Kedi ve Köpeklerden İnsanlara Geçen Hastalıklar
Kedi ve Köpeklerden İnsanlara Geçen Hastalıklar
Viral Zoonozlar :
- Kuduz
Bakteriyel Zoonozlar :
- Salmonellosis
- Brucellosis
- Campylobacteriosis
- Leptospirosis
- CSD (Cat Scratch Disease)
Ekto Paraziter Zoonozlar :
- Veba (Plaque)
- Lyme Disease (Borreliosis)
- Tularemi
Ekto Paraziter Zoonozlar :
- Toxacara Canis
- Echinococcosis
- Diroflariasis
- Toxoplasmosis
Mantar (Mikotik Zoonozlar) :
- Sporotrichosis
- Dermatophytosis (Trichopytie)
Kuduz : Tüm sıcak kanlı hayvanları etkileyen akut seyirli 10 gün içerisinde ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır. Enfekte canlının salyasından kan yolu ile bulaşma söz konusudur. Aşılarının yapıldığından emin olmadığınız herhangi bir sıcak kanlı hayvanın ısırması veya tırmalaması (tırnaklarına salya bulaşmış olabilir) sonucunda mutlaka kanayan bölgeyi sabunlu su ile yıkayıp hastaneye başvurunuz.
Evcil hayvanınızı yılda bir defaya mahsus, ömrünü tamamlayana kadar kuduz virüsüne karşı aşılatmayı unutmayınız.
Salmonella: Hastalık memelilerde, kuşlarda ve sürüngenlerde görülür. Gastrointestinal sistemi etkileyen bir zoonoz hastalıktır. Bakteri kedi ve köpeklerin barsağında relatif olarak bulunur ve bağışıklık sisteminin zayılaması gibi uygun şartlar altında hastalık oluşturur. Dışkılarının bulaştığı su ve gıdaların alınması ile diğer hayvanlara bulaşır. Dışkı yeme, tüyleri yalama gibi durumlarda da etken ağız yolu ile alınmaktadır.
Genç kedi ve köpekler salmonella hastalığına karşı daha hassastır. Enfeksiyona yakalanan hayvanlar gaitaları ile bakterileri 20-40 gün boyunca çevreye yayarlar. Daha çok çocuklar olmak üzere, insanlar köpek dışkısı ile hastalığı alırlar.
Brucella : Dişi köpeklerde yavru atma, erkek köpeklerde kısırlık, yavrularda ise ölümcül sonuçlar doğurabilecek bir hastalıktır. Sığırlar ve domuzlar hastalığa karşı dirençlidir.
İdrar, atık yavrular, vaginal akıntı, sperma enfeksiyon kaynaığıdır. Erkek hayvanlara enfeksiyon cinsel temas ile bulaşır. Yavrulara anne karnındayken, insanlara ise direk temas ile bulaşır.
Hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını önlemek için, hasta hayvanların en kısa sürede tedavi edilmesi veya kısırlaştırılması gerekmektedir.
Campylobacteriosis : İnce barsaklara yerleşip çoğalan bakteri, barsak enfeksiyonuna yol açar. Enfekte köpek ve kediler dışkıları ile bakteriyi çevreye yayar. Etken, dışkıda bir aydan fazla yaşamını sürdürebilir. Sinekler etkeni bulaştırmada önemli rol oynar. Bakteriyi barındıran bir dışkıyı başka bir hayvanın yemesi ile hastalık bulaşmış olur. Kalabalık ve sağlıksız ortamlarda gezdirilen köpekler hastalık için risk taşır. Parklarda oynayan çocuklar kendi gıdalarını enfekte ederek hastalığa yakalanabilirler.
Campylobacteriosisten korunmak için hijyen kurallarına uyulması yeterlidir.
Leptospirosis : Yaz ve sonbahar aylarında özellikle rutubetli ortamda daha sık karşımıza çıkan bir enfeksiyondur. Deri ve mukozalardan geçerek kana karışan, böbrek ve karaciğer ve diğer organlara yayılarak koloniler oluşturan önemli bir hastalıktır. Hasta hayvanlar bakteriyi idrarları ile çevreye bulaştırır. İnsanlara, hasta hayvanın idrarı, kanı veya enfekte olan organları ile bulaşır.
