Çocuk ve Ergen Cinselliği
İnsan bütünsel bir varlıktır. Cinsellik onun çok önemli ve ayrılmaz parçasıdır. Sanıldığı gibi cinsel duygu ve arzular ergenlik çağında değil, çok erken çocukluk dönemlerinden itibaren gelişmeye başlıyor. Sağlıklı bir gelişimin sağlanabilmesi için cinsel duyguların bastırılması, yok sayılması değil, bilinçli bir biçimde eğitilmesi ve yönlendirilmesi gerekiyor.
Çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan pek çok deneyim, yetişkin dönemdeki cinsel yaşamı önemli ölçüde etkiliyor, hatta bireyin yaşamına damgasını vuruyor.
0–3 yaş dönemi
Cinsel gelişim doğumla birlikte başlar ve çocuk öncelikle kendi bedenini tanır. İlk cinsel içerikli duyguların 18–25 aylar civarında``tuvalet eğitimi´´ ile başladığı söylenebilir. Tuvalet eğitimi ile birlikte çocuk cinsel organını tanır ve``haz´´ duygusu ile tanışır. 3 yaşına kadar çocuğun merakı daha çok kendi bedeni üzerindedir. Henüz karşı cins ayrımını edinemez.
3–6 yaş dönemi
Sözel olarak kendini ifade edebilen çocuk, cinsel gelişimle ilgili sorular sorar. İki farklı cinsiyetin farkına varır. Bu dönem çocuğun sosyalleştiği ve diğer çocukların farkına vardığı dönemdir. Oyun dönemidir. Oyunlarının bir kısmı cinsel merakını gidermeye yöneliktir.
DOKTORCULUK: Çocuklar yaşları gereği daha fazla doktora giderler. Bu durumun yaşanması sonucunda çocuklar arasında ``doktorculuk´´ oyunu yaygınlaşmaya başlar. Bu oyunla çocuk karşı cinsi muayene ederek, onun bedenini tanır.
EVCİLİK: Çocuğun kısaca hayatı oynadığı, tanıdığı, yetişkin rollerini taklit ettiği, günlük hayat içinde yer alan rolleri üstlenip öğrenmeye çalıştığı bir oyundur.
SAKİN YERLERDE BİRBİRİNİ İNCELEME: Çocuklar bir dolabın arkasında, kapı arkasında ya da boş mekânlarda birbirlerinin vücutlarını inceleyebilir. ``Sanırım birbirinizin vücudunu merak ettiniz. Hemen üzerinizi giyinin, ben size resimlerle anlatayım.´´
ARGO VE UYGUN OLMAYAN SÖZ SÖYLEME: Çocukların, günlük konuşma dilinden farklı olan bu sözcüklerin başkalarınca onaylanmadığı bilincine ulaşmaları uzun sürmez, ancak yine de söyleme eğilimi gösterir
KARŞI CİNSE ÖZGÜ TAVIR VE DAVRANIŞ SERGİLEME: Bu tür davranışlar kısa süreli olduğunda kaygı duyulmasına gerek yoktur. Sadece merak unsuru olarak algılanmalıdır. Fakat bu davranışlar uzun süre devam ederse ve kendi cinsine özgü davranışlar sönmeye başlarsa, çocuk dikkatle incelenmeli, gereken önlemler alınmalıdır.
MASTÜRBASYON: El ile ya da başka bir nesne ile cinsel organlara dokunmak ve bundan zevk almaktır. Aile bu durum karşısında anormal tepkiler vermemelidir. Mastürbasyon doğal bir durumdur ancak çocuklar için mastürbasyon yolunda gitmeyen bazı şeylerinde habercisi olabilir. Örneğin anne- baba geçimsizliği veya çocuğa yeteri kadar ilgi ve sevgi gösterilmemesi gibi durumlarda çocuk bu davranışta bulunarak hem kendi içinde haz duygusunu yaşar hem de yalnızlığa tepkisini gösterir.
En önemli haz kaynağı cinsel organdır. Çocuk karşı cinsteki anne-babaya yakınlık duyar. Cinsel içerikli soruları sıklaşır. Erkeklerde ``iğdişlik korkusu´´ yaşanır. Oedipus ve elektra karmaşası yaşanır.
