Obezite Tedavisinde Kullanılan İlaçlar
Obezite tedavisinde en etkili, ucuz ve sağlıklı yöntem diyet tedavisidir. İlaç tedavisi her zaman en son çare olarak görülmeli ve yalnızca öneren hekimin gözetiminde başlanıp sürdürülmelidir.
Farmakolojik ajanlar birtakım mekanizmalarla enerji açığını arttırarak obezite tedavisinde etkinlik gösterir. Şu anda uzun dönemli kullanım için birkaç seçenek mevcuttur. Orlistat(Zenical), sibutramin(Meridia) gibi ilaçlar üzerinde 2 yıl boyunca süren çalışmalar sonucunda bu ilacı alan katılımcılarda ağırlık kaybındaki sürekliliğin plesebo alan gruptan anlamlı bir şekilde daha fazla olduğu bulunmuştur. BKI 27 kg/m2 ve eşlik eden bir hastalığı veya önemli bir sağlık sorunu olan hastalar ile eşlik eden bir hastalık olmasa dahi BKI>30 kg/m2 olan hastalarda ilaç tedavisine başlanabileceği ileri sürülmektedir. Sibutramin santral sinir sisteminde etkinlik gösteren seratonin-nörepinefrin geri emilim inhibitörü bir ilaç olup doygunluğun artması ile ilişkilidir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda termogenezi ve buna bağlı enerji harcamasını arttırdığı da görülmüştür. Plasebo kullanılarak yapılan çalışmalarda düşük enerjili diyete ek olarak günlük 10-15 mg sibutramin kullanıldığında başlangıç ağırlığındaki azalmaların plasebo kullanılan gruba göre %7 daha az olduğu görülmüştür. Koroner arter hastalığı, aritmi, kalp yetmezliği veya inme öyküsü olan hastalar ile kontrolsüz HT hastalarında kullanımı önerilmez. Ayrıca MAOinhibitörleri, SSRI gibi antidepresan ilaçlar sibutramin mekanizmasını etkisizleştirebileceğinden bu ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Muhtemel yan etkiler: ağız kuruluğu, bulantı, baş ağrısı, uykusuzluk, artmış kan basıncı, taşikardidir.
Amphetamine türevi ilaçlar(phentermine, mazindol, benzphetamine, phendimetrazine gibi) genelde 3 aydan kısa süreli kullanımlar için reçete edilmektedir. Bu ilaçlar beyinde nörepinefrin bulunabilirliğinin artışı ile birlikte iştahı baskılar, besin alımını azaltırlar. Yan etkileri sibutramin ile benzerdir. Kalp hızı ve kan basıncı izlenmelidir. Kontrolsüz HT, hipertroidizm, glokom, ilaç bağımlılığı öyküsü olanlar ile MAO inhibitörü ilaç kullanlarda kontraendike, Orta seviyede HT olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
Fenfluramine (Pondimin) ve dexfenfluramine (Redux) valvular kalp hastalığı ile ilişkili sorunlar rapor edildiği için satışı durdurulmuştur. Bunlar seratonerjik ajanlar olup beyinde seratonin seviyelerini yükseltirler, bu da iştahta azalmaya yol açar. Dexatrim gibi phenylpropanolamine içeren bazı bitkisel ürünler ve bunlarla ilişkili ürünler hem yararlılık sağlamladığı hem de hemorojik inme oluşumu rapor edildiği için geri çekilmiştir.
Orlistat(***) bir pankreatik lipaz inhibitörüdür. Öğündeki yağın emilimini %30’a kadar azaltır. Günlük ortalama 150-200 kcal bir kayba yol açar. Alındıktan sonra 2 saat içinde etkinlik gösterdiği için hastalar bu ilacı öğünlerle beraber almalıdır. Bu hastalarda enerjinin yağdan gelen yüzdesi <%30 olmalıdır. Yağlar her öğüne eşit bir şekilde dağıtılmalıdır. Bir öğünde 20 gr’dan veya bir günde 70 gr’dan fazla yağ alımı midede gaz şikayetleri, inkontinans, yağlı dışkılama ve diyare gibi şikayetlere yol açabilir. Randomize çalışmalarda diyete ek plasebo alan hastalarda 1 yılda vücut ağırlığında %6 kayıp olurken diyete ek orlistat alan hastada bu oran %10 olmuştur. Orlistatın uzun dönemli güvenilirliği kanıtlanmıştır.
***Kronik malabsorbsiyon sendromu ve kolestazı olanlarda kontraendikedir. Kolelitiazis ve nadiren ciddi KC hastalıkları olanlarda(hepatoselüler nekroz, akut yetmezlik gibi) ölüm vakaları rapor edilmiştir.
Orlistat siklosporin (antibiyotik) ve levotiroksin(hipotroidizm tedavisinde) konsantrasyonlarını azaltır. Yağda eriyen vitamin emilimini azaltır. Böbrek yetmezliği riski olanlarda dikkatli kullanılmalıdır. Multivitamin takviyesi güçlü şekilde önerilir.
