Aşık Olduğunuz Kişinin İsminden Etkilenmiş Olabilir Misiniz?
Aşık Olduğunuz Kişinin İsminden Etkilenmiş Olabilir misiniz?
İnsanlar çeşitler sebeplerden dolayı çocuklarına belirli isimler verirler. Bu bazen bir yakın akraba, bazen de bir ünlü ismi olabiliyor. Her halükarda biz bu isimleri çoğu zaman bir ömür boyu taşırız. Peki taşıdığınız isim bazı insanların size aşık olmasını veya sizden hoşlanmasını sağlayabilir mi?
Şöyle bir düşünelim aşık olduğumuzda bize neler olduğunu. Sağduyumuz, bize yaşamış olduğumuz bu heyecanın birden fazla kaynaktan köken aldığını söyler. Bunları: yaşam koşulları, anlayış, karşılıklı beğeni ve cinsel cazibe olarak sıralayabiliriz. Bilinçdışınızın örtülü düzeneğinin kendinize kimi eş olarak seçtiğiniz konusunda bir parmağı olduğunu söyleyemez miyiz? Yoksa böyle birşey olabilir mi?
Bazen Yavuz ismindeki arkadaşınız size gelip hayatının aşkı olan; Yasemin adlı kadını bulduğunu söylemez mi? Veya çok yakın arkadaşlarınızdan Aylin'in Ahmet'le evlendiğini anımsamıyor musunuz? Peki ya Turan'la Tuğçe'nin birbirleri için deli divane oldukları zamanları.. Yoksa bu aynı harflerle başlayan isimlerin altında bir şeyler mi yatıyor? Hayır canım, böyle birşey mümkün değil mi diyorsunuz? Yaşamınızı kiminle geçireceğinize karar vermek gibi önemli ve hayati bir kararın, sadece bir ismin baş harfi gibi önemsiz bir ayrıntıdan etkilenmesi olanaksız mı geliyor size?
Belki de bu harf eşleşmelerinin tümünün aslında birer rastlantı olduğunu düşünebilirsiniz. Fakat işin aslı pekte öyle değil. 2004 Yılında Psikolog John Jones ve meslektaşları tarafından yapılan bir çalışmada, Georgia’nın Walker ve Florida’nın da Liberty bölgelerinden on beş bin evliliğe ilişkin kayıtları incelediler. Bu kayıtların sonucuna göre, isimleri, kendi isimlerinin baş harfiyle başlayan kişilerle evlenmeyi tercih edenlerin sayısı, gerçekten de şansa atfedilebilecek bir oranın üzerindeydi. (1)
Peki Ama Neden?
Aslına bakarsanız harflerin ciddi bir fonksiyonu görünse de işin sırrı tamamen harflerde yatmaz; işin aslı, bu tür durumlarda seçilen eşin, kişiye kendisini hatırlatmasıdır. Yani seçtiğiniz eş size kendinizi ne kadar anımsatıyorsa bundan o oranda haz duyarsınız çünkü insanlar genel olarak kendi yansımalarını başkalarında bulmayı severler. Bu durumu bilinçdışı bir özsevgi olarak veya size tanıdık gelen şeyler karşısında duyulan bir rahatlama duygusu olarak ta değerlendirebiliriz. Bu duruma örtülü benlikçilik deniyor.
Bu Durum Karşınıza Sadece Eş Tercihinde mi Çıkar?
Aslına bakarsanız örtülü benlikçilik sayesinde yaşadığınız bu durumu sadece eş bulmak konusunda yaşamazsınız; satın almayı tercih edeceğiniz ürünleri bile etkileyebilir. Nasıl mı?
