2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Ruh Sağlığı Alanında Nlp, Bir Analiz Öneri ve Eleştiri
MAKALE #3638 © Yazan Uzm.Psk.Mahmut KIZILBOĞA | Yayın Ekim 2009 | 8,261 Okuyucu
RUH SAĞLIĞI ALANINDA NLP, BİR ANALİZ ÖNERİ VE ELEŞTİRİ
GİRİŞ:
‘Kişilik’, ‘Dirimsel Enerji’, ‘Karakter Zırhı’ kuramlarıyla, Freud’un öğrencisi -W.Reich.
Filozof, general ve aynı zamanda başbakan olan, tüm evrenin yaratıcı bir değişim süreci içinde olduğunu söyleyen -Smutz
‘Tüm canlılar var oldukları potansiyellerini açığa çıkarma dürtüsüne sahiptirler.’ diyen Varoluşçu felsefe -Kierkegaard, Nietzshce, Tillch
İlk kadın psikoanalist -Karen Horney,
Psikodramada -Moreno,
Kişiler arası ilişkilerde -Sullivan
‘Hiçbir düşünceye takılmadan düşünmede -Zen Budizmi
Terapilerde ‘şimdi ve burada’ nın babası -O. Rank , gibi felsefe ve psikoloj dünyasının muhteşem isimlerini inceleyen, bazen onlarla birebir çalışan, Geştalt terapinin kurucusu Fritz Perls,*

1979’ un sonunda 1980’deki programı tamamen dolu olan, dilini bilmediği birini hipnoza alan, adına onlarca enstitü kurulan, gelmiş geçmiş en iyi hipnozcu olduğu söylenen Amerikan klinik hipnoz topluluğunun kurucusu Dr.Milton H.Ericson, aile terapisti V.satir, dil bilimci Comsky, filozof ve sistem düşünürü Gregory Bateson gibi felsefe ve psikoloji dünyasının önemli isimleri, modelleriyle Richard Bandler’e ve temellerini attığı NLP’ ye başlangıç ve gelişim aşamalarında ilham kaynağıdır. *Ceylan Taş’ Bütünleşmek Büyümek


İLK ADIMLAR

Temel soru şudur: Farklı karakterdeki insanlar nasıl oluyor da mükemmelliği yakalıyorlar? Modellemenin öncesinde Bir işi iyi yapanların, bu değişimi, mükemmelliği sağlayan kalıpları tespit edilerek başkasına öğretilirse onların da uygulamada benzer sonuçları elde edeceği, iddiası vardır.
Aldığım bir eğitimde P. Holt, Bandler’le Grinder’in buluşmasını şöyle aktarmıştı: Bandler: ‘Bu işi çok iyi yapanların teknik olarak modellerini anladım, fakat dil ile ilgili kısmını tam çözemedim.’ der. Dil kalıplarını modellemek için, üniversitede dil bilimi alanında yardımcı Profösör olan Jhon Grinder’ den yardım ister. O işi iyi yapanların dil modelini çıkarmak da Grinder’ e kalınca bu buluşmanın ardılında NLP’ yi bu temellerde R. Bandler ve J. Grander 1970’lerin başında Kaliforniya Üniversitesi Santa Cruz Kampüsü’nde kurarlar.


NLP TEKNİKLERİ’NDE PSİKOLOJİ BİLİMİ İZLERİ
Eğitimlerinde verilen temel bilgilerin ışığında, NLP tekniklerine kısaca göz attığımızda, (yukarıda adı geçen uzmanların etkisiyle de belki) eklektik bir yapı gözlemleriz. İçinde bolca Geştalt terapi tekniklerini görmek şaşırtıcı olmamakla birlikte, bu tekniklerden ‘ meta model sorular’bana göre bilişsel terapinin; ‘Sokratik sorgulama’ tarzı ve bilişsel hataların ortaya çıkmasında oldukça etkili kullanılan bilişsel terapi dil kalıplarının özü gibidir. Hedef belirleme kalıpları Bandura’nın Sosyal Öğrenme Kuramı’nın dikkat ve olumlu imajına çok yakındır. Başlı başına bir alan olan hipnoz, ‘6 Adımda Yeniden Çerçeveleme’ gibi temel tekniklerinde bilinmez ve uygulanmazsa çalışmalar sonuç vermez. ‘ Patern Kırma ve Taşırma’teknikleri ,logoterapist V. Frankl’ın Paradoxit niyet tekniğinin mantığına benzer. Yaşamın sonundan baktırma tekniği İrvin Yalom’un Varoluşçu Psikoterapi’sinde: ‘Ölümün öndeki renkleri daha canlı açığa çıkaran karanlık arka fon.’ Sözünün, içindeki anlama yakın etkileyici bir uygulamadır.
Elbette sadece başkasının modelleri, bilgileri üzerine kurulu değildir NLP. Stratejiler,
Modelleme,Tote, Time Line alanın en parlak modelleridir. Daha özelde;sunumlarda izleyicilere ‘ vay be’ dedirten, ‘kişiye özgü öğrenme modeli’ diye bazı dershanelerin reklamlarında öne çıkardığı, ‘temsil sistemleri’, Bandler tarafından ortaya konulur. ‘Yeni Davranış Oluşturma Kalıbı’: ‘Problemim yok, yapmak istediğim işi daha iyi yapmak istiyorum.’ diyen danışandan sonra, Bandler tarafından geliştirilir. Kurucularına göre kişiye özgü deneyimin yapısını inceler NLP. Bilimsel bir temel dertleri yok , önemli olan yarar sağlamasıdır deseler de alana hakim olan biri, psikoloji biliminin getirilerini NLP’ nin içinde görebilir. Dil İlizyonları’nın yazarı Robert Dilts’in katkısı, J.D. Loizer’in katılımıyla bu disiplin; sağlıktan spora, kişisel gelişimden eğitime, satıştan sunuma birçok alanda gelişmeye devam ediyor.


