Ebeveyn Olmak (Anne Baba Olmak)
EBEVEYN OLMAK
Anne-baba yani ebeveyn olmak, karı-koca bir çocuk sahibi olmaya karar verdikleri andan itibaren başlar, hamilelikte daha anlamlı bir hale gelir ve doğumla birlikte bir yaşam boyunca uğraş, emek, özveri, gerektirir. Anne ya da baba olmak kişi için en doyum sağlayıcı deneyimlerden biridir. İnsanların birçoğu hayatınızı değiştiren en önemli olay nedir sorusunu anne olmak, baba olmak ya da bir çocuk sahibi olmak diye yanıtlamaktadır.
Ebeveynlik rolü kişinin/kişilerin bir ömür boyunca asla vazgeçemeyecekleri ve bırakamayacakları bir roldür. Bütün anne babalar çocuklarının sağlıklı ve mutlu yaşamalarını, en iyi koşullarda büyümelerini, özellikle de güvende olmalarını isterler, fakat çoğu bunu nasıl başarabileceklerini yani bu amaca hangi yolla/yollarla ulaşacaklarını bilemezler.
Anne baba olmak, anne baba olmaya çabalamak çok uzun süren bir yolculuktur. Ebeveynler bir yandan yeni üstlendikleri sosyal rolün gerektirdiğini yapmaya çalışırken öte yandan da sorumluluğunu aldıkları küçük canlının sorunlarını nasıl çözecekleri konusunda sıkıntılar yaşarlar. Bu sorunların üstesinden gelmeye çalışırken bazen çocuklarına iyilik yerine kötülük ettiklerini, zarar verdiklerini fark edemezler. Dünyaya bir çocuk getirmek ebeveyn olmanın biyolojik yanıdır. İyi ya da doğru ebeveyn olmak ise toplumsal boyutudur.
Çocuğun ihtiyaçlarını duymaya ve anlamaya çalışmak ve ona uygun programlama yapmak iyi ebeveyn olma yollarından biridir. Bu, anne babanın önceliğinin çocuk olmasına ve bir takım alışkanlıklardan vazgeçmesine neden olabilir. Çünkü çocuğu anlamaya çalışmak hem bedenle, hem yürekle hem de zihinle onun yanında olmak bazen de yanında kalmak demektir. Bu çocuğun içinde bulunduğu ortamın güvenli olduğunu hissetmesine sebep olur. Çocuk anne babasına güvenir. Anne babasına güvenerek büyüyen çocukta özgüven de gelişir.
İyi ebeveyn olmanın bir diğer yolu da çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine ait özelliklere sahip olup olmadığının anne baba tarafından takip edilmesidir. Anne baba bunun için kitaplar okuyabilir, araştırmalar yapabilir ya da gelişimin normal olup olmadığını bir çocuk gelişimi uzmanı desteği ile takip edebilir. Bu takip çocukta gelişime dair yaşanan bir sıkıntı varsa bunların erken ortaya çıkmasını ve erken müdahale edilmesini sağlar ya da olası bir durumu önlemeye yardımcı olur.
İyi ebeveyn olma çabalarında bir diğeri hatta en önemlisi kuralların ve sınırların net, anlaşılır ve uygulanabilecek bir şekilde ortaya konmasıdır. Çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine uygun kuralların konması ve uygulanması çocuğun düzenli bir hayat yaşamasına, sorumluluk almasına ve aldığı sorumluluğu yerine getirmesine, değer yargılarının gelişmesine, nerede duracağını bilmesine, kendini kontrol etmesine ve özdenetim geliştirmesine yardımcı olur. Kuralların belirlenmesinde her aile üyesinin görüşünün alınması ve konulan kuralların uygulanması konusunda anne babanın işbirliğine girmesi ve tutarlı olması önemlidir. Ebeveynlerden birinin koyduğu kuralı, diğerinin bozması ya da bir gün önce uygulanan bir kuralın bozulmasına ertesi gün tepki verilmemesi çocuğun kafasının karışmasına, kendini güvensiz hissetmesine ve olumsuz davranışlar geliştirmesine sebep olur.
Çocuk, konulan kurallara uymadığı ya da kuralları bozduğu zaman başına ne geleceğini de bilmelidir. Bu onun davranışlarının sonuçlarına katlanmasına yani davranışlarının sorumluluğunu almasına neden olur.
