Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları ve Psikoterapi
Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu Belirtileri ve Psikoterapi
Kaygı çoğu zaman normal ve sağlıklı bir duygudur. Ancak kişi uzun süreli ya da yüksek düzeyde kaygı hissettiğinde, psikolojik bir bozukluk haline gelmektedir.
Anksiyete (kaygı), her yaş grubunda görülebiliyor. Kaygı; kişinin, yaşı, sağlık durumu, aile, iş ya da arkadaş ilişkileri, genetik faktörler, duygusal şiddete ya da aşırı koruyucu bir tutuma maruz kalması gibi çeşitli faktörlerin etkisiyle oluşmaktadır. Kadınlarda, erkeklere oranla daha sık görülüyor. Anksiyete (Kaygı) ne demektir? Belirtileri ve alınacak önlemler nelerdir? Anksiyete ile nasıl baş edilir?
ANKSİYETE (KAYGI) BOZUKLUĞU NE DEMEKTİR?
Anksiyete (kaygı) her hangi bir konuda sürekli olarak olumsuz bir durumun olacağını düşünmek, şiddetli korku ve panik duygusu hissetmektir. Çoğumuz yaşadığımız önemli olaylarda korku yaşayabilir, panik duygusu hissedebiliriz, olay bittiğinde yaşadığımız korku, telaş ve panik hissi de geçer. Ancak yaşanılan ya da beklenilen olayın bitmesi durumunda bile korku ve panik duyguları geçmiyorsa, kişinin yaşam kalitesini olumsuz şekilde etkiliyorsa, kişide anksiyete problemi olduğunu söyleyebiliriz.
Anksiyete (kaygı) bozukluğu olan kişilerin, kaygı seviyeleri çok yükseldiğinde, içinde bulundukları durumun hiç geçmeyeceği daha tehlikeli ve olumsuz olacağını düşünme eğilimleri vardır. Anksiyete bozukluğu olan kişiler; aile, arkadaş ya da iş ortamındaki kişilerle de iletişim kurmakda zorluk yaşayabilir, bir süre sonra içe kapanır ve yaşadığı problemin derecesi de gittikçe artar. Profesyonel destek almadan bu düşüncelerini kontrol edemezler.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU NEDENLERİ NELERDİR?
• Genetik faktörler,
• Doğal Afetler, hastalıklar, kazalar, ölümler,
• Kişinin yoğun stres yaşadığı, baş etmekte zorlandığı durumların oluşması,
• Kişinin duygusal ya da fiziksel şiddete maruz kalması,
• Anne- baba tarafından aşırı koruyucu bir tutuma maruz kalması,
• Kişinin travmatik bir olay yaşaması,
KİMLER RİSK ALTINDA?
• Çocukluktan itibaren anne baba tarafından çok müdahale edilen, aşırı korumacı, kaygılı anne babalar tarafından büyütülen kişiler,
• Olayları olumsuz değerlendiren, olumsuz tepkiler veren, sürekli zarar göreceği düşüncesine sahip kişiler,
• Çocukluk döneminde stresli yaşam olaylarına maruz kalmak,
• Toksit anne- babalara sahip olan çocuklar,
• Sınırlı ekonomik kaynakların olması,
• Kadın olmak,
• Dul ya da boşanmış olmak,
• Aile öyküsünde psikolojik problemler ya da anksiyetik anne- babaya sahip olmak,
ANKSİYETE BELİRTİLERİ NELERDİR?
