Ruhsal Hastalık ve Hastaya Karşı İnanç ve Tutumlar
RUHSAL HASTALIK VE HASTAYA KARŞI İNANÇ VE TUTUMLAR
AYDA DALİ
ÖZET
Tıp; batıl inançlar, dinsel inançlar vb. şeylerle nesilden nesle aktarılan tedavi yöntemleri göstermiş ve bir nevi gelişmiştir. Tıp her ne kadar batıl inançlar ve dinden kesin çizgilerle ayrılıyor olsa da bazen aralarındaki bu çizgiler belirsizleşebiliyor. İnanışlar olsun, din olsun, tutumlar olsun zamanla bir değişime uğradığı için bunların ne denli doğru olduğu bilinmemekle beraber yanlışlıkları da kesinlik kazanamamaktadır. İnsanların sağlıkla ilgili tutum ve davranışları batıl inançların etkisinde kalabilmektedir ve bu batıl inançlara göre tutum ve davranışlar değişim gösterebilmektedir. Batıl inanışlar çoğu zaman doğru oldukları için değil birçok defa işe yaradıkları için kabul görmektedirler. Sağlık sorunu olan insanların tutum ve davranışları genelde batıl inanışlara göre değişim göstermektedir. Bu durum birçok araştırmaya konu olmuş ve genellikle ruhsal sağlık sorunları olan kişiler ele alınmıştır.
Anahtar kelimeler: İnanç, Tutum, Ruhsal Hastalık, Hasta, Damgalama
Giriş
Ruhsal bozukluğu olan hastaların hastalığa uyumları, hastalığa karşı tutumları çok önemlidir. Bundan ziyade bu ruhsal bozukluğu olan hastaların yakınlarının hastalığa olsun hastaya olsun sağlığını etkilemekte ve iyileşme seyrini dahi değiştirebilmektedir.
Damgalama bir bireyi diğer bireylerden ayıracak derecede o kişinin gözden düşürülmesi, aşağılanması, kötülenmesi demektir. Bu damgalama olayı genelde ruhsal hastalığı olan bireylerin toplumdan dışlanmasını sağlayacak boyuta kadar gelebilmektedir. Bundan ziyade damgalama yüzünden tedaviye ayak uyduramama sorunlarına yol açtığı gibi ruhsal bozukluğu olan kişilerin hatta sadece ruhsal hastalığı olan kişilerin değil herhangi bir fiziksel hastalığı olan kişilerin de sosyal ilişkilerinde ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır (Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Damgalama tüm hastalıklarda önemli bir yere sahip olmakla beraber hastalığın seyrini etkileyen en önemli etmenlerden biridir (Kuş, 2010). Damgalanmadan en çok etkilenen ve hastalığının seyri değişen grup psikiyatri hastalarıdır. Damgalanma, hasta olan kişinin tedaviyi reddetmesine sebep olmaktadır. Ülkemizde ve diğer ülkelerde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bulgular ruhsal bozukluğu olan kişilerin damgalanıp dışlandığını göstermektedir (Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Hastalığından dolayı damgalanan bireyler umutsuzluğa kapılmakta, kendilerini değersizleştirmektedirler. Ayrıca bu durumdan dolayı hastalığı olan bireyler özgüven eksikliği yaşamaktadırlar. Damgalanan bireylerin dışlanması ve diğer kişilerden ayrılması tüm dünyada tedavide öncülük olmuş ve tedaviyi çok etkilemiştir (Kuş, 2010). Damgalama yüzünden hastalığına çare arayan bireyler bu arayıştan vazgeçmekte ve ümitlerini kaybetmektedirler (Bilge ve Çam, 2010).
Damgalanma olayı yüzünden ayrımcılıklar oluşmakta ve damgalanan bireylerin topluma kabul görülmeleri zorlaştırılmıştır (Bilge ve Çam, 2010). Ayrımcılık toplumda var olan bireylerin diğerleri diye adlandırıldıkları bireyleri var olan önyargıları nedeniyle bazı haklarını yok saymakta ve bu kişileri de o haklardan yoksun bırakmaktadırlar.
