Kardeş Kıskançlığı
KARDEŞ SENDROMU
Her doğumda anne, baba ve çocuk arasında özel bir bağ kurulur. Aile bireylerinin ilişkisi yeni bir boyut kazanır. Yeni bebek hastaneden gelir gelmez kardeşler arası rekabet ortaya çıkar ve bazen uzun yıllar süregelir. Yeni kardeşten kurtulmak istemesi çocuğun kötü kalpli olduğunu göstermez. Kıskançlık doğaldır ve çok acı verir. Ancak dinamiktir ve çocuğun deneyim kazanarak geleceğe doğru güvenle ilerlemesini sağlar( Mathelin,2003).
Kardeşler arası rekabet gerçek yaşamın bir yansımasıdır. Çocuklara kendini savunma, ayakları üzerinde durma, sorun çözme, anlaşmazlıkları giderme, can sıkıntısını aşma gibi yararlar sağlar. (Ellison ve Barnett, 1997).
Kıskançlığın yıkıcı hale dönüşüp, çocuğun hayatını engellememesi için yeni bebeğin aileye katılımıyla ilgili doğum öncesi ve sonrası döneme ilişkin bazı öneriler şunlardır :
* Bebeğin ve diğer kardeşin yatak odaları mümkünse ayrılmalı, mekanın düzenlenmesinde çocuğun tercihlerine de önem verilmelidir.
* Yeni bebeğe takılacak isim konusunda diğer kardeşlere fırsat tanınmalıdır.
* Kardeş ultrasonografi muayenesinde bulunabilir ya da elde edilen görüntüler ona da gösterilebilir.
* Bazı çocuklar doğum sırasında annenin zarar göreceği endişesini taşırlar. Bebeğin oluşumu ve dünyaya gelmesine ilişkin yaşına uygun, kısa ve doğru bilgi anne-baba tarafından çocuğa verilmelidir.
* Aileye yeni bir bebeğin katılmasını konu alan hikayeleri ebeveynler çocuklarıyla birlikte okuyarak tartışabilirler.
* Okul öncesi çağ çocuğu anne-babanın da katılımıyla oyuncak bebekle oynayarak, onu yıkayıp giydirerek dünyaya gelecek bebeğin günlük yaşamlarını nasıl değiştireceği konusunda deneyim kazanabilir.
* Yakın aile ve arkadaş çevresinde yeni doğan bebek varsa ziyaret edilmesi, anne-babanın bebeği kucaklayarak sevmeleri çocuğu kardeşinin doğumuna hazırlar.
* Doğumun ne zaman olacağı hakkında çocuğun bilgilendirilmesi, yapılan hazırlıklarda çocuktan yaşına uygun yardım istenmesi ve doğum sonrasında çocuğun annesini ve bebeği hastanede ziyaret etmesi önerilmektedir.
* Anne-babanın çocuğa kendisini sevdikleri gibi, bebeği de seveceklerini açıklamaları önemlidir.
* Bebeğin bakımında çocuğa yaşına uygun sorumluluk verilmelidir.Örneğin okul öncesi çağ çocuğundan kardeşinin bezini getirmesi, ilkokul dönemindeki büyük kardeşten bebeğin mamasını hazırlaması istenebilir. Anne-baba iş bölümü yaparken sürekli olarak “Sen artık büyüdün, abla/ ağbi oldun” şeklinde ifadelerle ortanca ve büyük kardeşlere aşırı sorumluluk yüklemekten kaçınmalıdır.
* Yeni doğanın resimlerinin yanı sıra kardeşin de bebeklik fotoğrafları ev ortamında sergilenmelidir. Varsa video çekimleri çocuğa gösterilerek, onun da bebekken annenin yoğun bakımına gereksinim duyduğu somut örnekler üzerinden anlatılmalıdır.
* Anne-babanın çocuğa, yeni doğanla birlikte aile içinde sahip olduğu yeri kaybetmeyeceğini, yeni haklar elde edeceğini hissettirmeleri önemlidir. Örneğin “Kardeşin küçük olduğu için evde kalacak ama sen bizimle birlikte sinemaya gelebilirsin.” Böylelikle büyük ya da ortanca kardeş aile içinde edindiği konumu kaybetmediği, “pabucunun dama atılmadığı” konusunda ikna olabilir.
