2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Uçuş Korkusu ve Tedavisi
MAKALE #20170 © Yazan Dr.İbrahim ATEŞ | Yayın Aralık 2018 | 2,462 Okuyucu
Cumhuriyetimizin kurucusu, Çanakkale Savaşları’nda eşsiz başarılara imza atarak yalnız kendi ulusunun değil, diğer birçoğunun yazgısını değiştiren önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün hiç uçakla yolculuk yapmadığı bilinir. Bu duruma iki gerekçe gösterilmektedir: Mustafa Kemal 1910 yılında Fransa’daki Picardie Manevraları’na davet edilmiştir. Yapılan uçak gösterilerinin ardından, isteyen yabancı subayların uçaklara binebilecekleri söylenmiş, bunun üzerine uçaklardan birisine binmeye niyetlenmiştir. Ancak, kendisine eşlik eden Ali Rıza Paşa “Bilmediğin aş, ya karın ağrıtır, ya baş!” diyerek onu durdurmuştur. Gerçekten de, aynı uçağa binen bir başka ülkenin subayı hazin bir son yaşamış ve kullandığı uçak yere çakılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk’ün ilerleyen yıllarda uçak yolculuğu yapmaması çoğunlukla bu olaya bağlanmaktadır. Diğer yandan, Atatürk’ün manevi kızı Ülkü Adatepe ile dünyanın ve Türkiye’nin ilk kadın savaş pilotu olan Sabiha Gökçen ise farklı görüşe sahiptir: Mustafa Kemal Atatürk, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin önderi olarak, olası sabotaj ya da suikast girişimlerine karşı tedbir olarak, yani güvenlik gerekçesiyle uçakla yolculuk yapmamış, özellikle uçakla yolculuktan uzak durmuştur.

Uçuş Korkusu nedir?

Uçakla yolculuk yapma konusunda duyulan aşırı korku “Uçuş Korkusu” olarak adlandırılır ve bu korkuyu yaşayanlar uçakla yolculuk yapma konusunda “Kaçınma Davranışı” sergilerler. Sonuçta, uçak yolculuğu yapmazlar. Aslında, her yolculuk hangi araçla yapılırsa yapılsın (otobüs, otomobil, tren ya da deniz yolculuğu) insanda bir miktar kaygı uyandırır. Eğer yaşanan kaygı şiddetliyse ve o kişinin davranışını değiştiriyorsa, çözümlenmesi gereken bir sorun var demektir. Örneğin, uçakla seyahat etmesi gereken kişi, uçuş korkusu nedeniyle karayolunu tercih etmek zorunda kalıyorsa ve bir saatlik yolculuğu on iki saat sürüyorsa, o kişinin tedaviyi gerektiren düzeyde “Uçuş Korkusu” var demektir. Bu korku o kişinin yaşamını zorlaştırır ve çoğunlukla işi ya da özel yaşamı için gerekli yolculuklardan bir gerekçe göstererek kaçmasına neden olur. Sonuçta, uçakla seyahat gerektiren bir işi varsa, konu tam bir kabusa dönüşür. Çoklukla, uçuş korkusu olan kişiler daha en başından sık uçak yolculuğu gerektiren işlerden uzak dururlar ve mesleki anlamda hatırı sayılır bir dezavantajla yaşamlarını sürdürürler. Oysa, uçak kazası riski konusunda belirlenen oranlar oldukça düşüktür: Bir milyonda bir ya da 11 milyonda bir gibi değişik ama riskin çok düşük olduğunu gösteren oranlardır bunlar. Konunun özü şudur ki; en güvenli yolculuk, şüphe götürmez şekilde, uçak yolculuğudur.

Uçuş Korkusu Nedenleri Nelerdir?

