Uyku ve Uyku Sorunları
UYKU SORUNLARI
UYKU
Her canlının günlük işlevlerini sürdürebilmesi için uyumaya ihtiyacı vardır. Günlük aktivitelerimizi devam ettirebilmek için, verimli olabilmek için bir günde belli sürede uyumamız gerekmektedir. Uyku süresi kişiler arası farklılıklar gösterse de ortalama 6-8 saat uyku yeterli sayılır. 3 saat uyuyarak normal ruhsal durum sergileyenler yanında günde 10 saat uyuduğu halde yetersiz hissedenler de olabilir.
Sık sık uykunun bölünmesi ile uyku süresi artar. Yani verimli bir dinlenme için daha uzun süre uyumak gerekir. Oysa rahat, normal sıcaklık ve neme sahip bir ortamda uyanmadan uyunan bir uyku daha kısa da olsa yetebilir. Bu nedenle şartlar da göz önüne alınmalıdır. Günlük olaylarla etkilenme uyku süresini bozabilir. Mesela sınavımız kötü geçmiş olabilir, eşimizle kavga etmiş olabiliriz yada o gün çok ciddi para kaybetmişizdir. Ama bu tür uyku bozuklukları gelip geçicidir . Sebep ortadan kalktıktan sonra tamamen düzelir.
Ancak 2 milyon kişi üzerinde yapılan çalışmada günde 3.5 saatten az ve 8.5 saatten fazla uyuyanların ömürlerinin en az %3 kısaldığı gösterilmiştir.
Kişi kendisi için gerekli uykuyu alamazsa gün boyu bunun sıkıntısını çeker. Unutkanlık, sinirlilik artar, dikkat dağınıklığı, iç sıkıntısı en sık görülen belirtilerdir. Ancak uykunun fazla olması da problem yaratabilir. Az uyumak gibi çok uyumak da bir problemdir. Fazla uyumak da dikkat ve iştah değişikliklerine yol açabilir.
Her ne olursa olsun, uykunun süresinde, kalitesinde olan değişiklikler altta yatan sebepleriyle araştırılmalıdır.
Uyku bozukluklarının en önemli sebeplerden biri depresyondur. Aşırı uyuma ile birlikte sinirlilik halleri öfke hayattan zevk almama halleri de eşlik edebilir. Bunu yanında uykuya dalmada güçlükle beraber erken uyanma da bir depresyon belirtisi olabilir. Bazen de uyku artışı “aşırı yorgunluk, halsizlik, iştah artışı ve alınganlık-kişiler arası ilişkilerde bozulma” ile beraber gidiyorsa, bu da bir depresyon belirtisi sayılır.
Kaygı bozuklukları uyku bozukluklarına yol açar. Uykuya dalmada güçlükle beraber sabah uyanmada güçlük ve halsiz, yorgun (yük taşımış gibi) uyanma tipik belirti kabul edilir. Uyku kalitesi son derecede bozuktur, bu nedenle de gündüz uyuma isteği ile uyku hali, gece uyku döngüsünde ikinci bir bozukluk yaratarak uykuya dalmayı ve sürdürmeyi bozar.
Panik hastalarında uykuya dalmanın ya da uykunun ayrı bir tarafı olabilir. Uykuya daldığında hasta ölebileceği ve uyku sırasında onun yardımına kimsenin yetişemeyeceği korkusu ile “uykudan korkma” durumu gelişebilir. Gece de tetikte uyuyabilir. Sabah yine yorgun kalkma bir belirti olur.
Uyku bozuklukları için söylenebilecek önemli nokta, haftanın çoğunluğunda kişiyi rahatsız ediyorsa uyku bozukluğu tanımına girmesidir. Ama yine 1-2 gün bozukluk yaşanmasına rağmen, kişinin günlük işlevlerini bozacak düzeyde veya sıkıntı yaratıyorsa o zaman da uyku bozukluğundan söz edilebilir.
