2007'den Bugüne 92,232 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,964 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri ve Nedenler
MAKALE #20854 © Yazan Güldane KAVGACI | Yayın Ekim 2019 | 3,875 Okuyucu
Antisosyal kişilik yasalara uygun davranmama, sürekli olarak başkalarının haklarını hiçe sayma sorumsuz davranma, empati yapamama, sorumsuz ve sömürgen davranışlarından pişmanlık ve vicdan azabı duymama, tekrar tekrar suç işleme eğilimi ve fiziksel saldırganlığı da içeren dürtüsel davranışlarla karakterize süregelen bir kişilik örüntüsüdür. Bu özellikler kişinin iş, okul, aile, yakın ilişkiler topluma uyum gibi bütün yaşam alanlarını kaplar. ASKB psikopatik, sosyopatik kişilik bozukluğu, psikopat yada sosyopati olarak aynı anlamda da kullanılmaktadır. Ancak DSM 5'te antisosyal kişilik bozukluğuna yer verilmesine rağmen psikopatiye yer verilmemiştir.
Hervey Checkley (1976) The Mask of Sonity adlı kitabında kendi tecrübelerinin ışığında psikopati tanı kriterlerini oluşturmaya çalışmıştır.(Krıng, Johnson, Davidson Neale, 2017 ss)
Cleckley'ın tanımladığı belli başlı psikopati kriterleri duygu fakirliği, utanma duygusunun olmaması, yüzeysel pozitif duyguların ve görünüşteki yüzeysel çekiciliklerini başkalarını manüpule etmek kazanç sağlamak için kullanmaları, kaygı hissetmeme, hatalardan ders çıkarmama, sorumsuz davranma, başkalarına karşı zalim davranma, antisosyal davranışları maddi kazanç sağlama yada sırf heyecan olsun diye dürtüsel davranışlar sergileme olarak sıralanabilir.(Krıng ud., 2017, s.472)
KLİNİK GÖRÜNÜM VE TANISAL ÖZELLİKLER
Sürekli yalan söyleme başkalarını aldatma ve sorumsuz davranışlar yaşam biçimi haline gelmiştir. Suç işleme eğilimi, dürtüsel davranışlar, sorumsuzluk yalancı cazibe, patolojik yalan hile yaparak başkalarını kandırma, dolandırma davranışlarından pişmanlık duymama, empati eksikliği , kendilerinin ve başkalarının güvenliğini tehlikeye atma, yasaları ve toplum kurallarını çiğneme ve tekrar tekrar suç işleme eğilimi en sık görülen davranış biçimleridir.
Antisosyal kişilik bozukluğunun en önemli ayırt edici özellikleri yasalara sosyal normlara uymama, başkalarının haklarını önemsememe ihlal etme, dürtüsel davranma, empati yapamama, yaptıklarından pişmanlık duymama ve vicdan azabı çekmemedir.
Soğuk hissiz başkalarının duygularına duyarsız kişilerdir. Duyguları zayıflık işareti olarak görürler. Kendileri içtenlik kibarlık gösterme yeteneğinden yoksun kaba ve manipulatif kişilerdir. Diğerlerinin duygularına ve ihtiyaçlarına karşı duyarsızdırlar. Dürüst davranmazlar. Utanma duyguları yoktur. Yalanlarını ve dürüst olmayan davranışlarını haklı göstermede ustalaşmışlardır. Bunun için sürekli rasyonalizasyon savunma mekanizmasını kullanırlar. Kendi düşüncelerine göre insanlar acımasızdır. Aslında bu düşünce önermelerinde kendi acımasızlıklarını dışsallaştırmaktadırlar. Hiçbir zaman hiçbir kimseye gerçek sevgi besleyemezler gerçek duyguları yok gibidir. Başkalarına karşı kullandıkları acımasız davranış ve tutumları için pişmanlık duymazlar suçlu hissetmezler. Üzülmezler. Onlar her zaman haklıdır. Kendilerini daima haklı görürler.
