Kuzu ve Oğlaklar da Tetanoz Hastalığı ( Kazıklı Humma)
🔸Kuzu ve oğlaklar da Tetanoz gram (+) bakterilerin ürettiği toksinden kaynaklanan ölümcül bir yara enfeksiyonudur.
🔸Tetanos'un nedenli ajanının hayvanın vücudunda toksin salgılanan bakteri olan klostridium tetanidir.
🔸Bütün hayvan türlerinde her yaşta görülebildiği gibi en duyarlı tür tek tırnaklı hayvanlar ( At, eşek, katır vs.) dır. Bunları kuzu, oğlak ve köpekler izlemektedir.
🔻Ancak, kuyruk kesimi, kısırlaştırma, göbek kordonu, enjeksiyonlar, kulak küpeleri, boynuz kesme gibi uygulamalar sonucu oluşan yaralanmalar sebebi ile kuzular ve oğlaklar arasında oldukça sık rastlanır.
ETKEN
🔸Kuzu ve oğlaklar da tetanoz hastalığının etkeni Clostridium tetani ‘dir. Cl. tetani sporları çok dayanıklıdır. Toprakta uzun yıllar canlı kalır dezenfektanlara dayanıklıdır. 100 °C de 30-60 dakikada, 115 °C de 20 dakikada tahrip edilebilir.
🔸Toprakta ve dışkıda bulunan bakteri sporları yaralara bulaşabilir. Kastrasyon, kuyruk kesme ve kırkım yaralarının enfekte olması her zaman mümkündür.
🔸Bakteriler oksijene duyarlıdır, bu nedenle derin yaralar bakterinin toksinlerini atması için en istenilen yerlerdir.
PATOGENİZİ
🔸Cl.tetani sporları yara içinde vejetatif hale geçerek çoğalmaya başlarlar. Çoğalan bakteriler enfeksiyon yarasının bulunduğu bölgede kalırlar çevre dokulara yayılmazlar.
🔸Tetanoz toksini sinir hücrelerinde bir sorun oluşturmaz ama iskelet kaslarını innerve eden motorik ganglionların uyarılma eşiğini düşürür, duyarlılıklarını artırır. Normalde sadece belli bir kas gurubuna gitmesi gereken bir impuls, bütün motorik nöyronları, dolayısı ile bütün iskelet kaslarını uyarır. Bunun sonucunda Tetani hali ortaya çıkar, hem ekstensor ve hem de fleksor kaslar aynı anda kontraksiyon durumuna geçmiş olur.
KLİNİK BELİRTİLERİ
İnkübasyon süresi normal olarak 1-3 hafta kadardır. Kuyruk kesme ve kırkımdan sonraki 3-10 gün içinde daha çok rastlanmaktadır.
🔹Baş ve boyunda gerilme gözlenir.
🔹Fleksor (Bükülme hareketini yaptıran kas) ve ekstensor (Uzatma veya düzleştirme hareketini yaptıran kas) kaslar birlikte kasılır.Yürüyemez, gergin vaziyette ayakta durmaya çalışır.Yere düştükten sonra kendi kendine ayağa kalkması giderek imkansız duruma gelir.
🔹Çene kilitlenmesine bağlı olarak yem yiyemez, geviş getirmez, su içemez, yutma zorluğu vardır. Burun delikleri ve gözler açılır.
🔹Beden ısısı ve solunum sayısı yüksektir, defekasyon durmuştur.
🔹Gürültü, ses ve ışığa karşı hayvanın duyarlılığı aşırı derecede artmıştır.Sese ve dokunmaya tepkileri yüksektir.Dokunulduğunda veya seslenildiğinde tetanik konvulusyonlar daha da şiddetlenir.
🔹Kuyruk kalkık, karın çekiktir. İdrar yapma ve dışkılama (Defekasyon) durur.
🔹3 ncü göz kapağının (Sadece köpeklerde) düşmesi bu hastalık için patognomik semptomdur.
