Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB) ,hiperaktivite, dikkatsizlik ve dürtüsellik gibi farklı klinik özellikleri olan,erken başlangıçlı bir çocukluk çağı nöropsikiyatrik bozukluğudur.Çocuğun gelişimini sosyal ,duygusal ve bilişsel alanlarda etkilemektedir.
Çocukların ders başarılarına,aile ve arkadaş ilişkilerine olumsuz etkisi vardır. Dehb tanısı koymak için belirtilerin 7 yaşından önce başlaması,okul ve ev başta olmak üzere en az iki ortamdada görülmesi ve süreklilik göstermesi gerekir. Örneğin;sorun sadece evde yaşanıyor,okulda hiçbir problem yoksa dehb tanısı yerine disiplin sorunları gündeme gelebilir.
DEHB’in üç tipi vardır.Bunların hepsi aynı düzeyde ,yoğunlukta yaşanmayabilir.
1) Dikkat eksikliğinin önde olduğu tip:
Dikkat eksikliği belirtileri ön plandadır. Dürtüsellik ve aşırı hareketlilik ya yoktur yada ayırıcı tanı kadar şiddetli değildir.
2) Aşırı hareketliliğin önde olduğu tip:
Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ön plandadır.
3) Bileşik tip:
Hem dikkat eksikliği,hemde aşırı hareketlilik dürtüsellik belirtileri tanı olacak kadar şiddetlidir.En sık görülen tip birleşik tiptir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA BELİRTİLER
Davranışsal Belirtiler:
Sosyal Belirtiler;
Bilişsel Belirtiler;
1) Dikkati çabuk dağılan bu çocukları, sınıf içinde ön sırada ,pencere yada kapıdan yada gürültücü çocuklardan uzak oturtmak bu çocuklar açısından en verimlisidir.
2) Dikkati bir kez dağıldımı tekrar toplaması ve verimli bir biçimde çalışmaya devam etmesi oldukça zordur.20 ve 30 dak.bir aravermeye ihtiyaçları vardır.
3) Enerjilerini boşaltmaları için sevdikleri bir spor dalına yönlendirilebilir.
4) Kısa süreli bellek kapasitesi sınırlıdır.Yeterli miktarda tekrarladıkları ve uzun süreli belleklerine bu bilgileri attıkları taktirde bu durum bir sorun olmaktan çıkacaktır.Çok fazla bilgi bir anda yüklenmemeli,bilgi parçalara bölünerek verilmeli.
5) Sınıfın kalabalık ve zamanın sınırlı olduğu durumlarda düzenli ve sakin bir çocuktan dikkati dağınık olan arkadaşına yönergeleri tekrar etmesi istenebilir.
6)Uzun konuşmalar yerine görsel materyallerle dersi sunmak bu çocuklar için ideal olandır
DEHB’Lİ ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE ÖNERİLER;
. Sınıfta soru soracağınız zaman, gözlerinizi öğrencileriniz üzerinde sessizce gezdirerek, sınıfta heyecan yaratın. Bu arada çocukları fazla heyecanlandırmaktan da kaçınmalısınız. Unutmamalısınız ki; Dikkat Eksikliği olan çocuklar kaynamakta olan süt tenceresine benzerler. Kaşla göz arasında taşarlar. Ateşi hemen söndürmek için sütten gözünüzü ayırmamak gerekir.
- Tüm öğrencilerinize, ders sırasında sürpriz sorular sorarak, dikkatlerini yalnızca sıraları geldiğinde toplamalarını engelleyin. Anlattığınız konuya ya da soracağınız soruya öğrencinizin ismini katın.
- Dikkati dağılmaya başlayan öğrencinize basit bir soru sorun. (Anlattığınız konuyla ilgili olması şart değil)
- Dikkati kolayca dağılan öğrencinize yakın durun ve ders anlatırken ara sıra elinizi onun omuzuna koyun. Ders anlatırken sınıfta yürüyerek, anlatılmakta olan konu ile ilgili olarak öğrencilerin düşüncelerini sorun ve alın.
- Ders anlatımı sırasında anlatıların ve verilen çalışmaların uzun olmamasına özen gösteriniz. Mutlaka ödevlerini yapıp yapmadığını kontrol edin. Yapmamışsa nedenlerini araştırıp, nedenlerin giderilmesinde yardımcı olursanız, ona yol göstermiş ve motive etmiş olursunuz.
- Derslerinizi filmler, kasetler, resimler ya da küçük çalışma grupları oluşturarak ya da öğrencilerin birbirlerine soru sormalarına olanak tanıyarak ilginç hale getirmeye çalışın.