Ruhsal bozukluğu olan kişiler toplumdaki bireylerin onları farklı görmesinden kaynaklı farklı olduklarını dile getirmekte ve ona göre davranmaktadırlar. Oluşturulan bu farklılık hastalığı olan bireylere karşı davranım ve tutumların oluşmasını sağlamaktadır. Bu tutumlar sadece yakın çevrede olan bireylerde değil sağlık çalışanlarında bile oluşabilmektedir ve hastayı olumsuz yönde etkilemektedir. Oluşturulan bu tutumlar hastalığın ve tedavinin seyrini oldukça güçlü şekilde etkilemekte ve genelde bu durumu olumsuz yöne sürüklemektedir (Arkan ve Arkadaşları, 2011).
Toplumun ruhsal bozukluğu olan bireylere karşı yaygın şekilde olumsuz tutumları vardır. Toplumun bu tutumu hastanın tedaviyi kabul etme durumunu ve doktorla iletişim kurmasını doğrudan etkilemektedir (Yüksel ve Taşkın, 2005). Yapılan birçok çalışma toplumda var olan bu tutumların ve davranışların hastaya ve hastalığa olan etkileridir. Ruhsal bozukluğu olan hastalara yönelik yapılan çalışmalarda aslında halkın bu hastalıklar hakkında çok az bilgileri olmasına rağmen bu tutumları takındıkları görülmüştür (Şen ve Arkadaşları,2003).
İnsanlar aslında belirli inanç ve tutumlarla doğmamaktadırlar. Bu inanç ve tutumlar sonradan oluşmaktadır. Bu oluşma ya gözleme yoluyla ya bilişsel öğrenme yoluyla ya da daha farklı yollarla olmaktadır. İnanç ve tutumlar deneyimleme yoluyla da şekillendirilmektedir. İnanç ve tutumlar sonra öğrenildiği gibi yeni bilgilerin öğrenilmesi ve ortaya çıkmasıyla birlikte değişebilmektedirler (Çam ve Bilge, 2011). Yapılan çalışmaların bazıları birçok kültürü kapsamamakta ve edinilen bilgileri farklı kültürlerin ruhsal hastalıklara karşı inanç ve tutumlarının farklı olduğunu göstermektedir.
Toplumda oluşan bu tutum ve inançlar kültürden kültüre farklılık göstermekle beraber farklılık gösterdiği bazı konular vardır. Bu konular toplumun eğitim düzeyi, bilgi birikimi, bilinçlendirme durumu gibi şeylerdir. Kişilerin eğitim düzeyinin arttıkça ruhsal bozukluğu olan hastalara yönelik tutum ve inançlarının daha ılımlı olması beklenmektedir. Fakat bazen bu şekilde olmayabiliyor. Sağlık çalışanları, hasta görevlileri, doktorlar ve birçok meslek grubu bazen takındıkları olumsuz tutum ve davranışlarından dolayı hastayı olumsuz yönde etkilemektedirler. Eğitim düzeyi yüksek olan bu bireylerin bu şekilde davranmalarının birçok sebebi olabilir. Bu sebepler; sağlık çalışanlarının tükenmişliği, iş stresi, doktorların vb. grupların yoğun iş koşuşturmalarının var olmasıdır.
Batıl inançlarla ilgili tutum ve davranışlar genelde o toplumun dini inanışlarıyla şekil almaktadır. Gelenekler toplumda baskın olduğu sürece çağdaş tıp bundan etkilenmeye mecburdur. Günümüze kadar da etkilenmiştir. Bu etkilenme olumlu da olumsuz da olmuştur. Ancak kesin olarak bir yargıya ulaşılmamaktadır. Çağdaş tıbbın inançlar nedeniyle yok sayılması doktorun da hastanın da işini zorlaştırmaktadır (Ögenler ve Yapıcı, 2012).
