2007'den Bugüne 92,313 Tavsiye, 28,222 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



10 Soruda D Vitamini Hakkında Bilmedikleriniz
MAKALE #16836 © Yazan Dyt.Yunus Emre UZUN | Yayın Haziran 2016 | 3,401 Okuyucu
D vitamini yağda eriyen ve ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kaldıktan sonra vücudunuzun kendisinin ürettiği bir vitamindir. Bir vitamin olmasına rağmen, hormon gibi davranarak barsaklara kalsiyum ve fosfor emilimini arttır mesajı yollar. Bu şekilde kemik sağlığını korumak için elzem olan yeni kemik yapımı sorunsuz bir şekilde devam etmektedir.

D vitamini kemiklerin korunması ve yapımı için kalsiyumdan bile daha etkilidir, çünkü D vitamininiz eksikse, istediğiniz kadar kalsiyum alın, yine de kalsiyum barsaklardan emilemez ve menopoz sonrası kadınların en sık kemik kırılma sebebi az kalsiyum almak değil, az D vitamini almaktır.

Bilim insanları toplumun %50’sinden fazlasının, yeterli D vitaminine sahip olmadığını tahmin ediyor. Yeterli güneş görmeyen herkesin D vitaminini destek olarak kullanması hayati önem taşır. 25(OH)D vitamini(25 hidroksi D olarak okuyun) ölçüldüğünde 30-55 ng/ml değerler yeterliKabul edilmektedir)

Günümüzde yapılan bazı araştırmalar, yeterli D vitamini düzeylerinin yaşlılığa bağlı zihinsel işlevlerin azalmasından koruduğu, Tip 2 diyabet, astım, kalp damar hastalıkları ve bazı kanserlerden korunmak için gerekli olduğunu bildirmektedir.

Tip2 Diyabet – D vitamini İlişkisi
İnsülin salgılanması , kalsiyum bağlantılı bir işlevdir. Bazı bilimsel çalışmalara göre D vitamininin pankreas beta hücrelerinden insülin salgılanmasını düzenlediği düşünülmektedir.

D vitamini aynı zamanda hücrenin şekeri, yakıt olarak kullanmasından sorumlu olan hücre yüzeyindeki insülin alıcılarının düzgün çalışmasını sağlayarak insülin direnci gelişmesinden koruyucu rol oynayabileceğini göstermektedir.

Johns Hopkins Tıp fakültesinden yayınlanan son bir araştırmaya göre Tip 2 diyabetli hastaların %91’inde D vitamini eksik (15 ng/dl altında) veya yetersiz (15-30 ng/ml). Dahası, D vitamini ve HbA1c düzeyleri arasında ters orantı gözlenmekte, D vitamini yeterli olduğunda diyabetiklerde glisemik kontrol daha iyi sağlanmaktadır.

D vitamini ayrıca gebelikte kullanıldığında, çocuklarda tip 1 diyabet riskini düşürdüğünü gösteren çalışmalar bulunmaktadır.



Ne Kadar D Vitamini Alınmalı?
Özel bir sağlık koşulunuz bulunmuyorsa, ABD merkezli Gıda ve Beslenme Kurulu’nun (Food and Nutrition Board) sağlıklı bireyler için önerdiği günlük olarak alınmasını önerdiği D vitamini miktarı yaş gruplarına göre;

Yetişkinler

19-70 yaş 600 IU

70 yaş üzeri: 800 IU

Bebekler

0-12 ay: 400 IU

Çocuklar

1-13 yaş 600 IU

Hamilelik ve emzirme dönemi: 15 mikrogram şeklindedir.

En kolay D vitamini gereksinimini karşılama yolu günde 15 dakika güneşin vücudunuzla temasını sağlamaktır.



Fazla D vitamini Almanın Bir Zararı Var mı?
Gıdalar yoluyla günlük önerilen miktarın çok üzerine çıkmak pek mümkün olmasa da D vitamini takviyesi kullanıyorsanız dikkatli olmanız gerekiyor. Çünkü fazla D vitamini vücudun ihtiyaç duyduğu kalsiyumdan fazlasını emmesine yol açar ve bununda bazı yan etkileri olabilir.

Aşırı D vitamini tüketimi :mide bulantısı, kusma, kabızlık, iştah kaybı, zayıflık ve kilo verme gibi yan etkiler dışında aşağıdaki sağlık sorunlarını tetikleyebilir.



Doğal Olarak D vitamini Bulunan Besinler:
Peynir

Tereyağı

Yağlı balıklar

Ton balığı

Somon

Uskumru

İstiridye

Balık yağı

Yumurta

Patates



D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Diğer vitamin eksikliklerinde olduğu gibi kısa dönemli D vitamini eksikliğinde herhangi bir belirti görülmeyebilir.

Ancak bir süredir devam eden D vitamini eksikliğinde aşağıdaki “erken dönem” belirtileri ortaya çıkabilir.

