar. Kültürel olarak ayıplanan ve yasaklanan davranışlar, tutumlar ve düşüncelerden kaçma yada toplum önünde yapmak yerine gizli yapmayı tercih etme gibi tutumlar toplumdan dışlanmamak için ortaya konur.
Kültür ve Sosyalleşme
Sosyalleşmenin bir diğer adı '' Kültürleşme''dir. Yani birey yaşadığı kültürün normlarını ne kadar kabullenir ve normlara göre davranırsa sosyal bir varlığa dönüşmüş olur. Bundandır ki kültürel normlara uygun olarak davranmyan kişiler toplumda kabul görmez ve yanlızlaştırılır. İnsanların tepkisel olarak dışlama biçimidir bu aslında. Kültürel bağlamda farklı olan, her zaman tehlike unsuru olarak algılanır. Herkesleşmek, ve herkes gibi düşünmek daha güvenlidir ve korku hissi yaşatmaz.
Bireyler, yaşadıkları kültürün normlarına göre sosyal etkileşimde bulunurlar. Ve bunu yaparken farkında bile olmazlar çoğu zaman. Kurulan iletişimin, konuşulan dilin ve konuşma stilinin tarzına varana kadar derin bir etkiye sahip olan kültür yaşamı ve içinde yaşanılan dünyayı anlamlı kılacak şekilde birbirine sıkıca bağlanmış vasıflara sahiptir. Kültür, günlük yaşamın doğal kabul edilen arkaplanıdır.
Kültürel Farkındalık
Kültür, insanlar arası iletişimin doğal bir sonucudur. Yukarıda da bahsedildiği gibi insanı etkileyen döngüsel bir süreçtir. Birey yaşadığı toplumun normlarının farkında olduğu zaman bu etkileşimden fayda sağlamış olarak çıkacaktır. Sorgulamamak, olduğu gibi kabullenmek ve araştırmamak bireyde ki farkındalığı yok eder. Kendisinin dahi farkında olmayan, sorgulamayan bir bireyin topluma katkıda bulunması söz konusu olamaz. Öte yandan toplum normlarının gerçekliğini yok sayarak kabullenmeyen ve tam aksi yönde hareket eden bireylerde toplumda dışlanacaklardır. Bu sonuç, bireyleri toplum yararına çalışmak yerine toplum normlarını reddeden, inkarcı, yıkıcı bir tutuma itecektir. Bireyin yaşadığı kültür bağlamında toplum normlarını kabullenerek yola çıkması hem toplumsal açıdan hem de birey bazında en yüksek faydayı sağlayacaktır.
Kültürel Tehdit Algısı
Benlik kavramımıza yönelen ve kendimize verdiğimiz değeri hepten etkileyen üç temel tehdit kaynağı vardır:
Birincisi, hayatta ki Başarısızlıklardır. Bir sınavda başarısız olmaktan, kötü geçen bir iş görüşmesinden, başarısız bir evlilik sonucu boşanmaya kadar hayatta yaşanılan olumsuz deneyimler benliğimiz için büyük tehdittir.
İkincisi, Tutarsızlıklardır. Kişinin aniden yaşadığı olağan dışı/beklenmedik negatif veya pozitif olaylar karşısında kendi benliğini sorgulamaya zorlayan durumlardır.
Üçüncüsü, Stres yükleyicilerdir. Kişinin başa çıkma kapasitesini zorlayan, çoğu zaman aşan anlık yada sürekli olaylardır. Örneğin aşırı talepkar bir işyerinde çalışıyor olmak veya hasta birinin bakımını üstlenmek gibi.
Benlik kavramına yönelik bu tehdit unsurları kişinin kendisine zarar vermesine yada intiharı seçmesine kadar gidebilir. Tehditle algılanan bu negatif duygular aynı zamanda bedensel rahatsızlıklarada yol açar. Bitmeyen baş, bel ve boyun ağrıları yanında bağışıklık ve sinir sisteminide tehdit eder. Bütün bunları tetikleyecek veya üstesinden sağlıklı bir şekilde gelinmesini sağlayacak başa çıkma yolları vardır. Her insan nasıl ki farklı benlik algısına sahipse, tehdit algısı karşısında da farklı farklı başa çıkma yolları dener.