Toplum dışı (antisosyal) kişilik bozukluğu olan kişilerde çocukluk yıllarında davranış bozukluğu gösteren kişiler olduğu kabul edilmektedir. “Bu kişiler çocukluk çağında yalancılık, hırsızlık, evden kaçma, kavgacılık davranışları göstermiş kişilerdir.”(Ozturk ulusahın,2011, s.568) Çocukluk yıllarında başlayan ergenlik yıllarında devam eden erişkinlik yıllarına uzanan başkalarının haklarını hiçe sayma toplumsal kurallara uymama ve suça eğilim bu kişilerin başlıca özelliğidir. Ancak 18 yaşından önce antisosyal kişilik bozukluğunu tanısı koyulmaz. DSM 5 bu tanının konulabilmesi için kişinin en az 18 yaşında olması gerektiğini belirtmiştir.
Bu kişilerle toplumsal gelişimlerini tamamlayamamış kişilerdir. Sürekli sorumsuz bir davranış örüntüsü sergilerler. Toplum karşıtı davranışlarının sürekliliği nedeni ile sürekli olarak çevreyle bir çatışma halindedirler. Suç işleme eğilimleriyle cezaevine girme ve adli sorunlar yaşama oranları çok yüksektir.
DSM 5'e GÖRE ANTİSOSYAL KİŞİLİK BOZUKLUĞU TANI KRİTERLERİ
15 yaşından itibaren aşağıdakilerden en az üçünü kapsayacak şekilde başkalarının haklarını ihlal eden yaygın bir davranış örüntüsü:
1.Sosyal normlara uymama ve tutuklanmasına sebep olabilecek tekrarlı yasaları çiğneme davranışı
2.Yalan söyleme,aldatma dolandırıcılık yapma
3.Dürtüsel davranışlar ve geleceği planlayamama
4.Asabi ve saldırgan davranışlar
5.Kendisinin ve başkasının güvenliğini tehlikeye atma
6.Sorumsuz davranma, iş ve finansal konularda sorumsuz davranma
7.Pişmanlık ve vicdan azabı duymama
Tanı konulabilmesi için 15 yaşından önce davranış bozukluğu olduğuna dair kanıtlar olmalıdır. Ve kişi en az 18 yaşında olmalıdır. Toplum karşıtı bu davranışlar şizofreni açılımlı psikotik bozukluk yada iki uçlu bozukluğun varlığı sırasında ortaya çıkmamış olmalıdır.
Yasalara uygun olmayan toplum dışı davranışları, sorumsuzluk, empati yapamama, pişmanlık ve vicdan azabı çekmeme, başkalarının haklarını çiğneme, dürtüsellik ve plan yapamama toplum dışı (antisosyal kişilik bozukluğunun en önemli klinik özellikleridir)
YASALARA UYMAMA VE BAŞKALARININ HAKLARINI İHLAL ETME
Toplumsallaşmayı öğrenememiş kişilerdir. Bu nedenle yaşamları boyunca dolandırıcılık, sahtekarlık, hırsızlık yapma, uyuşturucu satıcılığı, araba çalma ve soygun yapma gibi adli soruşturmaya konu olacak toplum kurallarına uymayan eylemlerde bulunma ile giden süregen bir kişilik örüntüsü sergilerler. Diğer kişilerin haklarını duygularını ve isteklerini hiçe sayarlar para elde etmek,herhangi bir çıkar sağlamak yada kişisel zevkleri için hiç düşünmeden düzenbazlık,dolandırıcılık yaparak diğerlerini kullanırlar. Kendi çıkarları için yalan söylerler çalarlar ve sömürgen davranışlar sergilerler. Başkalarının zayıf yönlerini yakalamada çok başarılıdırlar. Diğerlerinin zayıf yönlerini kollayarak bunları kendi çıkarları için kullanırlar.
SORUMSUZ DAVRANMA
İş finansal yükümlülükler ve kişiler arası ilişkilerde sorumsuz davranırlar. İşleriyle ilgili sorumsuzlukları nedeniyle sık sık işten çıkarlar,iş değiştirirler. Sözlerinde durmazlar. Borçlarını ödemezler. Bakmakla yükümlü oldukları çocuklarının geçimini düşünmezler. Bakımları için gerekli olan parasal desteği sağlama yükümlülüğünü yerine getirmezler. Sürekli mali sorunlar yaşarlar. Çocuklarını ihmal ederler. Aynı sorumsuzluğu eşlerine karşıda gösterirler. Cinsel davranışlarında da sorumsuz ve sömürgen davranırlar. Eşlerini aldatırlar. Sıradan işleri kendilerine yakıştıramadıkları için gelecek planları olmadığı için en önemliside bir işte düzenli çalışmadığı için yoksul düşebilirler.