Sıklıkla köpeklerde karşılaştığımız Leptospirosisten korunmak için köpeklere aşı yapılmalıdır.
CSD (Cat Scratch Disease) : Genellikle kedilerin tırmalaması sonucu insanlara geçen bakteriyel bir enfeksiyondur. Tırmalanmayı takiben iki hafta içerisinde baş ve boyun eklemlerinde ağrılar oluşturur, mukozada ağrılı yaralar, diş eti yangısı görülür. Bazı olgularda merkezi sinir sistemi bozukluklarına rastlanır. Aşılarının yapıldığından emin olmadığınız, sağlıklı görünmeyen kedileri severken dikkatli olunuz.
Veba : Kemirici hayvanların pireleri tarafından ısırılmak suretiyle çeşitli hayvanlara ve insanlara bulaşır. Özellikle kedilerde daha sık olarak karşımıza çıkmaktadır ve ölümcüldür. Köpekler daha dirençlidir. Hasta bir kedinin ısırması veya tırmalaması sonucu da insanlara direkt bulaşma gerçekleşir.
Pirelerle mücadele edilmeli ve ayrıca kedilerin kemiricilerle teması önlenmelidir.
Lyme : KUZEY AMERİKA, AVUSTRALYA ve AVRUPA’da görülen bir hastalıktır. Ixodes türü kenelerle bulaşır. Hastalığa yakalanan bir köpeğin üzerindeki etken taşıyan kenenin başka bir köpeğin veya insanın üzerine gelip beslenmesi sonucu bulaşma şekillenir. Eklemlerde ağrılı şişlik oluşturup, geçici topallığa neden olur. Etken vücutta kendini gizler, bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda nükseder. Ölümcül değildir.
İnsanlar hastalığı köpeklerden direkt olarak almazlar. Kenelerle mücadele ve hayvanların dış parazitlere karşı aşılanması, hastalıktan korunmada en önemli yoldur.
Tularemi : Kemiriceler, özelliklede tavşanlar hastalığa konakçılık yapar. Artropodların ısırması, enfekte hayvanla temas, kontamine su ve gıdalar hatta solunum yolu ile bulaşma oluşabilmektedir. Etken sağlam deriden dahi girebilmektedir. Karaciğer, akciğer ve dalakta nekroz oluşturur. Genellikle insanlar hastalığı kedilerden direkt temas ile alırlar. Kedilerin tırmalaması veya ısırması sonucu bulaşma şekillenir. Köpekler genellikle bulaştırmaktan ziyade etkenin yayılmasına sebep olurlar.
Kemiricilerle ve kenelerle mücade edip, kedi ve köpeklerin dış parazit aşısının yapılması hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını önler.
Toxacara Canis : Yavru köpekler enfeksiyonu anne karnındayken alırlar. Dışkıları ile çevreye bulaştırırlar. Park ve oyun bölgelerinde enfekte dışkı ile su ve gıdaların kontaminasyonu sonucu insanlara bulaşma söz konusu olabilmektedir. Hijyen kurallarına uyulmalı, hayvanların iç parazitlere karşı aşılarının yapılması gerekmektedir.
Echinococcosis : Köpekler, enfekte koyunların iç organlarını yemek suretiyle enfeksiyonu alırlar. Parazitin yumurtasının insanlara bulaşması sonucu karaciğer, akciğer ile diğer organlara yerleşir ve kist oluşturur. Özellikle koyun sürülerini bekleyen köpeklerin, insan sağlığı için risk oluşturduğunu ve mutlak aşılanmaları gerektiğini unutmamalıyız.
Diroflariasis : Kültür ırkı köpeklerin ülkemize getirilmesi ile önem kazanan bir parazittir. Köpekler arasında sivrisinekler vasıtası ile bulaşma şekillenir. Nadiren de olsa taşıyıcı sivrisineklerin, enfeksiyonu insanlara da bulaştırması söz konusu olmaktadır.
Köpeklerin iç parazitlere karşı aşılanması ve tedavi edilmeleri, enfeksiyonu taşıyan sivrisineklerin sayısında önemli bir azalmaya sebep olacaktır. İnsanlar için de hastalık riski azalacaktır.
