2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Korkan Çocuklarda Laser ile Diş Dolgusu
MAKALE #4324 © Yazan Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN | Yayın Ocak 2010 | 23,939 Okuyucu
Süt dişlerinin tedavi edilip edilmemeleri konusunda bir çoklarımızın kafasında soru işaretleri vardır. Konu ile ilgili olarak bilgisine başvurduğumuz Doç.Dr.Tosun Tosun, “süt dişleri her ne kadar zamanı geldiğinde sürekli dişler ile yer değiştirecekler ve dolayısı ile geçici bir dönem çocuk ağzında kalacaklar ise de çürüdüklerinde dolgu ile tedavi edilmelerinin gerekli olduğunu ve son dönemde lazer ile yapılan uygulamaların bu alanda bir yenilik olduğunu” belirterek aşağıdaki bilgileri verdi. Süt dişleri çene kemiklerinin büyümesine rehberlik eder ve sürekli dişlerin geleceği hacimleri korurlar. Süt dişlerinde meydana gelen çürükler tedavi edilmez ise diş çekimi gerekebilir. Çekim sebebi ile ortaya çıkan süt dişi eksiklikleri, çene kemiklerinin büyümesinde hacimsel bozukluklara ve ayrıca daha sonra gelecek sürekli dişlerin kendilerine yer bulamamalarından ötürü diş dizisinde çapraşıklığa yol açar. Özetle sağlıklı bir gelişim için süt dişlerinde çürüme saptanıyor ise dolgu ile tedavi edilmesi zorunludur.


Modern dişhekimliğinde konforlu tedavi yöntemleri hastalarda "korku" oluşmasına olanak bırakmamaktadır.
Süt dişlerindeki çürüklerin temizlenmesinde yaygın olarak yüksek hızda dönen aletler (aerotor) kullanılır. Ancak bu cıhazların çıkardıkları ses ve titreşim çocuklarda korku ve titreşimden kaynaklanan ağrıya yol açar. Bu etkiyi azaltmak için nispeten düşük hızlarda çalışan döner aletler (mikromotor) de kullanılmakta ancak bunların da sesleri az olmakla birlikte yarattıkları titreşim daha fazladır.

Son dönemde döner aletlere alternatif olarak “laser” kullanıma girmiştir. Erbiyum laserleri (Er:YAG) adı verilen laser gurubu ile diş minesi ve altındaki dentin adlı katmanda oluşan çürükler çoğunlukla ağrıya yol açmaksızın ve sessiz bir çalışma ortamında temizlenebilmektedir. Erbiyum laserler mine ve dentinde “soğuk ablasyon” adı verilen bir mekanizma ile dokuları hızlı bir biçimde buharlaştırmakta ve çürük bölgeleri yok etmektedir. Bu esnada buharlaşma salise düzeyindeki bir zaman aralığında, çok süratli bir şekilde gerçekleştiği için ağrı hissinin oluşmasına zaman kalmamaktadır. Bu da çocukların dişhekimine gitmekteki en büyük korkularından biri olan “iğne olmak” gereksinimini ortadan kaldırmaktadır. Dolayısı ile süt dişlerindeki çürükleri temizlemede laser kullanıldığında sessiz ve titreşimsiz bir çalışma, anestezi yapmaya gerek kalmadan (ancak, eğer diş sinirine çok yakın bölgede çürük var ise hasta ağrı hissedebilir ve anestezi ihtiyacı doğar) kısa bir süre içersinde hızlı bir biçimde gerçekleştirilebilmekte, bu da çocuklar açısından uygun bir tedavi seçeneği olmaktadır. Çürük temizlendikten sonra meydana gelen boşluk diş rengindeki kompozit veya glass-ionomer dolgu malzemeleri ile basit, hızlı ve kolay bir biçimde doldurulmaktadır. Özetle, günümüzde çocuk dişlerindeki çürüklerin tedavisinde en modern yöntem laser kullanımı olup, bir çok durumda anesteziye gerek olmadan, ağrısız ve çabuk bir tedaviyi gerçekleştirmektedir.

Laser nedir? Laser nasıl elde edilir?

Laserler gündelik hayatımızın bir çok alanında belki de farkında olmadan kullandığımız araçlardır. Marketlerdeki barkod okuyucuları, DVD, CD oynatıcıları gibi pek çok elektronik cihazda laserler kullanılmaktadır. Peki ama "laser" nedir? Nasıl elde edilir? Makalenin bu bölümünde temel soruların cevaplarını bulacaksınız...


