2007'den Bugüne 92,260 Tavsiye, 28,210 Uzman ve 19,973 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Benlik Saygısı
MAKALE #14420 © Yazan Psk.Nurhan ÜNDER | Yayın Mart 2015 | 4,130 Okuyucu
BENLİK SAYGISI
Erken dönemde anababa çocuk arasında gelişen güvenli bir bağın niteliğinin, sağlıklı benlik bilincini ve kendini değerli hissetme duygusunu yerleştirdiği uzun yıllar öncesinden bilinmektedir. Çocukluğun ilk dönemlerinde yerleşen benlik saygısı ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde de sürer; bu sürekliliğin kişide, aile içinde ve giderek toplumda geniş ölçüde olumlu etkisi vardır. ‘Aile saygısı’ ve ‘kültürek saygı’ üzerinde tartışırken, bunların küçük çocuklarda sağlıklı benlik saygısının biçimlenmesinde zorunlu olduğunu gözden uzak tutmamak gerekir. Bunun için, kendi benlik değerleri ve yeterlilikleriyle baş etmeye çalışan anababa ve çocukla ilgilenen kişilere destek verilmelidir.
Son yıllarda, nörologların yaptığı araştırmalar olumlu ya da olumsuz iletişimin kırılgan kimyasal dengeyi ve küçük çocuğun gelişmekte olan beyninin nörolojik yapısını doğrudan etkilediğini göstermiştir.Bebeklikte ağladığında ilgi görmemek gibi durumlar nedeniyle stresli olmak zararlıdır; çünkü kortizol düzeyinin yüksekliği henüz yeni yapılanmakta olan başka neurotransmitter(hücreler arası bilgi alışverişini sağlayan kimyasallar) sisteminin gelişimini de olumsuz etkileyebilir. Stres altında çeşitli biyokimyasal sistemlerin olumsuz etkilenmesi kişinin daha sonraki yaşamında kendini düzeltmesini zorlaştırır.
İsviçre’den Mia Elmsater ile Kanada’dan Hetu’nun geliştirdiği çocukların benlik saygılarını yükseltmeye ve birbirlerine saygı göstermeyi öğrenmeye yardımcı olacak ‘Okullarda Masaj’adlı program İngiltere’de pek çok okulda kullanılmaktadır. Çocukların birbirlerinin yalnızca sırtlarına, kollarına, boyunlarına ve başlarına uyguladıkları iyi niyetli dokunuşlar beyindeki oxytocin maddesinin salınmasına neden olur. Bu hormonun bebeğin doğumdan sonra ‘bağlanma’ sürecine yardımcı olduğu bilinmektedir.Sakinleştirici ve rahatlatıcı etkisiyle kortizolü düzenler. Öğretmenlerden alınan bilgilere göre, bu programın müfredata alınmasının çok sayıda yararının yanı sıra çocukların yaptıkları işe olan dikkatleri artmış,tedirginlikleri ve saldırganlıkları azalmıştır. Çocuklar ayrıca empati ve hoşgörü becerilerini öğrenmeye başlamışlardır.
Genel olarak benlik bilinci başkalarının bizim için ne düşündüğünü, ne olduğumuzu ve neyi başarabileceğimizi düşündüğümüz karışık bir resimdir. Benlik saygısı benlik bilincimizi kendimize özgü değerlendirmemizdir. ‘İnsanların sahip olduklarını hissettikleri görece değerli olma ve kabul edilmedir’.Bu duygu, yaşamımızın başlarında edindiğimiz deneyimlere ve bizim için değerli kişilerin üzerimizdeki etkilerine ayrılmaz biçimde bağlıdır. Kafamızda canlandırdığımız, olmak istediğimiz ve olmamız gerektiğini düşündüğümüz ideal ben resmini de etkiler. Hissedilen ben(benlik bilinci) ile ideal ben arasındaki fark, benlik saygısının düzeyinin bir göstergesidir.Çocukluğun başlaında benlik bilincimiz, dolayısıyla benlik saygımız, çok değişkendir ve büyük ölçüde başkalarının söylediğimiz ve yaptığımız şeylere verdikleri tepkiye bağlıdır. Dünyaya gelen bebeğin geçmişi, kendini elleyip kollama deneyimi ve değerini ölçecek ölçeği yoktur. Çevresindekilerin deneyimlerine ve onların insan olarak ona verdikleri değere güvenmek zorundadırlar.Benlik saygısı az bir çocuk, kendisiyle ilgili kötü düşüncesini onaylatacak bilgi arayışına girer ve insanların söyledikleri ve yaptıkları her şeyi, olumsuz benlik bilincini destekleyici yeni deneyimler edinme amacıyla yanlış yorumlamaya başlayabilir. Benlik saygısını sürdürebilmek için dışa bağımlı kalırsa, baş edemeyeceği daha büyük zorluklarla karşılaşacaktır. Böyle bir çocuk kendi değerine sıkıca sarılırsa, iyi, başarılı bir insan olması gerektiği düşüncesinden kurtulamayan ve başkalarının onayını bekleyen bir yetişkin olup çıkar. Benlik saygısı çalıştığı kurumun başarısına bağlıymış gibi davranır.