Toxoplasmosis : Bütün sıcak kanlı hayvanlarda görülen bir enfeksiyondur. İnsanlara bulaşma özellikle kedilerin dışkısı ile kontaminasyon sonucu veya az pişmiş etlerin yenmesi ile geçer. Kediler, enfeksiyonu toksoplasma kistlerini içeren çiğ etleri (fare, kuş, mezbaha atıkları) yemesi ile alır. Hastalık, köpeklerde genellikle gençlik hastalığı ile birlikte gizli olarak seyreder.
Hayvanların iç parazitlere karşı aşılanması ve çiğ et ile beslenmemeleri gerekmektedir.
Sporotrichozis: Deride irinli bir yapı oluşturan, kronik mantar enfeksiyonudur. Çürümüş sebzelerde, humuslu toprakta, bataklık yosunlarında, toprak ve havada, sıhhatli hayvanlarda, suda saprofit olarak bulunmaktadır. Deri bütünlüğünün bozulması durumunda patojen hale gelerek enfeksiyonu meydana getirir. Diken, kıymık parçaları, ısırma ve tırmalama gibi durumlar, enfeksiyonun başlama nedenleridir.
İnsanlar sporotrichosise hassas oldukları için derideki traumatik ve perfore yaralar hastalığın kediler tarafından direkt nakline neden olur. Sporotrichosisli kedilere, hastalığı tamamen atlatana kadar eldivenle temas edilmelidir.
Dermatophytosis: Köpek ve kedilerin yüzlek mantar enfeksiyonudur. Doğal ortamda yıllarca canlılığını koruyabilen mantar sporları, hayvanların genç yaşta oması, bağışıklık sisteminin zayıflaması, sağlıksız çevre şartları ve zayıf kondisyon gibi durumlarda enfeksiyon oluşturmaktadır. Deri yapısının kalınlaşmasına ve tüylerde dökülmeye neden olur.
Şehirlerde yaşayan insanlarda rastlanan dermatomycosis olgularının %30’u direkt ev hayvanları ile temasla oluşur. Enfekte hayvanlarla direkt temastan sonra ellerin yıkanması gerekmektedir.
Bora BİLGİN
Veteriner Hekim
Viral Zoonozlar :
- Kuduz
Bakteriyel Zoonozlar :
- Salmonellosis
- Brucellosis
- Campylobacteriosis
- Leptospirosis
- CSD (Cat Scratch Disease)
Ekto Paraziter Zoonozlar :
- Veba (Plaque)
- Lyme Disease (Borreliosis)
- Tularemi
Ekto Paraziter Zoonozlar :
- Toxacara Canis
- Echinococcosis
- Diroflariasis
- Toxoplasmosis
Mantar (Mikotik Zoonozlar) :
- Sporotrichosis
- Dermatophytosis (Trichopytie)
Kuduz : Tüm sıcak kanlı hayvanları etkileyen akut seyirli 10 gün içerisinde ölümle sonuçlanan viral bir hastalıktır. Enfekte canlının salyasından kan yolu ile bulaşma söz konusudur. Aşılarının yapıldığından emin olmadığınız herhangi bir sıcak kanlı hayvanın ısırması veya tırmalaması (tırnaklarına salya bulaşmış olabilir) sonucunda mutlaka kanayan bölgeyi sabunlu su ile yıkayıp hastaneye başvurunuz.
Evcil hayvanınızı yılda bir defaya mahsus, ömrünü tamamlayana kadar kuduz virüsüne karşı aşılatmayı unutmayınız.
Salmonella: Hastalık memelilerde, kuşlarda ve sürüngenlerde görülür. Gastrointestinal sistemi etkileyen bir zoonoz hastalıktır. Bakteri kedi ve köpeklerin barsağında relatif olarak bulunur ve bağışıklık sisteminin zayılaması gibi uygun şartlar altında hastalık oluşturur. Dışkılarının bulaştığı su ve gıdaların alınması ile diğer hayvanlara bulaşır. Dışkı yeme, tüyleri yalama gibi durumlarda da etken ağız yolu ile alınmaktadır.
Genç kedi ve köpekler salmonella hastalığına karşı daha hassastır. Enfeksiyona yakalanan hayvanlar gaitaları ile bakterileri 20-40 gün boyunca çevreye yayarlar. Daha çok çocuklar olmak üzere, insanlar köpek dışkısı ile hastalığı alırlar.
