Mutfak kültürümüzün vazgeçilmezi olan çay, sağlık açısından yıllardır tartışma konusudur. Yapılan son çalışmalarda çay tüketiminin kanser, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, obezite gibi hastalıkların önlenmesinde etkili olabileceği gösterilmiştir.

Çay Camellia sinensis adı verilen bitkinin yapraklarından elde edilmektedir. Üretim teknolojisine bağlı olarak çay, okside olmamış çaylar (yeşil ve beyaz çay), yarı okside çaylar (oolong çay) ve tam okside çaylar (siyah çay) olmak üzere 3 çeşittir.

Her yıl tüm dünyada yaklaşık 2.5 milyon ton kuru çay üretilmektedir. Bunun %78’i siyah çay, %20’si yeşil çay ve %2’si oolog çay olarak tüketime sunulmaktadır. Çayın dünyada sudan sonra en çok tüketilen içecek olması nedeniyle, çay tüketiminin sağlık üzerine etkileri halk sağlığı açısından önem kazanmaktadır.

Çay içerdiği flavonoidler (kateşinler, quercetin, kamferol, mirisetin) sayesinde bir çok hastalığa karşı önleyici bir etkiye sahiptir. Buna göre gösterdiği antioksidan etki ile LDL oksidasyonunu ve plak oluşumunu baskılayarak kalp hastalıkları riskini azaltabileceği vurgulanmaktadır. Epidemiyolojik ve kohort çalışmalar özellikle yeşil çay tüketiminin kolon, mide, pankreas, mesane, özefajeal kanserlerine karşı koruyucu etkisi olduğunu göstermektedir. Çay flavonoidleri karbonhidrat ve lipit metabolizmasında iyileşme sağlayarak diyabet üzerinde de olumlu etki oluşturmaktadır. Yeşil çayda bulunan kateşinlerin enerji harcamasını arttırarak ve vücut yağını azaltarak, uzun süre tüketim ile obesite riskini azaltabileceği savunulmaktadır.

Çayın olumlu etkilerine karşın, yemekle birlikte çay tüketiminin vücutta demir emilimini azalttığı da bilinen bir gerçektir. Özellikle demir eksikliği anemisi olan kişilerin çay tüketiminde dikkatli olması gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında çayın yemeklerden 1-2 saat sonra tüketilmesi daha doğru bir tercih olacaktır.