Yurt dışında yapılan bir araştırmada İki hayali çay markası katılımcılara sunulur ve çayla ilgili lezzet testine tabi tutulacakları söylenir. Katılımcılara önerilecek olan markalardan birinin ilk üç harfi, katılımcıların adının ilk üç harfinden oluşmaktadır; örneğin Tommy adlı katılımcının deneyeceği çaylar Tomeva ve Lauler olacaktı. Katılımcılar çayların tadına bakmış, dudaklarını şapırdatmış, ikisi üzerinde de dikkatle düşünmüş ve neredeyse her seferinde, isimlerinin ilk üç harfiyle başlayan çay markalarını tercih etmişlerdi. Laura adlı katılımcı, bekleneceği üzere Lauler marka çayı Tommy adlı katılımcı da Tomeva adlı çayı tercih etmişti mesela. Katılımcılar, bu harf bağlantısının açık biçimde farkında değillerdi; seçtikleri çayın tadının daha iyi olduğuna inanıyorlardı yalnızca. Fakat bilmedikleri bir konu vardı ki, her iki çay bardağı da aynı çaydanlıktan doldurulmuş ve önlerine konulmuştu.
Örtülü benlikçilik isminizin de ötesinde, sizinle ilgili gelişigüzel birçok özelliğe de ulaşır mesela; doğum gününüz gibi. Üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışmada Rus keşiş Rasputin ile ilgili bir makale okumaları istenmiş, öğrencilerin yarısına verilen makalelerde Rasputin’in doğum günü öğrencilerin kendi doğum günüyle aynı olacak biçim de özel olarak belirtilmişti. (fakat öğrencilerin bundan haberi yoktu). Öğrencilerin diğer yarısı için, kendininkilerden farklı bir doğum günü seçilmişti. Bu ayrıntı dışında bütün öğrencilerin elindeki makale içeriği tamamen aynıydı. Okuma süresi sona erdiğinde öğrencilere, Rasputin’in kişiliği üzerine düşüncelerini ortaya çıkaracak bazı soru soruldu. Sonuç ne mi oldu? Rasputin’le aynı gün doğduğunu sanan öğrenciler, Rasputini kendilerine yakın hissettikleri için daha cömert ve olumlu bir değerlendirme yapmışlardı.(2) Nedeni hakkında bilinçli olarak herhangi bir bilgiye sahip olmasalar da, basitçe, diğer öğrencilere kıyasla onu daha fazla sevmişlerdi.
Örtülü Benlikçilik Yaşayacağınız Şehri Veya Semti Etkileyebilir mi?
Bilinçdışı özsevginin manyetik gücü neyi ya da kimi tercih edeceğiniz konusunun çok daha ötesine geçer. İnsanı şaşkına çeviren bir başka şey de, yaşadığınız yeri ve yaptıklarınızı bile gizliden gizliye etkileyebilir. Psikolog Brett Pelham ve meslektaşları tarafından yapılan bir çalışmada çeşitli kamusal kayıtlar incelenerek 2 Şubat (02/02 doğumlu insanların) doğumlu insanların, adında iki sayısına bir biçim de atıfta bulunan kentlere taşınma (Wisconsin’deki bulunan İkiz Çöller gibi) olasılığının görece yüksek olduğunu keşfedilmişti, 3/3 doğumluların ise Montana’nın Üç Çatal (Three Forks) kenti gibi yerlere taşınması istatistiksel olarak diğerlerine göre baskındı. Ülkemizden benzer bir örnek verecek olursak 5 Mayıs (05/05) doğumlu insanların Ankara İlinde Bulunan Beştepe Semtinde yaşamayı tercih etmeleri gibi. İnsanların doğdukları günle ilgili olarak yaptıkları sayı ilişkilendirmeleri, ne kadar belli belirsiz olursa olsun, yaşadıkları yeri belirleyebilecek kadar etkili olabiliyor. Ve bu da yine bilinçdışı sürecin bir ürünü.
Peki Ya Mesleğiniz?
