2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Sigara Bağımlılığı - Tütün Kullanımının Tarihi -Dünyada ve Türkiye’de Tütün Epidemiyolojisi
MAKALE #2947 © Yazan Psk.Neşe GÜNEY | Yayın Nisan 2009 | 9,190 Okuyucu
DÜNYADA ve TÜRKİYE’DE TÜTÜN EPİDEMİYOLOJİSİ
ANA BAŞLIKLAR
Tütünün Tarihi
Tütün ve Tütün Ürünlerinin Ekonomik Boyutu
Dünyada Tütün Kullanımı
Türkiye’de Tütün Kullanımı
Tütünün Halk Sağlığı Boyutu
Gençlere Öneriler


TARİHÇE-1

1492'den önce: Amerika kıtasının yerlileri tedavi ve dini amaçlarla tütün üretimi yapıyorlardı.

1492: Kristof Kolomb Amerika'yı keşfetti. Avrupa'ya döndüğünde yanında bu kıtada daha önce hiç görülmemiş olan tütün tohumları ve yaprakları vardı. Kolomb'un mürettebatından Rodrigo Jerez tütün içerken görüldü ve şeytan tarafından ele geçirildiği iddia edilerek hapis cezasına çarptırıldı.


TARİHÇE-2

1556: Fransa ilk defa tütünle tanıştı ve Jean Nicot kısa zamanda tütün içmeyi popüler hale getirdi (19. Yüzyıl bilim adamları "nikotin" olarak tanınan kimyasal maddeye onun adını verdiler).

1634: Rus Çarı tütün içimini Rusya'da yasakladı. Tütün içerken yakalananların ceza olarak burnu kesiliyor, suçun tekrarı halinde ölüme mahkum ediliyorlardı.

1761: İngiliz doktor John Hill, "Cautions Against the Immodetrate Use of Snuff“
(Aşırı Enfiye Kullanımına Dikkat) isimli ve tarihte bilinen ilk tütün-kanser araştırması olan raporunu yayınladı

TARİHÇE-3

1903: Kanada, İngiltere ve Amerika'da sigaranın zararları ciddi bir şekilde ele alınmaya başlandı, Kanada'da sigaranın yasaklanması için meclise kanun tasarısı verildi.

1914: Birinci Dünya Savaşının başlamasıyla, sigarayı yasaklama hareketi kesintiye uğradı.
Dahası, cephedeki askerlere tütün yollama kampanyaları başladı.

1930: Almanya'nın Köln Üniversite'si bilim adamları sigara ve kanser arasındaki ilişkiyi istatistiksel olarak ortaya çıkardı.


TARİHÇE-4

1938: John Hopkins Üniversitesi doktorlarından Raymond Pearl sigara içenlerin, sigara içmeyenlere oranla daha genç yaşta öldüklerini belirtti.

1943: Dünya yetişkin nüfusunun yaklaşık %60-%80'nin sigara içiyordu.

1947: Kanadalı doktor Norman Delarue akciğer kanseri hastalarının % 90'ının sigara tiryakisi olduğunu gösteren bir araştırma yayınladı.

1950’den 1990’a sigara içme prevalansı yarıya inmiştir. Akciğer kanserinden ölümler de yarıya inmiştir. Bu sigara içenlerin sigarayı bıraktığını gösteriyor. Ancak kümülatif risk açısından akciğer kanserine yakalanma incelendiğinde 1950’den 1990‘a gelindiğinde erkeklerde % 6’dan % 16’a, kadınlarda % 1’den % 10’a çıktığı görülmüştü.
Esas vurgulanan nokta ise kişiler sigarayı orta yaşta bile bıraksalar akciğer kanserine yakalanma riski belirgin olarak azalmaktadır. Yani sanıldığını aksine hiçbir zaman geç kalınmış değildir.
60 yaşında bırakanlarda kümülatif akciğer kanseri riski % 10
50 yaşında bırakanlarda kümülatif akciğer kanseri riski % 6
40 yaşında bırakanlarda kümülatif akciğer kanseri riski % 3
30 yaşında bırakanlarda kümülatif akciğer kanseri riski % 2 olmaktadır.
Ayrıca, yine orta yaşta sigarayı bırakma kişileri tütüne bağlı zararlardan % 90’dan daha fazla korumaktadır.

Son olarak, akciğer kanseri riskini azaltmada halen sigara içenlerin bırakmaları, en azından yeni başlayanların engellenmesi kadar önemlidir.