İlaç tedavisinin 6.ayı gibi bir zamanda ağırlık kaybı duraksar ve ilaç bırakıldıktan sonra hasta tekrar eski ağırlığına dönebilir. Dolayısıyla ilaç tedavisi alan hastada mutlaka tıbbi beslenme tedavisi, egzersiz ve davranış değişikliğine de devam edilmelidir. Anorektik ajanların 2-3 yıldan uzun sürede verimliliği ve güvenilirliğini değerlendiren sınırlı sayıda çalışma mevcuttur.
16 yaşından küçük aşırı kilolu(obez değil) çocuklarda ilaç kullanımı önerilmemektedir. Ayrıca klinisyenler 12 haftalık ilaç tedavisinin ardından BKI değeri veya BKI z skorunda %4’ten fazla bir azalma olmaması durumunda ilaç tedavisinin kesilmesini önermektedir.
Larcoserin: Seratonin sendromu veya nöroleptik malignant sendrom benzeri reaksiyon gelişme riski vardır. Valvular kalp hastalığına ait belirti ve şikayetler artabilir. Teröpatik dozun üstüne çıkıldığında yerinde duramama, halüsinasyon görülebilir. Sarı kantaron, lityum, trisiklik antidepresanlar, SSRI, SNRI, MAO inhibitörü ilaçlarla etkileşime girer.Tip 2 diyabeti olan hastalarda hipoglisemiye yol açabilmektedir. baş ağrısı, baş dönmesi, ağız kuruluğu ve yorgunluk ta şikayetler arasındadır.
Liraglutide: Kalp hızı düzenli aralıklarla izlenmelidir. Medullar tiroid karsinomu öyküsü ile 2. tip multiple endokrin neoplasi sendromu olanlarda kontraendike. Pankreatitten şüpheleniliyorsa kullanılmamalıdır.
Phentermine plus topiramate: Glokom, hipertroidi, MAO inhibitörü ve doğum kontrol hapı kullanma durumlarında kontraendike.
Metabolik asidoz, hipokalemi ve kreatinin yüksekliği rapor edilmiş olup periyodik izlem önerilir.
Rekombinant insan leptini, metreleptin: Bu ilaç sadece leptin yetersizliğinde kullanılır.
Exenatide: FDA tarafından obezite tedavisinde kullanımı onaylanmamıştır.
Pankreatitten şüphelenilen hastalarda kullanılmamalıdır. Ciddi böbrek hastalığı olanlarda da kontraendikedir.
Farmakolojik ajanlar birtakım mekanizmalarla enerji açığını arttırarak obezite tedavisinde etkinlik gösterir. Şu anda uzun dönemli kullanım için birkaç seçenek mevcuttur. Orlistat(Zenical), sibutramin(Meridia) gibi ilaçlar üzerinde 2 yıl boyunca süren çalışmalar sonucunda bu ilacı alan katılımcılarda ağırlık kaybındaki sürekliliğin plesebo alan gruptan anlamlı bir şekilde daha fazla olduğu bulunmuştur. BKI 27 kg/m2 ve eşlik eden bir hastalığı veya önemli bir sağlık sorunu olan hastalar ile eşlik eden bir hastalık olmasa dahi BKI>30 kg/m2 olan hastalarda ilaç tedavisine başlanabileceği ileri sürülmektedir. Sibutramin santral sinir sisteminde etkinlik gösteren seratonin-nörepinefrin geri emilim inhibitörü bir ilaç olup doygunluğun artması ile ilişkilidir. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda termogenezi ve buna bağlı enerji harcamasını arttırdığı da görülmüştür. Plasebo kullanılarak yapılan çalışmalarda düşük enerjili diyete ek olarak günlük 10-15 mg sibutramin kullanıldığında başlangıç ağırlığındaki azalmaların plasebo kullanılan gruba göre %7 daha az olduğu görülmüştür. Koroner arter hastalığı, aritmi, kalp yetmezliği veya inme öyküsü olan hastalar ile kontrolsüz HT hastalarında kullanımı önerilmez. Ayrıca MAOinhibitörleri, SSRI gibi antidepresan ilaçlar sibutramin mekanizmasını etkisizleştirebileceğinden bu ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Muhtemel yan etkiler: ağız kuruluğu, bulantı, baş ağrısı, uykusuzluk, artmış kan basıncı, taşikardidir.