Bu kadarı da olamaz diyebilirsiniz belki ama örtülü benlikçilik seçeceğiniz mesleği de etkileyebilir. Yapılan farklı bir çalışmada insanların çeşitli üyelik kayıtlarını inceleyen Pelham ve çalışma arkadaşları, Denise ya da Dennis gibi isimlere sahip kişilerin diş hekimi (diş hekimliği ingilizcesi “dentist” ), ismi Laura ya da Lawrence olanların avukat (İngilizcesi “lawyer” ), George ya da Georgina olanlarınsa jeolog (ingilizcesi “geologist”) olma olasılığının yüksek olduğunu da fark etmişlerdi. (3)
Bir başka çalışmada ise erişimi serbest çevrimiçi mesleki veritabanları üzerinden gidilmiş ve doktorların soyadlarında yer alan doc, dok ya da med harf gruplarının yüksek oranda tekrarlandığı ortaya çıkmıştı. (4) İnanması güç gelse de, bütün bu bulgular istatistiksel bakımdan anlamlı sayılabilecek eşiği geçmiş durumdadır. Etki büyük olmasa da doğrulanabilir özelliktedir. Çok sınırlı bir erişime sahip olduğumuz ve istatistikler göz önüne sermeseydi varlığına bile inanmayacağımız güdülerin etkisi altında yaşadığımız bir gerçek.
Yapılan çalışmaların istatistiksel olarak anlamlı çıkması, onların şans eseri ortaya çıkmadığını, herkesin aynı durumu yaşayacağı anlamına da gelmediğini fakat yaşamınız içinde size yakın gelen, içinde kendinizden birşeyler bulabileceğiniz kişi, nesne veya durumlardan etkilenebileceğinizi unutmayın.
Kaynakça:
1-Jones,Pelham, Carvallo ve mirenberg, ''How do l love thee?
2-a.g.e
3-Pelham, Mirenberg ve Jones, ''Why Susie sells'' ve Pelham, Carvallo ve jones ''İmplicit egotism''
4-Abel, ''İnfluence of names''
5-David Eagleman, İncognito the secret lives of the brain. çev., Zeynep Arık Tozar (Domingo Yayınevi 2013)25
Psk. Fahrettin ÖZÇELEBİ
İnsanlar çeşitler sebeplerden dolayı çocuklarına belirli isimler verirler. Bu bazen bir yakın akraba, bazen de bir ünlü ismi olabiliyor. Her halükarda biz bu isimleri çoğu zaman bir ömür boyu taşırız. Peki taşıdığınız isim bazı insanların size aşık olmasını veya sizden hoşlanmasını sağlayabilir mi?
Şöyle bir düşünelim aşık olduğumuzda bize neler olduğunu. Sağduyumuz, bize yaşamış olduğumuz bu heyecanın birden fazla kaynaktan köken aldığını söyler. Bunları: yaşam koşulları, anlayış, karşılıklı beğeni ve cinsel cazibe olarak sıralayabiliriz. Bilinçdışınızın örtülü düzeneğinin kendinize kimi eş olarak seçtiğiniz konusunda bir parmağı olduğunu söyleyemez miyiz? Yoksa böyle birşey olabilir mi?
Bazen Yavuz ismindeki arkadaşınız size gelip hayatının aşkı olan; Yasemin adlı kadını bulduğunu söylemez mi? Veya çok yakın arkadaşlarınızdan Aylin'in Ahmet'le evlendiğini anımsamıyor musunuz? Peki ya Turan'la Tuğçe'nin birbirleri için deli divane oldukları zamanları.. Yoksa bu aynı harflerle başlayan isimlerin altında bir şeyler mi yatıyor? Hayır canım, böyle birşey mümkün değil mi diyorsunuz? Yaşamınızı kiminle geçireceğinize karar vermek gibi önemli ve hayati bir kararın, sadece bir ismin baş harfi gibi önemsiz bir ayrıntıdan etkilenmesi olanaksız mı geliyor size?
Belki de bu harf eşleşmelerinin tümünün aslında birer rastlantı olduğunu düşünebilirsiniz. Fakat işin aslı pekte öyle değil. 2004 Yılında Psikolog John Jones ve meslektaşları tarafından yapılan bir çalışmada, Georgia’nın Walker ve Florida’nın da Liberty bölgelerinden on beş bin evliliğe ilişkin kayıtları incelediler. Bu kayıtların sonucuna göre, isimleri, kendi isimlerinin baş harfiyle başlayan kişilerle evlenmeyi tercih edenlerin sayısı, gerçekten de şansa atfedilebilecek bir oranın üzerindeydi. (1)
Peki Ama Neden?