Bu dönem çocuğun en önemli ve hayati değerlerinin oluştuğu dönemdir. Her çocuk ödipal dönemi yaşar. Bu dönemi sağlıklı atlatabilmişse bir problem olmaz ancak bir saplanma yaşamışsa veya aile yanlış tutumlar sergilemişse yetişkinlikte ciddi cinsel problemler yaşayabilirler…
· HOMOSEKSÜELİTE (EŞCİNSELLİK)
· FRİJİDİTE (KADINDA CİNSEL SOĞUKLUK)
· EMPOTANS (İKTİDARSIZLIK)
· FETİŞİZM
· VAJİNİSMUS
· ERKEN BOŞALMA
· TEŞHİRCİLİK, RÖNTGENCİLİK
· Kız çocuk ise babayla, erkek çocuk ise anneyle kaliteli zaman geçirmesi,
· Anne ve babanın birbirine olan sevgisini ve saygısını çocuğun gerçek anlamda hissetmesi ve görmesi,
· Çocuğun karşı cins akranlarıyla aynı sosyal ortamda paylaşımda bulunması, ödipal dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılmasına yardımcı olmaktadır…
6–12 yaş dönemi
Çocuk cinsel kimliğine özgü toplumsal rol ve davranışları geliştirmektedir. Cinsel enerji vücutta bir bölgede yoğunlaşmamaktadır. Cinsel dürtüler nispeten gizil durumdadır, yani yok olmamıştır.
Çocuk cinsel konulara ilgisini belli etmez, akılca biraz daha geliştikleri ve olgunlaştıkları için cinsellikle ilgili davranışlarında daha dikkatli ve kontrollüdürler.
İlgisi genellikle arkadaş çevresi ve oyuna yönelmektedir. Oyun grupları ise hemcinslerinden oluşmaktadır. Kızlar kızlarla, erkekler de erkeklerle oynama eğilimine sahiptir.
Bu dönemlerde, özellikle erkek çocuklarda küfürlü, kaba sözlere ilgi duyulabilir. Ufak tefek flörtleşmeler olabilir, bu duygu en yakın arkadaşı ile bazen de anne ile paylaşılır.
CİNSEL EĞİTİM
Doğumdan başlayarak ergenlik dönemine kadar olan bir dönemi kapsamaktadır. Çocukların cinsel girişimlerini takip etmek, kız veya erkek rollerini kabul etmesine, kendi cinsinin özelliklerini ve karşı cinsin özellikleri ile bir bütün içinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarıdır.
CİNSEL EĞİTİMİN ÖNEMİ
Çocuk kendi cinsinin özelliklerini öğrenir ve cinsiyet rollerini kazanmaya başlar. Kendi bedenini tanır, bedeninde varabilecek değişimlere kendini hazırlar. Karşı cinsi tanır ve farklılık kabul eder. İlişkilerinde sağlıklı ve dengeli olur. Sorularının yanıtlarını yanlış yerlerden öğrenmez. Kendi bedenini kabullenir ve kendine saygı duyar.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR
· Doğru zaman
· Uygun ortam
· Çocuğu ve gelişim özelliklerini bilme
· Soruyu anlama
· Tam olarak neyi merak ettiğini anlama
· Yeteri kadar bilgi verme
· Uygun şekilde yönlendirme
· Açık iletişim
UNUTMAYIN ÖNEMLİ OLAN…
· Çocuk ne soruyor?
· Nasıl yanıtlamalıyım?
· Ne kadar yanıtlamalıyım?
· DEMOKRATİK AİLE:
*Sevgi, saygı ve güven önceliklidir.
*Ailede uyulması gereken kurallar vardır.
*Kurallar mantıklıdır ve konulma gerekçeleri mutlaka açıklanır.
*Kurallara uyulmadığında ceza/ disiplin vardır.
*Aile içi kararlara tüm aile üyeleri katılır.
*Karar verme ve problem çözme aşamaları birlikte gerçekleştirilir.
*Ailevi değerleri ve toplumsal değerler çocuğa verilir.
Hangi Sorunlar İçin Uzmana Danışmalı?