Brucella : Dişi köpeklerde yavru atma, erkek köpeklerde kısırlık, yavrularda ise ölümcül sonuçlar doğurabilecek bir hastalıktır. Sığırlar ve domuzlar hastalığa karşı dirençlidir.
İdrar, atık yavrular, vaginal akıntı, sperma enfeksiyon kaynaığıdır. Erkek hayvanlara enfeksiyon cinsel temas ile bulaşır. Yavrulara anne karnındayken, insanlara ise direk temas ile bulaşır.
Hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını önlemek için, hasta hayvanların en kısa sürede tedavi edilmesi veya kısırlaştırılması gerekmektedir.
Campylobacteriosis : İnce barsaklara yerleşip çoğalan bakteri, barsak enfeksiyonuna yol açar. Enfekte köpek ve kediler dışkıları ile bakteriyi çevreye yayar. Etken, dışkıda bir aydan fazla yaşamını sürdürebilir. Sinekler etkeni bulaştırmada önemli rol oynar. Bakteriyi barındıran bir dışkıyı başka bir hayvanın yemesi ile hastalık bulaşmış olur. Kalabalık ve sağlıksız ortamlarda gezdirilen köpekler hastalık için risk taşır. Parklarda oynayan çocuklar kendi gıdalarını enfekte ederek hastalığa yakalanabilirler.
Campylobacteriosisten korunmak için hijyen kurallarına uyulması yeterlidir.
Leptospirosis : Yaz ve sonbahar aylarında özellikle rutubetli ortamda daha sık karşımıza çıkan bir enfeksiyondur. Deri ve mukozalardan geçerek kana karışan, böbrek ve karaciğer ve diğer organlara yayılarak koloniler oluşturan önemli bir hastalıktır. Hasta hayvanlar bakteriyi idrarları ile çevreye bulaştırır. İnsanlara, hasta hayvanın idrarı, kanı veya enfekte olan organları ile bulaşır.
Sıklıkla köpeklerde karşılaştığımız Leptospirosisten korunmak için köpeklere aşı yapılmalıdır.
CSD (Cat Scratch Disease) : Genellikle kedilerin tırmalaması sonucu insanlara geçen bakteriyel bir enfeksiyondur. Tırmalanmayı takiben iki hafta içerisinde baş ve boyun eklemlerinde ağrılar oluşturur, mukozada ağrılı yaralar, diş eti yangısı görülür. Bazı olgularda merkezi sinir sistemi bozukluklarına rastlanır. Aşılarının yapıldığından emin olmadığınız, sağlıklı görünmeyen kedileri severken dikkatli olunuz.
Veba : Kemirici hayvanların pireleri tarafından ısırılmak suretiyle çeşitli hayvanlara ve insanlara bulaşır. Özellikle kedilerde daha sık olarak karşımıza çıkmaktadır ve ölümcüldür. Köpekler daha dirençlidir. Hasta bir kedinin ısırması veya tırmalaması sonucu da insanlara direkt bulaşma gerçekleşir.
Pirelerle mücadele edilmeli ve ayrıca kedilerin kemiricilerle teması önlenmelidir.
Lyme : KUZEY AMERİKA, AVUSTRALYA ve AVRUPA’da görülen bir hastalıktır. Ixodes türü kenelerle bulaşır. Hastalığa yakalanan bir köpeğin üzerindeki etken taşıyan kenenin başka bir köpeğin veya insanın üzerine gelip beslenmesi sonucu bulaşma şekillenir. Eklemlerde ağrılı şişlik oluşturup, geçici topallığa neden olur. Etken vücutta kendini gizler, bağışıklık sisteminin zayıflaması durumunda nükseder. Ölümcül değildir.
İnsanlar hastalığı köpeklerden direkt olarak almazlar. Kenelerle mücadele ve hayvanların dış parazitlere karşı aşılanması, hastalıktan korunmada en önemli yoldur.
Tularemi : Kemiriceler, özelliklede tavşanlar hastalığa konakçılık yapar. Artropodların ısırması, enfekte hayvanla temas, kontamine su ve gıdalar hatta solunum yolu ile bulaşma oluşabilmektedir. Etken sağlam deriden dahi girebilmektedir. Karaciğer, akciğer ve dalakta nekroz oluşturur. Genellikle insanlar hastalığı kedilerden direkt temas ile alırlar. Kedilerin tırmalaması veya ısırması sonucu bulaşma şekillenir. Köpekler genellikle bulaştırmaktan ziyade etkenin yayılmasına sebep olurlar.