Aslına bakarsanız harflerin ciddi bir fonksiyonu görünse de işin sırrı tamamen harflerde yatmaz; işin aslı, bu tür durumlarda seçilen eşin, kişiye kendisini hatırlatmasıdır. Yani seçtiğiniz eş size kendinizi ne kadar anımsatıyorsa bundan o oranda haz duyarsınız çünkü insanlar genel olarak kendi yansımalarını başkalarında bulmayı severler. Bu durumu bilinçdışı bir özsevgi olarak veya size tanıdık gelen şeyler karşısında duyulan bir rahatlama duygusu olarak ta değerlendirebiliriz. Bu duruma örtülü benlikçilik deniyor.
Bu Durum Karşınıza Sadece Eş Tercihinde mi Çıkar?
Aslına bakarsanız örtülü benlikçilik sayesinde yaşadığınız bu durumu sadece eş bulmak konusunda yaşamazsınız; satın almayı tercih edeceğiniz ürünleri bile etkileyebilir. Nasıl mı?
Yurt dışında yapılan bir araştırmada İki hayali çay markası katılımcılara sunulur ve çayla ilgili lezzet testine tabi tutulacakları söylenir. Katılımcılara önerilecek olan markalardan birinin ilk üç harfi, katılımcıların adının ilk üç harfinden oluşmaktadır; örneğin Tommy adlı katılımcının deneyeceği çaylar Tomeva ve Lauler olacaktı. Katılımcılar çayların tadına bakmış, dudaklarını şapırdatmış, ikisi üzerinde de dikkatle düşünmüş ve neredeyse her seferinde, isimlerinin ilk üç harfiyle başlayan çay markalarını tercih etmişlerdi. Laura adlı katılımcı, bekleneceği üzere Lauler marka çayı Tommy adlı katılımcı da Tomeva adlı çayı tercih etmişti mesela. Katılımcılar, bu harf bağlantısının açık biçimde farkında değillerdi; seçtikleri çayın tadının daha iyi olduğuna inanıyorlardı yalnızca. Fakat bilmedikleri bir konu vardı ki, her iki çay bardağı da aynı çaydanlıktan doldurulmuş ve önlerine konulmuştu.
Örtülü benlikçilik isminizin de ötesinde, sizinle ilgili gelişigüzel birçok özelliğe de ulaşır mesela; doğum gününüz gibi. Üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışmada Rus keşiş Rasputin ile ilgili bir makale okumaları istenmiş, öğrencilerin yarısına verilen makalelerde Rasputin’in doğum günü öğrencilerin kendi doğum günüyle aynı olacak biçim de özel olarak belirtilmişti. (fakat öğrencilerin bundan haberi yoktu). Öğrencilerin diğer yarısı için, kendininkilerden farklı bir doğum günü seçilmişti. Bu ayrıntı dışında bütün öğrencilerin elindeki makale içeriği tamamen aynıydı. Okuma süresi sona erdiğinde öğrencilere, Rasputin’in kişiliği üzerine düşüncelerini ortaya çıkaracak bazı soru soruldu. Sonuç ne mi oldu? Rasputin’le aynı gün doğduğunu sanan öğrenciler, Rasputini kendilerine yakın hissettikleri için daha cömert ve olumlu bir değerlendirme yapmışlardı.(2) Nedeni hakkında bilinçli olarak herhangi bir bilgiye sahip olmasalar da, basitçe, diğer öğrencilere kıyasla onu daha fazla sevmişlerdi.
Örtülü Benlikçilik Yaşayacağınız Şehri Veya Semti Etkileyebilir mi?