· Bebeklikten başlayarak annenin ve babanın çocuklarının ruhsal sağlığı ve gelişimleri ile ilgili her türlü endişe, kaygı ve soruları olduğunda
· Aileye katılacak bir kardeş beklendiğinde
· Kardeş kıskançlığının fiziksel zarar verme boyutlarına ulaşıldığı durumlarda
· Anneden ayrılamama- anne bağımlılığı durumlarında
· Her türlü uyku sorunu yaşanılan durumlarda ( geç uyuma, uykuya dalamama, kâbuslar, anne-babanın yatağını paylaşma vb)
· Yemek yeme problemleri ( iştahsızlık, yemek seçme, kendi başına yemek yiyememe, masada oturarak yememe, televizyon karşısında yemek yeme, yiyeceği ağızda tutma, yemekten sonra kusma vb.)yaşanılan durumlarda
· Tuvalet alışkanlığı edindirme dönemi sorunları
· Oyun grubu veya okul öncesi eğitime hazır olma ve kurum seçimi
· Uyum güçlükleri
· Arkadaşlarla ilgili sorunlar
· Öfke kaygı ve korkular…
Hangi Sorunlar İçin Ergen Danışmanlığı ve Terapisi Alınmalıdır?
· Aile ilişkilerinde ergenlerle problem yaşanan her durumda
· Ergenlerde sınırların belirlenmesi gerekliliğinde
· Karşı cinsle yaşanan sorunlarda
· Kimlik oluşturma problemlerinde
· Arkadaş ilişkilerinde sorun yaşandığında
· Uyum güçlükleri yaşandığında
· Stresle başa çıkma zorluklarında
· Karar verme süreçlerinde danışmanlık gerektiğinde
· Sınavlara hazırlanan ergenlerin desteğe ihtiyaç duydukları dönemlerde
· Okulda yaşanan sorunlarda
Çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan pek çok deneyim, yetişkin dönemdeki cinsel yaşamı önemli ölçüde etkiliyor, hatta bireyin yaşamına damgasını vuruyor.
0–3 yaş dönemi
Cinsel gelişim doğumla birlikte başlar ve çocuk öncelikle kendi bedenini tanır. İlk cinsel içerikli duyguların 18–25 aylar civarında``tuvalet eğitimi´´ ile başladığı söylenebilir. Tuvalet eğitimi ile birlikte çocuk cinsel organını tanır ve``haz´´ duygusu ile tanışır. 3 yaşına kadar çocuğun merakı daha çok kendi bedeni üzerindedir. Henüz karşı cins ayrımını edinemez.
3–6 yaş dönemi
Sözel olarak kendini ifade edebilen çocuk, cinsel gelişimle ilgili sorular sorar. İki farklı cinsiyetin farkına varır. Bu dönem çocuğun sosyalleştiği ve diğer çocukların farkına vardığı dönemdir. Oyun dönemidir. Oyunlarının bir kısmı cinsel merakını gidermeye yöneliktir.
DOKTORCULUK: Çocuklar yaşları gereği daha fazla doktora giderler. Bu durumun yaşanması sonucunda çocuklar arasında ``doktorculuk´´ oyunu yaygınlaşmaya başlar. Bu oyunla çocuk karşı cinsi muayene ederek, onun bedenini tanır.
EVCİLİK: Çocuğun kısaca hayatı oynadığı, tanıdığı, yetişkin rollerini taklit ettiği, günlük hayat içinde yer alan rolleri üstlenip öğrenmeye çalıştığı bir oyundur.
SAKİN YERLERDE BİRBİRİNİ İNCELEME: Çocuklar bir dolabın arkasında, kapı arkasında ya da boş mekânlarda birbirlerinin vücutlarını inceleyebilir. ``Sanırım birbirinizin vücudunu merak ettiniz. Hemen üzerinizi giyinin, ben size resimlerle anlatayım.´´
ARGO VE UYGUN OLMAYAN SÖZ SÖYLEME: Çocukların, günlük konuşma dilinden farklı olan bu sözcüklerin başkalarınca onaylanmadığı bilincine ulaşmaları uzun sürmez, ancak yine de söyleme eğilimi gösterir
KARŞI CİNSE ÖZGÜ TAVIR VE DAVRANIŞ SERGİLEME: Bu tür davranışlar kısa süreli olduğunda kaygı duyulmasına gerek yoktur. Sadece merak unsuru olarak algılanmalıdır. Fakat bu davranışlar uzun süre devam ederse ve kendi cinsine özgü davranışlar sönmeye başlarsa, çocuk dikkatle incelenmeli, gereken önlemler alınmalıdır.