• Kişinin kaygısı nedeniyle aile, arkadaş ya da iş yaşamının etkilenmesi,
• Kişinin kendini değersiz, önemsiz hissetmesi, özgüvensiz olduğunu düşünmesi,
• Sürekli gergin ve sıkıntılı ve huzursuz hissetmek,
• Çevreden kopmak, insan ilişkilerinden kaçma isteği,
• Bedensel problemlerin sıklığı, (Kas ağrısı, hızlı nefes alıp vermek, titreme, çabuk yorulmak, terleme, kalp çarpıntısı, nefes almada zorluk, uyku problemleri)
• Problemli konuya çok odaklanıp, başka bir konuya konsantrasyon zorluğu, hatırlamakta zorlanmak,
• Odaklanmakta güçlük yaşayarak, dikkatini kaygı yaratan düşünceden uzaklaştırmakta zorlanmak.
• Gelecekle ilgili kaygılar, umutsuzluk düşünce ve duyguları yaşamak.
• Kötü bir şey olacağı hissi ile panik duygusu yaşamak.
• Kişinin kendini zayıf, çaresiz ve güçsüz hissetmesi.
• Anksiyeteye neden olduğu düşünülen durumlardan kaçınma hissi.
SIK RASTLANAN ANKSİYETE BOZUKLUKLARI
• Panik Bozukluğu,
• Sosyal Anksiyete Bozukluğu,
• Fobik Bozukluklar,
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu,
• Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu.
NE ZAMAN PSİKOLOJİK DESTEK ALMAK GEREKİYOR?
Kişinin son 6 ay içinde kendini huzursuz, yorgun, sinirli hissetmesi, yoğun yaşadığı kas gerginliği ve uyku güçlüğünün olduğu durumlar ayrıca, konsantrasyon problemleri yaşaması ve bu durumun en az üç ay sürmesi halinde anksiyete problemi olduğu düşünülür. Kişi de oluşan bu semptomların günlük yaşamını etkilemesi, işe veya okula gidemiyorsa, insan ilişkilerinde sorunlar yaşıyorsa, aşırı endişeli ise ve bu endişeleri kontrol edemiyorsa mutlaka uzmandan destek almalı, kaygının olası nedenleri belirlenmelidir.
YOĞUN KAYGILARINIZ VARSA NELER YAPABİLİRSİNİZ?
• Kaygınızın hem psikolojik hem fiziksel olarak sağlığınızı etkileyen bir rahatsızlık olduğunu düşünün, size yardım edecek yakınlarınızla iletişime geçin.
• İhtiyacınız olan uykuyu alın, ne azı ne fazlası olmasın.
• Vücudunuzun ihtiyacı olan düzenli aktivite /hareketleri yapın, oturma süreniz çok uzun olmasın. ( 1 saati geçmemeli)
• Stresi yönetmeyi öğrenmeniz gereklidir. Kaygınıza neden olan potansiyel tetikleyicileri sınırlandırmanıza yardımcı olur, okul ya da iş baskısına neden olan gözünüze korkutucu gelen ödev/ görevleri listeleyin, daha yönetebilir duruma gelecektir.
• Evinizde kendinizin yapabileceği gevşeme egzersizleri yapın.
• Size kaygı veren olumsuz düşüncelerinizi yazın, gerçeklik puanı verin ve yerine olumlu, inandırıcı daha gerçekçi düşünceler bulun ve yazın.
• Düşündüğünüz felaket senaryolarının gerçekleşme olasılığını düşünün, gerçekte bu senaryo ile karşılaşma olasılığımız çok düşüktür. Ancak bu senaryoları kafamızda büyüterek, gerçekleşme olasılığının çok olduğuna inanırız.
• Sosyal destek; size iyi gelen aile ya da arkadaşlarınızla yaşadığınız kaygıyı paylaşın.
• Kişiler arası ilişkilerde, kendinizin ve çevrenizin olumsuz taraflarına odaklanmak yerine, zorlularla baş edebileceğiniz, üstesinden gelebileceğinize ait düşünceler geliştirmelisiniz.
• Gelecekle ilgili olumlu hayaller kurun. Sevdiğiniz aktivitelerle ilgili planlar yapın.
• Kendinizi başarılı hissettiğiniz yapmaktan keyif aldığınız hobiler edinin.
