2007'den Bugüne 92,262 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Bağımlılık Şeması: Tek Başıma Yapamam
MAKALE #22131 © Yazan Uzm.Psk.Berivan ŞENTÜRK | Yayın Şubat 2021 | 1,504 Okuyucu
BAĞIMLILIK ŞEMASI : ‘’TEK BAŞIMA YAPAMAM’’

Bağımlılık, kişiye neredeyse tek başına hiçbir şey yapamayacağını, kişinin kendisini sık sık aciz hissetmesine neden olduğu bunaltıcı bir durumdur. Bağımlılık şeması kişinin sürekli olarak etrafından yardım istemesine, sık sık fikir sormasına ve kişinin kendi kararlarını tek başına alamamasına sebep olmaktadır. Kısaca tanımlamak gerekirse, kişi yetişkin dünyasında küçük bir çocuk gibi hisseder. Bu sebeple bağımlılık şemasına sahip kişinin etrafında güveneceği biri yoksa kendisini kaybolmuş hisseder.

Yetersizlik duygusu birçok kişide görülebilen bir duygu olsa da bağımlılık şeması olan kişilerde bu durum çok daha fazla görülmektedir. Kişi sürekli olarak kendisini yetersiz görmektedir. Örneğin, ‘’ben bu durumla baş edemem, sorumluluklarımı yerine getiremeyeceğim, o olmazsa ben ne yaparım, yalnız kalamam, karar verirken çok zorlanıyorum’’ gibi cümleler çok sık kullanılır. Bağımlılık aynı zamanda terk edilme korkularını da beraberinde getirmektedir. Kişinin eşi, sevgilisi, arkadaşı ya da yakın çevresi tarafından terk edileceğine dair yoğun kaygı hisseder. Yaşanılan tüm bu durumlar kişinin zihnen enerjisini emer ve kişiyi daha yorgun, pasif ve öfkeli bir hale getirir. Bağımlılık şeması olan kişi sıklıkla öfkesini dışa vurmaya cesaret edemez. Bunun sebebi ise kişinin etrafındaki insanları dışa vurduğu öfke sebebiyle kaybetme korkusudur, fakat bazı bağımlı olan kişiler de öfkelerini daha açık bir şekilde ifade edebilmektedir. Kişi ihtiyaçları karşılanmaması durumundan yoğun bir öfke hissedebilir. Küserek, aşırı öfkelenerek, ters bir şekilde davranarak çevresindeki insanları cezalandırabilir. Örneğin, kendisiyle ilgilenmediği için erkek arkadaşına küsmek, ya da öfkeyle beraber ondan uzaklaşarak onu cezalandırmak.

Bağımlı kişiler aynı zamanda değişimden hoşlanmazlar. Onlar için pek çok şey aynı kalmalıdır. Bunun en büyük sebebi ise kişinin kendi yargılarına güvenememesidir. Kişinin yeni durumlara karşı olan güveni oldukça düşüktür. Örneğin, işinde terfi etmek bu kişileri oldukça strese sokabilmektedir çünkü başarılı olamayacaklarına dair ya da yeni durumla ilgili başa çıkamayacaklarına dair güçlü kaygıları vardır. Aynı zamanda kişinin işiyle ilgili ilerlemesi için gereken sorumluluğu ve inisiyatifi almasını da engellemektedir.

Bende Bağımlılık Şeması Var mı?

Aşağıda yazılan maddelerin birçoğu sizin için geçerliyse yüksek ihtimal bağımlılık şemanız var.

1- Yönlendirme ve öneri almak için her seferinde sizden daha zeki ve güçlü insanlara gitmek
2- Başarılarınızı küçültmek, eksik yanlarınızı büyütmek
3- Kendi başınıza kalacağınız zorluklardan kaçmak
4- Kendi kararlarınızı vermede güçlük yaşama
5- Eşiniz ya da hayatınızda ki diğer kişiler üzerinden yaşamak
6- Ebeveynlerinize, eşinize ya da size yakın olan birine çok bağımlı olmak
7- Yüzleşemediğiniz korkularınızın ya da fobilerinizin olması
8- Pratik çözümler bulmada ya da günlük hayatı sürdürme becerilerinde eksik hissetme
9- Tek başınıza yaşamaktan ya da tek kalmaktan korkmak

Neden Bağımlı Oluyoruz?
Bağımlılık Şemasının Sebepleri:

• Bağımlılık şemasının sebeplerine bakıldığında ya aşırı korumacı ebeveynlere sahip kişilerde ya da yeterince korumayan, ihmal eden ebeveynlere sahip kişilerde olduğu gözlemlenmiştir.

• Ebeveyni sık sık kendisinin yerine karar veren çocuklarda

• Okul işleriyle kendisinden çok ebeveynleri ilgilenen çocuklarda

• Kendisine çocukluğunda hiç sorumluluk verilmemiş ya da çok az sorumluluk verilmiş kişilerde


• Ebeveyni tarafından neredeyse hiç yalnız bırakılmamış çocuklarda

• Ebeveynleri tarafından düşünceleri ve fikirleri sık sık eleştirilmiş çocuklarda


• Ebeveyni tarafından sıklıkla yönlendirilmiş, müdahale edilmiş ya da çok fazla öğüt almış çocuklarda

• Ebeveynleri tarafından sıklıkla tehlikelerden korunan veya sürekli uyarılan çocuklarda.