Uçakla yolculuk konusunda yeterince bilgi sahibi olmamak en önemli nedenlerden birisidir. Aslında, en güvenli ulaşım aracı uçaktır. Karayollarında meydana gelen bir kaza medyada önemli bir yer kaplamazken, bir uçak kazası “Son Dakika Haberi” olarak televizyonlarda olağan yayın akışı kesilerek verilir. Habercilik ve haber alma hakkı açısından doğal ve gerekli olan bu durum, uçak yolculuğu konusunda hassasiyeti olan insanların korkusunu artırır.
Uçuşlarda sıkı güvenlik önlemleri alınır. Örneğin, kaptan pilotla yardımcı pilot aynı yemeği yemezler. Hostesler ilk yardım eğitimi alırlar ve herhangi bir acil durumda ilk müdahaleyi yapabilirler. Uçuş güvenliği ile ilgili kurallar daha katıdır ve mutlaka uygulanır. Uçuş güvenliğinin bu kadar hassas şekilde uygulandığını farkında olmayan kişiler kendilerini güvensiz ve riskli bir ortamda hissedebilirler.
Önceden uçuşla ilgili olumsuz deneyim yaşamış olmak da uçuş korkusuna neden olabilir. Geçmişte uçuş sırasında yaşanan şiddetli bir türbülans, kötü hava koşullarında yapılan bir uçak yolculuğu gibi. Uçak kazalarıyla ilgili izlenen bir belgesel ya da bir film de bu korkuyu tetikleyebilir.
Bazı durumlarda bir psikiyatrik hastalığın belirtisi olarak da karşımıza çıkar. Panik hastalığında kapalı alan korkusu, kalabalık korkusu gibi uçuş korkusu da sıklıkla ortaya çıkar. Bazen yalnızca klostrofobi (kapalı alan korkusu) adlı sorunun uzantısı olarak görünür. Önemli olumsuz bir yaşam olayını (sevilen birisinin kaybı gibi) takiben de uçuş korkusu gelişebilir.

Uçuş Öncesi ya da Uçuş Sırasında Hangi Belirtiler Yaşanır?

• Uçağın motorunun duracağı, türbülansa girip uçağın düşeceği yönünde duygu ve düşünceler sürekli insanın zihnini meşgul eder.
• Motor sesini dinlerler, uçağın çalışmasındaki ve fiziksel görünümündeki her ayrıntıya dikkat ederler. Tamamen bu konuya odaklanırlar.
• Fiziksel belirtiler yaşarlar: Çarpıntı, terleme, baş dönmesi, nefes darlığı gibi.
• Ruhsal belirtiler de eşlik eder: Yoğun sıkıntı hissi, panik duygusu, şiddetli huzursuzluk hissi gibi.

Uçuş Korkusu Nasıl Ortadan Kaldırılabilir?

Öncelikle uçak yolculuğu konusunda bilgilendirme yapılır. Bu konudaki yanlış inanışların değiştirilmesi ve yerine doğru bilgilerin verilmesi son derece önemlidir.
Bu sorunun ortadan kaldırılmasında “Bilişsel Davranışcı Psikoterapi” en önemli yöntemlerdendir. Kişinin sorun yaratan bilişsel çarpıtmaları (düşünce hataları) belirlenir ve bunların sağlıklı düşüncelerle yer değiştirmesi amaçlanır. Bilişsel çarpıtmalardan birisi olan “felaketleştirme” örneğinde, kişinin uçaktaki herhangi bir değişimi ya da uçağın türbülansa girmesini uçağın büyük ihtimalle düşeceği şeklinde yanlış yorumlaması, felaketleştirmesi söz konusudur. Terapi sırasında bu yanlış yorumlamalar üzerinde durulur ve kişinin bu konudaki olayları gerçekçi yorumlaması için çalışılır.