• Kendinizin ve yakınlarınızın mükemmel olmasını beklememeli, eksikliklerinizin olabileceği, geliştirebileceğinizi düşünün.
• Kendinizi geçmişte mutlu ve keyifli hissettiğiniz bir dönemi hatırlayın, o dönem yaptığınız ancak şu an yapmadığınız neler var listeleyin.
AŞAĞIDAKİ DURUMLARI YAŞIYORSANIZ:
• Fazla kaygılı olduğunuzu düşünüyor, çevreniz tarafından anlaşılmadığınızı hissediyorsanız,
• Sosyal destek alamadığınızı düşünüyorsanız,
• Kendinizi başarılı bulduğunuz alanlar çok sınırlı ya da hiç yoksa,
• Bu durum, ders çalışmanızı, iş hayatınızı, aile ya da arkadaş ilişkilerinizi olumsuz etkiliyorsa,
• Bu durumun kontrolünüz dışında olduğunu düşünüyorsanız,
• Sağlığınızla ilgili problemleriniz olduğunu ve bu durumun sağlık sorununuz nedeniyle olduğunu değerlendiriyorsanız,
• Ölüm ya da intihar düşünceleriniz varsa mutlaka psikolojik destek almalısınız.
• Mutlaka psikiyatr, psikolog, psikolojik danışmandan destek alın.
• Psikolojik destek aldığınızda size gevşeme egzersizleri öğretilecektir. Terapi de bilişsel davranışçı terapi yaklaşımları, EMDR (göz hareketleri ile duyarsızlaştırma) teknikleri, Çözüm Odaklı Terapiler, Stratejik terapiler ile kişide anksiyeteye sebep olan bilişsel çarpıtmaların, olumsuz düşüncelerin nedenlerinin bulunması, sorunun çözümü için baş etme becerilerinin öğretilmesi, sağlıklı davranış becerileri kazandırılması sağlanmaktadır.
Kaygı çoğu zaman normal ve sağlıklı bir duygudur. Ancak kişi uzun süreli ya da yüksek düzeyde kaygı hissettiğinde, psikolojik bir bozukluk haline gelmektedir.
Anksiyete (kaygı), her yaş grubunda görülebiliyor. Kaygı; kişinin, yaşı, sağlık durumu, aile, iş ya da arkadaş ilişkileri, genetik faktörler, duygusal şiddete ya da aşırı koruyucu bir tutuma maruz kalması gibi çeşitli faktörlerin etkisiyle oluşmaktadır. Kadınlarda, erkeklere oranla daha sık görülüyor. Anksiyete (Kaygı) ne demektir? Belirtileri ve alınacak önlemler nelerdir? Anksiyete ile nasıl baş edilir?
ANKSİYETE (KAYGI) BOZUKLUĞU NE DEMEKTİR?
Anksiyete (kaygı) her hangi bir konuda sürekli olarak olumsuz bir durumun olacağını düşünmek, şiddetli korku ve panik duygusu hissetmektir. Çoğumuz yaşadığımız önemli olaylarda korku yaşayabilir, panik duygusu hissedebiliriz, olay bittiğinde yaşadığımız korku, telaş ve panik hissi de geçer. Ancak yaşanılan ya da beklenilen olayın bitmesi durumunda bile korku ve panik duyguları geçmiyorsa, kişinin yaşam kalitesini olumsuz şekilde etkiliyorsa, kişide anksiyete problemi olduğunu söyleyebiliriz.
Anksiyete (kaygı) bozukluğu olan kişilerin, kaygı seviyeleri çok yükseldiğinde, içinde bulundukları durumun hiç geçmeyeceği daha tehlikeli ve olumsuz olacağını düşünme eğilimleri vardır. Anksiyete bozukluğu olan kişiler; aile, arkadaş ya da iş ortamındaki kişilerle de iletişim kurmakda zorluk yaşayabilir, bir süre sonra içe kapanır ve yaşadığı problemin derecesi de gittikçe artar. Profesyonel destek almadan bu düşüncelerini kontrol edemezler.