Tütün ve Tütün Ürünlerinin Ekonomik Boyutu


Tütün ve tütün ürünleri, sağlığa olan zararlarının dışında bireye ve topluma ekonomik açıdan da oldukça yük getirmektedir. Tütün endüstrisi, tütün üretiminin ve pazarının “vergi gelirleri, döviz getirisi, iş imkanları, vb” nedenlere bağlı olarak ülkelere ekonomik kazanç ve canlılık getrirdiğini savunmaktadır.


Tütün ve Tütün Ürünlerinin Ekonomik Boyutu


Gerçekte tütünün devlete, iş dünyasına, içen kişinin kendisine ve ailesine getirdiği maddi yük sağlanan kazancın yanında çok küçük bir boyuttadır.


Tütün Kullanımının Devlete Olan Ekonomik Yükü


Sigara nedeniyle oluşmuş hastalıkların tedavisi için oluşan tıbbi masraflar vardır.

Özellikle gelişmekte olan ülkelerde sigara içen kişilerin büyük bir kısmını üretken çağdaki kişiler oluşturur. Bu kişilerin en verimli dönemlerinde sigara nedeniyle hastalanmaları veya ölmeleri, devlete hem maddi hem de manevi açıdan zarar verir.

Tütün Kullanımının Devlete Olan Ekonomik Yükü


Gelişmekte olan ülkeler, dünyadaki tütünün % 73'ünü üretir. Ancak, tütün yetiştirilen alanlarda tütün yerine besin değeri olan tarım ürünlerinin yetiştirilmesi durumunda yaklaşık bir milyar kişiyi doyurabilecek kadar gıdanın sağlanabileceği bilinmektedir.


Tütün Kullanımının Devlete Olan Ekonomik Yükü


Dünya nüfusunun 7 milyara ilerlediği de düşünülürse toplumlarda sadece bu yolla açlık sorununa önemli bir boyutta çözüm getirilebileceği görülmektedir.


Tütün Kullanımının Devlete Olan Ekonomik Yükü


Sigara kullanımı, yangınların en az 1/4'inin oluş nedeni olarak gösterilmektedir. Yangın giderleri ise devletin ekonomik açıdan önemli giderleri arasındadır.
Çevre temizliği için ayrılan bütçe artmaktadır (sigara izmariti, sigara paketi, kibrit, vb. temizliği)

DÜNYADA DURUM DSÖ

Dünya Sağlık Raporu 2004 Küresel ve bölgesel 10 risk günümüzde de sürmektedir. yetersiz kilo, güvenli olmayan seks, yüksek kan basıncı, tütün tüketimi, alkol tüketimi, güvenilir olmayan su, temizlik ve hijyen, demir yetersizliği, katı yakıtlardan kaynaklanan duman, yüksek kolesterol ve obezite.Bunlar, tüm dünyadaki ölümlerin 1/3’ünün nedenini oluşturmayı sürmektedir.
Tek başına ölüme neden olan sebeplerin başında gelen sigarayı dünyada 1 milyar 250 milyon kişinin içtiği tahmin ediliyor. Bu da halen yaşayan 15 ve üstü yaş grubundaki kişilerin yaklaşık 3'te 1'inin sigara içtiği anlamına geliyor.


Sigara içen 1 milyar 250 milyon kişinin bir günde 11 bini, bir yıl içerisinde ise toplam 4 milyonu sigara içtiği için ölüyor.

Bu ölenlerin doksan bini, kendisi sigara içtiği için, sekiz-dokuz bin kişi sigara içmediği halde, yanlarında sigara içildiği için, eşler veya iş arkadaşları tarafından öldürülüyor. Daha acı bir gerçek de; her yıl 1500 dolayında 0-5 yaş grubu bebek ve çocuk anneleri, babaları tarafından yanlarında sigara içildiği için ölmektedir.

Avrupa'da sigara içme yaygınlığı yaklaşık % 40'tır ve yaklaşık her 6 ölümden 1'i sigaranın neden olduğu hastalıklar nedeniyledir. Dünya'da günde 11 bin kişi sigaranın neden olduğu hastalıklar yüzünden ölmektedir

Türkiye'de sigara kullanımı son 20 yılda yüzde 80 oranında arttı. Bunun en büyük nedeni, uluslararası tütün şirketlerinin gelişmekte olan ülkelere uyguladıkları yeni pazar oluşturma stratejilerinin başarısı olarak kabul ediliyor. Tütünün insan sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle Türkiye'de hala yılda 2.72 milyar dolar ekonomik kayıp oluyor

Elde var olan verilerle Türkiye'de 40-50 yıl içerisinde sigara nedenli ölüm sayısının 10 milyonun üzerinde olabileceğinin varsayılması, bu alışkanlığın önemli bir Halk Sağlığı sorunu olarak kabul edilmesini gerektirmektedir.