Davranışcı terapide en sık kullanılan yöntem “Maruz Bırakma”dır (Exposure). Kişinin korktuğu ortama kolaydan zora doğru maruz bırakılması, o ortama girmesinin sağlanmasıdır. Örneğin, uçuş korkusu olan kişi öncelikle en kısa mesafeli uçuşlara katılır ve yanında güvendiği bir kişi ona eşlik eder. İlerleyen süreçte tek başına daha uzun uçuşlar yapması amaçlanır. Bir kişi ne kadar sık ve uzun uçuş yaparsa, uçuş korkusunun kalıcı olarak ortadan kalkması o oranda kolaylaşır. Uçuş Korkusu Eğitim Programları da korkunun üstesinden gelinmesinde kullanılan yapılandırılmış yöntemler sunmaktadır.

Psikoterapinin yanısıra bazı psikiyatrik ilaçlar da korkuyu azaltmak amacıyla kullanılırlar. Antidepresan ilaçlar uzun süre kullanılması gereken ve 2-3 hafta geçtikten sonra etki göstermeye başlayan ilaçlardır. Bazı durumlarda da alındıktan hemen yarım saat sonra yararlı olan, kişiyi rahatlatan ilaçlar tedaviye ek olarak kullanılır. Diğer yandan, ilaç dışı yöntemler uçuş korkusunu kalıcı olarak ortadan kaldırmada açık ara çok daha değerli ve etkilidirler.

Kullanabileceğiniz Bazı Pratik Yöntemler Şunlardır:

• Koşullarınız elverişli olduğu her fırsatta havaalanına gidin. Uçakları, inişlerini, kalkışlarını izleyin.
• Bir pilottan uçakların teknik özelliklerini, ne şekilde havalandıklarını, yolculuk sırasında olup bitenleri, hangi yöntemle iniş yapıldığını öğrenin.
• Bir eğitim uçağını yakından incelemek için fırsat yaratın.
• Uçak yolculuğu öncesi havaalanına gerekenden birkaç saat önce gidin. Ortamı gezin, inceleyin. Bunları yapmanız havaalanı atmosferine, ortamına alışmanızı kolaylaştırır. Dolayısıyla, daha güvende hissedersiniz.
• Bir kafede çok sevdiğiniz bir içecek için ve bu örneğin benzerlerini keşfedip uygulamaya çalışın.
• Başlangıçtaki yolculuklarınızda, özellikle daha büyük ve içinde daha ferah hissedeceğiniz uçakları seçin. Yolcu sayısının az olması da sizi daha rahat hissettirecektir.
• Uçağa adım attıktan sonra, kabin görevlilerini gözlemleyin ve size en sempatik gelen görevli ile iletişime geçin. O anda korkuyorsanız bunu paylaşın. Koşullar uygunsa, uçuşla ilgili birkaç bilgi almaya çalışın.
• Biletinizi alırken, pencere kenarı ya da koridor tarafı koltuk tercihinizi hangisi içinizden geliyorsa o yönde yapın.
• Başlangıçta kısa mesafeli yolculukları tercih edin. Bir süre sonra, kademeli olarak daha uzun uçuşlar tercihiniz olsun.
• Yukarıda verdiğim örnekleri kendi yaşamınız ve koşullarınıza göre modifiye edin ve zenginleştirin. Ve elbette uygulayın.

Unutmayın ki, siz uçuş korkusunu ortadan kaldırma yönünde çaba göstermekten vazgeçmediğiniz takdirde, uçuş korkunuz ortadan kalkacaktır.

Dr İbrahim Ateş
Psikiyatri Uzmanı
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Uçuş Korkusu ve Tedavisi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dr.İbrahim ATEŞ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dr.İbrahim ATEŞ'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
İbrahim ATEŞ Fotoğraf
Dr.İbrahim ATEŞ
Antalya
Doktor "Ruh sağlığı ve hastalıkları - Psikiyatri"
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi5 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dr.İbrahim ATEŞ'in Yazıları
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Uçuş Korkusu ve Tedavisi' başlığıyla benzeşen toplam 85 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Sosyal Fobi ve Tedavisi ÇOK OKUNUYOR Şubat 2023
► Seks Bağımlılığı Aralık 2018
◊ Siddharta (Hermann Hesse) Aralık 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:48
Top