Sağlık inançları modeline göre, tıbbi tedaviye uyum sağlamada hastalığa ilişkin algının ve inançların belirleyici rolleri vardır. Sağlık inançları modelinin günümüzde ele aldığı konular;
• Sağlıkla alakalı davranışların altında yattığı düşünülen normlar,
• İnançlar ve tedaviye uyum göstermede motivasyon gibi toplumsal etmenlerdir(Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Hastalığa ilişkin neden araştırmalarına yönelik inançlar bazı tedavi yöntemlerine olan yaklaşımları etkilemektedir. Hastalığın var olan çoklu boyutunun bilinmesi ve hastalığın doğru tanınması, tedavinin doğru olmasında önemli bir etkendir.
Yapılan çalışmalarda meslek yaşamı boyunca bu hastalarla karşılaşan hemşire ve hekimleri ruhsal bozukluğu olan kişilerle ilgili düşünceleri, bu meslek grubunun ruhsal hastalığı olan bireylere karşı tutum ve davranışlarını yansıtması yönünden çok önemlidir. Sağlık çalışanlarının ruhsal bozukluk olan, şizofreni olan hastalara yönelik tutumları incelendiğinde; hastana personellerinin de tutumlarının toplumun tutumlarıyla aynı olduğu görülmüştür. Bunun sebebi zarar görmekten korkmaları ve karşı tarafın kendini kontrol edemeyeceği algısının olmuş olmasıdır (Bilge ve Çam, 2010).
Etiketlemeden dolayı oluşan ayrımcılık toplumun her tarafına yayılmış ve nerdeyse bu ayrımcılıktan oluşan tutum ve davranışlar yıkılmaz, tabulaşmış düşüncelerle şekillenmiştir. Ve var olan bu tutumlar bu hastaların hayatlarını etkilemekte ve değiştirmektedir.
Sonuç ve Öneriler
Ruhsal bozukluk kişinin duygu, düşünce, tutum ve davranışlarında tutarsızlık, uygunsuzluk göstermesi ile açıklanmaktadır. Bu özellikleri taşıyan herkes ruhsal hastalığı olan birey olmuyor. Bunun için bu tutarsızlıkların şiddeti, süresi, ortaya çıkmış olduğu ortam, gerçekle olan ilişkisi, uyum ve dengesi gibi etkenler önemlidir (Ünal ve Arkadaşları, 2010).
Türkiye’de ruhsal bozukluğu hastalıkların fazlalığı incelendiğinde toplumda var olan etiketleme, inanç ve tutumlardan kaynaklı ruhsal sorunu olan 100 hastadan sadece yüzde beşi sağlık uzmanına ulaşabilmektedir (Bilge, 2006).
Ruhsal hastalara yönelik inanç ve tutumların şekillenmesinde rol alan kültür unsuru insanların toluma uyum sağlama çabasıyla var olmaktadır. Ve kültürden etkilenen her birey birbirine benzerlik göstermektedir. Ruhsal hastalık bağlamında yapılan çalışmaların birçoğu kültürü kapsamaktadır. Ve yapılan bu çalışmalar incelenip değerlendirildiğinde farklı kültürlerin ruhsal hastalık ve hastalara yönelik inanç ve tutumlarının farklılık gösterdiği görülmüştür (Bilge, 2006).
Yapılan çalışmalar sonucunda damgalamaların, tutum ve inançların hastanın hayatını etkilediği, hastalığın seyrini değiştirdiği ve olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Bu hastaların ve hastalıkların azalması ve tedavi süreçlerinin olumlu seyir alması için damgalama, etiketleme ile mücadele edilmeli ve bu hastalara yönelik tutumlar değiştirilmelidir. Ayrıca ruhsal hastalıklar hakkında insanlar bilinçlendirilmeli ve hastaları ümitsizliğin, çaresizliğin değil umudun, çare aramanın iyi geleceği algısı oluşturulmalıdır.
Ruh hastalarıyla her alanda karşılaşan meslek grubu olan hemşireler, cerrahlar daha sabırlı olmalı tıp eğitimi gözden geçirilmelidir. Bu alanda özel eğitim ve bilinçlendirme programları ayarlanmalıdır.
