2007'den Bugüne 92,326 Tavsiye, 28,224 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Narsisistik Kişilik Sebepleri ve Tedavi
MAKALE #9899 © Yazan Dr.Timur HARZADIN | Yayın Kasım 2012 | 20,360 Okuyucu
Narsisistik kişiliği olan insanların en temel özelliklerinden bir tanesi, başarılı olmaya aşırı odaklanması ve başarısızlığa aşırı hassasiyet göstermedir. Bu kişiler herkesten biraz daha farklı, özel, üstün, önemli bir kişi olduklarını düşünür. Birisi tarafından övüldüğünde kendisini iyi hissederken, eleştirilmeye karşı aşırı rahatsızlık hisseder ve çabuk incinir.

Değersizlik ve büyüklenmecilik yan yana.


Aslında bu kişilerde derinlerde yoğun değersizlik duygusu hakimdir. Ancak çoğunluğu bu duygunun farkında değildir. Bu duygudan uzak durmak için sürekli olarak değerli, özel birisi olduğunu kendisine ve çevresine ispatlamaya çalışır. Bu süreçler bilinçdışıdır ve kişi bunları yaptığını fark etmez.

Bazılarında ise büyüklenmeci yapı ilk başta dışarıdan tespit edilmez. Çünkü aşırı mütevazi, asla övünmeyen, hatta övünmekten hoşlanmayan kişiler gibi görünebilir. Hatta sürekli olarak ne kadar mütevazi bir insan olduğunu etrafına fark ettirmeye çalışabilir. Aslında derinlemesine incelendiğinde bu kişilerde de çok yoğun büyüklenmecilik vardır. Mesela kendi iç dünyasında ne kadar önemli bir kişi olduğu ile ilgili hayaller kurabilir. Örneğin üniversite sınavını kazanamayan bir öğrenci bu durumu, kazanmamak benim için önemli değil ama, Türkiye benim gibi birini kaybettiği için üzüldüm demişti. Çünkü benim gibi önemli birisinden faydalanamayacaklar diye ifadesini sürdürdü.


Pek çoğu zenginlik, statü, başarı peşinde koşar. En iyi eğitimleri almalı, en iyi şirketlerde çalışmalı, en mükemmel kişiyle o evlenmeli gibi “en” lere sahip olabilir. Konuşma sırasında konuyu zaman zaman ve farkında olmadan kendi başarılı olduğu konulara getirir.


Ülkemizde mağdur ve mazlum duygularından beslenen narsisistik kişilere de sıklıkla rastlanır. Bu kişiler en kadersiz, en hastalıklı, en mutsuz kelimelerini kendileri için sık bir şekilde kullanır. Böylece başına gelen mağduriyetleri bir şekilde ifade etmiş olur. Böylece dolaylı biçimde karşıdakilerin hayranlığını kazanmaya çalışır. Çünkü bu sayede bu kadar sıkıntıya rağmen iyi dayanıyor, yine de iyi ayakta duruyor gibi duyguları karşıdaki kişiye hissettirir.


Onu övdüğünüz zaman bir anda ilgisini size çevirirler. Onu fark eden ve anlayan birisini bulduğu için mutlu hissederler. Ben şöyleyim veya benim kadar gibi “ben” li kelimelere sıklıkla başvururlar. Bununla birlikte elde ettiği başarılardan sonra hissettiği iyilik hali geçicidir. Bu yüzden sürekli olarak yeni başarılar elde etmek, çevrenin beğenisini kazanmak zorundadır. Çünkü narsisistik kişilik olanlar için mutluluk hep karşı kıyıdadır. Çünkü yaşadığı süreçten keyif alamadığı için devamlı olarak gelecek planları yapmak zorunda hisseder. Bu işi de başarayım artık rahata ereceğim gibi cümleleri sık sık kullanır. Ancak bu sonsuz bir yolculuktur.


Narsisistik kişilerden, yöneticiler, liderler, bilim adamları, iş adamları, politikacılar çıkarlar. Ancak bu kişiler genellikle iş yerlerinde yeri geldiğinde bencilliği ve saldırganlığı besleyebilir. Özellikle çok yakın ilişki kurduğu kişilerle bir süre sonra sorun yaşar. Mesela eş, çocuk ya da sevgili ilişkileri hemen hepsinde problemlidir.