Türkiye'de yapılan bir araştırmaya göre, 15 yaş üstü erkek nüfusun % 62,8'i,
kadın nüfusun % 24,3'ü, tüm nüfusun % 43,6'sı sigara içmektedir. Bu araştırmada sigara içme alışkanlığı ölçütü olarak sigara paketi taşımak alınmıştır. (1988 Bilir ve Ark.).

Oysa DSÖ’ye göre sigara tiryakisi sayılmak için düzenli olarak günde 1 adet sigara içmek yeterlidir. Bu nedenle bu rakamlar görünenden daha yüksektir (1988 Bilir ve Ark.). Türkiye’de 17 milyon kişi sigara içiyor.

Harcama 6.5 milyar dolar.Sigara nedenli 50 hastalığa da 2 milyar dolar harcanıyor.

Sigara tüm kanser ölümlerinin % 30'unun, akciğer kanserlerinin ise % 90'ının nedenidir. ABD'de her yıl 312 bin kişinin sigaranın neden olduğu hastalıklardan öldüğü, bu sayının trafik kazası ölümlerinin 7 katı olduğu, ayrıca 1. ve 2.Dünya Savaşları ile Vietnam Savaşı'ndaki ölü sayılarının toplamından fazla olduğu bildirilmektedir.

Sigara önlenebilir kanser nedenleri arasında 1. sırada yer almaktadır.
DSÖ verilerine göre Avrupa ülkelerinde her yıl 40 bini kadın, 360 bini erkek olmak üzere toplam 400 bin kişi sigaranın neden olduğu kanser yüzünden ölmektedir.

Şu anda yılda 5 trilyon sigara ve tonlarca puro, çiğneme tütünü, nargile ve pipo tütünü tüketilen dünyamızda sigara içme eğiliminin şu anda tamamen kesilmesi halinde bile, sadece ABD'de milyonlarca kişi gelecek dekadlarda sigaranın neden olduğu hastalıklar sonucunda ölecektir.

İleriye yönelik varsayımlarda, sigara içme alışkanlığının aynı kalması koşulu ile 2000-2025 yılları arasında 120 milyon, 2025-2050 yılları arasında ise 250 milyon kişinin sigara yüzünden öleceği hesaplanmaktadır. 4207 SAYILI TÜTÜN MAMÜLLERİNİN ZARARLARININ ÖNLENMESİNE DAİR KANUN

Kabul tarihi : 7.11.1996

Tütün ve tütün mamüllerinin içilmesi yasaklanan yerler
MADDE 2.-Sağlık,eğitim-öğretim ve kültür hizmeti veren yerler ile kapalı spor salonlarında ve toplu taşımacılık yapılanher türlü nakil vasıtaları ve bunların bekleme salonlarında,kamu hizmeti yapan kurum ve kuruluşlardan beş veya beşten fazla kişinin görev yaptığı kapalı mekanlarda tütün ve tütün mamüllerinin içilmesi yasaktır. Bu gibi mahallerde tütün ve tütün mamüllerinin içilebilmesi için ayrı yerler tahsis edilir. Tahsis edilen yerden sigara içilmeyen mahallere duman gidişini engelleyecek,havalandırma,tecrit etme gibi tedbirler alınır.


TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ İMZALANDI



“Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi“

(FCTC; Framework Convention on Tobacco Control)

Sağlık Bakanı Prof. Dr. Recep Akdağ tarafından


28 Nisan 2004’te NevvYork'ta imzalandı.



TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ İMZALANDI



Sigara reklamı, tütün firmalarının sponsorluğu, sigaradan alınan vergiler ve sigaranın fıyatlandırılması, pasif etkilenmenin


Önlenmesi gibi konularda uluslararası düzenlemeler yapmakta ve

bu konudaki "minimum" standartları

belirlemekteydi.



TÜTÜN KONTROLÜ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ İMZALANDI



Üye ülkeler istedikleri takdirde

bu standartların üzerinde kurallar da koyabilecekler. Sözleşme hükümleri 40 ülkede uygulamaya girince sözleşme uluslararası

düzeyde yürürlüğe girmiş olacak.

Halen sözleşme hükümlerinin 11 ülkede uygulamaya girmiş durumdadır.
Tütün kontrolü Türkiye’de neden öncelikli olmalı ?
2003 yılında dünyadaki sigaraların % 2’si ve bölgedeki sigaraların %14 ü Türkiye’de içildi.

Unless current smokers quit, smoking deaths will rise dramatically over the next 50 years

Smoking is more common among the less educated
Smoking prevalence among men in Chennai, India, by education levels


Türkiye’de, sigara içenlerin başlama yaşı

12, 13, 14 Ankara,Türkiye.