Bu bağlamda ilerlemek hemen olmayabilir ve zaman alabilir. Ayrıca yargıların temelli birden değişmesi beklenmemelidir. Ancak bu tutumların değişmesi ve daha olumlu sonuçların elde edilmesi için çaba gösterilmelidir.
Kaynakça
Arkan, B., Bademli, K. & Duman, Z. (2011). Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: son 10 yılda Türkiye’de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 214-231.
Bilge, A. (2006). Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir
Bilge, A. & Çam, O. (2010). Ruhsal sağlığa yönelik damgalama ile mücadele. Önleyici Tıp Bülteni, 9(1), 71-78.
Çam, O. & Bilge, A. (2011). Türkiye’nin batısında yaşayan halkın ruhsal hastalığa ve hastalara yönelik inanç ve tutumların belirlenmesi. Yeni Sempozyum Dergisi, 49(3).
Kuş, E. (2010). Ruhsal hastalara yönelik damgalamaya ilişkin psikiyatrist görüşleri ve öneriler. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1), 14-24.
Ögenler, O.& Yapıcı, G. (2012). Bir grup üniversite öğrencisinin batıl inanışlar ve hastalıklara karşı tutum ve davranışların değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 34, 1-8.
Özbaş, D., Küçük, L. & Buzlu, S. (2008). Ruhsal bozukluğu olan bireye sahip ailelerin hastalığa karşı tutumları. Düşünen Adam, 21(1-4), 14-24.
Şen, F., Taşkın, E., Özmen, E., Aydemir, Ö. & Demet, M. (2003). Türkiye’de kırsal bir bölgede yaşayan halkın depresyona ilişkin tutumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 133-143.
Ünal, S., Hisar, F., Çelik, B. & Özgüven, Z. (2010). Üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, 145-150.
Yüksel, E. & Taşkın, O. (2005). Türkiye’de hekimler ve tıp fakültesi öğrencilerin ruhsal hastalıklara yönelik tutum ve bilgileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 113-121.
AYDA DALİ
ÖZET
Tıp; batıl inançlar, dinsel inançlar vb. şeylerle nesilden nesle aktarılan tedavi yöntemleri göstermiş ve bir nevi gelişmiştir. Tıp her ne kadar batıl inançlar ve dinden kesin çizgilerle ayrılıyor olsa da bazen aralarındaki bu çizgiler belirsizleşebiliyor. İnanışlar olsun, din olsun, tutumlar olsun zamanla bir değişime uğradığı için bunların ne denli doğru olduğu bilinmemekle beraber yanlışlıkları da kesinlik kazanamamaktadır. İnsanların sağlıkla ilgili tutum ve davranışları batıl inançların etkisinde kalabilmektedir ve bu batıl inançlara göre tutum ve davranışlar değişim gösterebilmektedir. Batıl inanışlar çoğu zaman doğru oldukları için değil birçok defa işe yaradıkları için kabul görmektedirler. Sağlık sorunu olan insanların tutum ve davranışları genelde batıl inanışlara göre değişim göstermektedir. Bu durum birçok araştırmaya konu olmuş ve genellikle ruhsal sağlık sorunları olan kişiler ele alınmıştır.
Anahtar kelimeler: İnanç, Tutum, Ruhsal Hastalık, Hasta, Damgalama
Giriş
Ruhsal bozukluğu olan hastaların hastalığa uyumları, hastalığa karşı tutumları çok önemlidir. Bundan ziyade bu ruhsal bozukluğu olan hastaların yakınlarının hastalığa olsun hastaya olsun sağlığını etkilemekte ve iyileşme seyrini dahi değiştirebilmektedir.