ALANDA BİLGİ VE BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEK İSTEYENLER, KURS YADA EĞİTİM ALIRKEN!
Gelişme sürerken beraberinde bazı sorunlar da getirmeye başladı. Yine P. Holt’un aktarımıyla söylüyorum: Bandler bir ekonomik krizde NLP’ nin isim hakkının bir kısmını satar ve bundan kaynaklı farklı isimlerde NLP sertifikası eğitimi veren kuruluşlar ortaya çıkar. Bu ayrı bir durum, Bu durumda verilen sertifikalardan hangilerinin geçerli olup olmadığı soruları çıkarken, uluslar arası geçerlilikte sertifika söylemi kulağa çok hoş geliyordu. İnternational ve universal kavramlarının başında olduğu Associationların aslında bir şirket olduğu Uluslar arası denilenlere baktığında bu sertifikaların hangi ulusal ve uluslar arası koşullarda, işe nasıl yaradığı tartışılabilir. Bilen varsa aydınlatabilir. Hatırı sayılır bir ekonomik bedel karşılığında eğitimine katılıp, Trainer yani eğitimci sertifikalarını alırken mantık olarak o kuruluşlar adına sertifika verme yetkisi alan arkadaşlar, eğitimci olarak kendi eğitim süreçlerinde sertifikayla ilgili muhatap sorunu yaşadılar. Bu durumda eğitim sürecine yeni katılanlara ınternasional ve universal sözcüklerinin olmadığı sertifika almak ya da hangi işlerine nasıl yarayacağını bilmedikleri ınternasional ve universal sözcüklü sertifikalar alacaklar. Sertifika verme süreçlerinde, bu bağlamda, Türkiye’deki kurum ve şirketlerin kendi adına verdikleri sertifika daha anlaşılır geliyor. Sertifakayı cv’ lerine eklemek isteyenlerin işverenleri muhatap bulabiliyor. Siz de sorunlarınızı ve sorularınızı daha rahat ulaştırıp cevap alabiliyorsunuz. Elbette, o kurumun kalitesini araştırıp bilmek size kalıyor.

Hikayede Oz Büyücüsü’ne ulaşmak isteyen küçük bir kız vardır. Kızın yanında da aslan, teneke adam ve korkuluk vardır. Onlar da kendilerinde olmadığını düşündükleri cesaret, kalp ve aklı almaya giderler. Oz Büyücüsü, simgesel olarak verdiği madalya, saat ve diplomayla onları onurlandırırken yolculuk boyunca zaten sergiledikleri davranış ve tutumla aslan, cesaretini; Teneke Adam, hisli bir kalbi; Korkuluk da zeka örneği, akıllı davranışı göstermiştir. Oz Büyücüsü :‘Önemli olan aldıklarınız değil, gösterdiklerinizdir.’ mesajını verir. Bana göre sertikayı aldığınız kurumun ulusal ve uluslar arası saygınlığı önemli olmakla birlikte daha değerli olan, alınan eğitimin kalitesidir. Eğitim alanın amacı doğrultusunda Eğitmenin ne kadar katkı sunduğu, Pratiği, uygulama becerileri önemlidir. Bir örnekle PDR mezunu biri, Sınav kaygısıyla ilgili nlp tekniğini öğrenmek ve uygulamak istiyor. NLP eğitimini aldığı Eğitmen:
*Her şeyden önce bu tekniğin mantığına hakim mi?
*Daha önce kaç öğrenciyle çalışmış?
*Problemi nasıl bir uygulamayla çözmüş?
*Bu uygulama Her durumda benzer sonuçlar mı vermiş?
*Uygulamanın güçlü ve zayıf yönleri nelerdir?
*Farklı durumlarda hangi teknikler ve yaklaşımlar öneriyor?
*Alandaki deneyimleri nelerdir?

Gibi sorular; eğitim alınırken, eğitimci seçerken verilen sertifikalarla hava atmayacaksa Sertifikalarındaki ‘universal’dan daha önemlidir diye düşünüyorum.


