2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Laser Nedir? Laser Nasıl Elde Edilir? Dişhekimliğinde Laserler ve Dental Laser Uygulamalarında Son Gelişmeler
MAKALE #4327 © Yazan Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN | Yayın Ocak 2010 | 7,925 Okuyucu
Laser bir ışık kaynağının enerji yüklemesi ile tek dalga boyunda uniform hale getirilmiş şeklidir. İngilizce Ligth Amplification by Stimulated Emission of Radiation kelimelerinin baş harflerinden oluşur. İyonize radyasyon gibi kansorejen etkileri olmayan bu enerji biçimi 1960lı yıllardan beri tıp alanında kullanılmakla birlikte, son on yıl içersinde lazer teknolojilerinde yaşanan gelişmeler uygulamaları oldukça farklı boyutlara taşımıştır. Dental laserler alanında sağlanan teknolojik gelişmeler ile özellikle son iki yılda kullanıma giren yeni jenerasyon cihazlar oldukça etkin tedaviler gerçekleştirmektedirler.

Dental laserleri dişetlerinde, dişte ve çene kemiklerinde iyileşmeyi hızlandırma, dişetini şekillendirme, diştaşı temizliği sonrası dişeti dezenfeksiyonu, diş beyazlatma, çürüklerin temizlenmesi, kanal tedavisinde kök kanallarının dezenfeksiyonu, diş çekimleri, gömük 20 yaş dişi çekimleri, implant yerleştirilmesi, enfekte dişi çeker çekmez implant yerleştirebilmek için çekim yuvasının dezenfekte edilmesi, bistüri ve dikiş kullanmadan dişeti ameliyatı ve gülüş tasarımı yapmak gibi çok çeşitli işlemlerde kullanmaktayız. Bu işlemlerde laserlerin klasik tedavi araçlarına göre üstünlükleri işlem yapılan dokuda hızlı iyileşme olması, düşük enerji dozlarında uygulandığında iyileşmeyi hızlandırması ve ağrı-ödem gibi iltihap belirtilerini ortadan kaldırması, çürük temizliğinde büyük oranda anesteziye gerek kalmadan çalışılabilmesi (bu açıdan özellikle iğneden korkan çocuklarda büyük yarar sağlamaktadır), cerrahi dişeti operasyonlarında bistüri ile kesip dişetini açmaya ve sonrasında dikiş atmaya gerek kalmadan kapalı modda çalışmaya olanak tanıması, uygulandığı alanlarda bakterileri etkisiz hale getirerek dezenfeksiyon sağladığı için kanal tedavisinde enfekte kök kanallarında başarıyı arttırması, enfekte diş ve köklerin çekiminden sonra hızla bölgeyi dezefekte ederek sorunsuz iyileşmeye olanak tanıması ve enfeksiyon halinde bile çekim sonrası hemen implant uygulanmasını mümkün kılması, 20 yaş dişi veya cerrahi çekimlerde kemik üzerinde minimal hasar oluşturarak ameliyat sonrası ağrı-ödem sıkıntılarını oldukça hafifletmesi olarak özetleyebiliriz.

Laserlerin avantajını yaratan iki çeşit mekanizma vardır. Düşük enerji seviyelerinde laserler hücrelerin enerji sentezlemesini arttırarak iyileşmeyi hızlandırırlar. Daha yüksek enerji seviyelerinde ise hücreleri hızla buharlaştırarak ortadan kaldırır bu esnada komşu hücrelere ise hiç bir zarar vermediklerinden geriye sağlam dokular bırakıp iyileşmenin hızlı olmasını sağlarlar. Örneğin bistüri ile kesilen bir dişetinde kesi hattı boyunca hasarlı hücrler yer alır ve vücudun önce bu hücreleri tamir etmesi gerekirken, laser ile kesi yapıldığında doku üzerinde buharlaşan hücrelerin bıraktığı bir açıklık ve bunun iki yanında sağlam hücreler yer alır; bu da iyileşmenin hızlanmasını sağlar.

Laser nedir ve nasıl elde edilir?