Damgalama bir bireyi diğer bireylerden ayıracak derecede o kişinin gözden düşürülmesi, aşağılanması, kötülenmesi demektir. Bu damgalama olayı genelde ruhsal hastalığı olan bireylerin toplumdan dışlanmasını sağlayacak boyuta kadar gelebilmektedir. Bundan ziyade damgalama yüzünden tedaviye ayak uyduramama sorunlarına yol açtığı gibi ruhsal bozukluğu olan kişilerin hatta sadece ruhsal hastalığı olan kişilerin değil herhangi bir fiziksel hastalığı olan kişilerin de sosyal ilişkilerinde ciddi sorunlarla karşı karşıya kalmalarına neden olmaktadır (Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Damgalama tüm hastalıklarda önemli bir yere sahip olmakla beraber hastalığın seyrini etkileyen en önemli etmenlerden biridir (Kuş, 2010). Damgalanmadan en çok etkilenen ve hastalığının seyri değişen grup psikiyatri hastalarıdır. Damgalanma, hasta olan kişinin tedaviyi reddetmesine sebep olmaktadır. Ülkemizde ve diğer ülkelerde yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen bulgular ruhsal bozukluğu olan kişilerin damgalanıp dışlandığını göstermektedir (Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Hastalığından dolayı damgalanan bireyler umutsuzluğa kapılmakta, kendilerini değersizleştirmektedirler. Ayrıca bu durumdan dolayı hastalığı olan bireyler özgüven eksikliği yaşamaktadırlar. Damgalanan bireylerin dışlanması ve diğer kişilerden ayrılması tüm dünyada tedavide öncülük olmuş ve tedaviyi çok etkilemiştir (Kuş, 2010). Damgalama yüzünden hastalığına çare arayan bireyler bu arayıştan vazgeçmekte ve ümitlerini kaybetmektedirler (Bilge ve Çam, 2010).
Damgalanma olayı yüzünden ayrımcılıklar oluşmakta ve damgalanan bireylerin topluma kabul görülmeleri zorlaştırılmıştır (Bilge ve Çam, 2010). Ayrımcılık toplumda var olan bireylerin diğerleri diye adlandırıldıkları bireyleri var olan önyargıları nedeniyle bazı haklarını yok saymakta ve bu kişileri de o haklardan yoksun bırakmaktadırlar.
Ruhsal bozukluğu olan kişiler toplumdaki bireylerin onları farklı görmesinden kaynaklı farklı olduklarını dile getirmekte ve ona göre davranmaktadırlar. Oluşturulan bu farklılık hastalığı olan bireylere karşı davranım ve tutumların oluşmasını sağlamaktadır. Bu tutumlar sadece yakın çevrede olan bireylerde değil sağlık çalışanlarında bile oluşabilmektedir ve hastayı olumsuz yönde etkilemektedir. Oluşturulan bu tutumlar hastalığın ve tedavinin seyrini oldukça güçlü şekilde etkilemekte ve genelde bu durumu olumsuz yöne sürüklemektedir (Arkan ve Arkadaşları, 2011).
Toplumun ruhsal bozukluğu olan bireylere karşı yaygın şekilde olumsuz tutumları vardır. Toplumun bu tutumu hastanın tedaviyi kabul etme durumunu ve doktorla iletişim kurmasını doğrudan etkilemektedir (Yüksel ve Taşkın, 2005). Yapılan birçok çalışma toplumda var olan bu tutumların ve davranışların hastaya ve hastalığa olan etkileridir. Ruhsal bozukluğu olan hastalara yönelik yapılan çalışmalarda aslında halkın bu hastalıklar hakkında çok az bilgileri olmasına rağmen bu tutumları takındıkları görülmüştür (Şen ve Arkadaşları,2003).
İnsanlar aslında belirli inanç ve tutumlarla doğmamaktadırlar. Bu inanç ve tutumlar sonradan oluşmaktadır. Bu oluşma ya gözleme yoluyla ya bilişsel öğrenme yoluyla ya da daha farklı yollarla olmaktadır. İnanç ve tutumlar deneyimleme yoluyla da şekillendirilmektedir. İnanç ve tutumlar sonra öğrenildiği gibi yeni bilgilerin öğrenilmesi ve ortaya çıkmasıyla birlikte değişebilmektedirler (Çam ve Bilge, 2011). Yapılan çalışmaların bazıları birçok kültürü kapsamamakta ve edinilen bilgileri farklı kültürlerin ruhsal hastalıklara karşı inanç ve tutumlarının farklı olduğunu göstermektedir.