- Öğrencilerinizin özel meraklarını ve ilgi alanlarına ilişkin kavramları ders konularına katmaya çalışın.
- Basit, anlaşılması kolay talimatlar verin. Yapmalarını istediğiniz şeyleri yumuşak bir ses tonuyla söyleyin.
- Öğrenmenin duygusal yanını göz ardı etmeyin. Bu çocuklar sınıftaki faaliyetlerin eğlendirici yönünü bulmak, başarısızlık ya da becerisizlik yerine başarılı olmanın tadına varmak, korku ya da sıkıntı yerine rahatlatıcı bir heyecan yaşamak ihtiyacındadırlar.
- Sınıf içinde uyulması gereken kuralları yazın ve görülebilecek bir yere asın. Çocuklar kendilerinden ne beklendiğinden emin olduklarında, çevrelerindeki kişilere daha fazla güven duyacaklardır. DEHB olan çocuklar, neler olacağını önceden bilmek ve kendilerini hazırlamak ihtiyacındadırlar. Eğer aniden ne yapmaları gerektiğini bilmedikleri bir zaman dilimi ile karşı karşıya kalırlarsa ne yapacaklarını bilemezler, ve istenmeyen davranışlarında artış gösterebilirler.
- İşlerin nasıl yapılması gerektiğini tekrarlayın, yazın, söyleyin, tekrar tekrarlayın. DEHB olan bireyler talimatları bir kerede alamayabilirler.
- Sürekli göz göze gelmeye çalışın. DEHB olan öğrenci ile göz göze gelerek, onu daldığı alemden geri getirebiliriniz. Sık sık tekrarlayın.
- Sınırlar koymaktan çekinmeyin. Sınırlar çocuklara ceza vermek için değil onların rahatlatmak ve çevrelerine güven duymalarını sağlamak için konur. Sınır koymayı sizden beklediği gibi, vaktinde ve yalın bir biçimde yapmaya çalışmalısınız
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB) ,hiperaktivite, dikkatsizlik ve dürtüsellik gibi farklı klinik özellikleri olan,erken başlangıçlı bir çocukluk çağı nöropsikiyatrik bozukluğudur.Çocuğun gelişimini sosyal ,duygusal ve bilişsel alanlarda etkilemektedir.
Çocukların ders başarılarına,aile ve arkadaş ilişkilerine olumsuz etkisi vardır. Dehb tanısı koymak için belirtilerin 7 yaşından önce başlaması,okul ve ev başta olmak üzere en az iki ortamdada görülmesi ve süreklilik göstermesi gerekir. Örneğin;sorun sadece evde yaşanıyor,okulda hiçbir problem yoksa dehb tanısı yerine disiplin sorunları gündeme gelebilir.
DEHB’in üç tipi vardır.Bunların hepsi aynı düzeyde ,yoğunlukta yaşanmayabilir.
1) Dikkat eksikliğinin önde olduğu tip:
Dikkat eksikliği belirtileri ön plandadır. Dürtüsellik ve aşırı hareketlilik ya yoktur yada ayırıcı tanı kadar şiddetli değildir.
2) Aşırı hareketliliğin önde olduğu tip:
Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik ön plandadır.
3) Bileşik tip:
Hem dikkat eksikliği,hemde aşırı hareketlilik dürtüsellik belirtileri tanı olacak kadar şiddetlidir.En sık görülen tip birleşik tiptir.
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞUNDA BELİRTİLER
Davranışsal Belirtiler:
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların daha doğmadan önce anne rahminde alışılmadık şekilde hareketli olduklarını gösteren raporlar vardır. Bunlar bazen çok fazla ağlayan ve uyku düzeni bozuk olan güç bebeklerdir. ü
- Aşırı hareketlidirler. Sınıfta yada oturması beklenen durumlarda oturmaz ve yerinden kalkar el ve ayaklarını sürekli oynatırlar. (Ergen yaştakiler sıkıntı veren duygulardan bahsederler).
- Kendi başlarına karar vermekte güçlük çekerler.
- Sürekli konuşur, bağırır, başkalarını yaptığı işten alıkoyarlar.
- Düzensiz oldukları için eşyalarını, kitaplarını, kalemlerini ve oyuncaklarını sık sık kaybederler.
- Ödevlerin ve etkinliklerin düzenlenmesinde sıklıkla zorluk çekerler, defterlerinin başı sonu belli değildir, çantalarını düzenli bir şekilde hazırlamazlar. Okula götürülmesi gereken eşyaların çoğu çantasında yoktur yada gereksiz olanlar vardır.
- Çoğu kez olası sonuçları düşünmeden kendini fiziksel olarak tehlikeye atabilirler (sağına soluna bakmadan caddeye fırlamak gibi),
- İsteklerini erteleyemezler, içtepisel davranışlarını(dürtülerini) engelleyemezler.