Eski kuşakta sigaraya başlama yaşı daha geçti, Ankara-Türkiye.

Sigara içenler, genelde başladığına pişman
Ankara-Turkey.
Çoğu ülkede sigara kullanımı fakirlerde daha yaygın. Türkiye’de böyle değil.
Gelir yükseldikçe, sigara içme oranı da yükseliyor!
Sigara içmek, Türkiye’de normal bir sosyal davranış kabul ediliyor, 1996
Çoğu ülkede daha iyi eğitimliler daha az sigara içiyor, Türkiye’de Eğitim düzeyi yüksek olanlar arasında sigara içme oranı yüksek !!
Türkiye’de sigara içenler ne diyor?
Ne yapıyor?
Sigara içen öğretmenlerin % 99u, öğrencilerin yanında sigara içilmesine karşı ama %68i içiyor
Sigara içen doktorların % 97si, hastaların yanında sigara içilmesine karşı ama %68i işte içiyor
Sigara içen annelerin % 98i öğretmenlerin öğrencilerin yanında sigara içmesine karşı ama %85i çocuklarını yanında içiyor


Risk Altındaki Bebekler ve Çocuklar

Çünkü, akciğerleri henüz gelişmektedir ve onlar yetişkinlerden daha fazla ve hızlı nefes alıp veririler. Sigara dumanına maruz bırakılarak, pasif içici durumuna düşürülen çocuklarda, kulak ve boğaz enfeksiyonları, bronşit ve zatürree sıklıkla görülen hastalıklardır.



Ülkemizde bebek ve çocukların


% 70’i


Pasif içici durumdadır
.

Her yıl 1500 bebek ve çocuk pasif içicilik nedeniyle ölmektedir.

Her yıl 600 bin çocuk ve genç

(11-19 Y) sigaraya başlamaktadır.


Bunların da 1/3’ü,

sigara nedenli hastalıklardan
erken yaşta ölecektir.

Hastanelerde “sigarasızlık” politikası


İngiltere’de Ulusal Sağlık Hizmetleri kapsamında hastanelerde sigara içilmemesi gerekirken bu kurala uyumun yeterli olmadığı ifade edilmektedir. Sigarasız hastane politikasını doğru olarak uygulayan hastane sayısının çok az olduğu ifade edilmekte ve bu yönde alınması gereken yol olduğu belirtilmektedir. Bu durum ülkemiz açısından da önemlidir.

Türkiye’nin değişik bölgelerindeki 17 ilin 34 ilçesinde 1998 ve 1999 yıllarında yapılan değerlendirmede, incelenen 55 hastane ve 110 sağlık ocağının hiçbirisinde sigarasızlık politikası tam olarak uygulanmıyordu. Bununla birlikte hastane ve sağlık ocaklarında muayene odalarında, bekleme salonlarında, laboratuarlarda % 80-90 oranında sigara içilmiyordu. Buna karşılık sekreterlik ve hemşire odalarının çoğunda sigara içilmekte olduğu ve sigara içenlerin de çoğunlukla o birimde çalışanlar olduğu gözlendi.


DSÖ


31 Mayıs 2005




DÜNYA SİGARASIZ GÜNÜ



DSÖ


31 Mayıs 2005

Hedef kitleye yönelik olarak
Tütün kulanım davranışını değiştirmek
Öneriler
Model oluşturma
Tütün kullanımının sonuçlarını anlatma







Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Sigara Bağımlılığı - Tütün Kullanımının Tarihi -Dünyada ve Türkiye’de Tütün Epidemiyolojisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Neşe GÜNEY'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Neşe GÜNEY'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Neşe GÜNEY'in Yazıları
► Sigara Bağımlılığı Psk.Muhammed Erdinç TÜRK
► Sigara Bağımlılığı Psk.Nilüfer YALINÇETİN
► Sigara Bağımlılığı ve Spor Psk.Sabahat ERLER
► Sigara Bağımlılığı ve Sigarayı Bırakma Psk.Beril PAPUÇÇUER CEYLAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Sigara Bağımlılığı - Tütün Kullanımının Tarihi -Dünyada ve Türkiye’de Tütün Epidemiyolojisi' başlığıyla benzeşen toplam 50 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Kardeş Kıskançlığı Mayıs 2009
► Davranış Bozuklukları Mayıs 2009
► Smoking Survey Kasım 2008
◊ Bağımlılıklar Temmuz 2009
◊ Dikkat Eksikliği Temmuz 2009
◊ Şiddet Temmuz 2009
◊ Pozitif Psikoterapi Temmuz 2009
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:02
Top