Bütün bunların yanı sıra iyi ebeveyn olmak, çocuğun dünyaya ilk geldiği andan itibaren onda var olan saldırganlık dürtülerini tahammül edilebilir hale getirmektir, yani çocuğun duygularını anlamak ve onun saldırgan tepkilerine saldırganlıkla cevap vermemek önemlidir. Ağlayan bir bebeği sevgiyle kucaklamak yerine sinirlenerek emziren bir anne, iki yaşında olan bir çocuğun tükürmesine ya da tekme atmasına bu davranışın canını yaktığını söylemesi yerine aynı şekilde cevap veren anne ya da baba, dediğinin yapılması konusunda inat gösteren bir çocuğa durumu izah etmek ya da dikkatini başka bir tarafa çekmek yerine yapmama konusunda inatlaşan anne ya da baba çocuktaki saldırganlık dürtülerini tetikler. Saldırganlık dürtüsü çocuğun doğasında vardır ve anne baba tutumuyla olumlu davranışlara dönüştürülebilir.
Anne baba olmak aynı zamanda öğrenilen bir durumdur. Öğrenilen kişi de bireyin kendi anne ve babasıdır. Yukarıda sayılan iyi özellikler sahip ebeveynlerle büyümüş anne babalar, gördükleri yöntemleri kendi çocuklarına da uygularlar. Bunun tersi özelliklere sahip ebeveynlerle büyümüş anne babalar da sözel, fiziksel ve duygusal şiddet uygulayan anne babalar olur.
Çocuk dünyaya getirmek, bir çocuğa yaşam hediye etmek anne babaya onun yaşamını kontrol etmek, ne yapması gerektiğine karar vermek, hep yanlarında kalmasını ve kendilerinin ihtiyaçları doğrultusunda yaşamasını istemek hakkı veremez. Çocuk anne babanın ihtiyaçlarını üzerinden karşıladığı bir nesne değildir. Tam tersine sevgiyle ve özenle büyütülmesi gereken, kendi kararlarını almasına fırsat verilmesi gereken ve zamanı geldiğinde de gitmesine izin verilmesi gereken bir aile üyesidir.
Anne-baba yani ebeveyn olmak, karı-koca bir çocuk sahibi olmaya karar verdikleri andan itibaren başlar, hamilelikte daha anlamlı bir hale gelir ve doğumla birlikte bir yaşam boyunca uğraş, emek, özveri, gerektirir. Anne ya da baba olmak kişi için en doyum sağlayıcı deneyimlerden biridir. İnsanların birçoğu hayatınızı değiştiren en önemli olay nedir sorusunu anne olmak, baba olmak ya da bir çocuk sahibi olmak diye yanıtlamaktadır.
Ebeveynlik rolü kişinin/kişilerin bir ömür boyunca asla vazgeçemeyecekleri ve bırakamayacakları bir roldür. Bütün anne babalar çocuklarının sağlıklı ve mutlu yaşamalarını, en iyi koşullarda büyümelerini, özellikle de güvende olmalarını isterler, fakat çoğu bunu nasıl başarabileceklerini yani bu amaca hangi yolla/yollarla ulaşacaklarını bilemezler.
Anne baba olmak, anne baba olmaya çabalamak çok uzun süren bir yolculuktur. Ebeveynler bir yandan yeni üstlendikleri sosyal rolün gerektirdiğini yapmaya çalışırken öte yandan da sorumluluğunu aldıkları küçük canlının sorunlarını nasıl çözecekleri konusunda sıkıntılar yaşarlar. Bu sorunların üstesinden gelmeye çalışırken bazen çocuklarına iyilik yerine kötülük ettiklerini, zarar verdiklerini fark edemezler. Dünyaya bir çocuk getirmek ebeveyn olmanın biyolojik yanıdır. İyi ya da doğru ebeveyn olmak ise toplumsal boyutudur.
Çocuğun ihtiyaçlarını duymaya ve anlamaya çalışmak ve ona uygun programlama yapmak iyi ebeveyn olma yollarından biridir. Bu, anne babanın önceliğinin çocuk olmasına ve bir takım alışkanlıklardan vazgeçmesine neden olabilir. Çünkü çocuğu anlamaya çalışmak hem bedenle, hem yürekle hem de zihinle onun yanında olmak bazen de yanında kalmak demektir. Bu çocuğun içinde bulunduğu ortamın güvenli olduğunu hissetmesine sebep olur. Çocuk anne babasına güvenir. Anne babasına güvenerek büyüyen çocukta özgüven de gelişir.