Laser ışınının oluşması için gerekli düzenekte bir optik rezonatör içersine yerleştirilmiş “pompalama kaynağı” da denilen ışık kaynağı (örneğin bir flaş lambası), bu ışığın etkidiği bir mediyum (ör. Karbondioksit gazı veya Erbiyum kristali ya da mikroçip), mediyumun iki ucunda tam yansıtıcı ve yarı yansıtıcı aynalar ve laser ışığının çıkış yaptığı bölmede bulunan mercekler bulunur. Işık kaynağının etkidiği ortamın gaz, katı, sıvı ya da yarı iletken oluşuna göre laserler değişik isimler alırlar. Diğer bir deyişle laser üretim ortamı laser tipine adını veren özelliktir. Dolayısı laserin üretim ortamında organik solvent likiti kullanılıyorsa Dye; inert gazlar (argon, kripton veya xenon) ile reaktif gazların (florin ya da klorin) karışımı kullanılıyorsa Eximer; gaz kullanılıyor ise onun ismi ile, örneğin karbondioksit gazı kullanılıyorsa karbondioksit laseri (CO2), argon gazı ile argon laseri, helyum ve neon ile He-Ne laseri; yarı iletken Aluminyum-Galyum-Arsenid (AlGaAs) levhalarından oluşan bir mikroçip kullanılıyorsa Diyod laseri; katı ortam (solid-state) kristal kullanılan sistemlerde kristalin optik özelliklerini arttırmak için düşük konsantrasyonlarda kristale katılan “dopant” madde ismi (ör: Neodimiyum, Holmiyum, Erbiyum, Erbiyum-Krom) ve kristal ismi olan İtriyum-Aluminyum-Garnet (YAG) ya da İtriyum-Skandiyum-Galyum-Garnet (YSGG) birlikte kullanılarak Nd:YAG, Ho:YAG, Er:YAG ve Er,Cr:YSGG gibi çeşitli isimler alır.
Laserin temeli atom veya molekül enerji düzeyleri arasındaki elektron geçişleri ile oluşan ışık fotonlarına dayanır. Örnek bir açıklama modeli oluşturmak üzere laser ışığını üreteceğimiz ışın titreştirimcisi (optik rezonatör) içersine yerleştirilen ve laser ışığının jenere edileceği ortamı (mediyum) oluşturan maddenin (ör:Erbiyum kristali) bir atomunun E2 ve E3 ile belirlediğimiz iki enerji yörüngelerine sahip olduğunu ve E3 > E2 şartını varsayalım. Bu atoma dışarıdan bir ışık kaynağı kullanarak (ör: flaş lambası) ilave bir enerji gönderdiğimizi ve E2 yi üst yörüngeye yani E3 yörüngesine çıkardığımızı düşünelim. “Minimum enerji ilkesi”ne göre atom veya moleküller düşük enerji seviyesinde olmak istediklerinden E3 seviyesindeki elektron kendiliğinden E2 seviyesine inecektir. Ama bu dönüş sırasında enerjisi E3 − E2 = hν olan bir foton ortama salınacaktır. Burada ν fotonun frekansıdır. Eğer elektron bu salınımı kendiliğinden yaparsa salınan fotonun yönü tamamen rasgeledir. Ancak eğer E3 düzeyindeki elektron E3 − E2 enerjisindeki başka bir fotonla etkileşerek E2 düzeyine inerse bu şekilde salınan fotonun yönü ve fazı geçişe etki eden fotonla aynı olacaktır.


a)pompalama ile medyumda elektronların eksite edilmesi b) elektronların stimüle salınımı c) laser ışınının oluşması
Bu ikinci geçiş biçimine uyarılmış salınım (stimulated emmision) denir ve laserin çalışmasının ana ilkesidir (resim A ve B). Çok sayıda atomdan oluşan laser mediyumunda başlangıçta atomlar en alt enerji düzeyinde bulunduklarından bir şekilde atomların E3 düzeyine çıkarılması gerekir. Bu pompalama (population inversion) olarak adlandırılır ve mediyumun içinde gerçekleşir. Ayrıca E3 ve E2 arasındaki geçişten laser ışığı elde edebilmek için elektronların E3 düzeyinde kalma süreleri E2 düzeyinde kalma sürelerinden uzun olmalıdır. Ancak bu şekilde E3 düzeyinde bulunan elektronların ve onların sayısı daima artacaktır. Pompalama işleminden sonra çok kısa bir zaman aralığında optik rezonatör içindeki yansıtıcı aynalar arasında gelip giden fotonlar uyarılmış salınımın da artması ile kolime ve koherent bir demet olarak yarı geçirgen ayna tarafından mediyumu terk ederek laser ışınını oluştururlar.

Her laser tipinin üretim medyumunun optik özelliklerinden kaynaklanan spesifik bir dalga boyu vardır ve bu dalga boyları elektromanyetik radyasyon dalgalarında olduğu gibi optik kanunlar çerçevesinde biyolojik dokularda emilim (absorbsiyon), yansıma (refleksiyon), içinden geçme (transmisyon) ve dokuda saçılım (skatering) gibi farklı etkilerde bulunurlar.

Özetle dental lazerler iyileşmeyi hızlandırmaları, anesteziye gerek kalmadan çalışılabilmesi gibi özellikleri ile tedavilere katkı sağlamaktadırlar.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Laser Nedir? Laser Nasıl Elde Edilir? Dişhekimliğinde Laserler ve Dental Laser Uygulamalarında Son Gelişmeler" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'un izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN'un Yazıları
► Dişhekimliğinde Laser Dt.Murat KANLI
► Dişhekimliğinde Laser Uygulamaları Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN
► Korkan Çocuklarda Laser ile Diş Dolgusu Prof.Dr.Dt. Tosun TOSUN
► Dental İmplant Nedir? Dt.Murat KANLI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Laser Nedir? Laser Nasıl Elde Edilir? Dişhekimliğinde Laserler ve Dental Laser Uygulamalarında Son Gelişmeler' başlığıyla benzeşen toplam 92 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:01
Top