Anne baba olarak çocuğunuzun gelişimi için kaygılarınız olabilir.Bu kaygıların olması çok doğal ancak her şey için kaygılanmakta doğru bir davranış değil.Uzmanlar bu kaygılar ışında çocuğun ailesi tarafından incelenebilmesi için bir liste oluşturmuşlar.Listede çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel gelişimini önemli şekilde etkileyen faktör bulunmaktadır.Bu gelişim listesine göre çocuğunuzun gelişimi 11 farklı kriterle takip edebilirsiniz.Bunlar:



1. Uyuma alışkanlığı2. Yeme alışkanlığı3. Tuvalet alışkanlığı4. Arkadaşlık5. Duygu yoğunluğu6. Oyununun çeşitliliği7. İlgi alanları8. Merak hissi9. Ani tepkileri10. Otoriteye olan tepkisi11. Hayattan zevk alıyor mu?



Bu kriterleri şöyle açıklayabiliriz:



1.Uyuma alışkanlığı: Çocuğunuz erken saatlerde uyuyor ve sabah erken uyanabiliyor mu? Sabah uyanırken isteyerek mi uyanıyor yoksa uyanırken zorlanıyor mu? Sürekli uykusuzluk çekiyor mu?(3 hafta bu sorunu yaşaması gelişimsel bir problemin işareti olabilir.) Tabii bu koşullara dikkat ederken çocuğunuzda aşırı yorgunluk ya da strese bağlı olan uyku problemlerini dikkate almamalısınız.



2.Yeme alışkanlığı: Çocuğunuz genellikle iştahla mı yiyor yoksa yemek yerken sürekli problem çıkarıyor mu? Sürekli öğünleri atlatmaya mı çalışıyor yoksa öğünlerde uyumlu şekilde yemek yiyor mu? Bu kriteri incelerken çocuğunuz hasta olmadığı bir dönemi tercih edin, çünkü hastalığı çocuğunuzun iştahını etkileyebilir.



3.Tuvalet alışkanlığı: Belirli bir yaştan sonra tuvalet alışkanlığı önem kazanıyor ve bu nedenle tuvalet alışkanlığı ailelerin dikkat etmesi gereken en önemli konulardan biri oluyor, çünkü bu alışkanlığın uygulamasında oluşan problemlerin çoğu biyolojik kaynaklı olabiliyor.Erken yaşlarda tespit edilen bu problemlerin tedavisi de kolay oluyor, ama geç teşhis, problemin büyümesine neden olabiliyor.Siz bu alışkanlığı incelerken şu soruları sorabilirsiniz:Çocuğum sık sık altına kaçırıyor mu? Tuvaletini yapmayı geciktiriyor mu? Tabii bu kriteri incelerken kendinize sormanız gereken en önemli soru şu: Çocuğuma gerekli tuvalet eğitimini verdin mi?



4.Arkadaşlık: Çocuğunuzun sürekli var olan ya da kendine yakın hissettiği arkadaşları var mı? Bu arkadaşlarıyla oynarken onlarla iyi iletişim kurabiliyorlar mı?



5.Duygu yoğunluğu: Çocuğunuz farklı duyguları yaşayabiliyor mu yoksa sadece belli duyguları mı yaşıyor? Olaylar karşısında hissettiği duygular tutarlı mı? Sevdikleri aktiviteleri yaptıklarında mutlu oluyorlar mı?Bu kriteri incelemek tabii ki bir gün içinde mümkün değil, çünkü insanlar bir gün içinde her duyguyu yaşayamayabilirler, bu nedenle bu kriterin gelişimini zaman içinde anlayabilirsiniz ancak.



6.Oyununun çeşitliliği: Çocuğunuzun nasıl oyunlar tercih ettiğine dikkat edin, oyun çocuğun gelişimi hakkında ip ucu veren en önemli kaynaktır.Çocuğunuz sürekli aynı oyunu mu yoksa farklı oyunları mı oynuyor? (Aynı oyuncağı mı yoksa farklı oyuncakları mı kullanıyor?) Oyunlarında şiddet unsurlarını ne kadar sık kullanıyor? Bazen çocuklar başka oyunları oynamak ya da başka oyuncakları kullanmak konusunda çekingen olabilirler, eğer çocuğunuzda bu tip bir durumla karşılaşırsanız kesin bir yargıya varmadan önce onu farklı oyunlar ve oyuncaklar konusunda cesaretlendirin.



7.İlgi alanları: Bu yaşlarda çocuklar her şeye ilgi duyabilirler, yolda gördüğü bür kağıt parçası ya da markette satılan bir temizlik ürünü onların ilgisini oyuncak dükkanlarında satılan bir çok oyuncaktan daha fazla çekebilir.Onların ilgilerini ancak gözlemlerinizle keşfedebilirsiniz.Bu kriteri incelerken çocuğunuz ilgi alanlarının birbiriyle alakalı şeyler mi yoksa bağımsız şeyler mi olduğuna dikkat edin.



8.Merak hissi: Merak her çocuğun içinde bulunan doğal bir güdüdür.Bu güdü yardımıyla çevrelerini keşfederler ve bir çok yeni şey öğrenirler.Erken yaşlardaki çocukların oldukça meraklı olması beklenir. Çocuğunuzun meraklı olduğunu genellikle size bunaltan sayısız sorunun varlığından anlayabilirsiniz.



9.Ani tepkileri: Çocuğunuz yaşadığı olaylar karşısında tepkisini gösterebiliyor mu yoksa tepki vermeyip yaşanan şeylere sadece seyirci mi kalıyor? Örneğin sevdiği bir kişiyi gördüğünde seviniyor mu?



10.Otoriteye olan tepkisi: Okul öncesi dönemde çocuklar genellikle bir yetişkinin otoritesini kabul eder ve onun söylediklerine fazla itiraz etmezler.(Çocukların istediklerini yaptırma konusunda ısrarcı olmalarını bu konuyla ilişkilendirmemelisiniz.) Çocuğunuz söylediklerinize sürekli karşı çıkıyor mu ya da kendini fikrini hiç hesaba katmadan sürekli size itaat mı ediyor?



11.Hayattan zevk alıyor mu?: Çocuğunuz yaşadığı hayatı seviyor mu yoksa sürekli olarak yaşadıklarından şikayet mi ediyor? Bu kriteri anlamak için her çocuğun genel olarak yapmaktan hoşlandığı şeyleri sizin çocuğunuz nasıl uyguluyor buna dikkat edin. Örneğin her çocuk oyun oynamaktan, pikniğe gitmekten , eğlence merkezlerinde eğlenmekten çok hoşlanır.Bu aktiviteler esnasında siz de çocuğunuzu inceleyebilir ve onun tepkilerini değerlendirebilirsiniz.



Unutmayalım ki; zihinsel ve fiziksel gelişimi normal olan çocuklarda bile bu kriterlerin uygulanmasında zaman zaman dalgalanmalar olur.Bu nedenle hemen panik olmak yerine objektif ve yerinde gözlemler yapmaya çalışın.Tek günlük bir inceleme gerçeği yansıtamaz, çocuğu o gün etkilemiş olan olumsuz faktörler çocuğun hayatını sürekli etkileyen faktörler olmayabilir.Bu nedenle gözlemlerinizi yaparken çocuğun yaşına göre uzmanlar tarafından belirlenmiş gözlem sürelerine uymaya dikkat edin.Yaşlara göre gözlem süreleri şöyle değişiyor; 3 yaş için 3 hafta , 4 yaş için 4 hafta , 5 ve 6 yaş için 5 ile 7 hafta gözlem yapmanız gerekiyor.