Depresyon: D vitamini eksikliğinde görülen depresyon çok şiddetli olmayabilir ve daha çok kendinizi “nedensiz olarak hüzünlü hissetmeniz olarak” tanımlanabilir. Bunun nedeni, beyinde üretilen ve ruh halinin düzenlenmesinde kullanılan serotonin seviyesinin D vitamini eksikliğine bağlı olarak düşmesidir.

2006 yılında 80 yetişkinin katılımıyla yapılan bir araştırmaya göre yeterince D vitamini almayanlar diğerlerine oranla depresyona 11 kat daha yatkın olduğu belirtilmiştir.

Kasların Zayıflaması: D vitamini eksikliği vücudumuzdaki kas dokusunun büyük bölümünü oluşturan ve iskelet kasları olarak adlandırılan kasların zayıflamasına yol açabilir ve kişide halsizlik yorgunluk görülebilir.

Kemik Ağrıları: Özellikle güneşin kendini fazla göstermediği kış aylarında D vitamini eksikliğine bağlı olarak kemik ağrısı görülme riski artar. Bu kemik ağrıları eklem ağrılarından farklı olarak tüm vücut genelinde hissedilebilir ve ağrılara halsizlik eşlik edebilmektedir.

Diğer Belirtiler: Kas krampları, halsizlik, eklem ağrıları, kilo alma, yüksek tansiyon, baş ağrısı, konsantrasyon eksikliği, mesane sorunları, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunları erken dönem D vitamini eksikliği belirtileri arasında yer almaktadır.



D Vitamini Eksikliğinde Görülen Hastalıklar
Çocuklarda Raşitizm: Çarpık bacaklar, kemik veya eklem yerlerinde deformasyonlar, diş gelişiminde gerilik, kaslarda zayıflık, yorgunluk, bitkinlik gözlenir.

Yetişkinlerde Osteomalazi : Kaburga kemiklerinde,omurganın alt kısmında, leğen kemiğinde, bacaklarda ağrı, kas zayıflığı ve spazmları ve çabuk kırılan kemiklere rastlanır.



D Vitamini Eksikliği Riski Yüksek Olan Gruplar
Güneşe Çıkmayan ve Emziren Anneler: Anne sütü içinde bulunan D vitamini annenin D vitamini seviyesine bağlıdır. Ancak anne sütü içinde bulunan D vitamini genellikle bebeğin ihtiyacını tam olarak karşılamak için yeterli değildir. Bu nedenle bebek düzenli olarak güneşe çıkarılarak (en az 10-15 dakika) yeterli oranda D vitamini aldığından emin olunmalıdır.

Yaşlı Yetişkinler: Yaşlandıkça vücudun güneş ışınlarıyla D vitamini üretme kabiliyeti zayıflayabilir. Bu nedenle belirli yaşlardan sonra bir uzmana danışarak D vitamini takviyesi kullanmak gerekebilir.

Koyu Ciltli Kişiler: Deride bulunan bir pigment olan ve cildimize rengini veren melanin D vitamini üretme yeteneğini azaltabilir.

Yağ Emilim Problemi Bulunan Kişiler: Vücudunda yağ emme sorunu bulunan veya çok düşük yağ içeren bir beslenme programı uygulayan kişilerde D vitamini eksikliği görülebilir. D vitamini yağda çözülebildiği için vücutta yeterli miktarda yağ olması gerekir.

Bazı İlaçlar: Kalsiyum emilimini azaltan bazı ilaçlar (kolesterol düşürücü ilaçlar, kilo vermeye yardımcı ilaçlar, epilepsi ilaçları…vb) D vitamini üretimini olumsuz yönde etkileyebilir.



D Vitamini Eksikliğine Bağlı Görülme Riski Artan Hastalıklar
Uzun dönemli D vitamini eksikliğinde bazı hastalıkların görülme riski artmaktadır.

Kalp Hastalıkları: D vitamini kan basıncının (tansiyonun) düzenlenmesi, damar tıkanıklığına bağlı (aterosklerotik) kalp hastalıklarının önlenmesi, kalp krizi ve felç riskini düşürmek için son derece önemli bir vitamindir.

D vitamini ve kalp hastalıklarının görülme oranı üzerine yapılan araştırmalar, D vitamini eksikliği olan kişilerde çeşitli kalp hastalıklarının görülme oranının %50’ye kadar artabildiğini ortaya koymaktadır.

Bağışıklık Sistemi Hastalıkları: D vitamini güçlü bir bağışıklık sistemi için de gerekli. Eksikliğinde, merkezi sinir sistemini etkileyen bir hastalık olan MS (multipl skleroz) ve diğer bağışıklık sistemini ilgilendiren hastalıkların görülme riski artmaktadır.

Bunama: 65 yaş ve üzeri 1600 kişinin katılımıyla yapılan bir araştırmaya göre D vitamini seviyesi düşük olan kişilerin diğerlerine oranla %53 daha fazla bilişsel problem yaşadığı tespit edilmiştir. Bu bilişsel problemler arasında düşünme ve problem çözme yeteneğinin zayıflaması, davranış bozuklukları, hafızanın zayıflaması, Alzheimer hastalığı ve bunama yer almaktadır.