Uyku Bozukluklarına Örnekler;
-Her gece uykuya en az 15-20 dakika geç dalmak (3-4 saate kadar uzayabilir)
-Geceleri sık sık uyanmak (ihtiyaçlar dışında)
-Sabahları erkenden uyanmak ve tekrar uykuya dalamamak
-Akşam erkenden uyumak, gece uyanmadan sabaha kadar uyunmasına rağmen uykulu ve yorgun, halsiz hissetmek
-Uykunun erken gelmesi ve gece uykunun kaçması
-Geç yatıp geç kalkmak
-Gece uyumayıp gündüzleri uyumak
-Geç dalmak, yeterli süre uyunmasına rağmen sabahları yorgun
-Uykudan uyandırılmakta güçlük çekmek
-Yüzeysel bir uyku (derin olmayan) nedeniyle her sese uyanmak ve her sabah uyumamış gibi kalkmak
Kaliteli Bir Uyku İçin Öneriler
1.Her gün belli saatlerde yatın
2.Ne erken, ne de geç yatın
3.Çok aç veya aşırı tok yatmayın
4.Yatarken süt içebilirsiniz, yoğurt yiyebilirsiniz
5.Akşam belli saatten sonra çay, kahve gibi veya bildiğiniz uykuyu kaçırıcı içecek-yiyecek almayın
6.Uykuya dalmakta zorluklar yaşıyorsanız; terletmeyen hafif spor yapabilir veya kitap okuyabilirsiniz
7.Yatmadan önce ilgi uyandıracak, uykuyu kaçıracak müzik dinlemeyin, televizyon programı izlemeyin
8.Uykuya dalmakta güçlük çekiyorsanız veya gece uykunuz kaçtı ise; yatağınızdan kalkarak başka bir odada kitap, gazete okuyun, ancak televizyon seyretmeyin, hareketli müzik dinlemeyin, süt veya yoğurt alabilirsiniz. Sigara içmeyin.
9.Sabahları geç kalkıyorsanız ve geceleri uykuya dalmakta güçlük çekiyorsanız, birkaç gün sabahları kendinizi erken kalkmaya zorlarsanız geceleri de erken yatabilmeyi başarabilirsiniz.
10.Sabahları uykulu kalkıyorsanız; elinizi-yüzünüzü yıkadıktan sonra hafif spor yaparak uykunuzu açabilir ve güne daha zinde ve istekli başlayabilirsiniz.
Uzm.Dr.Murat Eren ÖZEN, Psikiyatrist
UYKU
Her canlının günlük işlevlerini sürdürebilmesi için uyumaya ihtiyacı vardır. Günlük aktivitelerimizi devam ettirebilmek için, verimli olabilmek için bir günde belli sürede uyumamız gerekmektedir. Uyku süresi kişiler arası farklılıklar gösterse de ortalama 6-8 saat uyku yeterli sayılır. 3 saat uyuyarak normal ruhsal durum sergileyenler yanında günde 10 saat uyuduğu halde yetersiz hissedenler de olabilir.
Sık sık uykunun bölünmesi ile uyku süresi artar. Yani verimli bir dinlenme için daha uzun süre uyumak gerekir. Oysa rahat, normal sıcaklık ve neme sahip bir ortamda uyanmadan uyunan bir uyku daha kısa da olsa yetebilir. Bu nedenle şartlar da göz önüne alınmalıdır. Günlük olaylarla etkilenme uyku süresini bozabilir. Mesela sınavımız kötü geçmiş olabilir, eşimizle kavga etmiş olabiliriz yada o gün çok ciddi para kaybetmişizdir. Ama bu tür uyku bozuklukları gelip geçicidir . Sebep ortadan kalktıktan sonra tamamen düzelir.
Ancak 2 milyon kişi üzerinde yapılan çalışmada günde 3.5 saatten az ve 8.5 saatten fazla uyuyanların ömürlerinin en az %3 kısaldığı gösterilmiştir.
Kişi kendisi için gerekli uykuyu alamazsa gün boyu bunun sıkıntısını çeker. Unutkanlık, sinirlilik artar, dikkat dağınıklığı, iç sıkıntısı en sık görülen belirtilerdir. Ancak uykunun fazla olması da problem yaratabilir. Az uyumak gibi çok uyumak da bir problemdir. Fazla uyumak da dikkat ve iştah değişikliklerine yol açabilir.
Her ne olursa olsun, uykunun süresinde, kalitesinde olan değişiklikler altta yatan sebepleriyle araştırılmalıdır.
