Tuvalet Eğitimi Süreci Doğru Yönetilirse Çocuğun İlk Başarısına Dönüsebilir ve “ Çocukta Özgüven ve Başarı İnancı”gelişimine Temel Oluşturabilir
0-6 yaş döneminde çocuğun kişiliğinin temeli atılır.Bu dönemin güçlü bir kişiliğe temel oluşturabilmesi için de çocuğun pek çok gelişim dönemini zamanında ve gerektiği gibi tamamlaması gerekir.
Örneğin;
memeden ayrılma,yürüme,konuşma,özerklik.. gelişimi gibi..
Tuvalet eğitimi de bu dönemde başarıyla tamamlanması gereken gelişim evrelerinden biridir.çocuklarda gelişim dönemleri yaşları bilinse de kişisel farklılıklar olabileceği ve her gelişimin bir süreç olduğu unutulmamalı,tuvalet eğitimine başlayacak anneler kendilerine” ben şu kadar sürede(iki haftada 4 hafta da ) çocuğuma tuvalet alışkanlığı kazandıracağım ”diye bir hedef koyarak çocuğu zorlayıcı bir tutum izlememelidir.
Çocuğunuzun yürümeyi öğrenmesi için önce koltuğa tutunarak ayağa kalkmaya çalışması,tutunarak bir adım atması sonra tutunmadan ayakta durmaya ve adımlamaya çalışması gibi yürümeyi öğrenmesi bir zaman gerektirir..Çocuğunuzun ilk adımı atmaya çalışmasından normal yürüyebilmesine kadar geçen zaman 6 aylık- 1 yıl gibi bir süreç olabilir.. Yine yetişkinlerden örnek verecek olursak;araba kullanmayı öğrenmekte bir süreçtir.. İlk direksiyona oturulduğundaki acemilik ,yapılan hatalar çalışmalar artıkça daha iyi öğrenildikçe yavaş yavaş yerini ustaca hareketlere bırakır, kişide araba kullanmak 6 ay -1 yıl gibi süre sonunda tamamen öğrenilmiş, otomatik yapılan bir davranış haline dönüşebilir.
Tuvalet eğitimi de bir süreçtir , zamanında , çocuğun gereken olgunluğa ulaştığında ve doğal akışında tamamlanması gerekir. tuvalet eğitiminin başlaması için çocuğun bedensel,zihinsel ve duygusal gelişim olgunluğuna ulaşması önemlidir.
-Bedensel açıdan;çocuğun kas kontrol gücüne ulaşmış olması gerekir.. yani çocuk artık istediğinde tuvaletini tutabilecek,geciktirebilecek gelişim düzeyinde olmalıdır.
-Zihinsel olgunluk ise;çocuğun yönergeleri (gel,git otur,dur,yapma..)anlaması kendisini ifade edebilmesi,sözle olmasa bile beden diliyle,sesle,mimikle jestle tuvaletinin geldiğini ifade edebilmesi gerekir.
-Duygusal ruhsal olgunluk ise;çocuğun bezini bırakmaya hazır olması,tuvaletini bezinden başka bir yere tuvalete yapabileceğini kavramış ,bunu benimsemiş ,istekli olması demek.
Ayrıca,çocuk hastayken,korkulu kaygılıyken,yolculuklarda,evden uzakta.. tuvalet eğitimine başlanmamalı, sakin evdeyken, annenin de çocuğunda dikkatini verebileceği bir zaman ve ortam seçilmelidir.
Çocuk kaslarını kontrol gücünü elde etmiş,zihinsel olarak ta kendini ifade ediyor,tuvaletinin geldiğini çeşitli şekillerde anlatıyor bile olsa eğer duygusal olarak bezinden ayrılmaya hazır değilse,tuvalet eğitimine başlamak doğru olmaz.. Annenin “ben karar verdim şu anda başlayacak- şu zaman da bitecek “diye Ani hızlı,zorlayıcı, aşırı beklentisiyle sürdürülen tuvalet eğitimleri çocukların kişililerinde travmatik etkiler, korku kaygı,güven,sevgi sorunu ve sonunda çocuğun “ başaramadım” inancıyla yüzleşmesiyle sonuçlanabilir..Tuvalet eğitimini anne, çocuğun Başarısı veya Başarsızlığı tarzında sürdürmemelidir. Zaten doğal yoldan,oyun halinde zorlanmadan süren tuvalet eğitimi sonucu çocuk kendisi ,vücut fonksiyonlarına hakim olmanın , bir isteğini geciktirebilmenin, , kontrol edebilmenin hakimiyet duygusunu,kendine güvenini yaşayacak,bu durum kendini beğenmesini sağlayacak ve diğer başarıları için gereken ”özgüven ve başarı inancı”nın temelini oluşturabilecektir. Aynı zamanda çocuğun başka şeyler de deneme,yapma cesaretini motive edebilecektir.