Toplumda oluşan bu tutum ve inançlar kültürden kültüre farklılık göstermekle beraber farklılık gösterdiği bazı konular vardır. Bu konular toplumun eğitim düzeyi, bilgi birikimi, bilinçlendirme durumu gibi şeylerdir. Kişilerin eğitim düzeyinin arttıkça ruhsal bozukluğu olan hastalara yönelik tutum ve inançlarının daha ılımlı olması beklenmektedir. Fakat bazen bu şekilde olmayabiliyor. Sağlık çalışanları, hasta görevlileri, doktorlar ve birçok meslek grubu bazen takındıkları olumsuz tutum ve davranışlarından dolayı hastayı olumsuz yönde etkilemektedirler. Eğitim düzeyi yüksek olan bu bireylerin bu şekilde davranmalarının birçok sebebi olabilir. Bu sebepler; sağlık çalışanlarının tükenmişliği, iş stresi, doktorların vb. grupların yoğun iş koşuşturmalarının var olmasıdır.
Batıl inançlarla ilgili tutum ve davranışlar genelde o toplumun dini inanışlarıyla şekil almaktadır. Gelenekler toplumda baskın olduğu sürece çağdaş tıp bundan etkilenmeye mecburdur. Günümüze kadar da etkilenmiştir. Bu etkilenme olumlu da olumsuz da olmuştur. Ancak kesin olarak bir yargıya ulaşılmamaktadır. Çağdaş tıbbın inançlar nedeniyle yok sayılması doktorun da hastanın da işini zorlaştırmaktadır (Ögenler ve Yapıcı, 2012).
Sağlık inançları modeline göre, tıbbi tedaviye uyum sağlamada hastalığa ilişkin algının ve inançların belirleyici rolleri vardır. Sağlık inançları modelinin günümüzde ele aldığı konular;
• Sağlıkla alakalı davranışların altında yattığı düşünülen normlar,
• İnançlar ve tedaviye uyum göstermede motivasyon gibi toplumsal etmenlerdir(Özbaş ve Arkadaşları, 2008).
Hastalığa ilişkin neden araştırmalarına yönelik inançlar bazı tedavi yöntemlerine olan yaklaşımları etkilemektedir. Hastalığın var olan çoklu boyutunun bilinmesi ve hastalığın doğru tanınması, tedavinin doğru olmasında önemli bir etkendir.
Yapılan çalışmalarda meslek yaşamı boyunca bu hastalarla karşılaşan hemşire ve hekimleri ruhsal bozukluğu olan kişilerle ilgili düşünceleri, bu meslek grubunun ruhsal hastalığı olan bireylere karşı tutum ve davranışlarını yansıtması yönünden çok önemlidir. Sağlık çalışanlarının ruhsal bozukluk olan, şizofreni olan hastalara yönelik tutumları incelendiğinde; hastana personellerinin de tutumlarının toplumun tutumlarıyla aynı olduğu görülmüştür. Bunun sebebi zarar görmekten korkmaları ve karşı tarafın kendini kontrol edemeyeceği algısının olmuş olmasıdır (Bilge ve Çam, 2010).
Etiketlemeden dolayı oluşan ayrımcılık toplumun her tarafına yayılmış ve nerdeyse bu ayrımcılıktan oluşan tutum ve davranışlar yıkılmaz, tabulaşmış düşüncelerle şekillenmiştir. Ve var olan bu tutumlar bu hastaların hayatlarını etkilemekte ve değiştirmektedir.
Sonuç ve Öneriler
Ruhsal bozukluk kişinin duygu, düşünce, tutum ve davranışlarında tutarsızlık, uygunsuzluk göstermesi ile açıklanmaktadır. Bu özellikleri taşıyan herkes ruhsal hastalığı olan birey olmuyor. Bunun için bu tutarsızlıkların şiddeti, süresi, ortaya çıkmış olduğu ortam, gerçekle olan ilişkisi, uyum ve dengesi gibi etkenler önemlidir (Ünal ve Arkadaşları, 2010).