* Kardeşler arasındaki kıskançlığı körükleyen en yaygın anne-baba tutumları ; ailede bir gözbebeği belirleme, çocukları birbirleriyle kıyaslama, cinsiyet ayrımı yaparak taraf tutmadır. Bazı ailelerde ilk göz ağrısı olarak kabul gören büyük çocuğun diğer kardeşlerin dikkatini çekebilecek imtiyazlara sahip olması kardeşler arası rekabeti körükleyen ve doğru olmayan bir yaklaşımdır.
* Her çocuk özeldir. Kişilik özellikleri, ilgi ve becerileri farklıdır. Anne babalar çocuklarını birbirleriyle kıyaslamamalı, kendilerine özgü niteliklerini ortaya koyabilmeleri için onlara fırsatlar hazırlamalıdırlar.
* Çocuklarınızın kavgalarına karışmayın. Sorunu kendilerinin çözebileceğine güvendiğinizi gösterin ve odayı terk edin. Çocuklarınızın kavgalarında hakem rolünü almayın( Wyckoff ve Unell ,1997).
* Çocuğunuzun kardeşine ilişkin duygularını anlamaya çalışın. Çocuklar bazen kardeşleri hakkında “Ondan nefret ediyorum.” “Keşke ölse” gibi hoş olmayan dileklerde bulunabilirler. “Hayır, kardeşinden nefret edemezsin, bunu söylediğin için utanmalısın” gibi tepkiler onun kendisini daha kötü hissetmesine yol açar. “Ne demek istediğini açabilir misin ?”şeklinde bir cümle duyunca çocuk duygularını fark ederek sakinleşecektir.
* Çocuğunuza kardeşine karşı hissettiği olumsuz duyguları resim çizerek, oyuncak bebek figürleri kullanarak, yazıya dökerek ifade etmesi için fırsat yaratabilirsiniz.
* Çocuklarınızın kavgalarını kasete alabilirsiniz. Anlaşmazlığa düşenlerin neler söylediklerini daha sonradan dinlemeleri onlara farklı bir bakış açısı kazandırarak sorun çözme becerilerinin gelişmesine neden olabilir (McEwan, 1998).
* Sorunları paylaşmak ve ifade etmek için aile toplantıları düzenleyebilirsiniz.
* Birbirlerini destekleyen kardeşler yetiştirmenin bir yolu da onlara aile birliğinin önemini hissettirmektir. Tüm aile üyelerinin resim ve yazılarla düşüncelerini ifade etmeleri için aile defteri oluşturabilirsiniz. Mesajlar, özel fotoğraflara v.b. yer vereceğiniz bir aile panosu düzenleyebilirsiniz. Oturma odanıza bir aile ağacı asarak, kardeşler arasında yaşanan her olumlu davranış için ağaca bir yaprak yerleştirebilirsiniz.
* Ailede işbirliğine dayanan bir ortam yaratın. Ailece bir yürüyüş yapın, çiçek, ot, kum, ağaç kabuğu gibi şeyler toplayın. Eve döndükten sonra hep birlikte toplanmış olan nesnelerle doğal bir resim oluşturabilirsiniz.
* Tüm çocuklar kendi başlarına kalabilmeyi, kendilerine zaman ayırabilmeyi severler. Rahatsız edilmek istemediklerinde oda kapılarına bunu belirten bir yazı yazabilirler. Çocuklar aynı odayı paylaşıyorlarsa, her çocuğun odasında kendi başına kalabilmesini sağlayacak bir plan yapılmalıdır.
* Rekabet kardeşlerin aynı odayı paylaşmaları durumunda had safhaya ulaşabilir. Bunu aza indirgemenin bir yolu çocukların odalarını düzenlemelerine izin ve destek vermektir.
* Kardeşler arası kıskançlık karşısında anne-baba olarak kendinizi çaresiz hissediyorsanız aile terapisine başvurabilirsiniz.
Kaynakça
Ellison, S., ve Barnett, A., B. (1997). 365 öneri. Mess Yayınları, İstanbul.
Mathelin, Ç. (2003).Freud’a ne yaptık da çocuklarımız böyle oldu ? Kitap Yayınevi, İstanbul.
McEwan, K.,E. (1998). ”Anne şuna bak bana vuruyor”. Hyb Yayıncılık, Ankara.
Wyckoff, L.,J., ve Unell, C.,B. (1997). Altı-oniki yaşları arasındaki çocuğunuzu aklınızı oynatmadan nasıl terbiye edersiniz ? Hyb Yayıncılık, Ankara.