Unutulmamalıdır ki ebeveyn her şeyi yaptığı zaman çocuk kendisini hiçbir zaman yeterli hissetmeyecektir çünkü işlevsel olduğunu, kendisinin de tek başına bir şeyleri halledebileceğini göremeyecektir. Çocuklar sürekli deneme yanılma yoluyla başarısız olurlar ve sonunda başarısız deneyimler neticesinde öğrenirler. Öğrenme çocukta bu şekilde gerçekleşmektedir. Çocuk yerine ebeveyn sorumluluk alırsa birinci elden öğrenme gerçekleşmeyecektir. Dolayısıyla minimal bir öğrenmeyle çocuk kendisini her zaman yetersiz hissedecektir. İleriki hayatında da kendisini yetersiz hissedeceğinden dolayı sürekli başkalarına ihtiyaç duyacaktır böylece bağımlı bir yetişkine dönüşecektir.

Bağımlılık Şemasından Nasıl Kurtulabilirim?

1- Öncelikle neden ve nasıl bağımlı oldunuz? Bağımlılık şemasının çocukluktaki kökenleri fark edilmelidir. Çocukken nasıl hissettiğinizi anlamaya çalışın.
2- Diğer insanlara ya da hayatınızdaki kişiye ne yönden bağımlısınız? Onlara en çok hangi konularda, hangi durumlarda ihtiyaç duyuyorsunuz. Tüm bu durumların listesi yapılmalıdır.
3- Kendinize güvenemediğiniz için kaçtığınız durumların listesi çıkarılmalıdır. Bunlar arasında fobiler veya değişimlerde olabilir.
4- Küçük adımlarla insanlara sormadan kendi kararlarınızı almak için kendinizi zorlayın. Örneğin, alışverişe yalnız çıkmak.
5- Bir önceki adımı yapabildiğiniz durumda kendinize olan inancınızı arttırmaya çalışarak daha fazla yardım almadan günlük hayatınıza devam etmeye çalışın. Kişi başarısız dahi olsa kendisine olan inancını asla yitirmemeli daha küçük adımlara bölerek insanlardan yardım istemeden hareket etmeli. Özellikle kendinize karşı eleştirel bir yaklaşımınız varsa bunu mutlaka durdurmaya çalışın. Kendinizi sık sık eleştirmek, kendinize olan güveni azaltacağından dolayı sizi başkalarına daha fazla ihtiyaç hissetme durumuna getirir.
6- Eski ilişkiler gözden geçirilerek bağımlılık davranışları üzerine kişinin yoğunlaşması ve tabloyu daha net görmesi gerekir.
7- Fazla korumacı olan kişilerle arkadaşlık kurma eğilimini fark etmek ve oraya sınır koymak da oldukça önemli.
8- İnsanlar sizi yalnız bırakabilirler ya da size yardım etmeyebilirler onlara küsmek yerine bunun normal olabileceğini kendinize sık sık hatırlatmanız gerekmektedir.
9- Bağımlılık şeması olan kişiler yeni görevlerden, değişimlerden ve sorumluluklardan kaçınma eğilimi göstermektedirler. Bu sebeple yeni sorumluluk, görev ve değişimleri hayatınıza dahil etmeye çalışın. Bu bağımlılığınızdan kurtulmanız için size büyük ölçüde yardımcı olacaktır.
10- Şemanızı değiştirmenin diğer bir yanı ise, hayatınızın kontrolünü ne kadar elinize aldığınızla ilgilidir. Hayatınızın kontrolü daha çok kimde? Bu sorunun cevabını vermek de oldukça önemlidir.

Psikoterapi ve Bağımlılık Şeması

Bağımlılık şeması olan kişilere psikoterapi alınması şiddetle tavsiye edilir. Bunun sebebi bağımlılık şemasının çocukluk yaşantılarından (okul öncesi) gelerek kökleşmesidir. Bu sebeple bağımlılık şemasının yolculuğu çocukluktan yetişkinliğe geçiştir. Psikoterapinin amacı, kişilerde sık sık görülen korku ve kaçınmayı, bağımsızlık duygusu ve kendi kendine yetebilme hissi ile değiştirmektir. Kişinin kendisine bakması, yardım etmesi ya da sürekli kendisinin yanında durması için insanlara büyük bir enerji sarf etmesi hayat doyumunu da büyük ölçüde azaltmaktadır. Psikoterapide kişiler kendisine bakabilmeyi ve günlük işlerde ya da karar alması gereken durumlarda kendi becerilerine inanmayı ve bunu hayata geçirmeyi öğrenmektedirler.

Uzm.Psk.Berivan Şentürk
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Bağımlılık Şeması: Tek Başıma Yapamam" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Berivan ŞENTÜRK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Berivan ŞENTÜRK'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Berivan ŞENTÜRK Fotoğraf
Uzm.Psk.Berivan ŞENTÜRK
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi18 kez tavsiye edildiİş Adresi KayıtlıTavsiyeEdiyorum.com'u sıkça ziyaret ediyor.
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Berivan ŞENTÜRK'ün Makaleleri
► İlişkilerin Şeması Psk.Jiyan ÖZKAN
► Bağımlılık ÇOK OKUNUYOR Psk.Beyza ÇETİN
► Bağımlılık Psk.Erol AKDAĞ
► Bağımlılık Psk.Arzu GÜNEŞ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Bağımlılık Şeması: Tek Başıma Yapamam' başlığıyla benzeşen toplam 19 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► 10 Adımda Stresten Kurtul Aralık 2022
► Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ÇOK OKUNUYOR Nisan 2022
► Hata Yapmaktan Korkmak Ocak 2022
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


11:42
Top