Uyku bozukluklarının en önemli sebeplerden biri depresyondur. Aşırı uyuma ile birlikte sinirlilik halleri öfke hayattan zevk almama halleri de eşlik edebilir. Bunu yanında uykuya dalmada güçlükle beraber erken uyanma da bir depresyon belirtisi olabilir. Bazen de uyku artışı “aşırı yorgunluk, halsizlik, iştah artışı ve alınganlık-kişiler arası ilişkilerde bozulma” ile beraber gidiyorsa, bu da bir depresyon belirtisi sayılır.
Kaygı bozuklukları uyku bozukluklarına yol açar. Uykuya dalmada güçlükle beraber sabah uyanmada güçlük ve halsiz, yorgun (yük taşımış gibi) uyanma tipik belirti kabul edilir. Uyku kalitesi son derecede bozuktur, bu nedenle de gündüz uyuma isteği ile uyku hali, gece uyku döngüsünde ikinci bir bozukluk yaratarak uykuya dalmayı ve sürdürmeyi bozar.
Panik hastalarında uykuya dalmanın ya da uykunun ayrı bir tarafı olabilir. Uykuya daldığında hasta ölebileceği ve uyku sırasında onun yardımına kimsenin yetişemeyeceği korkusu ile “uykudan korkma” durumu gelişebilir. Gece de tetikte uyuyabilir. Sabah yine yorgun kalkma bir belirti olur.
Uyku bozuklukları için söylenebilecek önemli nokta, haftanın çoğunluğunda kişiyi rahatsız ediyorsa uyku bozukluğu tanımına girmesidir. Ama yine 1-2 gün bozukluk yaşanmasına rağmen, kişinin günlük işlevlerini bozacak düzeyde veya sıkıntı yaratıyorsa o zaman da uyku bozukluğundan söz edilebilir.
Uyku Bozukluklarına Örnekler;
-Her gece uykuya en az 15-20 dakika geç dalmak (3-4 saate kadar uzayabilir)
-Geceleri sık sık uyanmak (ihtiyaçlar dışında)
-Sabahları erkenden uyanmak ve tekrar uykuya dalamamak
-Akşam erkenden uyumak, gece uyanmadan sabaha kadar uyunmasına rağmen uykulu ve yorgun, halsiz hissetmek
-Uykunun erken gelmesi ve gece uykunun kaçması
-Geç yatıp geç kalkmak
-Gece uyumayıp gündüzleri uyumak
-Geç dalmak, yeterli süre uyunmasına rağmen sabahları yorgun
-Uykudan uyandırılmakta güçlük çekmek
-Yüzeysel bir uyku (derin olmayan) nedeniyle her sese uyanmak ve her sabah uyumamış gibi kalkmak
Kaliteli Bir Uyku İçin Öneriler
1.Her gün belli saatlerde yatın
2.Ne erken, ne de geç yatın
3.Çok aç veya aşırı tok yatmayın
4.Yatarken süt içebilirsiniz, yoğurt yiyebilirsiniz
5.Akşam belli saatten sonra çay, kahve gibi veya bildiğiniz uykuyu kaçırıcı içecek-yiyecek almayın
6.Uykuya dalmakta zorluklar yaşıyorsanız; terletmeyen hafif spor yapabilir veya kitap okuyabilirsiniz
7.Yatmadan önce ilgi uyandıracak, uykuyu kaçıracak müzik dinlemeyin, televizyon programı izlemeyin
8.Uykuya dalmakta güçlük çekiyorsanız veya gece uykunuz kaçtı ise; yatağınızdan kalkarak başka bir odada kitap, gazete okuyun, ancak televizyon seyretmeyin, hareketli müzik dinlemeyin, süt veya yoğurt alabilirsiniz. Sigara içmeyin.
9.Sabahları geç kalkıyorsanız ve geceleri uykuya dalmakta güçlük çekiyorsanız, birkaç gün sabahları kendinizi erken kalkmaya zorlarsanız geceleri de erken yatabilmeyi başarabilirsiniz.
10.Sabahları uykulu kalkıyorsanız; elinizi-yüzünüzü yıkadıktan sonra hafif spor yaparak uykunuzu açabilir ve güne daha zinde ve istekli başlayabilirsiniz.
Uzm.Dr.Murat Eren ÖZEN, Psikiyatrist
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Uyku ve Uyku Sorunları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Doç.Dr.Murat Eren ÖZEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Doç.Dr.Murat Eren ÖZEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