🔹Yutturulmaya çalışılan sıvı maddeler yutakta spazm meydana getirir.Su içememe sebebi ile dehidrasyon şekillenir.
🔹Yatar pozisyondaki hayvanları ayağa kaldırmak mümkün değildir. 2-3 gün içinde solunum kasları felcinden (Paralizinden) hayvan ölür.
TANI
🔸 Klinik semptomlar oldukça tipiktir. Bir yara sonucu meydana geldiği de biliniyorsa yanılgı payı çok az olur.
TEDAVİ
🔸Hastalar sürüden ayrılır, hayvanlar mümkün oldukça sessiz ve karanlık bir yere alınırlar. Yem ve su baş hızasında konulur eğer gıda alınamıyorsa suni yolla verilmelidir.
🔸Yara mevcutsa kabuk kaldırılır ve oksijenli su ile yıkananilir. Prokain penisilin, tetrasiklinler, cephalosporinler ve eritromisin bunlardan biri yara bölgesine enjekte edilir.
🔸Spazmları çözmek ve hayvanı yatıştırmak için çeşitli sedatifler Ksilazin, Klorpromazin, Kloralhidrat verilebilir.
KORUNMA
🔸Korunmada en iyi yöntem aşılama ve yaraya yönelik uygulmalardır. Yapılan operasyonlarda asepsi ve antisepsi
dikkat edilmelidir.
🔸Koruyucu amaçla aşılamalar yapılmalı, yara sağaltımına dikkat edilmelidir.
KAYNAK
▪️Koyun keçi Hastalıkları ve Yetiştiriciliği İstanbul 1990, 102-104.
▪️Tamam mı M. Sinir sistemin bakteri enfeksiyonlar. veteriner nöroloji. 2007, 143-144.
▪️Altuğ N, Yüksek N, Karasu A, İlhan F, Cey-lan E, Ekin İH, et al. teşhis veteriner.2017, 317-322.
▪️ Süleyman Ö. Ölümlülük tetanoz neon. 1982, 152-18.
🔸Tetanos'un nedenli ajanının hayvanın vücudunda toksin salgılanan bakteri olan klostridium tetanidir.
🔸Bütün hayvan türlerinde her yaşta görülebildiği gibi en duyarlı tür tek tırnaklı hayvanlar ( At, eşek, katır vs.) dır. Bunları kuzu, oğlak ve köpekler izlemektedir.
🔻Ancak, kuyruk kesimi, kısırlaştırma, göbek kordonu, enjeksiyonlar, kulak küpeleri, boynuz kesme gibi uygulamalar sonucu oluşan yaralanmalar sebebi ile kuzular ve oğlaklar arasında oldukça sık rastlanır.
ETKEN
🔸Kuzu ve oğlaklar da tetanoz hastalığının etkeni Clostridium tetani ‘dir. Cl. tetani sporları çok dayanıklıdır. Toprakta uzun yıllar canlı kalır dezenfektanlara dayanıklıdır. 100 °C de 30-60 dakikada, 115 °C de 20 dakikada tahrip edilebilir.
🔸Toprakta ve dışkıda bulunan bakteri sporları yaralara bulaşabilir. Kastrasyon, kuyruk kesme ve kırkım yaralarının enfekte olması her zaman mümkündür.
🔸Bakteriler oksijene duyarlıdır, bu nedenle derin yaralar bakterinin toksinlerini atması için en istenilen yerlerdir.
PATOGENİZİ
🔸Cl.tetani sporları yara içinde vejetatif hale geçerek çoğalmaya başlarlar. Çoğalan bakteriler enfeksiyon yarasının bulunduğu bölgede kalırlar çevre dokulara yayılmazlar.