MASTÜRBASYON: El ile ya da başka bir nesne ile cinsel organlara dokunmak ve bundan zevk almaktır. Aile bu durum karşısında anormal tepkiler vermemelidir. Mastürbasyon doğal bir durumdur ancak çocuklar için mastürbasyon yolunda gitmeyen bazı şeylerinde habercisi olabilir. Örneğin anne- baba geçimsizliği veya çocuğa yeteri kadar ilgi ve sevgi gösterilmemesi gibi durumlarda çocuk bu davranışta bulunarak hem kendi içinde haz duygusunu yaşar hem de yalnızlığa tepkisini gösterir.
En önemli haz kaynağı cinsel organdır. Çocuk karşı cinsteki anne-babaya yakınlık duyar. Cinsel içerikli soruları sıklaşır. Erkeklerde ``iğdişlik korkusu´´ yaşanır. Oedipus ve elektra karmaşası yaşanır.
Bu dönem çocuğun en önemli ve hayati değerlerinin oluştuğu dönemdir. Her çocuk ödipal dönemi yaşar. Bu dönemi sağlıklı atlatabilmişse bir problem olmaz ancak bir saplanma yaşamışsa veya aile yanlış tutumlar sergilemişse yetişkinlikte ciddi cinsel problemler yaşayabilirler…
YANLIŞ TUTUMLAR SONUCU HANGİ PROBLEMLER OLUŞABİLİR?
· HOMOSEKSÜELİTE (EŞCİNSELLİK)
· FRİJİDİTE (KADINDA CİNSEL SOĞUKLUK)
· EMPOTANS (İKTİDARSIZLIK)
· FETİŞİZM
· VAJİNİSMUS
· ERKEN BOŞALMA
· TEŞHİRCİLİK, RÖNTGENCİLİK
ÜÇ TEMEL KURAL
· Kız çocuk ise babayla, erkek çocuk ise anneyle kaliteli zaman geçirmesi,
· Anne ve babanın birbirine olan sevgisini ve saygısını çocuğun gerçek anlamda hissetmesi ve görmesi,
· Çocuğun karşı cins akranlarıyla aynı sosyal ortamda paylaşımda bulunması, ödipal dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılmasına yardımcı olmaktadır…
6–12 yaş dönemi
Çocuk cinsel kimliğine özgü toplumsal rol ve davranışları geliştirmektedir. Cinsel enerji vücutta bir bölgede yoğunlaşmamaktadır. Cinsel dürtüler nispeten gizil durumdadır, yani yok olmamıştır.
Çocuk cinsel konulara ilgisini belli etmez, akılca biraz daha geliştikleri ve olgunlaştıkları için cinsellikle ilgili davranışlarında daha dikkatli ve kontrollüdürler.
İlgisi genellikle arkadaş çevresi ve oyuna yönelmektedir. Oyun grupları ise hemcinslerinden oluşmaktadır. Kızlar kızlarla, erkekler de erkeklerle oynama eğilimine sahiptir.
Bu dönemlerde, özellikle erkek çocuklarda küfürlü, kaba sözlere ilgi duyulabilir. Ufak tefek flörtleşmeler olabilir, bu duygu en yakın arkadaşı ile bazen de anne ile paylaşılır.
CİNSEL EĞİTİM
Doğumdan başlayarak ergenlik dönemine kadar olan bir dönemi kapsamaktadır. Çocukların cinsel girişimlerini takip etmek, kız veya erkek rollerini kabul etmesine, kendi cinsinin özelliklerini ve karşı cinsin özellikleri ile bir bütün içinde yaşamasına yardımcı olmak amacıyla verilen bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarıdır.