ANKSİYETE BOZUKLUĞU NEDENLERİ NELERDİR?
• Genetik faktörler,
• Doğal Afetler, hastalıklar, kazalar, ölümler,
• Kişinin yoğun stres yaşadığı, baş etmekte zorlandığı durumların oluşması,
• Kişinin duygusal ya da fiziksel şiddete maruz kalması,
• Anne- baba tarafından aşırı koruyucu bir tutuma maruz kalması,
• Kişinin travmatik bir olay yaşaması,
KİMLER RİSK ALTINDA?
• Çocukluktan itibaren anne baba tarafından çok müdahale edilen, aşırı korumacı, kaygılı anne babalar tarafından büyütülen kişiler,
• Olayları olumsuz değerlendiren, olumsuz tepkiler veren, sürekli zarar göreceği düşüncesine sahip kişiler,
• Çocukluk döneminde stresli yaşam olaylarına maruz kalmak,
• Toksit anne- babalara sahip olan çocuklar,
• Sınırlı ekonomik kaynakların olması,
• Kadın olmak,
• Dul ya da boşanmış olmak,
• Aile öyküsünde psikolojik problemler ya da anksiyetik anne- babaya sahip olmak,
ANKSİYETE BELİRTİLERİ NELERDİR?
• Kişinin kaygısı nedeniyle aile, arkadaş ya da iş yaşamının etkilenmesi,
• Kişinin kendini değersiz, önemsiz hissetmesi, özgüvensiz olduğunu düşünmesi,
• Sürekli gergin ve sıkıntılı ve huzursuz hissetmek,
• Çevreden kopmak, insan ilişkilerinden kaçma isteği,
• Bedensel problemlerin sıklığı, (Kas ağrısı, hızlı nefes alıp vermek, titreme, çabuk yorulmak, terleme, kalp çarpıntısı, nefes almada zorluk, uyku problemleri)
• Problemli konuya çok odaklanıp, başka bir konuya konsantrasyon zorluğu, hatırlamakta zorlanmak,
• Odaklanmakta güçlük yaşayarak, dikkatini kaygı yaratan düşünceden uzaklaştırmakta zorlanmak.
• Gelecekle ilgili kaygılar, umutsuzluk düşünce ve duyguları yaşamak.
• Kötü bir şey olacağı hissi ile panik duygusu yaşamak.
• Kişinin kendini zayıf, çaresiz ve güçsüz hissetmesi.
• Anksiyeteye neden olduğu düşünülen durumlardan kaçınma hissi.
SIK RASTLANAN ANKSİYETE BOZUKLUKLARI
• Panik Bozukluğu,
• Sosyal Anksiyete Bozukluğu,
• Fobik Bozukluklar,
• Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
• Travma Sonrası Stres Bozukluğu,
• Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu.
NE ZAMAN PSİKOLOJİK DESTEK ALMAK GEREKİYOR?
Kişinin son 6 ay içinde kendini huzursuz, yorgun, sinirli hissetmesi, yoğun yaşadığı kas gerginliği ve uyku güçlüğünün olduğu durumlar ayrıca, konsantrasyon problemleri yaşaması ve bu durumun en az üç ay sürmesi halinde anksiyete problemi olduğu düşünülür. Kişi de oluşan bu semptomların günlük yaşamını etkilemesi, işe veya okula gidemiyorsa, insan ilişkilerinde sorunlar yaşıyorsa, aşırı endişeli ise ve bu endişeleri kontrol edemiyorsa mutlaka uzmandan destek almalı, kaygının olası nedenleri belirlenmelidir.
YOĞUN KAYGILARINIZ VARSA NELER YAPABİLİRSİNİZ?