1.Solid kristal (medyum) 2.Pompalama kaynağı 3. Tam yansıtıcı ayna 4.Yarı geçirgen ayna 5.Laser ışını
Öncelikle laserin nasıl bir düzenekte üretildiğini açıklayalım.. Laser ışınının oluşması için gerekli düzenekte bir optik rezonatör içersine yerleştirilmiş “pompalama kaynağı” da denilen ışık kaynağı (örneğin bir flaş lambası), bu ışığın etkidiği bir mediyum (ör. Karbondioksit gazı veya Erbiyum kristali ya da mikroçip), mediyumun iki ucunda tam yansıtıcı ve yarı yansıtıcı aynalar ve laser ışığının çıkış yaptığı bölmede bulunan mercekler bulunur. Işık kaynağının etkidiği ortamın gaz, katı, sıvı ya da yarı iletken oluşuna göre laserler değişik isimler alırlar. Diğer bir deyişle laser üretim ortamı laser tipine adını veren özelliktir. Dolayısı laserin üretim ortamında organik solvent likiti kullanılıyorsa Dye; inert gazlar (argon, kripton veya xenon) ile reaktif gazların (florin ya da klorin) karışımı kullanılıyorsa Eximer; gaz kullanılıyor ise onun ismi ile, örneğin karbondioksit gazı kullanılıyorsa karbondioksit laseri (CO2), argon gazı ile argon laseri, helyum ve neon ile He-Ne laseri; yarı iletken Aluminyum-Galyum-Arsenid (AlGaAs) levhalarından oluşan bir mikroçip kullanılıyorsa Diyod laseri; katı ortam (solid-state) kristal kullanılan sistemlerde kristalin optik özelliklerini arttırmak için düşük konsantrasyonlarda kristale katılan “dopant” madde ismi (ör: Neodimiyum, Holmiyum, Erbiyum, Erbiyum-Krom) ve kristal ismi olan İtriyum-Aluminyum-Garnet (YAG) ya da İtriyum-Skandiyum-Galyum-Garnet (YSGG) birlikte kullanılarak Nd:YAG, Ho:YAG, Er:YAG ve Er,Cr:YSGG gibi çeşitli isimler alır.

Laserin temeli atom veya molekül enerji düzeyleri arasındaki elektron geçişleri ile oluşan ışık fotonlarına dayanır. Örnek bir açıklama modeli oluşturmak üzere laser ışığını üreteceğimiz ışın titreştirimcisi (optik rezonatör) içersine yerleştirilen ve laser ışığının jenere edileceği ortamı (mediyum) oluşturan maddenin (ör:Erbiyum kristali) bir atomunun E2 ve E3 ile belirlediğimiz iki enerji yörüngelerine sahip olduğunu ve E3 > E2 şartını varsayalım. Bu atoma dışarıdan bir ışık kaynağı kullanarak (ör: flaş lambası) ilave bir enerji gönderdiğimizi ve E2 yi üst yörüngeye yani E3 yörüngesine çıkardığımızı düşünelim. “Minimum enerji ilkesi”ne göre atom veya moleküller düşük enerji seviyesinde olmak istediklerinden E3 seviyesindeki elektron kendiliğinden E2 seviyesine inecektir. Ama bu dönüş sırasında enerjisi E3 − E2 = hν olan bir foton ortama salınacaktır. Burada ν fotonun frekansıdır. Eğer elektron bu salınımı kendiliğinden yaparsa salınan fotonun yönü tamamen rasgeledir. Ancak eğer E3 düzeyindeki elektron E3 − E2 enerjisindeki başka bir fotonla etkileşerek E2 düzeyine inerse bu şekilde salınan fotonun yönü ve fazı geçişe etki eden fotonla aynı olacaktır.


a)pompalama ile medyumda elektronların eksite edilmesi b) elektronların stimüle salınımı c) laser ışınının oluşması
Bu ikinci geçiş biçimine uyarılmış salınım (stimulated emmision) denir ve laserin çalışmasının ana ilkesidir (resim A ve B). Çok sayıda atomdan oluşan laser mediyumunda başlangıçta atomlar en alt enerji düzeyinde bulunduklarından bir şekilde atomların E3 düzeyine çıkarılması gerekir. Bu pompalama (population inversion) olarak adlandırılır ve mediyumun içinde gerçekleşir. Ayrıca E3 ve E2 arasındaki geçişten laser ışığı elde edebilmek için elektronların E3 düzeyinde kalma süreleri E2 düzeyinde kalma sürelerinden uzun olmalıdır. Ancak bu şekilde E3 düzeyinde bulunan elektronların ve onların sayısı daima artacaktır. Pompalama işleminden sonra çok kısa bir zaman aralığında optik rezonatör içindeki yansıtıcı aynalar arasında gelip giden fotonlar uyarılmış salınımın da artması ile kolime ve koherent bir demet olarak yarı geçirgen ayna tarafından mediyumu terk ederek laser ışınını oluştururlar.

Her laser tipinin üretim medyumunun optik özelliklerinden kaynaklanan spesifik bir dalga boyu vardır ve bu dalga boyları elektromanyetik radyasyon dalgalarında olduğu gibi optik kanunlar çerçevesinde biyolojik dokularda emilim (absorbsiyon), yansıma (refleksiyon), içinden geçme (transmisyon) ve dokuda saçılım (skatering) gibi farklı etkilerde bulunurlar.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Korkan Çocuklarda Laser ile Diş Dolgusu" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'un Yazıları
► Dişhekimliğinde Laser Dt.Murat KANLI
► Dişhekimliğinde Laser Uygulamaları Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Korkan Çocuklarda Laser ile Diş Dolgusu' başlığıyla benzeşen toplam 15 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


09:32
Top