EMPATİ YOKSUNLUĞU VE VİCDAN AZABI ÇEKMEME
Etraflarındaki insanlara duyarsız ve kaba davranırlar. Diğerlerinin ne hissettiğinin onlar için önemi yoktur. Diğerlerinin varlığı sadece onların kullanımına haizdir. Profesyonel bir şekilde yalan söylerler. Diğerleri bunu kolay kolay anlayamaz.
Yüzeysel içi boş bir cazibeye sahip olduklarından ilk başta diğer insanlar tarafından çekici bulunabilirler. Dışarıdan ilk izlenimde normal hatta güler yüzlü ve sevecen görünürler. Dışa dönük sosyal ortamlarda kendine güvenen ne söyleyeceğini bilen ve akıcı konuşan kişilerdir. Bu özellikleri nedeniyle kolaylıkla arkadaş edinirler. Ancak derine inildiğinde davranışları duygudan yoksundur. Yalan söyledikleri halde insanları kolayca kandırma yeteneği geliştirmişlerdir. İnsanlara şükran duymazlar. Sözünde durmaz eş olarak sorumsuz ve sadakatsız davranışlar sergilerler. Diğer insanların duygularını anlayamazlar.
Empati eksikliğinden dolayı ilişkileri uzun sürmez. Duygusal küntlükleri nedeni ile diğerlerine yakınlık gösteremez. Duyguları yok gibidir. Hiç kimseye sevgi besleyemezler
Şişirilmiş bir benlik değerleri vardır. Kendini beğenmiş ve kibirli davranış içerisindedirler. Sabit fikirlidirler. Esneyemezler iç görüden yoksundurlar. İlk bakışta ilgi çekici kendine güvenli görünselerde derinlikten yoksundur.
Vicdanları gelişmemiştir. Başkalarına verdiği zarar ve acıdan dolayı vicdan azabı çekmezler pişmanlık ve suçluluk hissetmezler. Süper egoları gelişmemiştir. Katı yürekli, kurnaz ve sinsi davranışlar sergilerler. Başkalarını kendi çıkarları için kullanırlar. Davranışlarının sorumluluğunu üstlenecek ego gücünden yoksun gibidirler. Davranışlarının yanlış olduğunun bilincindedirler ancak yanlış davranışın onlar için bir önemi yoktur. Asla kendinde sorun olduğunu kabul etmezler. Hatta kendi zarar verici davranışları için yine başkalarını suçlarlar. Kurnaz,sinsi ve hileci davranırlar. Acıma duyguları yoktur. Kendi çıkarları için başkalarını kullanmak onun en iyi yaptığı ve bildiği şeydir.
Antisosyal kişilikler empati yapma yeteneğinden yoksundur. Diğer insanların hisselerine ve ihtiyaçlarına karşı tam bir körlük içindedirler. Kendi değerlerini şişirme empati yapamama içeriden otomasyon sağlayamama yüzeysel çekicilik kendini beğenmişlik kibirlilik başlıca benlik özellikleridir.
DÜRTÜSEL DAVRANMA
Dürtüsel davranışlar sergileme antisosyal kişilik bozukluğunun tipik özelliklerin dürtüsellikleri nedeniyle çok çabuk sinirlenme, saldırganlık, gözdağı verme yıldırma ve kavgacı bir tutum sergileme eğilimleri vardır. Öfkelendiklerinde genellikle fiziksel şiddete başvururlar. Bu fiziksel şiddetle çocukları ve eşlerini de kapsayan ev içi şiddette dahildir. Davranışlarını içeriden yönetemezler. Dış uyaranlara karşı çok ani tepki gösterirler. Saldırgan davranırlar en ufak bir dış uyaran karşısında tartışma ve kavga çıkarma eğilimindedirler.
Sürekli bir uyarılma ve heyecan arayışı içindedirler. Bu nedenle sonuçlarını hiç düşünmeden riskli ve tehlikeli davranışlara girerler.Kontrolsüz hareket ettikleri için hem kendilerinin hem de başkalarının güvenliğini tehlikeye atarlar. Gelecek planlarının olmaması dürtüsel ve gelişi güzel ortak davranışlarının olması sorumsuz davranışların önünü açmaya hizmet eder. Dürtüsellikleri nedeniyle o an gelişen koşullara uyum sağlayamazlar.