CİNSEL EĞİTİMİN ÖNEMİ
Çocuk kendi cinsinin özelliklerini öğrenir ve cinsiyet rollerini kazanmaya başlar. Kendi bedenini tanır, bedeninde varabilecek değişimlere kendini hazırlar. Karşı cinsi tanır ve farklılık kabul eder. İlişkilerinde sağlıklı ve dengeli olur. Sorularının yanıtlarını yanlış yerlerden öğrenmez. Kendi bedenini kabullenir ve kendine saygı duyar.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAR
· Doğru zaman
· Uygun ortam
· Çocuğu ve gelişim özelliklerini bilme
· Soruyu anlama
· Tam olarak neyi merak ettiğini anlama
· Yeteri kadar bilgi verme
· Uygun şekilde yönlendirme
· Açık iletişim
UNUTMAYIN ÖNEMLİ OLAN…
· Çocuk ne soruyor?
· Nasıl yanıtlamalıyım?
· Ne kadar yanıtlamalıyım?
YANLIŞ AİLE MODELLERİ
- OTORİTER AİLE
- AŞIRI HOŞGÖRÜLÜ AİLE
- TUTARSIZ AİLE
- İLGİSİZ AİLE
DOĞRU AİLE MODELLERİ
· DEMOKRATİK AİLE:
*Sevgi, saygı ve güven önceliklidir.
*Ailede uyulması gereken kurallar vardır.
*Kurallar mantıklıdır ve konulma gerekçeleri mutlaka açıklanır.
*Kurallara uyulmadığında ceza/ disiplin vardır.
*Aile içi kararlara tüm aile üyeleri katılır.
*Karar verme ve problem çözme aşamaları birlikte gerçekleştirilir.
*Ailevi değerleri ve toplumsal değerler çocuğa verilir.
Hangi Sorunlar İçin Uzmana Danışmalı?
· Bebeklikten başlayarak annenin ve babanın çocuklarının ruhsal sağlığı ve gelişimleri ile ilgili her türlü endişe, kaygı ve soruları olduğunda
· Aileye katılacak bir kardeş beklendiğinde
· Kardeş kıskançlığının fiziksel zarar verme boyutlarına ulaşıldığı durumlarda
· Anneden ayrılamama- anne bağımlılığı durumlarında
· Her türlü uyku sorunu yaşanılan durumlarda ( geç uyuma, uykuya dalamama, kâbuslar, anne-babanın yatağını paylaşma vb)
· Yemek yeme problemleri ( iştahsızlık, yemek seçme, kendi başına yemek yiyememe, masada oturarak yememe, televizyon karşısında yemek yeme, yiyeceği ağızda tutma, yemekten sonra kusma vb.)yaşanılan durumlarda
· Tuvalet alışkanlığı edindirme dönemi sorunları
· Oyun grubu veya okul öncesi eğitime hazır olma ve kurum seçimi
· Uyum güçlükleri
· Arkadaşlarla ilgili sorunlar
· Öfke kaygı ve korkular…
Hangi Sorunlar İçin Ergen Danışmanlığı ve Terapisi Alınmalıdır?
· Aile ilişkilerinde ergenlerle problem yaşanan her durumda
· Ergenlerde sınırların belirlenmesi gerekliliğinde
· Karşı cinsle yaşanan sorunlarda
· Kimlik oluşturma problemlerinde
· Arkadaş ilişkilerinde sorun yaşandığında
· Uyum güçlükleri yaşandığında
· Stresle başa çıkma zorluklarında
· Karar verme süreçlerinde danışmanlık gerektiğinde
· Sınavlara hazırlanan ergenlerin desteğe ihtiyaç duydukları dönemlerde
· Okulda yaşanan sorunlarda
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Çocuk ve Ergen Cinselliği" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Yaşam YANARDAĞ ÇELİK'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Yaşam YANARDAĞ ÇELİK'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
çocuk, ergen, cinsellik, aile tutumları, gelişim dönemleri, aile modelleri, ergen danışmanlığı, çocuk psikolojisi, doğru aile modelleri, yanlış aile modelleri, cinsel eğitim, çocuklarda cinsellik
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