• Kaygınızın hem psikolojik hem fiziksel olarak sağlığınızı etkileyen bir rahatsızlık olduğunu düşünün, size yardım edecek yakınlarınızla iletişime geçin.
• İhtiyacınız olan uykuyu alın, ne azı ne fazlası olmasın.
• Vücudunuzun ihtiyacı olan düzenli aktivite /hareketleri yapın, oturma süreniz çok uzun olmasın. ( 1 saati geçmemeli)
• Stresi yönetmeyi öğrenmeniz gereklidir. Kaygınıza neden olan potansiyel tetikleyicileri sınırlandırmanıza yardımcı olur, okul ya da iş baskısına neden olan gözünüze korkutucu gelen ödev/ görevleri listeleyin, daha yönetebilir duruma gelecektir.
• Evinizde kendinizin yapabileceği gevşeme egzersizleri yapın.
• Size kaygı veren olumsuz düşüncelerinizi yazın, gerçeklik puanı verin ve yerine olumlu, inandırıcı daha gerçekçi düşünceler bulun ve yazın.
• Düşündüğünüz felaket senaryolarının gerçekleşme olasılığını düşünün, gerçekte bu senaryo ile karşılaşma olasılığımız çok düşüktür. Ancak bu senaryoları kafamızda büyüterek, gerçekleşme olasılığının çok olduğuna inanırız.
• Sosyal destek; size iyi gelen aile ya da arkadaşlarınızla yaşadığınız kaygıyı paylaşın.
• Kişiler arası ilişkilerde, kendinizin ve çevrenizin olumsuz taraflarına odaklanmak yerine, zorlularla baş edebileceğiniz, üstesinden gelebileceğinize ait düşünceler geliştirmelisiniz.
• Gelecekle ilgili olumlu hayaller kurun. Sevdiğiniz aktivitelerle ilgili planlar yapın.
• Kendinizi başarılı hissettiğiniz yapmaktan keyif aldığınız hobiler edinin.
• Kendinizin ve yakınlarınızın mükemmel olmasını beklememeli, eksikliklerinizin olabileceği, geliştirebileceğinizi düşünün.
• Kendinizi geçmişte mutlu ve keyifli hissettiğiniz bir dönemi hatırlayın, o dönem yaptığınız ancak şu an yapmadığınız neler var listeleyin.
AŞAĞIDAKİ DURUMLARI YAŞIYORSANIZ:
• Fazla kaygılı olduğunuzu düşünüyor, çevreniz tarafından anlaşılmadığınızı hissediyorsanız,
• Sosyal destek alamadığınızı düşünüyorsanız,
• Kendinizi başarılı bulduğunuz alanlar çok sınırlı ya da hiç yoksa,
• Bu durum, ders çalışmanızı, iş hayatınızı, aile ya da arkadaş ilişkilerinizi olumsuz etkiliyorsa,
• Bu durumun kontrolünüz dışında olduğunu düşünüyorsanız,
• Sağlığınızla ilgili problemleriniz olduğunu ve bu durumun sağlık sorununuz nedeniyle olduğunu değerlendiriyorsanız,
• Ölüm ya da intihar düşünceleriniz varsa mutlaka psikolojik destek almalısınız.
• Mutlaka psikiyatr, psikolog, psikolojik danışmandan destek alın.
• Psikolojik destek aldığınızda size gevşeme egzersizleri öğretilecektir. Terapi de bilişsel davranışçı terapi yaklaşımları, EMDR (göz hareketleri ile duyarsızlaştırma) teknikleri, Çözüm Odaklı Terapiler, Stratejik terapiler ile kişide anksiyeteye sebep olan bilişsel çarpıtmaların, olumsuz düşüncelerin nedenlerinin bulunması, sorunun çözümü için baş etme becerilerinin öğretilmesi, sağlıklı davranış becerileri kazandırılması sağlanmaktadır.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları ve Psikoterapi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Filiz OKUŞ TEZEL'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