Tuvalet eğitiminde çocuğun ruhen hazır olmasını gözlemek ve tuvalet eğitimini bir oyun haline getirebilmek bu eğitimin eğlenceli ve doğal sürecinde geçmesini sağlayabilir…Çünkü oyun çocuklar için hem eğlence hem de yaşamın ta kendisidir.kendini en iyi ifade edebildiği yoldur, katılmaktan hoşlandığı, kolayca işbirliği yaptığı bir faaliyettir.. öyleyse tuvalet eğitimini oyun haline getirmenin yolları bulunmalı çocuk oyun yoluyla ruhen ve zihnen tuvaletini tuvalete yapmaya hazır hale gelmelidir.
Yani tuvalet eğitiminde başarı da tüm başarılar gibi önce düşüncede kazanılıp sonra gerçeğe dönüşür.Hiç bir eğitim de başarı ,zihnen ve ruhen hazır olmadan gerçekleşemez.
1.5 yasından sonra 2-2.5 yaş civarında çocuk bedensel olarak tuvalet eğitimine hazır olmaktadır.Bu dönem yaklaştıkça yani asıl tuvalet eğitimine başlamadan aylar önce ;çocuk anne-babanın tuvaletini tuvalete yaptığının bilincine varmalı,çocuk anneyi tuvalete girerken ,yaparken , tuvaletini yaptıktan sonra ellerini yıkadığını fark etmeli, anne de tuvaletini yaptıktan sonra rahatladığını davranışlarıyla sözleriyle ifade etmelidir. Çocuk tuvalet eğitimine başlamadan önce; 2-3 saatlik gündüz uykusundan kuru kalkıyor,tuvaletini yapmadan önce yada sonra “çiş” diyerek bezini oynuyor,tuvaletini artık gizlice yapıyor,ıslak bezden rahatsız olup değişmesini işaret ediyor ,söylüyor …gibi belirtiler verebilir.
Tam bu sırada anne çocuğuyla oyun oynarken, tuvalet eğitimini eğlenceli bir oyun haline dönüştürebilir.
Örneğin;Tuvalet eğitiminde şöyle ve benzeri oyunlar mümkün…
“çocuğun en cok sevdiği hayvan olan oyuncağa (diyelim ki bu ayıcık olsun.) çok önceden gece yatarken tuvaletini yapması için çocukla beraber bir bez bağlanabilir.Sabah kalkınca çocukla beraber ayıcığında kirli bezi değiştirilebilir.çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren belirtiler ortaya çıkınca , çocukla beraber çıkılıp hem çocuğa hem ayıcığa birer lazımlık alınabilir.. sonra bir gün ayıcık;
- Ben artık tuvaletimi lazımlığa yapıcam ,bezime yapmak istemiyorum, bez ıslanınca , rahatsız oluyorum diyebilir… aycığın bezi açılır ve lazımlığa oturmasına yardım edilir. . Ayıcık çişini “şııır”diye tuvalete yapar,tuvaletten sonra da ayıcık;;
- Ben bez istemiyorum artık , iç çamaşır giyicem, tuvaletim gelince de lazımlığa yapıcam.. der .Ayıcığa bir iç çamaşırı giydirilir.Ayıcık:
-Oh! Çok rahatladım der..bu arada çocuğun oyunda farklılıklar yapmasına ,ayıcığı kendisi lazımlığa oturtmasına, ya da oturtmak istememesine ,kendi oyun sözlerini bulmasına izin verilmelidir.Bu çocuğun dil ve hayal gücü gelişimini de destekler.
Bu küçük oyun sonunda anne çocuğa;
-“Sende bezine değil de tuvaletini lazımlığa yapmak istediğinde lazımlığı deneyebilirsin” ben sana yardım ederim istersen diyebilir..Anneler çocuklarını iyi tanır onların hoşlanacağı uygun oyunlar,hikayeler oluşturabilirler...
