Çift Terapisinde Mahşerin Dört Atlısı
Gottman çift terapisinin önemli kavramı Mahşerin Dört Atlısı’dır. Gottman, çiftlerin birbirleriyle iletişim kurma girişimlerini sabote eden dört yıkıcı etkileşim biçimine bu ismi vererek, her biri için panzehirler önermiştir.
Bu dört atlı, en az tehlikeliden en çok tehlikeli olana doğru eleştiri, aşağılama, savunma ve duvar örmedir.
1. Eleştiri
Bireyin sürekli olarak partnerinin kişiliği ya da karakteri hakkında suçlamalarda bulunmasıdır. Bu atlının panzehiri “ben dili” kullanarak kişinin kendi duyguları hakkında konuşmasıdır. Ben dili ben ile başlar, genelde birinci ağızdan kullanılır ve kişi kendi duygu ve düşüncelerini bu şekilde etkin biçimde anlatır. “Sen dili” ise sen ile başlar genelde. Ve karşıdaki kişinin suçları, hataları belirtilir.
2. Aşağılama
Partnerlerin birbirine saygı duymamasından kaynaklanır ve tiksinme ifadeleriyle karşı tarafa psikolojik olarak acı çektirmeyi amaçlar. Bu etkileşim biçimi, bireyin kendisini daha üstün bir konuma koyarak alay etme, isim takma, karşısındakinin konuşmasını düzeltme ve doğrudan küçük düşürme gibi şekillerde ortaya çıkabilir ve boşanmanın en büyük yordayıcısı olduğu belirtilmiştir. Bu atlının panzehiri, takdir etme ve saygı gösterme yoluyla bireyin kendi duygu ve ihtiyaçlarını tanımlamasıdır.
3. Savunma
Partnerlerden birisi aşağılamayla karşılaştığında doğal olarak mahşerin dört atlısından bir diğeri olan savunma tepkisi göstermeye başlar. Ancak bu tepki çatışmayı çözmek yerine daha çok tırmandırır. Bu etkileşim biçimi sorumluluğu yok sayma, bahane üretme, negatif yönde akıl okumaya karşı çıkma, karşı atak olarak şikâyette bulunma gibi şekillerde ortaya çıkabilir. Bu atlının panzehiri, en ufak bir parça olsa dahi problemden sorumluluk almaktır.
4. Duvar örme
Evliliklerde ilk üç atlının yarattığı negatif etkinin birikmesiyle diğerlerinden daha sonra ortaya çıkar ve ilişkide duygusal olarak kopukluğu ifade eder. İki kişi arasındaki normal bir iletişimde dinleyici taraf dinlediğine dair “hımm”, “evet” gibi küçük ipuçları verir, başını sallar ya da göz kontağı kurar. Ancak duvar örme etkileşim biçiminde hiçbir geribildirim verilmez, karşı taraf hiç duyulmuyormuş ya da önemsenmiyormuş gibi davranılır. Duvar örme, fizyolojik uyarılmayla yakından ilişkilidir ve bunun panzehiri, bir mola verip duygusal taşmayı azaltmak ve bireyin kendisini sakinleştirmesidir.
Not: Yukarıdaki yazı aşağıdaki makale metninden alıntılanmıştır:
Anlatan, Ö. (2021). Deneye Dayalı Bir Yaklaşım: Gottman Çift Terapisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 74-93.
Bu dört atlı, en az tehlikeliden en çok tehlikeli olana doğru eleştiri, aşağılama, savunma ve duvar örmedir.
1. Eleştiri
Bireyin sürekli olarak partnerinin kişiliği ya da karakteri hakkında suçlamalarda bulunmasıdır. Bu atlının panzehiri “ben dili” kullanarak kişinin kendi duyguları hakkında konuşmasıdır. Ben dili ben ile başlar, genelde birinci ağızdan kullanılır ve kişi kendi duygu ve düşüncelerini bu şekilde etkin biçimde anlatır. “Sen dili” ise sen ile başlar genelde. Ve karşıdaki kişinin suçları, hataları belirtilir.
2. Aşağılama
Partnerlerin birbirine saygı duymamasından kaynaklanır ve tiksinme ifadeleriyle karşı tarafa psikolojik olarak acı çektirmeyi amaçlar. Bu etkileşim biçimi, bireyin kendisini daha üstün bir konuma koyarak alay etme, isim takma, karşısındakinin konuşmasını düzeltme ve doğrudan küçük düşürme gibi şekillerde ortaya çıkabilir ve boşanmanın en büyük yordayıcısı olduğu belirtilmiştir. Bu atlının panzehiri, takdir etme ve saygı gösterme yoluyla bireyin kendi duygu ve ihtiyaçlarını tanımlamasıdır.
3. Savunma
Partnerlerden birisi aşağılamayla karşılaştığında doğal olarak mahşerin dört atlısından bir diğeri olan savunma tepkisi göstermeye başlar. Ancak bu tepki çatışmayı çözmek yerine daha çok tırmandırır. Bu etkileşim biçimi sorumluluğu yok sayma, bahane üretme, negatif yönde akıl okumaya karşı çıkma, karşı atak olarak şikâyette bulunma gibi şekillerde ortaya çıkabilir. Bu atlının panzehiri, en ufak bir parça olsa dahi problemden sorumluluk almaktır.
4. Duvar örme
Evliliklerde ilk üç atlının yarattığı negatif etkinin birikmesiyle diğerlerinden daha sonra ortaya çıkar ve ilişkide duygusal olarak kopukluğu ifade eder. İki kişi arasındaki normal bir iletişimde dinleyici taraf dinlediğine dair “hımm”, “evet” gibi küçük ipuçları verir, başını sallar ya da göz kontağı kurar. Ancak duvar örme etkileşim biçiminde hiçbir geribildirim verilmez, karşı taraf hiç duyulmuyormuş ya da önemsenmiyormuş gibi davranılır. Duvar örme, fizyolojik uyarılmayla yakından ilişkilidir ve bunun panzehiri, bir mola verip duygusal taşmayı azaltmak ve bireyin kendisini sakinleştirmesidir.
Not: Yukarıdaki yazı aşağıdaki makale metninden alıntılanmıştır:
Anlatan, Ö. (2021). Deneye Dayalı Bir Yaklaşım: Gottman Çift Terapisi. Aile Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 4(1), 74-93.
3 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