Tehdit Algısıyla Başa Çıkma Yolları
Tehdit algısıyla başa çıkmanın birçok farklı yolu vardır. Bunlardan bazıları tetikleyici, bazıları nötr, bazıları ise tehdit algısını tolere etme yolunda oldukça başarılı ve yararlıdır. Tehdit algısı karşısında bazı insanlar kaçmayı dener bu nötrdür. Bazıları yadsıma yönteminiyle tehdit algısını ortadan kaldırmaya çalışır. Yadsıma yönteminde kişi kendisini alkol uyuşturucu veya başka zararlı bir yolla uyutur. Bu tamamen yıkıcı bir tutumdur. Bazı insanlar ise önemsemeyerek ve görmezden gelerek tehdit algısını atlatmaya çalışırlar. Tehdit algısına karşın en yapıcı tutum ''Kendini ifade''dir
Kendini İfade Etme Ve İletişim
En fazla yarar iletişimden elde edilir. İletişim sayesinde anlayış ve benlik içgörüsü gelişir. Etkili bir iletişim ise etkin bir dinleme ile başlar. Kişi kendisinin dinlenildiğine ve anlaşıldığına inanıyorsa orada etkin bir iletişim bağı kurulmuş demektir. Etkili bir iletişim birçok yanlış anlamayı, kişiler arası kopuklukları ve en önemlisi kişilerin yanlızlaşmasını önler. Tehdit algısı karşısında bireyin yanlız olmadığını bilmesi büyük bir güç kaynağıdır. Bir başa çıkma mekanizması olarak iletişim, problem anında meydana gelen fiziksel rahatsızlıkları, baş ağrılarını, kas gerginliğini ve şiddetli kalp hızını bile azaltır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirdiği bir çok araştırma sonucu ortaya çıkmıştır.
Etkili İletişim İçin..
Etkili bir iletişim için herşeyden önce özveri gerekmektedir. Değer vermek ve karşıdakine bunu hissettirmek etkili iletişimin olmassa olmazıdır. İletişimde etkin dinleme şarttır. Sadece susup dinlemek etkin dinleme anlamına gelmez. Konuşurken karşıda ki kişinin gözlerine bakmak ve mimiklerle dinlemeyi destekleyip, anlaşıldığını hissettirmek, karşıda ki insanı daha çok konuşturacaktır. Sürekliliğin olduğu bir etkili iletişimde sorunlar bir bir çözüme kavuşacaktır. Anlayış ve hoşgörü ise etkili iletişimin temel taşlarıdır. Herhangi iç veya dış tehdide maruz kalmış olan kişi muhakkak ki karşıda ki insandan anlayış ve hoşgörü isteyecek ve bekleyecektir. Etkili bir dinleme olsa bile anlayışsız ve hoşgörüsüz bir geri bildirimde kişi bir daha iletişime girmek istemeyecektir.
KAYNAKÇA
1) Michael A. Hogg,Graham M. Vaughan.Sosyal Psikoloji
2) John W. Berry,David L. Sam.Kültürlerarası Psikoloji
3) Michael A. Hogg ve Graham M. Vaughan(2014).Social Psychology,Seventh Edition.
4) Jerry M. Burger(2006).Kişilik.
Etkileşim, kişiler arası kurulan ve yayılan bir iletişimden meydana gelen genel bir olgudur ve kültürün gelişmesinde büyük bir rol oynar. Öyleyse kişiler arası iletişim kültürel oluşumun yapı taşıdır denilebilir. Etkileşim, kendi içinde başlayan bir döngüyle devam eder ve sonunda yine kendisine döner. Bireylerin iletişiminden meydana gelen etkileşimsel kültür, döngüyü tamamladığında tekrardan bireyleri etkileyecektir.
Her toplumun kendine has kültürel özellikleri vardır. Bu özellikler toplumları birbirinden ayıran, farklılığını ortaya koyan özelliklerdir. Ayrım, hem toplum çapında hemde birey çapında yapılabilir.
Kültürün İnsan Üzerindeki Etkisi
Kültürün insan üzerinde düşünülenden daha fazla etkisi vardır. Davranışa, düşünceye ve duygulara kadar işleyen derin bir etkiye sahiptir kültür. İnsanlar çoğu zaman içinde yaşadıkları kültürün etkisiyle dünyaya bakarlar, düşünürler, konuşurlar ve hissederler. Bu etki yüzde yüz olmasada, iki farklı kültürün karşı karşıya geldiği durumlarda tavan yapar. Yani birey farklı bir kültürle karşılaştığında kendi kültürünü sahiplenici ve savunucu bir rol üstlenir. Bunun yanı sıra kendi kültüründen üst bir kültüre uzun süre maruz kalındığında kendi içinde bulunduğu kültürü eleştirme yönünde davranış sergileyebilir.