Böylece çocuğun zihnine “tuvaletimi tuvalete yapmalıyım” düşüncesi yerleştirilmiş olur. Gitgide bu fikir adım adım geliştirilir..çocuk lazımlığa ısındıkça yine bir gün ayıcığın tuvaletini lazımlığa yapmasından sonra çocuğa;
“ hadi gel bir bakalım senin de tuvaletin gelmiş mi,lazımlığa bir otur bakalım” denebilir…
Çocuk istemezse zorlanmaz.Başka bir zaman tekrar denenir.Eğer yaparsa başarısı aferin denir alkışlanır,çocukla beraber kakası yada çişi tuvalete boşaltılır ve sifonu çekme ödülü çocuğa verilir.. Çocuk tuvaletini yapmadığı, kaçırdığı zamanlar, yani tuvaletini bezine yaptığı zamanlar dikkate alınmaz ve” bir dahaki sefere lazımlığa yapabilirsin ”diye ikaz edilebilir.tuvalet eğitimi 2-2.5 yaşlarında başlayıp, 3 yaslarında tamamlanması beklenir.5 yasına kadar tuvalet alışkanlığı kazanılmamışsa yardım almak düşünülebilir.
Ani zorlayıcı,hızlı, çocuk olgunlaşmadan verilen tuvalet eğitimlerinde anne-çocuk ilteşimi de zedelenir, çocuk ta korku kaygı oluşabilir, inatçılık gelişebilir, tuvalet eğitimi anne-çocuk arasında güç gösterisine dönüşmemelidir.Eğer dönüşürse özerklik deneyimlerinde olan çocuk “hayır” diye tutturabilir ve tuvaletini yapmayabilir,tutabilir,kabız olabilir yada sabah kalkar kalkmaz bezine yapabilir. Baskılı sert tuvalet eğitimleri aşırı titiz,evhamlı kişilik gelişimlerine.. yol açabilir.Böyle durumlarda tuvalet eğitimini biraz rölantiye almak, çocukla sevgi-güven ilişkisini yeniden oluşturmak, tuvalet eğitimi için çocuğun hazır olduğuna dair gelecek sinyalleri beklemek,yavaş adımlarla ilerlemek,çocuğun diğer gelişim alanlarındaki başarılarını övmek,dikkatini çocuğu rahatlatacak farklı meşguliyetlere,alanlara çekmek yararlı olabilir..
Yaşam hiç sorunların olmamasını beklemekle değil, sorunlarla doğru baş edip yola devam etmekle başarı ve Mutluluğa dönüşür.
Sevgi başarı mutluluk sizinle ve çocuğunuzla olsun.
Örneğin;
memeden ayrılma,yürüme,konuşma,özerklik.. gelişimi gibi..
Tuvalet eğitimi de bu dönemde başarıyla tamamlanması gereken gelişim evrelerinden biridir.çocuklarda gelişim dönemleri yaşları bilinse de kişisel farklılıklar olabileceği ve her gelişimin bir süreç olduğu unutulmamalı,tuvalet eğitimine başlayacak anneler kendilerine” ben şu kadar sürede(iki haftada 4 hafta da ) çocuğuma tuvalet alışkanlığı kazandıracağım ”diye bir hedef koyarak çocuğu zorlayıcı bir tutum izlememelidir.
Çocuğunuzun yürümeyi öğrenmesi için önce koltuğa tutunarak ayağa kalkmaya çalışması,tutunarak bir adım atması sonra tutunmadan ayakta durmaya ve adımlamaya çalışması gibi yürümeyi öğrenmesi bir zaman gerektirir..Çocuğunuzun ilk adımı atmaya çalışmasından normal yürüyebilmesine kadar geçen zaman 6 aylık- 1 yıl gibi bir süreç olabilir.. Yine yetişkinlerden örnek verecek olursak;araba kullanmayı öğrenmekte bir süreçtir.. İlk direksiyona oturulduğundaki acemilik ,yapılan hatalar çalışmalar artıkça daha iyi öğrenildikçe yavaş yavaş yerini ustaca hareketlere bırakır, kişide araba kullanmak 6 ay -1 yıl gibi süre sonunda tamamen öğrenilmiş, otomatik yapılan bir davranış haline dönüşebilir.
Tuvalet eğitimi de bir süreçtir , zamanında , çocuğun gereken olgunluğa ulaştığında ve doğal akışında tamamlanması gerekir. tuvalet eğitiminin başlaması için çocuğun bedensel,zihinsel ve duygusal gelişim olgunluğuna ulaşması önemlidir.
-Bedensel açıdan;çocuğun kas kontrol gücüne ulaşmış olması gerekir.. yani çocuk artık istediğinde tuvaletini tutabilecek,geciktirebilecek gelişim düzeyinde olmalıdır.
-Zihinsel olgunluk ise;çocuğun yönergeleri (gel,git otur,dur,yapma..)anlaması kendisini ifade edebilmesi,sözle olmasa bile beden diliyle,sesle,mimikle jestle tuvaletinin geldiğini ifade edebilmesi gerekir.