- Sorulan sorulara, tamamlanmadan önce cevap verme eğilimleri vardır. Karşısındakini dinlememe, sık sık konuyu değiştirme görülür.
- Teneffüslerde veya evdeki boş zamanlarında oyun vb etkinliklere katılmakta güçlük çektikleri için bir çok becerileri gelişmeyebilir.
- Her şeye karışma, mobilyaların üzerinde gezme, ev içinde koşuşturma görülür.
- Yalan söyleme, hırsızlık görülebilir.
Sosyal Belirtiler;
- Dikkat sürelerinin kısa ve atak olmaları çocukların sosyal kuralları öğrenmelerini güçleştirmektedir. Bu nedenle arkadaş bulmakta ve kurallarına göre oyun oynamakta güçlük çekerler. Arkadaş ilişkileri zayıftır.
- Grup içinde oynarken ya da çalışırken sırasını beklemekte zorlanırlar.
- Dikkatleri çok kısa sürelidir ve çabuk dağılır. Genellikle başladıkları işi sonlandırmada güçlük çekerler. Devamlı dikkat ve emek isteyen işlerde çalışmak istemezler.
- Kendilerine verilen bir görev üzerinde istedikleri gibi çalışamaz ve bitiremezler. İşlerin bitmesindeki bu aksaklık başka nedenlere değil sadece dikkatsizliğe bağlıdır.
- Dikkatlerini uygun olarak ortama yönlendiremezler.
- Zihinsel çaba gerektiren iş ve görevlerden kaçınırlar. Israr olursa eğer daha büyük sorunlar çıkarabilirler.
- Günlük işlerinde genellikle unutkandırlar. Randevularını, beslenme saatini, eşyalarını, öğretmenin aileye gönderdiği mesajları sıklıkla unuturlar.
- Çalışmalarını plansız, düzensiz ve karmakarışık bir biçimde sürdürürler.
- İçselliği gelişmemiştir. Davranışlarının sonuçlarını değerlendiremezler.
- Ruh halleri değişkendir, depresyon görülebilir,
- Kendine güvenleri azdır,
- Çabuk heyecanlanırlar ve sinirlenirler.
- Kemik gelişimi geri olabilir,
- Orta kulak iltihabı, üst solunum yolu enfeksiyonu görülebilir,
- İdrar kaçırma olabilir,
- Alerjiler sık görülür,
- Motor koordinasyonu zayıf olabilir,
- Uyku süreleri kısadır,
- Santral sinir sistemleri normale göre daha az çalışır.
Bilişsel Belirtiler;
- Zekaları normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen genellikle okul başarıları düşüktür. Çünkü dikkat dağınıklılığı ve aşırı hareketliliği çocukta öğrenme güçlüğü ortaya çıkarır.
- Dikkatleri çok kısa sürelidir ve çabuk dağılır. Genellikle başladıkları işi sonlandırmada güçlük çekerler. Devamlı dikkat ve emek isteyen işlerde çalışmak istemezler.
- Kendilerine verilen bir görev üzerinde istedikleri gibi çalışamaz ve bitiremezler. İşlerin bitmesindeki bu aksaklık başka nedenlere değil sadece dikkatsizliğe bağlıdır.
- Dikkatlerini uygun olarak ortama yönlendiremezler.
- Zihinsel çaba gerektiren iş ve görevlerden kaçınırlar. Israr olursa eğer daha büyük sorunlar çıkarabilirler.
- Günlük işlerinde genellikle unutkandırlar. Randevularını, beslenme saatini, eşyalarını, öğretmenin aileye gönderdiği mesajları sıklıkla unuturlar.
- Çalışmalarını plansız, düzensiz ve karmakarışık bir biçimde sürdürürler.
- İçselliği gelişmemiştir. Davranışlarının sonuçlarını değerlendiremezler
1) Dikkati çabuk dağılan bu çocukları, sınıf içinde ön sırada ,pencere yada kapıdan yada gürültücü çocuklardan uzak oturtmak bu çocuklar açısından en verimlisidir.
2) Dikkati bir kez dağıldımı tekrar toplaması ve verimli bir biçimde çalışmaya devam etmesi oldukça zordur.20 ve 30 dak.bir aravermeye ihtiyaçları vardır.
3) Enerjilerini boşaltmaları için sevdikleri bir spor dalına yönlendirilebilir.
4) Kısa süreli bellek kapasitesi sınırlıdır.Yeterli miktarda tekrarladıkları ve uzun süreli belleklerine bu bilgileri attıkları taktirde bu durum bir sorun olmaktan çıkacaktır.Çok fazla bilgi bir anda yüklenmemeli,bilgi parçalara bölünerek verilmeli.