ELEŞTİRİ
NLP kavramının kendisiyle ilgili, sevdiğim ve saygı duyduğum akademik çevrelerden eleştiriler aldım. Bunun dışında da NLP tekniklerinin tartışıldığını, bazı yerlerde dudak büküldüğünü görüyor yada okuyorum. NLP’ nin tümden savunulması bana kalmış değil, ki gerekiyorsa sahipleri yapsın. Alanla ilgili uygulamalarımda, hangi tekniğin nerede ,hangi problem çözümünde, nasıl kullandığımı, ne gibi etkiler yarattığını, zayıf ve güçlü yönleriyle bilimsel çevrelere ya da alanla ilgilenen yetkin arkadaşlara gerekli açıklamaları yapabilirim.. Ancak birkaç karşılaştırmayı gerekli görüyorum:

1-Kültürel olarak kapitalist yeniden üretim tarzında, kıskanç, rekabetçi, kendi doğasına yabancılaşmış, insan olarak sınırlarını zorlayan kişisel gelişim adı altında bir tuzak içeriyor olması.

2-Nlp’yi birbirinin kopyası, gereksiz bir sürü kitaptan okumak ya da tavşanın suyunun suyu gibi NLP’ yi bildiğini sanan, yeterli birikimi sağlamadan eğitimi vermek isteyenlerden duyulması

3-Bilgisi ve kaynağı, aldığı on ya da yirmi günlük kurs kadar olanların, cahil cesaretiyle her türlü problemi çözeceklerini belirten safane görüşleri

4-Belki bu alanla ilgili problemlerle ilgilenecek becerisi var ve ilgi alanıdır. Ama meslekte olanların: Uzm.Psikolojik Danışman, Psikoterapist, Hipnoterapist, Aile ve Çift Terapisti, Cinsel Terapist,Nlp Uzmanı! Gibi sıfatların hepsini birden kendileri içiçn tek satırda kullanılırken alanı bilmeyen ve ihtiyaç halindeki insanlara yanıltıcı bilgi vermenin yarattığı etik sorunlarla birlikte, Sanırım bu uzmanlık boyutunda olmayıp bu etiketleri kolayca kullanarak sonuna NLP uzmanını eklemeleri

5-Aynı şekilde Wyatt Woodsmall’un İstanbul’da eğitim verdiği dönemlerdeki NLP practitioner eğitimlerindeki ve Türkiye’de NLP trainer eğitimi alan neredeyse herkesin elinde bulunan kitapçığı alıp kendi adıyla ‘NLP teknikleri kitabı’diye bastırıp satan aynı kitapçıktaki nlp çalışanlarının etik kurallarına bile aykırı davranan nlp trainerlerinin olması

Biçiminde genel bir tabloda 3 aşağı beş yukarı gibi 5 maddede değerlendireceğim bu karşılaştırmalarda bakış açılarındaki olumlamamayı anlamak birlikte

NLP bir araçtır, bir modeldir; işe yaradığı yerlere bakılır. Alandaki yüzlerce yaklaşımdan sadece bir tanesidir.( bir pdr kongresi sunumunda K. Özer 450 yaklaşımın olduğu bir ormandan bahsetmişti.)
İşinize yarayan teknikler ve yaklaşımları olduğu gibi, yaramayanları da olabilir.
Doğru kaynaklardan incelemeden, toptan reddetmek ve karşı durmak, bilimsel çevrelerin bilimsel sorgulama tarzına uygun değil.

Psikyatristlerin psikologlara, Psikologların psikolojik danışmanlara,Psikolojik danışmanların eph ve epö çıkışlı rehber öğretmenlere ve toptan bunların hepsinin alan dışı nlp eğitimleri alanlara tepeden baktığı esprisi dışında İhtiyaç halinde kapınızı aralayan insanların sorunlarına çözüm olmak yada mesleki deyimle çözme becerilerini geliştirmeye katkı sunmak için gerekli bilgi beceri donanıma sahip olmak için harcadığınız emeklerinize saygılarımı iletirim. Kimsenin kapınızdan mutsuz ve çaresiz ayrılmadığı yanınıza tekrar ama keyifle geldiği süreçler diliyorum.
Sevgi ve saygılarımla
MahmutKIZILBOĞA- PsikolojikDanışman

Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Ruh Sağlığı Alanında Nlp, Bir Analiz Öneri ve Eleştiri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Mahmut KIZILBOĞA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Mahmut KIZILBOĞA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Mahmut KIZILBOĞA Fotoğraf
Uzm.Psk.Mahmut KIZILBOĞA
İçel (Mersin)
Uzman Psikolog - Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi58 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Mahmut KIZILBOĞA'nın Yazıları
► Terapi İçin Bir Eleştiri Psk.Huriye TAK
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Ruh Sağlığı Alanında Nlp, Bir Analiz Öneri ve Eleştiri' başlığıyla benzeşen toplam 55 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Depresyon Nedir? PDF Aralık 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:03
Top