-Duygusal ruhsal olgunluk ise;çocuğun bezini bırakmaya hazır olması,tuvaletini bezinden başka bir yere tuvalete yapabileceğini kavramış ,bunu benimsemiş ,istekli olması demek.
Ayrıca,çocuk hastayken,korkulu kaygılıyken,yolculuklarda,evden uzakta.. tuvalet eğitimine başlanmamalı, sakin evdeyken, annenin de çocuğunda dikkatini verebileceği bir zaman ve ortam seçilmelidir.
Çocuk kaslarını kontrol gücünü elde etmiş,zihinsel olarak ta kendini ifade ediyor,tuvaletinin geldiğini çeşitli şekillerde anlatıyor bile olsa eğer duygusal olarak bezinden ayrılmaya hazır değilse,tuvalet eğitimine başlamak doğru olmaz.. Annenin “ben karar verdim şu anda başlayacak- şu zaman da bitecek “diye Ani hızlı,zorlayıcı, aşırı beklentisiyle sürdürülen tuvalet eğitimleri çocukların kişililerinde travmatik etkiler, korku kaygı,güven,sevgi sorunu ve sonunda çocuğun “ başaramadım” inancıyla yüzleşmesiyle sonuçlanabilir..Tuvalet eğitimini anne, çocuğun Başarısı veya Başarsızlığı tarzında sürdürmemelidir. Zaten doğal yoldan,oyun halinde zorlanmadan süren tuvalet eğitimi sonucu çocuk kendisi ,vücut fonksiyonlarına hakim olmanın , bir isteğini geciktirebilmenin, , kontrol edebilmenin hakimiyet duygusunu,kendine güvenini yaşayacak,bu durum kendini beğenmesini sağlayacak ve diğer başarıları için gereken ”özgüven ve başarı inancı”nın temelini oluşturabilecektir. Aynı zamanda çocuğun başka şeyler de deneme,yapma cesaretini motive edebilecektir.
Tuvalet eğitiminde çocuğun ruhen hazır olmasını gözlemek ve tuvalet eğitimini bir oyun haline getirebilmek bu eğitimin eğlenceli ve doğal sürecinde geçmesini sağlayabilir…Çünkü oyun çocuklar için hem eğlence hem de yaşamın ta kendisidir.kendini en iyi ifade edebildiği yoldur, katılmaktan hoşlandığı, kolayca işbirliği yaptığı bir faaliyettir.. öyleyse tuvalet eğitimini oyun haline getirmenin yolları bulunmalı çocuk oyun yoluyla ruhen ve zihnen tuvaletini tuvalete yapmaya hazır hale gelmelidir.
Yani tuvalet eğitiminde başarı da tüm başarılar gibi önce düşüncede kazanılıp sonra gerçeğe dönüşür.Hiç bir eğitim de başarı ,zihnen ve ruhen hazır olmadan gerçekleşemez.
1.5 yasından sonra 2-2.5 yaş civarında çocuk bedensel olarak tuvalet eğitimine hazır olmaktadır.Bu dönem yaklaştıkça yani asıl tuvalet eğitimine başlamadan aylar önce ;çocuk anne-babanın tuvaletini tuvalete yaptığının bilincine varmalı,çocuk anneyi tuvalete girerken ,yaparken , tuvaletini yaptıktan sonra ellerini yıkadığını fark etmeli, anne de tuvaletini yaptıktan sonra rahatladığını davranışlarıyla sözleriyle ifade etmelidir. Çocuk tuvalet eğitimine başlamadan önce; 2-3 saatlik gündüz uykusundan kuru kalkıyor,tuvaletini yapmadan önce yada sonra “çiş” diyerek bezini oynuyor,tuvaletini artık gizlice yapıyor,ıslak bezden rahatsız olup değişmesini işaret ediyor ,söylüyor …gibi belirtiler verebilir.
Tam bu sırada anne çocuğuyla oyun oynarken, tuvalet eğitimini eğlenceli bir oyun haline dönüştürebilir.