5) Sınıfın kalabalık ve zamanın sınırlı olduğu durumlarda düzenli ve sakin bir çocuktan dikkati dağınık olan arkadaşına yönergeleri tekrar etmesi istenebilir.
6)Uzun konuşmalar yerine görsel materyallerle dersi sunmak bu çocuklar için ideal olandır
DEHB’Lİ ÇOCUKLARIN ÖĞRETMENLERİNE ÖNERİLER;
. Sınıfta soru soracağınız zaman, gözlerinizi öğrencileriniz üzerinde sessizce gezdirerek, sınıfta heyecan yaratın. Bu arada çocukları fazla heyecanlandırmaktan da kaçınmalısınız. Unutmamalısınız ki; Dikkat Eksikliği olan çocuklar kaynamakta olan süt tenceresine benzerler. Kaşla göz arasında taşarlar. Ateşi hemen söndürmek için sütten gözünüzü ayırmamak gerekir.
- Tüm öğrencilerinize, ders sırasında sürpriz sorular sorarak, dikkatlerini yalnızca sıraları geldiğinde toplamalarını engelleyin. Anlattığınız konuya ya da soracağınız soruya öğrencinizin ismini katın.
- Dikkati dağılmaya başlayan öğrencinize basit bir soru sorun. (Anlattığınız konuyla ilgili olması şart değil)
- Dikkati kolayca dağılan öğrencinize yakın durun ve ders anlatırken ara sıra elinizi onun omuzuna koyun. Ders anlatırken sınıfta yürüyerek, anlatılmakta olan konu ile ilgili olarak öğrencilerin düşüncelerini sorun ve alın.
- Ders anlatımı sırasında anlatıların ve verilen çalışmaların uzun olmamasına özen gösteriniz. Mutlaka ödevlerini yapıp yapmadığını kontrol edin. Yapmamışsa nedenlerini araştırıp, nedenlerin giderilmesinde yardımcı olursanız, ona yol göstermiş ve motive etmiş olursunuz.
- Derslerinizi filmler, kasetler, resimler ya da küçük çalışma grupları oluşturarak ya da öğrencilerin birbirlerine soru sormalarına olanak tanıyarak ilginç hale getirmeye çalışın.
- Öğrencilerinizin özel meraklarını ve ilgi alanlarına ilişkin kavramları ders konularına katmaya çalışın.
- Basit, anlaşılması kolay talimatlar verin. Yapmalarını istediğiniz şeyleri yumuşak bir ses tonuyla söyleyin.
- Öğrenmenin duygusal yanını göz ardı etmeyin. Bu çocuklar sınıftaki faaliyetlerin eğlendirici yönünü bulmak, başarısızlık ya da becerisizlik yerine başarılı olmanın tadına varmak, korku ya da sıkıntı yerine rahatlatıcı bir heyecan yaşamak ihtiyacındadırlar.
- Sınıf içinde uyulması gereken kuralları yazın ve görülebilecek bir yere asın. Çocuklar kendilerinden ne beklendiğinden emin olduklarında, çevrelerindeki kişilere daha fazla güven duyacaklardır. DEHB olan çocuklar, neler olacağını önceden bilmek ve kendilerini hazırlamak ihtiyacındadırlar. Eğer aniden ne yapmaları gerektiğini bilmedikleri bir zaman dilimi ile karşı karşıya kalırlarsa ne yapacaklarını bilemezler, ve istenmeyen davranışlarında artış gösterebilirler.
- İşlerin nasıl yapılması gerektiğini tekrarlayın, yazın, söyleyin, tekrar tekrarlayın. DEHB olan bireyler talimatları bir kerede alamayabilirler.
- Sürekli göz göze gelmeye çalışın. DEHB olan öğrenci ile göz göze gelerek, onu daldığı alemden geri getirebiliriniz. Sık sık tekrarlayın.
- Sınırlar koymaktan çekinmeyin. Sınırlar çocuklara ceza vermek için değil onların rahatlatmak ve çevrelerine güven duymalarını sağlamak için konur. Sınır koymayı sizden beklediği gibi, vaktinde ve yalın bir biçimde yapmaya çalışmalısınız
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Aysun AKTAŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Aysun AKTAŞ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
dikkat, dikkat eksikliği, hiperaktivite, hiperaktif, hiperaktif çocuk, hiperaktiflik, hiperaktivite tedavisi, dikkat eksikliği tedavisi, dehb, aşırı hareketlilik, aşırı hareketli çocuk, dürtüsellik, dehb tanısı, dehb tedavisi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