Kültürün çatışmaya yol açması yada ortak paydada buluşturma işlevi, insanların bibiriyleriyle iletişime geçmesinden sonra kendini gösterecektir. Yani kültürü etkileyen ve kültütün etkilendiği yegane kaynak iletişimdir. İnsanlar toplu halde hareket ettikleri zaman kendilerini güvende hissederler. Yanlış olan birşey eğer kültürel olarak kabul görüyorsa insanlar onu gönül rahatlığı ile yaparlar. Kültürel olarak ayıplanan ve yasaklanan davranışlar, tutumlar ve düşüncelerden kaçma yada toplum önünde yapmak yerine gizli yapmayı tercih etme gibi tutumlar toplumdan dışlanmamak için ortaya konur.
Kültür ve Sosyalleşme
Sosyalleşmenin bir diğer adı '' Kültürleşme''dir. Yani birey yaşadığı kültürün normlarını ne kadar kabullenir ve normlara göre davranırsa sosyal bir varlığa dönüşmüş olur. Bundandır ki kültürel normlara uygun olarak davranmyan kişiler toplumda kabul görmez ve yanlızlaştırılır. İnsanların tepkisel olarak dışlama biçimidir bu aslında. Kültürel bağlamda farklı olan, her zaman tehlike unsuru olarak algılanır. Herkesleşmek, ve herkes gibi düşünmek daha güvenlidir ve korku hissi yaşatmaz.
Bireyler, yaşadıkları kültürün normlarına göre sosyal etkileşimde bulunurlar. Ve bunu yaparken farkında bile olmazlar çoğu zaman. Kurulan iletişimin, konuşulan dilin ve konuşma stilinin tarzına varana kadar derin bir etkiye sahip olan kültür yaşamı ve içinde yaşanılan dünyayı anlamlı kılacak şekilde birbirine sıkıca bağlanmış vasıflara sahiptir. Kültür, günlük yaşamın doğal kabul edilen arkaplanıdır.
Kültürel Farkındalık
Kültür, insanlar arası iletişimin doğal bir sonucudur. Yukarıda da bahsedildiği gibi insanı etkileyen döngüsel bir süreçtir. Birey yaşadığı toplumun normlarının farkında olduğu zaman bu etkileşimden fayda sağlamış olarak çıkacaktır. Sorgulamamak, olduğu gibi kabullenmek ve araştırmamak bireyde ki farkındalığı yok eder. Kendisinin dahi farkında olmayan, sorgulamayan bir bireyin topluma katkıda bulunması söz konusu olamaz. Öte yandan toplum normlarının gerçekliğini yok sayarak kabullenmeyen ve tam aksi yönde hareket eden bireylerde toplumda dışlanacaklardır. Bu sonuç, bireyleri toplum yararına çalışmak yerine toplum normlarını reddeden, inkarcı, yıkıcı bir tutuma itecektir. Bireyin yaşadığı kültür bağlamında toplum normlarını kabullenerek yola çıkması hem toplumsal açıdan hem de birey bazında en yüksek faydayı sağlayacaktır.
Kültürel Tehdit Algısı
Benlik kavramımıza yönelen ve kendimize verdiğimiz değeri hepten etkileyen üç temel tehdit kaynağı vardır:
Birincisi, hayatta ki Başarısızlıklardır. Bir sınavda başarısız olmaktan, kötü geçen bir iş görüşmesinden, başarısız bir evlilik sonucu boşanmaya kadar hayatta yaşanılan olumsuz deneyimler benliğimiz için büyük tehdittir.
İkincisi, Tutarsızlıklardır. Kişinin aniden yaşadığı olağan dışı/beklenmedik negatif veya pozitif olaylar karşısında kendi benliğini sorgulamaya zorlayan durumlardır.
Üçüncüsü, Stres yükleyicilerdir. Kişinin başa çıkma kapasitesini zorlayan, çoğu zaman aşan anlık yada sürekli olaylardır. Örneğin aşırı talepkar bir işyerinde çalışıyor olmak veya hasta birinin bakımını üstlenmek gibi.