Riskli şeyler yapmaktan keyif alırlar. Çıkar sağlamak ve heyecan duymak için kolayca tehlikeli işlere atılırlar. Öfkeli gergin yapılanmaları nedeniyle her an tetikte dururlar. Normal durumlar karşısında bile tehdit edilmiş hissederler ve saldırgan tepkiler verirler. Fiziki atakları içeren saldırgan davranışlar gösterme eğilimindedirler. Sonuçları hiç düşünmeden o an ki dürtüleri doğrultusunda herşeyi hiç düşünmeden yapmayı normal bulurlar.
Antisosyal kişilik bozukluğunda bu saldırgan davranışlar güç oluşturma insanları yıldırma ve onları kendi çıkarları doğrultusunda kullanma hedefine yöneliktir.
Başkalarını kendi çıkarları için kullanma eğilimi, yalan söylemek, dolandırıcılık yapmak, çalmak, oteriteye toplumsal kurallara ve yasalara karşı gelmek, suç işlemek, dürtüsellik, sorumsuzluk, pişmanlık duymama, plan yapmama, empati eksikliği, içi boş çekicilik, hile yapma ve dürtüsel davranışlar en önemli klinik özellikleridir.
Antisosyal kişilik bozukluğunun kullandığı savunma mekanizmaları yansıtmalı özdeşim, tüm güçlülük, dissosiyasyon, eyleme vurma ve rasyonalizasyondur. Bunların içinde en çok kullandıkları temel savunma mekanizması tüm güçlü kontroldür.
SIKLIK
Erkeklerin % 3'ünde kadınların ise yaklaşık % 1'inde bu bozukluk görülmektedir; hapisanelerdeki mahkumların yaklaşık üçte birinde bu bozukluk bulunmaktadır.(Marriso,2016,s.542)
NEDENSEL ETKENLER
Biyolojik ana babaları antisosyal kişilik özelliği gösterenlerde ayrı aile ortamında yetişmiş olsalar bile antisosyal kişilik riski normal nüfuza göre 5-10 kat yüksektir. (Öztürk vd. 2013 s.569)
Psikopatinin oluşumunda genetik etkenlerle çevresel etkenlerin birbiriyle etkileşime girerek rol oynadığı kabul edilmektedir.
Araştırmacılar genetik etkenler, mizaç farklılıkları, korku eksikliği, koşullanmayı öğrenememe gibi davranışsal faktörlerin yanı sıra çocuklukta anne baba kaybı, reddedici cezalandırıcı tutarsız ebeveyn tutumları , boşanma, ailede madde kullanımı ebeveynlerin patolojisi, düşük sosyo ekonomik düzey gibi çevresel ve gelişimsel faktörler üzerinde durmaktadır.
Doğuştan getirilen farklılıklara bağlı olarak saldırganlık, tepkisellik ve yatıştırılabilirlik gibi bazı faktörler gelişimi psikopatik bir yönde etkileyebilir. (Willioms, s.186)
Evlat edinme çalışmaları, psikopatide madde kullanımı olan biyolojik ebeveynlerin evlat edinilmiş çocuklarında normalden daha yüksek ve yaygın bir antisosyal davranış sergilerlediklerini ortaya çıkarmıştır. (Codoret, Yates,Truughto ve ark., 1995: Ge, Conger, Codret ve Ark., 1996, Akrtoran Kring ve Arkdaşları., 2017, s.144)
Öte yandan hiper aktivite ve dikkat eksikliğinin yetişkin yaşamdaki psikopatinin önemli bir yordayıcısı olduğu kabul edilmektedir. Bu gibi hafif norapsikolojik sorunlarla birlikte görülen zor mizaça genetik yatkınlığın eklenmesi antisosyal kişilik bozukluğu gelişimine yatkınlık oluşturuyor. (Butcher, Mineko, ve Holey 2017)
Köroğlu (2004)'nun psikodinamik yazımına göre ise ise “bu kişilerde tasarlama ve planlama ile ilgili ego yetersizlikleri vardır. Dolayısıyla bu kişiler dürtüsel davranırlar süper egoları gelişmemiştir. Nesne ilişkilerinde zorluklar yaşarlar. Eşduyum,sevgi ve temel güven duyguları gelişmemiştir. “ (Köroglu,2004,s.525)
AYIRICI TANI
Paranoid,narsistik,dissosiyotif ve histiryonik kişilik örgütlenmelerinde psikopatik kişilik yapılanmasına ilişkin ortak özellikler olduğundan ayırt edici tanıda klinisyen çok titiz davranmalıdır.