Kanser: Yetişkin erkeklerde en çok görülen kanser türlerinden biri olan prostat ve meme kanseri D vitamini eksikliği yaşayan kişiler arasında daha yaygın görülmektedir.

Georgetown Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre D vitamini meme kanseri riskini önemli oranda azaltmaktadır.

D Vitamini Eksikliğinde Görülme Riski Artan Diğer Hastalıklar:

Parkinson hastalığı, kronik ağrılar, obezite, hipertansiyon, diyabet, osteoartrit, gut, kısırlık, fibromiyalji, diş eti hastalıkları, sedef hastalığıdır.



D Vitamini Hakkında Bilmediklerimiz
D vitamini kas ve kemiklerin sağlığında çok önemli bir role sahiptir. Kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilimine yardımcı olmakla beraber kemiklerin sağlığı üzerine de katkıda bulunur. Bu nedenle D vitamini kas ağrılarını, kemik ağrılarını, kronik yorgunluğu ve osteoporozu önleyebilmekte ve tedavi edebilmektedir.

D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyon görmesinde hayati bir role sahiptir. Bu nedenle D vitamini astım, romatoid artrit, Tip 1 diyabet, Chrohn hastalığı ve Multiple Skleroz gibi immune bozuklukların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılabilmektedir.

D vitamini normal ve kanserli hücrelerin büyümesini kontrol etmektedir. Böylece D vitamini özellikle kolon, prostat, pankreas ve meme kanserlerinin önlenmesinde ve tedavisinde önemli bir rol oynayabilmektedir.

D vitamini pankreasta insulin üreten hücrelerden insulin sentezini uyarmaktadır. Ayrıca insülin rezistansını azaltmaktadır. Bu nedenle tip 2 diyabetin önlenmesinde ve tedavisinde yardımcı olabilmektedir.

D vitamini ‘Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemini’ (RAAS) inhibe eder. Renin normalde böbrekte üretilen bir proteindir ve anjiyotensin adı verilen bir maddenin üretimine neden olur. Anjiyotensin kan basıncının korunmasından sorumludur. Anjiyotensin ayrıca kan basıncının sürdürülmesine katkıda bulunan ve aldosteron adı verilen diğer bir maddenin üretilmesine yol açar. Bu sisteme toplu olarak ‘Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi’ (RAAS) adı verilir. RAAS fazla miktarda çalışırsa yüksek kan basıncına (hipertansiyon), böbrek hastalığına ve kalp yetmezliğine neden olmaktadır. D vitamin RAAS’I inhibe etmekte ve böylece hipertansiyon, böbrek hastalığı ve kalp yetmezliğini önleyebilmektedir.

D vitamini RAAS’I inhibe ederek, insulin rezistansını azaltarak ve kan damar duvarlarında kolesterolün yerleşimini önleyerek koroner kalp hastalığını önleyebilmektedir.

D vitamini derinin normal fonksiyonunu etkilemekte ve bu nedenl psöryazis (sedef hastalığı) gibi deri hastalıklarının tedavisinde yardımcı olabilmektedir.

D vitamini diş sağlığını etkilemekte ve bu nedenle birçok diş probleminin önlenmesinde önemli rol oynayabilmektedir.

D Vitamini Takviyesinde Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?
D vitamini takviyeleri genel olarak güvenli kabul edilmekle birlikte D vitamini takviyesini veya diğer besin desteklerini bir uzmana danışmadan kullanmamalısınız.

Ayrıca D vitamini takviyesinin özel olarak dikkat gerektirdiği bazı durumlar ve hastalıklar vardır. Özellikle gebelik ve emzirme döneminde olan kadınlar, böbrek hastalığı olanlar, kanında yüksek miktarda kalsiyum bulunanlar, paratiroid bezleri aşırı çalışanlar, lenfoma ve tüberküloz hastalığı olanlar doktora danışmadan D vitamini takviyesi kullanmamalıdır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"10 Soruda D Vitamini Hakkında Bilmedikleriniz" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Yunus Emre UZUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Yunus Emre UZUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Yunus Emre UZUN Fotoğraf
Dyt.Yunus Emre UZUN
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi310 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Yunus Emre UZUN'un Yazıları
► Diyabet Hakkında Bilmedikleriniz Dyt.Yunus Emre UZUN
► Fruktoz Hakkında Bilmedikleriniz Dyt.Atilla ZEYREK
► Gaps Diyeti Hakkında Bilmedikleriniz Dyt.Yunus Emre UZUN
► Chia Tohumu Hakkında Bilmedikleriniz Dyt.Yunus Emre UZUN
► Gaps Diyeti Hakkında Bilmedikleriniz Dyt.Yunus Emre UZUN
► D Vitamini ve Covid-19 Dyt.N.Sinem TÜRKMEN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında '10 Soruda D Vitamini Hakkında Bilmedikleriniz' başlığıyla benzeşen toplam 79 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


17:01
Top