Hiç kuşkusuz, çoğumuz tüm yaşamımız boyunca, başkalarının bizim için yaptığı değerlendirmelerden bir dereceye kadar etkilenmişizdir. Ama genelde, çocukluğumuzda yaşadığımız deneyimler olumlu ise, o zaman kendimizi gerçekçi değerlendirebilir ve benlik değerimizi özümseyebiliriz.Böylece başkalarının onayına daha az gereksinim duyarız.Benlik saygısının temel ögeleri özgüven ve kendinin farkında olmaktır.
Sağlıklı benlik saygısı gerçek ve algılanmış yetenek ve Albert Bandura’nın isimlendirdiği ‘öz etkinlik’ kavramı ile yakından ilişkilidir.Bir şeyi yapabiliyorsak, yaşamımızı etkileyen olayları etkileyebileceğimize inanılır. Bandura’ya göre öz yeteneklerinin yüksek olduğuna inanan insanlar, aynı yeteneklere sahip kendine inancı olmayanlara kıyasla zor işlerde ve sorun çözmede daha başarıldırlar; kendilerine zorlayıcı hedefler koyarlar ve başarısız olabileceklerini düşünmezler. Öz etkinlik duygusunun gücü ve düzeyi, çok özel deneyimler, başkalarının ikna çalışmaları ve işin yapıldığı andaki fiziksel durumlar gibi çeşitli etkenlerle değişebilir.
Bandura, çocukların önemsedikleri yetişkinlerin standartlarını nasıl benimsediklerini ve bunların daha sonra benliklerine nasıl yerleştiğini de göstermiş. Ona göre, kendini denetleme zamanla dış uyaranlardan daha güçlü olmaya başlar: ‘insanın kendini küçümsemesi ve hor görmesinden daha yıkıcı ceza yoktur’.
Yaşamın getirdiği pek çok zorluk karşısında çocukların benlik saygılarını korumalarına ve önceden zedelenmiş saygılarını yeniden kazanmalarına yardımcı olmak için çok şey yapılabilir. Daha aşırı durumlarda,bebeklik döneminde svgi görmeyen ve önemsenmeyen çocuklarda iyileşme süreci sancılı olacaktır. İyileşme sırasında sevecen bir yetişkinin 'orada' olup hikayesini kabul etmesi, ona empati göstermesi göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Savaşında ona yardımcı olacak kişiler olarak aşağıdaki destekleri verebiliriz.
İç konuşmalarını mrek ederiz.
Bir birey olarak benzersiz olduklarını içtenlikle kabul ederiz.
Davranışlarımızın ve söylediğimiz her sözcüğün çocuğun benlik bilincini ve dolayısıyla benlik saygısını etkilediğini akıldan çıkarmayız.
Davranışlarının başkalarını nasıl etkilediğini anlamalarına yardımcı oluruz.
Kendileriyle ilgili gerçekçi değerlendirmeler yapabilmelerine yardımcı oluruz.
Benlik saygısının çok çeşitli etkenlere göre değişmesinin doğal olduğunu ve bunun olumsuz etkilere yol açmaması gerektiğini anlamalarına yardımcı oluruz.


Görüldüğü gibi hiç te kolay olmayan bu çalışmanın ödülleri, çocuklarla bu tür iletişim kuran kişiler için sınırsızdır.
Onlara çeşitli etkinlikler yaptırabiliriz. Bu etkinliklerin amacı:
Çocukların öğrenmeye etkin katılabilecekleri bir ortam yaratmak.
Doğallığı ve yaratıcılığı harekete geçirmek.
Dikkati düşünme süreci üzerinde toplamak.
Sözcük dağarcığını zenginleştirme isteği uyandırmak.
Düşünce düzeyini yükselici becerileri geliştirmek
Kendini kontrol etme uygulaması yapmak ve geliştirme fırsatı yaratmak.
Başkalarının düşüncelerine hoşgörü ve saygı göstermeye teşvik etmek.
Arkadaşlarla olumlu iletişim kurmak için bir araç sağlamak.
Neden ve sonuç farkındalığını geliştirmek.
Tekrar tekrar yinelenen hayallerle birlikte oturumlar boyunca elde edilen yapı, çocukların sorun çözme ve amaç belirleme konusunda bildik bir kalıp oluşturmalarında onlara yardımcı olacaktır.Daha sonra bu kalıp çeşitli derslerde önderler eşliğinde kullanılabilir. Böylece çocuklar, okulda ve toplum içinde alanlarda öğrenmelerini destekleyecek yaratıcı beceriler geliştirebilirler.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Benlik Saygısı" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Nurhan ÜNDER'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Nurhan ÜNDER'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     2 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Nurhan ÜNDER Fotoğraf
Psk.Nurhan ÜNDER
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi11 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Psk.Nurhan ÜNDER'in Makaleleri
► Benlik Saygısı Psk.Muharrem ÇAPKIN
► Benlik Saygısı Kuramları Psk.İ.Nil BİREYŞOĞLU ÖZEN
► Öz Güven (Benlik Saygısı) Nedir? Psk.Gökhan BİNGÖL
► Benlik Saygısı Tanımı ve Önemi Psk.İ.Nil BİREYŞOĞLU ÖZEN
► Benlik Saygısı ve Gelişimine Etki Eden Faktörler Dr.Psk.Dnş.Erdinç ÇAĞLAYAN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,973 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Benlik Saygısı' başlığıyla benzeşen toplam 15 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Çocuk ve Oyun Mekanları Aralık 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


03:02
Top