Paranoid özellikler gösteren kişilerde de güç ve kontrol meslekleri ile uğraşırlar. Paranoid kişilikte güç kişinin kendini korumasına yönelik bir savunma amacına hizmet ederken psikotik örgütlenmede başkalarını manupule edip kendi çıkarı için kullanmak amacına hizmet eder. Paranoid yapılanmaya sahip kişiler yoğun suçluluk duyguları yaşarken psikopatide suçluluk duygusu yoktur.
Aynı şekilde antisosyal kişilik bozukluğunda insanlara duyulan güvensizlik tüm güçlülüğünü kanıtlama yıldırma kendi çıkarına yönelik zafer kazanmaya hizmet ederken dissosiyotif kişilerde güvenliğin temeli istismar edilme korkusudur.
Narsistik yapılanmadada özsağının oluşmamış olması ve şişirmeci bir kendilik vardır. Ancak sosyopatiklerde narsistik kişilik örgütlenmesinde olduğu gibi sürekli idealize etme yoktur. Ayırıcı tanıda çocuklukta davranış bozukluğu oluşumu olup olmadığına bakılmalıdır. Narsistik yapılanmada saldırgan davranışlar klinik tabloya hakim değildir.
GİDİŞ VE SONLANIŞ
Süregen bir durumdur. Tedavisi çok zordur. İç görüden yoksun oldukları için tedavi arayışı içinde değildirler. Ancak tutuklandıklarında zorunlu koşullarda resmi makamlar tarafından tedaviye yollanırlar. Aynı savunmalarını terapistlerine de aktarırlar. Ancak uzun süreli psikodinamik terapiden fayda görürler.

Psikoterapist Güldane Kavgacı
Aile Ve Çift Terapisti

KAYNAKLAR
1.Butcher,J.,meneko,s.,Holey,J.M.(2013).Anormal Psikoloji (O.Gunduz cev.) İstanbul:Kakınus
2.Krıng,A.M.,Johnson,S.,Davınson,G.,Neale,J.,(2017) Anormal Psikoloji. Muzaffer sahın(Ed.) Ankara:Nobel
3.Köroğlu,E.(2004). Tanımlayıcı Klinik Psikiyatri Ankara:HYB
4.Ozturk,M.O.,Uluşahin,A.(2011) Ruh sağlığı ve bozuklukları (11.Bakı). Ankara:Nobel
5.Willioms,N.MC.(2010). Psikonalitik tanı.(2.Baskı) E.Kelam,Çev. İstanbul:Bilgi üniversitesi yayınları
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri ve Nedenler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Güldane KAVGACI'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Güldane KAVGACI'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Güldane KAVGACI Fotoğraf
Güldane KAVGACI
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Psikoloji Uzmanı
Psikoterapist, Aile ve Evlilik Terapisti,cinsel Terapist
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi214 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Güldane KAVGACI'nın Makaleleri
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Bahar ERDEN
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu ÇOK OKUNUYOR Psk.Yağmur Erişen YALDIZ
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Mehmet ARAS
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Beyza TAKAN
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Damla ARAZ
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.M.Enes İMERT
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Beniz YILMAZ
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Erkan KURT
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.H. Fatih DANE
► Antisosyal Kişilik Bozukluğu Psk.Dnş.Çiğdem SESLİ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,964 uzman makalesi arasında 'Antisosyal Kişilik Bozukluğu Belirtileri ve Nedenler' başlığıyla benzeşen toplam 24 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Cinsel Terapist Ne Yapar? Kasım 2019
► Vajinismus Tedavisi Kasım 2013
► Vajinismus Belirtileri Nisan 2012
► Vajinismus Nedenleri Mart 2012
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:17
Top