- Kalça Displazisi Nedir ?

Kalça displazisi genetik olarak diğer kuşaklara aktarılan ve kalça ekleminde deformasyona yol açan bir hastalıktır. Kalça ekleminin aşırı gevşek olması durumunda eklemi oluşturan kemik başı eklem çukurluğuna tam uyum sağlayamaz ve sürekli girip çıkar. Bu durumda gerek eklem çukurluğunda gerekse kemik başında oluşan deformasyonlar sonucunda kalça ekleminde ağrı, hareketlerinde sınırlanma ve topallık, eklem dejenerasyonu ve kireçlenme meydana gelir. Hastalık daha çok Alman Çoban, Kangal, Labrador, Golden, Danua, Saint Bernard gibi büyük ırk köpeklerde görülür. Çünkü bu ırklar hızlı büyürler ve kalçaya binen vücut ağırlığı fazladır. Ancak hastalık kedilerde dahi görülebilmektedir. Bu nedenle tüm köpek ırklarında rastlanabilir.

- Kalça Displazisi Nasıl Oluşur ?

Bazı bireylerde genetik olarak hastalık bulunmasa bile ne yazık ki bakım ve beslenme hataları ile kalça displazisi ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle özellikle büyük ırk köpeklerde kontrollü kilo alma, dengeli beslenme, kaygan zeminlerde dolaşmanın önlenmesi, merdiven inip çıkma ve yüksekten atlamaların kısıtlanması gerekmektedir. Hastalığın tedavisinde kalça displazisnin derecesi, eklemde dejenerasyonun oluşup oluşmadığı, yaş, cinsiyet, hastanın yaşadığı ortam ve çevresel koşullar göz önünde bulundurulur ve bu değerlendirmeye göre tedavi biçimi seçilir. Bu seçim mutlaka bu konuda uzman bir veteriner hekim tarafından yapılmalıdır. Erken teşhis her zaman için büyük bir avantajdır.

- Distraksiyon Radyografi Nedir ?

Kalça ekleminin gevşekliğini değerlendirmeye yönelik pozisyonda özel bir röntgen tekniğidir. Gevşek yapıdaki kalça eklemi eklem dejenerasyonu ve kireçlenmesi için çok yüksek bir risktir. PennHip adı ile özellikle ABD.de popüler olan bu teknik farklı tip distraktörler ile de çekilmekte ve aynı sonuçlar alınmaktadır.

- Distraksiyon Radyografi tekniği kullanımı ile ne avantaj sağlanır ?

Özellikle yeni nesillerde yavrularda displaziyi önlemek amacıyla ayıklama yapılarak displazinin yüzdesinin azaltılmasını sağlar. Kalça displazisi gelişimi mümkün olabilecek yavruları önceden saptayarak JPS ya da juvenile pubic symphysiodesis olarak isimlendirilen bazı koruyucu işlemlerin yapılabilmesini sağlar.

- OFA nedir?

OFA-Ortopedi Birliğinin kalça displazisinin olup olmadığına dair kullandığı standart bir kalça değerlendirme röntgenidir. Çok uzun süredir kullanılan bu yöntemde kalça displazisi olmayan köpeklere buna dair bir sertifika verilir. OFA kalça röntgeni köpek Avrupa'da 12 aylık olmadan, A.B.D'de ise 24 aylık olmadan çekilmemektedir. OFA röntgeni anestezi yapılarak sırt üstü yatırılan köpeğin arka bacakları gergin bir şekilde çekilip hafifçe dizlerin içeriye doğru döndürülmesi ile çekilir. Radyoloji uzmanı eklem gevşekliği, dejeneratif değişiklikler ve açılar üzerinde sübjektif olarak derecelendirme yolu ile değerlendirme yapar.

- Distraksiyon Radyografinin OFA'ya göre avantajı nedir?

Distraksiyon radyografi 4 ay gibi erken bir yaşta çekilebilir ve OFA'ya göre kalça eklem gevşekliğini çok daha objektif olarak tespit eder. Distraksiyon radyografi OFA'ya göre kalça displazisinin genetik olarak çok daha çabuk ve etkin olarak yok edilmesini sağlar. Eğer köpekte kalça displazisini önlemek amacıyla bir operasyon düşünülüyor ise OFA ile değerlendirme yapmak mümkün değildir.

- Distraksiyon Radyografi tekniği nasıldır ?

İşlem sırasında köpekler doğru çekim tekniği için anesteziye alınırlar. En az 3 en fazla 5 ana röntgen alınır. Bunlar Bacaklar gergin pozisyonda OFA'daki gibidir. Bir Kompresyon röntgeni (burada kalça eklemi çukurluğuna kemik başının ne kadarının girdiği ve uyumu görülmüş olur); Eklem içinde üreme varsa kemik başı eklem çukurluğuna tam olarak oturmaz. Distraksiyon röntgenleri, distraktör denilen cihazla eklem gevşekliğini emin olarak ölçmek için iki veya üç röntgen alınır. Bu röntgenlerde eklem başının kalça çukurluğundan maksimum ne kadar dışarıya çıktığı objektif olarak ölçülür.

- Distraksiyon Radyografi sonuçları nasıl yorumlanır ?

Sonuçlar veteriner radyolog tarafından Distraksiyon indeks- DI olarak rapor edilir. DI derecesi kalça ekleminin gevşeklik derecesini gösterir. Köpeğinizin DI'i ait olduğu köpek ırkının DI dağılımına göre normal olup olmadığı belirlenir. Raporda OFA'da olduğu gibi mükemmel, iyi, kötü gibi bir sonuç belirtilmez. DI'e göre önerilerde bulunulur.

Erol Güçlü Gülanber,DVM,PhD.