Evli olmayanlar sevgilileri ile sıklıkla yakınlaşma ve ayrılma şeklinde sorun yaşar. İlişkileri ya uzun süreli değildir ve sık sık sevgili değiştirir veya aynı kişiyle tartışır durur. İlişki uzadıkça kavga da artar. Bu kişileri uzaktan tanıyanlar ise karşı çoğunlukla hayranlık beslerler ve karizmatik bulurlar. Aslında karşıdaki kişinin duygularını aslında iyi bir şekilde analiz eder. Ancak bu duyguları umursamaz olabilir veya karşıdakinin canını yakmak için kullanabilir. Bu anlamda empati yeteneği yetersizdir. Bunun için bu kişilerle birlikte yaşamak genellikle zordur. Sizi durmaksızın küçümsemesi, alay etmesi ve eleştirmesi nedeniyle karşıdaki sürekli olarak kendisini değersiz hisseder.


Narsisistik kişilik erkeklerde daha sık görülür. Özellikle partner tercihlerinde borderline kişilik yapısındaki kadınları seçer. Bu kadınlar da onları. Genellikle ulaşılması zor kadınları hedeflerler ve onu elde ettikten sonra değersizleştirir. Örneğin partner ilişkileri ilerledikçe, daha önce gözlerine görünmeyen ayrıntılara odaklanmaya başlar. Ona karşı yoğun eleştirel bir tutum takınabilir ve onu sürekli değersizleştirebilir. Bu yüzden partnerine karşı sık sık öfke hisseder.


Bu gibi durumlarda alternatif partnerler aramaya başlayabilir veya cinsel fantezilere yönelebilir. Tekrarlayan mastürbasyonlar değersizlik duygularından geçici olarak kurtulur. Anlamsız ve sapkın cinsel eğilimler, pornografiyle ilgilenme olabilir. Bunların yanında aşırı alkol alma, madde kullanımı, tehlikeli sporlar yapma, hızlı araba sürme, işe güce dalma, ideolojik gruplara aşırı ilgi gibi savunma mekanizmalarından bazılarını kullanabilir. Özellikle duygusal kırılma dönemlerinde bu savunmalar daha da yoğunlaşır.


Psikosomatik hastalıklara sık yakalanır.


Başarısızlığa, eleştiriye ve terk edilmeye olan hassasiyeti sonucu ruhsal kırılmalar yaşar. Bu gibi kırılma durumlarında vücutta, psikosomatik hastalıklar dediğimiz tıbbi rahatsızlıklar görülebilir. Örneğin baş ağrısı, sırt ve bel ağrısı, göğüs ağrısı gibi ağrılar sıktır. Bu şikayetlerle fizik tedavi, ortopedi, kardiyoloji, nöroloji gibi bölümlere baş vurur. Bir kısmında ise mide bağırsak şikayetleri fazladır. Anjiografi, endoskopi veya kolonoskopi gibi tetkikleri yaptırma görülebilir.

Bunların dışında cinsel sorunlar da sıktır. Erken boşalma, sertleşme sorunları, sık mastürbasyon, başka kadınlara aşırı ilgi veya eşini aldatma olabilir. Bazılarında ise eşcinsel olduğu ile ilgili duygular ve buna bağlı korkular olabilir.


Uyku bozuklukları, aşırı yeme veya iştahsızlık görülebilir. Bu gibi şikayetlerin fazlalığı nedeniyle terapiye gecikmeli olarak gelirler. Bazen ne kadar ağır hastalıkları olduğunu karşıdakilere daha iyi fark ettirmek ve dikkati üzerlerine toplamak için tiyatromsu krizler yaratabilir.


Narsisistik kişilik neden gelişir?


Narsisistik kişiliğin gelişmesinde özellikle 0-6 yaşta ailenin, özellikle de annenin çocukla kurduğu ilişki önemlidir. Çocuk daha doğmadan ailenin zihninde yetiştirilecek çocukla ilgili bir tasarım oluşur. Bu çocuğun aile için başarması gereken bazı görevler vardır. Çocuk doğduktan sonra aile çocuğu bu formatta tutmak için bilinç dışı olarak bir çabaya girer.

Örneğin çocuğun başarıları sürekli övülür. Aile için çocukları en zeki, en başarılı ve en mükemmeldir. Çocuğa özgür alan bırakılmaz ve kendi başına karar almasına izin verilmez. Çocuğun aileden öğrendiği temel şey anne babanın sevgisini kazanmak istiyorsan, onların her türlü beklentilerini yapmalısındır. Baba ise genellikle aşırı otoriter veya siliktir. Anne gibi babada çocukla kaliteli bir duygusal bağ kurmaz.