Kemiricilerle ve kenelerle mücade edip, kedi ve köpeklerin dış parazit aşısının yapılması hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını önler.
Toxacara Canis : Yavru köpekler enfeksiyonu anne karnındayken alırlar. Dışkıları ile çevreye bulaştırırlar. Park ve oyun bölgelerinde enfekte dışkı ile su ve gıdaların kontaminasyonu sonucu insanlara bulaşma söz konusu olabilmektedir. Hijyen kurallarına uyulmalı, hayvanların iç parazitlere karşı aşılarının yapılması gerekmektedir.
Echinococcosis : Köpekler, enfekte koyunların iç organlarını yemek suretiyle enfeksiyonu alırlar. Parazitin yumurtasının insanlara bulaşması sonucu karaciğer, akciğer ile diğer organlara yerleşir ve kist oluşturur. Özellikle koyun sürülerini bekleyen köpeklerin, insan sağlığı için risk oluşturduğunu ve mutlak aşılanmaları gerektiğini unutmamalıyız.
Diroflariasis : Kültür ırkı köpeklerin ülkemize getirilmesi ile önem kazanan bir parazittir. Köpekler arasında sivrisinekler vasıtası ile bulaşma şekillenir. Nadiren de olsa taşıyıcı sivrisineklerin, enfeksiyonu insanlara da bulaştırması söz konusu olmaktadır.
Köpeklerin iç parazitlere karşı aşılanması ve tedavi edilmeleri, enfeksiyonu taşıyan sivrisineklerin sayısında önemli bir azalmaya sebep olacaktır. İnsanlar için de hastalık riski azalacaktır.
Toxoplasmosis : Bütün sıcak kanlı hayvanlarda görülen bir enfeksiyondur. İnsanlara bulaşma özellikle kedilerin dışkısı ile kontaminasyon sonucu veya az pişmiş etlerin yenmesi ile geçer. Kediler, enfeksiyonu toksoplasma kistlerini içeren çiğ etleri (fare, kuş, mezbaha atıkları) yemesi ile alır. Hastalık, köpeklerde genellikle gençlik hastalığı ile birlikte gizli olarak seyreder.
Hayvanların iç parazitlere karşı aşılanması ve çiğ et ile beslenmemeleri gerekmektedir.
Sporotrichozis: Deride irinli bir yapı oluşturan, kronik mantar enfeksiyonudur. Çürümüş sebzelerde, humuslu toprakta, bataklık yosunlarında, toprak ve havada, sıhhatli hayvanlarda, suda saprofit olarak bulunmaktadır. Deri bütünlüğünün bozulması durumunda patojen hale gelerek enfeksiyonu meydana getirir. Diken, kıymık parçaları, ısırma ve tırmalama gibi durumlar, enfeksiyonun başlama nedenleridir.
İnsanlar sporotrichosise hassas oldukları için derideki traumatik ve perfore yaralar hastalığın kediler tarafından direkt nakline neden olur. Sporotrichosisli kedilere, hastalığı tamamen atlatana kadar eldivenle temas edilmelidir.
Dermatophytosis: Köpek ve kedilerin yüzlek mantar enfeksiyonudur. Doğal ortamda yıllarca canlılığını koruyabilen mantar sporları, hayvanların genç yaşta oması, bağışıklık sisteminin zayıflaması, sağlıksız çevre şartları ve zayıf kondisyon gibi durumlarda enfeksiyon oluşturmaktadır. Deri yapısının kalınlaşmasına ve tüylerde dökülmeye neden olur.
Şehirlerde yaşayan insanlarda rastlanan dermatomycosis olgularının %30’u direkt ev hayvanları ile temasla oluşur. Enfekte hayvanlarla direkt temastan sonra ellerin yıkanması gerekmektedir.
Bora BİLGİN
Veteriner Hekim
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kedi ve Köpeklerden İnsanlara Geçen Hastalıklar" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Vet.Hek.Bora BİLGİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Vet.Hek.Bora BİLGİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