Her doğumda anne, baba ve çocuk arasında özel bir bağ kurulur. Aile bireylerinin ilişkisi yeni bir boyut kazanır. Yeni bebek hastaneden gelir gelmez kardeşler arası rekabet ortaya çıkar ve bazen uzun yıllar süregelir. Yeni kardeşten kurtulmak istemesi çocuğun kötü kalpli olduğunu göstermez. Kıskançlık doğaldır ve çok acı verir. Ancak dinamiktir ve çocuğun deneyim kazanarak geleceğe doğru güvenle ilerlemesini sağlar( Mathelin,2003).
Kardeşler arası rekabet gerçek yaşamın bir yansımasıdır. Çocuklara kendini savunma, ayakları üzerinde durma, sorun çözme, anlaşmazlıkları giderme, can sıkıntısını aşma gibi yararlar sağlar. (Ellison ve Barnett, 1997).
Kıskançlığın yıkıcı hale dönüşüp, çocuğun hayatını engellememesi için yeni bebeğin aileye katılımıyla ilgili doğum öncesi ve sonrası döneme ilişkin bazı öneriler şunlardır :
* Bebeğin ve diğer kardeşin yatak odaları mümkünse ayrılmalı, mekanın düzenlenmesinde çocuğun tercihlerine de önem verilmelidir.
* Yeni bebeğe takılacak isim konusunda diğer kardeşlere fırsat tanınmalıdır.
* Kardeş ultrasonografi muayenesinde bulunabilir ya da elde edilen görüntüler ona da gösterilebilir.
* Bazı çocuklar doğum sırasında annenin zarar göreceği endişesini taşırlar. Bebeğin oluşumu ve dünyaya gelmesine ilişkin yaşına uygun, kısa ve doğru bilgi anne-baba tarafından çocuğa verilmelidir.
* Aileye yeni bir bebeğin katılmasını konu alan hikayeleri ebeveynler çocuklarıyla birlikte okuyarak tartışabilirler.
* Okul öncesi çağ çocuğu anne-babanın da katılımıyla oyuncak bebekle oynayarak, onu yıkayıp giydirerek dünyaya gelecek bebeğin günlük yaşamlarını nasıl değiştireceği konusunda deneyim kazanabilir.
* Yakın aile ve arkadaş çevresinde yeni doğan bebek varsa ziyaret edilmesi, anne-babanın bebeği kucaklayarak sevmeleri çocuğu kardeşinin doğumuna hazırlar.
* Doğumun ne zaman olacağı hakkında çocuğun bilgilendirilmesi, yapılan hazırlıklarda çocuktan yaşına uygun yardım istenmesi ve doğum sonrasında çocuğun annesini ve bebeği hastanede ziyaret etmesi önerilmektedir.
* Anne-babanın çocuğa kendisini sevdikleri gibi, bebeği de seveceklerini açıklamaları önemlidir.
* Bebeğin bakımında çocuğa yaşına uygun sorumluluk verilmelidir.Örneğin okul öncesi çağ çocuğundan kardeşinin bezini getirmesi, ilkokul dönemindeki büyük kardeşten bebeğin mamasını hazırlaması istenebilir. Anne-baba iş bölümü yaparken sürekli olarak “Sen artık büyüdün, abla/ ağbi oldun” şeklinde ifadelerle ortanca ve büyük kardeşlere aşırı sorumluluk yüklemekten kaçınmalıdır.
* Yeni doğanın resimlerinin yanı sıra kardeşin de bebeklik fotoğrafları ev ortamında sergilenmelidir. Varsa video çekimleri çocuğa gösterilerek, onun da bebekken annenin yoğun bakımına gereksinim duyduğu somut örnekler üzerinden anlatılmalıdır.
* Anne-babanın çocuğa, yeni doğanla birlikte aile içinde sahip olduğu yeri kaybetmeyeceğini, yeni haklar elde edeceğini hissettirmeleri önemlidir. Örneğin “Kardeşin küçük olduğu için evde kalacak ama sen bizimle birlikte sinemaya gelebilirsin.” Böylelikle büyük ya da ortanca kardeş aile içinde edindiği konumu kaybetmediği, “pabucunun dama atılmadığı” konusunda ikna olabilir.
* Kardeşler arasındaki kıskançlığı körükleyen en yaygın anne-baba tutumları ; ailede bir gözbebeği belirleme, çocukları birbirleriyle kıyaslama, cinsiyet ayrımı yaparak taraf tutmadır. Bazı ailelerde ilk göz ağrısı olarak kabul gören büyük çocuğun diğer kardeşlerin dikkatini çekebilecek imtiyazlara sahip olması kardeşler arası rekabeti körükleyen ve doğru olmayan bir yaklaşımdır.