Bu çocuk büyürken tek derdi anne babayı memnun etmektir. Bu sırada kendi becerilerini, kendi ihtiyaç ve arzularını tanıma fırsatı bulamaz. Çünkü başarısızlıklarında çocuğa olan ilgi ve sevgi tamamen kesilir. Bu şekilde aile, farkında olmadan çocuğu milyon defa cezalandırır. Çocuk da sevgi alabilmek için adamına göre muamele yapmayı öğrenir. Büyüdüğünde sürekli, başarılı olma, öteki insanların takdirini almak için koşturur durur. Devamlı takdir peşinde koşar iken hayatı da boşu boşuna geçer gider.


Burada özellikle annenin çocuğa sevgisini kesmesi, çocukta sürekli olarak değersizlik duygusunu yükler. Bu çocuk anne, baba ve aileyi memnun edebilmek için birçok kimlikler geliştirir. Buna sahte kendilik de denir. Her gördüğü kişiyi memnun edebilmek ve sevgi alabilmek için kılıktan kılığa girer. Sevgisizliğe dayanamayan çocuk bu koşullu sevgi karşısında birçok maskeler oluşturur. Bu kişi büyüdüğü zaman da çevresindeki kişilerle farklı farklı maskelerle iletişim kurar. Bu durum kişiyi çok yorar, halsizlik ve yorgunluk yaşamasına neden olur. Bazıları bunu hiçbir iş yapmasam bile kendimi yorgun hissediyorum diye ifade edebilir.


Günümüz sisteminde ailelerin sürekli bir hedefleri vardır. Bu yüzden anne ve baba çocuğuna özellikle de 0-6 yaşta yeterince vakit ayıramamaktadır. Ayırsa bile bu iletişimin kalitesi düşüktür. Ayrıca medya organlarının ve internetin yaygınlaşması insanlar arasındaki yarışı ve narsisizmi artırmıştır. Bu artış muhtemelen giderek daha da hızlanacaktır.


Tedavisi var mıdır?


Genellikle başlangıçta tedaviye ruhsal sorunlar nedeniyle başvurması nadirdir. Hayatın anlamsız gelmesi, boşluk hissi, depresyon gibi şikayetleri olabilir. Panik bozukluk, yaygın anksiete bozukluğu, cinsel sorunlar yüzünden de gelebilir. Genellikle temel problemleri başvuru sırasında gözden kaçar. Bu yüzden de tedavi başarısızlığı veya nüksler görülebilir.

Terapiye sıklıkla ilişki problemleri veya aile içi çatışmalar nedeniyle gelirler. İş yerindeki önemli bir başarısızlık veya sevdiği tarafından terk edilme en sık nedenlerdir. Bir kısmı ise tekrarlayan psikosomatik hastalıklar nedeniyle çeşitli doktorlar tarafından bu şikayetlerin psikolojik olduğu söylenerek terapiye yönlendirilir.


İç dünyasında parça parça birçok kimlik vardır. Terapiste başvurduğunda, insanlarla iyi ilişki kuruyorum, ancak birbirini tanımayan iki arkadaşımı tanıştırdığımda hangisine nasıl davranacağımı bilemiyorum diye ifade edebilir. Çünkü her bir arkadaşı onu farklı bir kimliği ile tanımıştır.


Narsisistik kişilik dinamik psikoterapi ile tedavi edilebilir. Danışanlar terapisti zaman zaman idealize eder, zaman zaman yoğun öfke duyar. Terapistler için zaman zaman çetin vakalar olabilir. Terapi süreleri değişkendir ve bazılarında uzun sürebilir. Deneyimli bir terapistle, tedavi sonuçları yüz güldürücüdür.


Dr. Timur Harzadın
     23 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler  
► Narsisistik Kişilik Psk.Beniz YILMAZ
► Narsisistik Kişilik Bozukluğu Psk.Mehmet ARAS
► Narsisistik Kişilik Bozukluğu Psk.Dnş.Fatih FİDAN
► Narsisistik Kişilik Bozukluğu Psk.Makbule UZUN ÇINAR
► Narsisistik Kişilik Yapılanması Dr.Psk.Ümit AKÇAKAYA
► Narsisizm ve Narsisistik Kişilik Bozukluğu Psk.Dnş.Efendi YAVAŞOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Narsisistik Kişilik Sebepleri ve Tedavi' başlığıyla benzeşen toplam 34 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
 
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


21:05
Top