Benlik kavramına yönelik bu tehdit unsurları kişinin kendisine zarar vermesine yada intiharı seçmesine kadar gidebilir. Tehditle algılanan bu negatif duygular aynı zamanda bedensel rahatsızlıklarada yol açar. Bitmeyen baş, bel ve boyun ağrıları yanında bağışıklık ve sinir sisteminide tehdit eder. Bütün bunları tetikleyecek veya üstesinden sağlıklı bir şekilde gelinmesini sağlayacak başa çıkma yolları vardır. Her insan nasıl ki farklı benlik algısına sahipse, tehdit algısı karşısında da farklı farklı başa çıkma yolları dener.
Tehdit Algısıyla Başa Çıkma Yolları
Tehdit algısıyla başa çıkmanın birçok farklı yolu vardır. Bunlardan bazıları tetikleyici, bazıları nötr, bazıları ise tehdit algısını tolere etme yolunda oldukça başarılı ve yararlıdır. Tehdit algısı karşısında bazı insanlar kaçmayı dener bu nötrdür. Bazıları yadsıma yönteminiyle tehdit algısını ortadan kaldırmaya çalışır. Yadsıma yönteminde kişi kendisini alkol uyuşturucu veya başka zararlı bir yolla uyutur. Bu tamamen yıkıcı bir tutumdur. Bazı insanlar ise önemsemeyerek ve görmezden gelerek tehdit algısını atlatmaya çalışırlar. Tehdit algısına karşın en yapıcı tutum ''Kendini ifade''dir
Kendini İfade Etme Ve İletişim
En fazla yarar iletişimden elde edilir. İletişim sayesinde anlayış ve benlik içgörüsü gelişir. Etkili bir iletişim ise etkin bir dinleme ile başlar. Kişi kendisinin dinlenildiğine ve anlaşıldığına inanıyorsa orada etkin bir iletişim bağı kurulmuş demektir. Etkili bir iletişim birçok yanlış anlamayı, kişiler arası kopuklukları ve en önemlisi kişilerin yanlızlaşmasını önler. Tehdit algısı karşısında bireyin yanlız olmadığını bilmesi büyük bir güç kaynağıdır. Bir başa çıkma mekanizması olarak iletişim, problem anında meydana gelen fiziksel rahatsızlıkları, baş ağrılarını, kas gerginliğini ve şiddetli kalp hızını bile azaltır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirdiği bir çok araştırma sonucu ortaya çıkmıştır.
Etkili İletişim İçin..
Etkili bir iletişim için herşeyden önce özveri gerekmektedir. Değer vermek ve karşıdakine bunu hissettirmek etkili iletişimin olmassa olmazıdır. İletişimde etkin dinleme şarttır. Sadece susup dinlemek etkin dinleme anlamına gelmez. Konuşurken karşıda ki kişinin gözlerine bakmak ve mimiklerle dinlemeyi destekleyip, anlaşıldığını hissettirmek, karşıda ki insanı daha çok konuşturacaktır. Sürekliliğin olduğu bir etkili iletişimde sorunlar bir bir çözüme kavuşacaktır. Anlayış ve hoşgörü ise etkili iletişimin temel taşlarıdır. Herhangi iç veya dış tehdide maruz kalmış olan kişi muhakkak ki karşıda ki insandan anlayış ve hoşgörü isteyecek ve bekleyecektir. Etkili bir dinleme olsa bile anlayışsız ve hoşgörüsüz bir geri bildirimde kişi bir daha iletişime girmek istemeyecektir.
KAYNAKÇA
1) Michael A. Hogg,Graham M. Vaughan.Sosyal Psikoloji
2) John W. Berry,David L. Sam.Kültürlerarası Psikoloji
3) Michael A. Hogg ve Graham M. Vaughan(2014).Social Psychology,Seventh Edition.
4) Jerry M. Burger(2006).Kişilik.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kültür ve İnsan İletişimine Dair Bir Araştırma" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Rümeysa Betül SEYİTHANOĞLU'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Rümeysa Betül SEYİTHANOĞLU'nun izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
kültürün kapsayıcılığı, kültür ve iletişim, kültürde insan iletişim, insan iletişimi ve kültür, kültürün insan üzerindeki etkisi, kültür ve sosyalleşme, kültürleşme, kültürleşme nedir, kültürel farkındalık, kültürel tehdit algısı
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