İyi ebeveyn olmanın bir diğer yolu da çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine ait özelliklere sahip olup olmadığının anne baba tarafından takip edilmesidir. Anne baba bunun için kitaplar okuyabilir, araştırmalar yapabilir ya da gelişimin normal olup olmadığını bir çocuk gelişimi uzmanı desteği ile takip edebilir. Bu takip çocukta gelişime dair yaşanan bir sıkıntı varsa bunların erken ortaya çıkmasını ve erken müdahale edilmesini sağlar ya da olası bir durumu önlemeye yardımcı olur.
İyi ebeveyn olma çabalarında bir diğeri hatta en önemlisi kuralların ve sınırların net, anlaşılır ve uygulanabilecek bir şekilde ortaya konmasıdır. Çocuğun içinde bulunduğu yaş dönemine uygun kuralların konması ve uygulanması çocuğun düzenli bir hayat yaşamasına, sorumluluk almasına ve aldığı sorumluluğu yerine getirmesine, değer yargılarının gelişmesine, nerede duracağını bilmesine, kendini kontrol etmesine ve özdenetim geliştirmesine yardımcı olur. Kuralların belirlenmesinde her aile üyesinin görüşünün alınması ve konulan kuralların uygulanması konusunda anne babanın işbirliğine girmesi ve tutarlı olması önemlidir. Ebeveynlerden birinin koyduğu kuralı, diğerinin bozması ya da bir gün önce uygulanan bir kuralın bozulmasına ertesi gün tepki verilmemesi çocuğun kafasının karışmasına, kendini güvensiz hissetmesine ve olumsuz davranışlar geliştirmesine sebep olur.
Çocuk, konulan kurallara uymadığı ya da kuralları bozduğu zaman başına ne geleceğini de bilmelidir. Bu onun davranışlarının sonuçlarına katlanmasına yani davranışlarının sorumluluğunu almasına neden olur.
Bütün bunların yanı sıra iyi ebeveyn olmak, çocuğun dünyaya ilk geldiği andan itibaren onda var olan saldırganlık dürtülerini tahammül edilebilir hale getirmektir, yani çocuğun duygularını anlamak ve onun saldırgan tepkilerine saldırganlıkla cevap vermemek önemlidir. Ağlayan bir bebeği sevgiyle kucaklamak yerine sinirlenerek emziren bir anne, iki yaşında olan bir çocuğun tükürmesine ya da tekme atmasına bu davranışın canını yaktığını söylemesi yerine aynı şekilde cevap veren anne ya da baba, dediğinin yapılması konusunda inat gösteren bir çocuğa durumu izah etmek ya da dikkatini başka bir tarafa çekmek yerine yapmama konusunda inatlaşan anne ya da baba çocuktaki saldırganlık dürtülerini tetikler. Saldırganlık dürtüsü çocuğun doğasında vardır ve anne baba tutumuyla olumlu davranışlara dönüştürülebilir.
Anne baba olmak aynı zamanda öğrenilen bir durumdur. Öğrenilen kişi de bireyin kendi anne ve babasıdır. Yukarıda sayılan iyi özellikler sahip ebeveynlerle büyümüş anne babalar, gördükleri yöntemleri kendi çocuklarına da uygularlar. Bunun tersi özelliklere sahip ebeveynlerle büyümüş anne babalar da sözel, fiziksel ve duygusal şiddet uygulayan anne babalar olur.
Çocuk dünyaya getirmek, bir çocuğa yaşam hediye etmek anne babaya onun yaşamını kontrol etmek, ne yapması gerektiğine karar vermek, hep yanlarında kalmasını ve kendilerinin ihtiyaçları doğrultusunda yaşamasını istemek hakkı veremez. Çocuk anne babanın ihtiyaçlarını üzerinden karşıladığı bir nesne değildir. Tam tersine sevgiyle ve özenle büyütülmesi gereken, kendi kararlarını almasına fırsat verilmesi gereken ve zamanı geldiğinde de gitmesine izin verilmesi gereken bir aile üyesidir.
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ebeveyn Olmak (Anne Baba Olmak)" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
9 Beğeni
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.