* Her çocuk özeldir. Kişilik özellikleri, ilgi ve becerileri farklıdır. Anne babalar çocuklarını birbirleriyle kıyaslamamalı, kendilerine özgü niteliklerini ortaya koyabilmeleri için onlara fırsatlar hazırlamalıdırlar.
* Çocuklarınızın kavgalarına karışmayın. Sorunu kendilerinin çözebileceğine güvendiğinizi gösterin ve odayı terk edin. Çocuklarınızın kavgalarında hakem rolünü almayın( Wyckoff ve Unell ,1997).
* Çocuğunuzun kardeşine ilişkin duygularını anlamaya çalışın. Çocuklar bazen kardeşleri hakkında “Ondan nefret ediyorum.” “Keşke ölse” gibi hoş olmayan dileklerde bulunabilirler. “Hayır, kardeşinden nefret edemezsin, bunu söylediğin için utanmalısın” gibi tepkiler onun kendisini daha kötü hissetmesine yol açar. “Ne demek istediğini açabilir misin ?”şeklinde bir cümle duyunca çocuk duygularını fark ederek sakinleşecektir.
* Çocuğunuza kardeşine karşı hissettiği olumsuz duyguları resim çizerek, oyuncak bebek figürleri kullanarak, yazıya dökerek ifade etmesi için fırsat yaratabilirsiniz.
* Çocuklarınızın kavgalarını kasete alabilirsiniz. Anlaşmazlığa düşenlerin neler söylediklerini daha sonradan dinlemeleri onlara farklı bir bakış açısı kazandırarak sorun çözme becerilerinin gelişmesine neden olabilir (McEwan, 1998).
* Sorunları paylaşmak ve ifade etmek için aile toplantıları düzenleyebilirsiniz.
* Birbirlerini destekleyen kardeşler yetiştirmenin bir yolu da onlara aile birliğinin önemini hissettirmektir. Tüm aile üyelerinin resim ve yazılarla düşüncelerini ifade etmeleri için aile defteri oluşturabilirsiniz. Mesajlar, özel fotoğraflara v.b. yer vereceğiniz bir aile panosu düzenleyebilirsiniz. Oturma odanıza bir aile ağacı asarak, kardeşler arasında yaşanan her olumlu davranış için ağaca bir yaprak yerleştirebilirsiniz.
* Ailede işbirliğine dayanan bir ortam yaratın. Ailece bir yürüyüş yapın, çiçek, ot, kum, ağaç kabuğu gibi şeyler toplayın. Eve döndükten sonra hep birlikte toplanmış olan nesnelerle doğal bir resim oluşturabilirsiniz.
* Tüm çocuklar kendi başlarına kalabilmeyi, kendilerine zaman ayırabilmeyi severler. Rahatsız edilmek istemediklerinde oda kapılarına bunu belirten bir yazı yazabilirler. Çocuklar aynı odayı paylaşıyorlarsa, her çocuğun odasında kendi başına kalabilmesini sağlayacak bir plan yapılmalıdır.
* Rekabet kardeşlerin aynı odayı paylaşmaları durumunda had safhaya ulaşabilir. Bunu aza indirgemenin bir yolu çocukların odalarını düzenlemelerine izin ve destek vermektir.
* Kardeşler arası kıskançlık karşısında anne-baba olarak kendinizi çaresiz hissediyorsanız aile terapisine başvurabilirsiniz.
Kaynakça
Ellison, S., ve Barnett, A., B. (1997). 365 öneri. Mess Yayınları, İstanbul.
Mathelin, Ç. (2003).Freud’a ne yaptık da çocuklarımız böyle oldu ? Kitap Yayınevi, İstanbul.
McEwan, K.,E. (1998). ”Anne şuna bak bana vuruyor”. Hyb Yayıncılık, Ankara.
Wyckoff, L.,J., ve Unell, C.,B. (1997). Altı-oniki yaşları arasındaki çocuğunuzu aklınızı oynatmadan nasıl terbiye edersiniz ? Hyb Yayıncılık, Ankara.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kardeş Kıskançlığı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.Melda ALANTAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.Melda ALANTAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
kardeş sendromu, kardeş kıskançlığı, kardeşler arası kıskançlık, kıskançlık, kardeşte kıskançlık, yeni kardeş, kardeşlerde kıskançlık
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