🔸Tetanoz toksini sinir hücrelerinde bir sorun oluşturmaz ama iskelet kaslarını innerve eden motorik ganglionların uyarılma eşiğini düşürür, duyarlılıklarını artırır. Normalde sadece belli bir kas gurubuna gitmesi gereken bir impuls, bütün motorik nöyronları, dolayısı ile bütün iskelet kaslarını uyarır. Bunun sonucunda Tetani hali ortaya çıkar, hem ekstensor ve hem de fleksor kaslar aynı anda kontraksiyon durumuna geçmiş olur.
KLİNİK BELİRTİLERİ
İnkübasyon süresi normal olarak 1-3 hafta kadardır. Kuyruk kesme ve kırkımdan sonraki 3-10 gün içinde daha çok rastlanmaktadır.
🔹Baş ve boyunda gerilme gözlenir.
🔹Fleksor (Bükülme hareketini yaptıran kas) ve ekstensor (Uzatma veya düzleştirme hareketini yaptıran kas) kaslar birlikte kasılır.Yürüyemez, gergin vaziyette ayakta durmaya çalışır.Yere düştükten sonra kendi kendine ayağa kalkması giderek imkansız duruma gelir.
🔹Çene kilitlenmesine bağlı olarak yem yiyemez, geviş getirmez, su içemez, yutma zorluğu vardır. Burun delikleri ve gözler açılır.
🔹Beden ısısı ve solunum sayısı yüksektir, defekasyon durmuştur.
🔹Gürültü, ses ve ışığa karşı hayvanın duyarlılığı aşırı derecede artmıştır.Sese ve dokunmaya tepkileri yüksektir.Dokunulduğunda veya seslenildiğinde tetanik konvulusyonlar daha da şiddetlenir.
🔹Kuyruk kalkık, karın çekiktir. İdrar yapma ve dışkılama (Defekasyon) durur.
🔹3 ncü göz kapağının (Sadece köpeklerde) düşmesi bu hastalık için patognomik semptomdur.
🔹Yutturulmaya çalışılan sıvı maddeler yutakta spazm meydana getirir.Su içememe sebebi ile dehidrasyon şekillenir.
🔹Yatar pozisyondaki hayvanları ayağa kaldırmak mümkün değildir. 2-3 gün içinde solunum kasları felcinden (Paralizinden) hayvan ölür.
TANI
🔸 Klinik semptomlar oldukça tipiktir. Bir yara sonucu meydana geldiği de biliniyorsa yanılgı payı çok az olur.
TEDAVİ
🔸Hastalar sürüden ayrılır, hayvanlar mümkün oldukça sessiz ve karanlık bir yere alınırlar. Yem ve su baş hızasında konulur eğer gıda alınamıyorsa suni yolla verilmelidir.
🔸Yara mevcutsa kabuk kaldırılır ve oksijenli su ile yıkananilir. Prokain penisilin, tetrasiklinler, cephalosporinler ve eritromisin bunlardan biri yara bölgesine enjekte edilir.
🔸Spazmları çözmek ve hayvanı yatıştırmak için çeşitli sedatifler Ksilazin, Klorpromazin, Kloralhidrat verilebilir.
KORUNMA
🔸Korunmada en iyi yöntem aşılama ve yaraya yönelik uygulmalardır. Yapılan operasyonlarda asepsi ve antisepsi
dikkat edilmelidir.
🔸Koruyucu amaçla aşılamalar yapılmalı, yara sağaltımına dikkat edilmelidir.
KAYNAK
▪️Koyun keçi Hastalıkları ve Yetiştiriciliği İstanbul 1990, 102-104.
▪️Tamam mı M. Sinir sistemin bakteri enfeksiyonlar. veteriner nöroloji. 2007, 143-144.
▪️Altuğ N, Yüksek N, Karasu A, İlhan F, Cey-lan E, Ekin İH, et al. teşhis veteriner.2017, 317-322.
▪️ Süleyman Ö. Ölümlülük tetanoz neon. 1982, 152-18.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kuzu ve Oğlaklar da Tetanoz Hastalığı ( Kazıklı Humma)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Uzm.Uveys Veysel BECERMAN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Uzm.Uveys Veysel BECERMAN'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