Türkiye’de ruhsal bozukluğu hastalıkların fazlalığı incelendiğinde toplumda var olan etiketleme, inanç ve tutumlardan kaynaklı ruhsal sorunu olan 100 hastadan sadece yüzde beşi sağlık uzmanına ulaşabilmektedir (Bilge, 2006).
Ruhsal hastalara yönelik inanç ve tutumların şekillenmesinde rol alan kültür unsuru insanların toluma uyum sağlama çabasıyla var olmaktadır. Ve kültürden etkilenen her birey birbirine benzerlik göstermektedir. Ruhsal hastalık bağlamında yapılan çalışmaların birçoğu kültürü kapsamaktadır. Ve yapılan bu çalışmalar incelenip değerlendirildiğinde farklı kültürlerin ruhsal hastalık ve hastalara yönelik inanç ve tutumlarının farklılık gösterdiği görülmüştür (Bilge, 2006).
Yapılan çalışmalar sonucunda damgalamaların, tutum ve inançların hastanın hayatını etkilediği, hastalığın seyrini değiştirdiği ve olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Bu hastaların ve hastalıkların azalması ve tedavi süreçlerinin olumlu seyir alması için damgalama, etiketleme ile mücadele edilmeli ve bu hastalara yönelik tutumlar değiştirilmelidir. Ayrıca ruhsal hastalıklar hakkında insanlar bilinçlendirilmeli ve hastaları ümitsizliğin, çaresizliğin değil umudun, çare aramanın iyi geleceği algısı oluşturulmalıdır.
Ruh hastalarıyla her alanda karşılaşan meslek grubu olan hemşireler, cerrahlar daha sabırlı olmalı tıp eğitimi gözden geçirilmelidir. Bu alanda özel eğitim ve bilinçlendirme programları ayarlanmalıdır.
Bu bağlamda ilerlemek hemen olmayabilir ve zaman alabilir. Ayrıca yargıların temelli birden değişmesi beklenmemelidir. Ancak bu tutumların değişmesi ve daha olumlu sonuçların elde edilmesi için çaba gösterilmelidir.
Kaynakça
Arkan, B., Bademli, K. & Duman, Z. (2011). Sağlık çalışanlarının ruhsal hastalıklara yönelik tutumları: son 10 yılda Türkiye’de yapılan çalışmalar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 214-231.
Bilge, A. (2006). Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir
Bilge, A. & Çam, O. (2010). Ruhsal sağlığa yönelik damgalama ile mücadele. Önleyici Tıp Bülteni, 9(1), 71-78.
Çam, O. & Bilge, A. (2011). Türkiye’nin batısında yaşayan halkın ruhsal hastalığa ve hastalara yönelik inanç ve tutumların belirlenmesi. Yeni Sempozyum Dergisi, 49(3).
Kuş, E. (2010). Ruhsal hastalara yönelik damgalamaya ilişkin psikiyatrist görüşleri ve öneriler. Türk Psikiyatri Dergisi, 21(1), 14-24.
Ögenler, O.& Yapıcı, G. (2012). Bir grup üniversite öğrencisinin batıl inanışlar ve hastalıklara karşı tutum ve davranışların değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 34, 1-8.
Özbaş, D., Küçük, L. & Buzlu, S. (2008). Ruhsal bozukluğu olan bireye sahip ailelerin hastalığa karşı tutumları. Düşünen Adam, 21(1-4), 14-24.
Şen, F., Taşkın, E., Özmen, E., Aydemir, Ö. & Demet, M. (2003). Türkiye’de kırsal bir bölgede yaşayan halkın depresyona ilişkin tutumları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 133-143.
Ünal, S., Hisar, F., Çelik, B. & Özgüven, Z. (2010). Üniversite öğrencilerinin ruhsal hastalığa yönelik inançları. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 23, 145-150.
Yüksel, E. & Taşkın, O. (2005). Türkiye’de hekimler ve tıp fakültesi öğrencilerin ruhsal hastalıklara yönelik tutum ve bilgileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6, 113-121.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ruhsal Hastalık ve Hastaya Karşı İnanç ve Tutumlar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Ayda DALİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Ayda DALİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