Örneğin;Tuvalet eğitiminde şöyle ve benzeri oyunlar mümkün…
“çocuğun en cok sevdiği hayvan olan oyuncağa (diyelim ki bu ayıcık olsun.) çok önceden gece yatarken tuvaletini yapması için çocukla beraber bir bez bağlanabilir.Sabah kalkınca çocukla beraber ayıcığında kirli bezi değiştirilebilir.çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren belirtiler ortaya çıkınca , çocukla beraber çıkılıp hem çocuğa hem ayıcığa birer lazımlık alınabilir.. sonra bir gün ayıcık;
- Ben artık tuvaletimi lazımlığa yapıcam ,bezime yapmak istemiyorum, bez ıslanınca , rahatsız oluyorum diyebilir… aycığın bezi açılır ve lazımlığa oturmasına yardım edilir. . Ayıcık çişini “şııır”diye tuvalete yapar,tuvaletten sonra da ayıcık;;
- Ben bez istemiyorum artık , iç çamaşır giyicem, tuvaletim gelince de lazımlığa yapıcam.. der .Ayıcığa bir iç çamaşırı giydirilir.Ayıcık:
-Oh! Çok rahatladım der..bu arada çocuğun oyunda farklılıklar yapmasına ,ayıcığı kendisi lazımlığa oturtmasına, ya da oturtmak istememesine ,kendi oyun sözlerini bulmasına izin verilmelidir.Bu çocuğun dil ve hayal gücü gelişimini de destekler.
Bu küçük oyun sonunda anne çocuğa;
-“Sende bezine değil de tuvaletini lazımlığa yapmak istediğinde lazımlığı deneyebilirsin” ben sana yardım ederim istersen diyebilir..Anneler çocuklarını iyi tanır onların hoşlanacağı uygun oyunlar,hikayeler oluşturabilirler...
Böylece çocuğun zihnine “tuvaletimi tuvalete yapmalıyım” düşüncesi yerleştirilmiş olur. Gitgide bu fikir adım adım geliştirilir..çocuk lazımlığa ısındıkça yine bir gün ayıcığın tuvaletini lazımlığa yapmasından sonra çocuğa;
“ hadi gel bir bakalım senin de tuvaletin gelmiş mi,lazımlığa bir otur bakalım” denebilir…
Çocuk istemezse zorlanmaz.Başka bir zaman tekrar denenir.Eğer yaparsa başarısı aferin denir alkışlanır,çocukla beraber kakası yada çişi tuvalete boşaltılır ve sifonu çekme ödülü çocuğa verilir.. Çocuk tuvaletini yapmadığı, kaçırdığı zamanlar, yani tuvaletini bezine yaptığı zamanlar dikkate alınmaz ve” bir dahaki sefere lazımlığa yapabilirsin ”diye ikaz edilebilir.tuvalet eğitimi 2-2.5 yaşlarında başlayıp, 3 yaslarında tamamlanması beklenir.5 yasına kadar tuvalet alışkanlığı kazanılmamışsa yardım almak düşünülebilir.
Ani zorlayıcı,hızlı, çocuk olgunlaşmadan verilen tuvalet eğitimlerinde anne-çocuk ilteşimi de zedelenir, çocuk ta korku kaygı oluşabilir, inatçılık gelişebilir, tuvalet eğitimi anne-çocuk arasında güç gösterisine dönüşmemelidir.Eğer dönüşürse özerklik deneyimlerinde olan çocuk “hayır” diye tutturabilir ve tuvaletini yapmayabilir,tutabilir,kabız olabilir yada sabah kalkar kalkmaz bezine yapabilir. Baskılı sert tuvalet eğitimleri aşırı titiz,evhamlı kişilik gelişimlerine.. yol açabilir.Böyle durumlarda tuvalet eğitimini biraz rölantiye almak, çocukla sevgi-güven ilişkisini yeniden oluşturmak, tuvalet eğitimi için çocuğun hazır olduğuna dair gelecek sinyalleri beklemek,yavaş adımlarla ilerlemek,çocuğun diğer gelişim alanlarındaki başarılarını övmek,dikkatini çocuğu rahatlatacak farklı meşguliyetlere,alanlara çekmek yararlı olabilir..
Yaşam hiç sorunların olmamasını beklemekle değil, sorunlarla doğru baş edip yola devam etmekle başarı ve Mutluluğa dönüşür.
Sevgi başarı mutluluk sizinle ve çocuğunuzla olsun.
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Tuvalet Eğitimi Süreci Doğru Yönetilirse Çocuğun İlk Başarısına Dönüsebilir ve “ Çocukta Özgüven ve Başarı İnancı”gelişimine Temel Oluşturabilir" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Gönül BAYALTUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Gönül BAYALTUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin
Yazan Uzman
|
tuvalet eğitimi, tuvalet eğitimine hazırlık, yanlış tuvalet eğitimi, doğru tuvalet eğitimi, çocukta tuvalet eğitimi, tuvalet eğitimi yaşı, çocuklarda tuvalet eğitimi
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.