Bilinçdışı özsevginin manyetik gücü neyi ya da kimi tercih edeceğiniz konusunun çok daha ötesine geçer. İnsanı şaşkına çeviren bir başka şey de, yaşadığınız yeri ve yaptıklarınızı bile gizliden gizliye etkileyebilir. Psikolog Brett Pelham ve meslektaşları tarafından yapılan bir çalışmada çeşitli kamusal kayıtlar incelenerek 2 Şubat (02/02 doğumlu insanların) doğumlu insanların, adında iki sayısına bir biçim de atıfta bulunan kentlere taşınma (Wisconsin’deki bulunan İkiz Çöller gibi) olasılığının görece yüksek olduğunu keşfedilmişti, 3/3 doğumluların ise Montana’nın Üç Çatal (Three Forks) kenti gibi yerlere taşınması istatistiksel olarak diğerlerine göre baskındı. Ülkemizden benzer bir örnek verecek olursak 5 Mayıs (05/05) doğumlu insanların Ankara İlinde Bulunan Beştepe Semtinde yaşamayı tercih etmeleri gibi. İnsanların doğdukları günle ilgili olarak yaptıkları sayı ilişkilendirmeleri, ne kadar belli belirsiz olursa olsun, yaşadıkları yeri belirleyebilecek kadar etkili olabiliyor. Ve bu da yine bilinçdışı sürecin bir ürünü.
Peki Ya Mesleğiniz?
Bu kadarı da olamaz diyebilirsiniz belki ama örtülü benlikçilik seçeceğiniz mesleği de etkileyebilir. Yapılan farklı bir çalışmada insanların çeşitli üyelik kayıtlarını inceleyen Pelham ve çalışma arkadaşları, Denise ya da Dennis gibi isimlere sahip kişilerin diş hekimi (diş hekimliği ingilizcesi “dentist” ), ismi Laura ya da Lawrence olanların avukat (İngilizcesi “lawyer” ), George ya da Georgina olanlarınsa jeolog (ingilizcesi “geologist”) olma olasılığının yüksek olduğunu da fark etmişlerdi. (3)
Bir başka çalışmada ise erişimi serbest çevrimiçi mesleki veritabanları üzerinden gidilmiş ve doktorların soyadlarında yer alan doc, dok ya da med harf gruplarının yüksek oranda tekrarlandığı ortaya çıkmıştı. (4) İnanması güç gelse de, bütün bu bulgular istatistiksel bakımdan anlamlı sayılabilecek eşiği geçmiş durumdadır. Etki büyük olmasa da doğrulanabilir özelliktedir. Çok sınırlı bir erişime sahip olduğumuz ve istatistikler göz önüne sermeseydi varlığına bile inanmayacağımız güdülerin etkisi altında yaşadığımız bir gerçek.
Yapılan çalışmaların istatistiksel olarak anlamlı çıkması, onların şans eseri ortaya çıkmadığını, herkesin aynı durumu yaşayacağı anlamına da gelmediğini fakat yaşamınız içinde size yakın gelen, içinde kendinizden birşeyler bulabileceğiniz kişi, nesne veya durumlardan etkilenebileceğinizi unutmayın.
Kaynakça:
1-Jones,Pelham, Carvallo ve mirenberg, ''How do l love thee?
2-a.g.e
3-Pelham, Mirenberg ve Jones, ''Why Susie sells'' ve Pelham, Carvallo ve jones ''İmplicit egotism''
4-Abel, ''İnfluence of names''
5-David Eagleman, İncognito the secret lives of the brain. çev., Zeynep Arık Tozar (Domingo Yayınevi 2013)25
Psk. Fahrettin ÖZÇELEBİ
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Aşık Olduğunuz Kişinin İsminden Etkilenmiş Olabilir Misiniz?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Fahrettin ÖZÇELEBİ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Fahrettin ÖZÇELEBİ'nin izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
nasıl aşık oluruz, aşkta isim, aşkta isimlerin etkisi, örtülü benlikçilik, eşin ismi, eş seçiminde isim
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