Amphetamine türevi ilaçlar(phentermine, mazindol, benzphetamine, phendimetrazine gibi) genelde 3 aydan kısa süreli kullanımlar için reçete edilmektedir. Bu ilaçlar beyinde nörepinefrin bulunabilirliğinin artışı ile birlikte iştahı baskılar, besin alımını azaltırlar. Yan etkileri sibutramin ile benzerdir. Kalp hızı ve kan basıncı izlenmelidir. Kontrolsüz HT, hipertroidizm, glokom, ilaç bağımlılığı öyküsü olanlar ile MAO inhibitörü ilaç kullanlarda kontraendike, Orta seviyede HT olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
Fenfluramine (Pondimin) ve dexfenfluramine (Redux) valvular kalp hastalığı ile ilişkili sorunlar rapor edildiği için satışı durdurulmuştur. Bunlar seratonerjik ajanlar olup beyinde seratonin seviyelerini yükseltirler, bu da iştahta azalmaya yol açar. Dexatrim gibi phenylpropanolamine içeren bazı bitkisel ürünler ve bunlarla ilişkili ürünler hem yararlılık sağlamladığı hem de hemorojik inme oluşumu rapor edildiği için geri çekilmiştir.
Orlistat(***) bir pankreatik lipaz inhibitörüdür. Öğündeki yağın emilimini %30’a kadar azaltır. Günlük ortalama 150-200 kcal bir kayba yol açar. Alındıktan sonra 2 saat içinde etkinlik gösterdiği için hastalar bu ilacı öğünlerle beraber almalıdır. Bu hastalarda enerjinin yağdan gelen yüzdesi <%30 olmalıdır. Yağlar her öğüne eşit bir şekilde dağıtılmalıdır. Bir öğünde 20 gr’dan veya bir günde 70 gr’dan fazla yağ alımı midede gaz şikayetleri, inkontinans, yağlı dışkılama ve diyare gibi şikayetlere yol açabilir. Randomize çalışmalarda diyete ek plasebo alan hastalarda 1 yılda vücut ağırlığında %6 kayıp olurken diyete ek orlistat alan hastada bu oran %10 olmuştur. Orlistatın uzun dönemli güvenilirliği kanıtlanmıştır.
***Kronik malabsorbsiyon sendromu ve kolestazı olanlarda kontraendikedir. Kolelitiazis ve nadiren ciddi KC hastalıkları olanlarda(hepatoselüler nekroz, akut yetmezlik gibi) ölüm vakaları rapor edilmiştir.
Orlistat siklosporin (antibiyotik) ve levotiroksin(hipotroidizm tedavisinde) konsantrasyonlarını azaltır. Yağda eriyen vitamin emilimini azaltır. Böbrek yetmezliği riski olanlarda dikkatli kullanılmalıdır. Multivitamin takviyesi güçlü şekilde önerilir.
İlaç tedavisinin 6.ayı gibi bir zamanda ağırlık kaybı duraksar ve ilaç bırakıldıktan sonra hasta tekrar eski ağırlığına dönebilir. Dolayısıyla ilaç tedavisi alan hastada mutlaka tıbbi beslenme tedavisi, egzersiz ve davranış değişikliğine de devam edilmelidir. Anorektik ajanların 2-3 yıldan uzun sürede verimliliği ve güvenilirliğini değerlendiren sınırlı sayıda çalışma mevcuttur.
16 yaşından küçük aşırı kilolu(obez değil) çocuklarda ilaç kullanımı önerilmemektedir. Ayrıca klinisyenler 12 haftalık ilaç tedavisinin ardından BKI değeri veya BKI z skorunda %4’ten fazla bir azalma olmaması durumunda ilaç tedavisinin kesilmesini önermektedir.
Larcoserin: Seratonin sendromu veya nöroleptik malignant sendrom benzeri reaksiyon gelişme riski vardır. Valvular kalp hastalığına ait belirti ve şikayetler artabilir. Teröpatik dozun üstüne çıkıldığında yerinde duramama, halüsinasyon görülebilir. Sarı kantaron, lityum, trisiklik antidepresanlar, SSRI, SNRI, MAO inhibitörü ilaçlarla etkileşime girer.Tip 2 diyabeti olan hastalarda hipoglisemiye yol açabilmektedir. baş ağrısı, baş dönmesi, ağız kuruluğu ve yorgunluk ta şikayetler arasındadır.
Liraglutide: Kalp hızı düzenli aralıklarla izlenmelidir. Medullar tiroid karsinomu öyküsü ile 2. tip multiple endokrin neoplasi sendromu olanlarda kontraendike. Pankreatitten şüpheleniliyorsa kullanılmamalıdır.
Phentermine plus topiramate: Glokom, hipertroidi, MAO inhibitörü ve doğum kontrol hapı kullanma durumlarında kontraendike.
Metabolik asidoz, hipokalemi ve kreatinin yüksekliği rapor edilmiş olup periyodik izlem önerilir.
Rekombinant insan leptini, metreleptin: Bu ilaç sadece leptin yetersizliğinde kullanılır.
Exenatide: FDA tarafından obezite tedavisinde kullanımı onaylanmamıştır.
Pankreatitten şüphelenilen hastalarda kullanılmamalıdır. Ciddi böbrek hastalığı olanlarda da kontraendikedir.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Obezite Tedavisinde Kullanılan İlaçlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Dyt.Aziz KILINÇ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
10 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
