2007'den Bugüne 92,323 Tavsiye, 28,223 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
YAZI #5477 © Yazan Psk.Dnş.Ebutalip ÖZENÇ | Yayın Şubat 2019
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu gelişimsel bir bozukluktur. Beynin gelişimi 19-21"li yaşlara kadar devam etmektedir. Dolayısıyla beynin dikkatle ilgili merkezinin de gelişimi devam etmektedir. Olguların büyük bölümünde belirtiler ergenlik döneminin sonuna doğru, yirmili yaşlarda azalamakta, sönmekte yada biçim değiştirmektedir.
Genel olarak ilkokul döneminde çocuğun okula uyumunun aksaması olarak teşhiş edilmekte, klinik olarak gelişimle uyumlu olarak dikkat süresi yaşla birlikte uzamaktadır. Yaklaşık 11-13 yaşlarında bireylerin yarısına yakınında aşırı hareketlilik azalarak kaybolmakta ancak bozukluğun belirtilerinden özellikle dikkat süresinin kısalığı ve dürtüsellik belirtileri hayat boyu sürebilmektedir. Yetişkin DEHB'unun genel nüfusa oranının %1,5-3 oranı arasında olduğu tahmin edilmektedir.
Erişkinlerde de DEHB tanısı çocuk ve ergenlerde olduğu gibidir. Yetişkinlerde uzun süreli ve yaygın dikkati sürdürme zorluğu, dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik öyküsü aranır.

Erişkinlerde DEHB, çocuklarda olduğu gibi yerinde duramama, kurulu bir motor gibi sürekli hareketli olma, bitmek tükenmek bilmeyen bir enerji, kıpır kıpır olma, elinin ayağının duramaması şeklinde kendini göstermektedir. Bu kişiler, kendi aktivite düzeyine uygun iş yada arkadaşlıklar kurmaktadır. Masa başı işler yerine hareket olanağı veren işler tercih edilir. Hareket halindeki etkinlikleri seçerler. Hiperaktivite, iş dışındaki ortamlarda da kendini gösterecektir. Çocuk yetiştirme, akraba ve arkadaş gezmeleri gibi evliliğin gereklilikleri, görece kurallı ortamları, dolayısıyla daha sakin ve sabır gerektiren durumları gerektirmesi nedeniyle uyum sorunlarına yol açmaktadır.

Dikkati, sürdürmede zorluk yada dikkatin kolay dağılması bozukluğun temel belirtilerinden biridir. Erişkinlerde çocuk ve ergenlerin aksine dikkatin dağılmasına neden olan unsurlar dışsal kaynaklı değil içsel kaynaklıdır. Yetişkin birey kafasında birden fazla işi sürdürmeye çalışır, düşünceden düşünceye sıçrama vardır. Bu nedenle birçok işe birden başlama ve sürdürme çabası vardır. Ancak bu çabalar uzun sürmeyeceği için sonuçsuz kalır.
Dürtüsellik, düşünülen şeyi bir eyleme geçirmeden önce hızlı bir şekilde değerlendirememe ve olası sonuçları olumsuz ise engelleyememe durumudur. Bu durum yine dikkat ile ilgili süreçlerin becerisine bağlıdır. Sürekli konuşma, karşılıklı iletişimde dinlemeyi bekleyememe, sık sık karşındakinin sözünü kesme, sırasını bekleyememe olarak kendini gösterir. Erişkinlerde tıpkı çocuk ve ergenlerde olduğu gibi organizasyon sorunları yaşarlar. Bu sorunlar zaman kullanımında ve gerekli malzemenin kullanımında ortaya çıkar. Ev ve iş yerinde bir program yapabilme, zaman ve malzemeyi etkin kullanabilme becerisi yoktur. Organizasyon becerisi DEBH'e özgün bir sorundur ve dikkati sürdürme yada dikkatin kolay dağılmasının bir sonucu ortaya çıkmaktadır.

Organizasyon bozukluğunun sorumlusu, DEHB'na bağlı içsel dikkatin çabuk dağılmasıdır.
Tanı koyma sürecinde yetişkinlerde tıpkı çocuk ve ergenlerde olduğu gibi uzun süreli ve yaygın dikkati sürdürme zorluğu, dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik öyküsü aranır. Bu belirtilerden en az biri yada fazlası olmalıdır ve bu belirtiler en az iki ortamı etkileyecek şekilde yaygın olmalıdır. En önemlisi de DEHB'nun gelişimsel yanı değerlendirilmelidir. Yani en az yedi yaşından itibaren bu belirtilerin bireyde gözlemleniyor olması gerekir. Bu noktada bireyin subjektif değerlendirmelerinin dışında yakın çevresinin de bilgisine başvurmak önemlidir.

DEHB için tedavi süreci de çocuk ve ergenlerle benzerlik göstermektedir. Erişkin DEHB olgularında ilaç dışı tedaviler önemlidir. DEHB tanısından sonra bozukluğa bağlı ikincil duygusal, sosyal yada aile sorunları ele alınmalıdır. Eşlik eden bozukluklar değerlendirilmelidir. Bu bozukluklar daha çok özel öğrenme güçlüğüyle birlikte bulunmaktadır. Ayrıca iş yada kariyere ilişkin yaşanan sorunlar belirlenmeli, nasıl çözüleceğine ilişkin yöntemler tartışılmalıdır. Amaç, zorluk alanlarının belirlenmesi ve bir danışman eşliğinde bu sorunların ele alınmasıdır. Erişkin DEHB olgularının tedavisinde çocuk ve ergenlerde kullanılan antidepresanlar yada santral sinir sistemi uyarıcıları kullanılmaktadır. 30-40mg.lık dozlar halinde daha çok bir etkinlik öncesi Metilfenidat yetişkinler tarafından kullanılmaktadır. Ancak Metilfenidat tedavisi öncesinde kaygı, karamsarlık yada tiklerin öncelikli olarak tedavi edilmesi gerekmektedir. Hiperaktivite ve dürtüselliğin ön planda olduğu olgularda antidepresanlar (özelikle imipramin) tercih edilmektedir.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ebutalip ÖZENÇ Fotoğraf
Psk.Dnş.Ebutalip ÖZENÇ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolojik Danışman
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi4 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Dnş.Ebutalip ÖZENÇ'in Yazıları
► Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği Psk.Gonca RASLAYAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Yetişkinlerde Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite' başlığıyla benzeşen toplam 17 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
◊ Kendini Bil Şubat 2019
◊ Anda Olmak Şubat 2019
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


19:10
Top