Spor ve egzersiz bağlamlarında, insanların ve insan davranışlarının bilimsel anlamda çalışılmasına ve edinilen bilginin uygulama alanına geçirilmesine konu eden disipline spor ve egzersiz psikolojisi adı verilir.(Weinberg ve Gould,2015)*
Spor psikolojisinin tarihçesine baktığımızda;1897’de Norman Triplett bisikletçilerin performansının izleyicilerinin varlığından nasıl etkilendiğini araştıran ilk sosyal psikoloji ve spor psikolojisi deneyini yaptı ve spor psikolojisinin temelleri atılmaya başlandı.



1980’de ABD Olimpiyat Komitesi,Spor Psikolojisi Danışman Kurulu’nu kurdu.
1987’de APA 47.Kısım (Spor Psikolojisi) kuruldu.*

Ülkemizde ise spor psikolojisi alanında çalışmalar;
2016 yılında Marmara Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi bünyesinde Egzersiz ve Spor Psikolojisi Yüksek Lisans programları açıldı.
2015 ve 2019 yıllarında ise Gençlik ve Spor Bakanlığı Spor Uzmanı adı altında Spor Psikoloğu alımı yaptı.Birçok spor psikoloğu Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezi bünyesinde milli sporcularla çalışmaktadır.

Türkiye Futbol Federasyonu Psikolojik Performans Danışmanlığı Kursu açtı

2018 yılında Egzersiz ve Spor Psikolojisi ve Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ortaklığında 4.Uluslararası Egzersiz ve Spor Psikolojisi Kongresi düzenlendi.

egzersizvesporpsikolojisi.org
Son yıllarda pek çok branştan(futbol,basketbol,voleybol..) birçok büyük kulüp bünyesinde spor psikoloğu çalıştırmaya başladı.


Altınordu Spor Kulübü,Spor Psikoloğu Prof.Dr.Birol Doğan ile birlikte,2017****

Spor psikolojisinin amacına bakacak olursak;sporcuların antremanlarda ve müsabakalarda yaşadığı psikolojik etkenlerin fiziksel performansını ne şekilde etkilediğini yordamak ve sporcuyu zihinsel,ruhsal,duygusal ve sosyal yönden geliştirmek ve zihinsel sağlamlığını arttırmaya yönelik çalışmalar yapan bir psikoloji alt dalı olarak tanımlayabiliriz.

runnersworldtr.com
Sporcuların,özellikle olimpiyatlara ve büyük müsabakalara hazırlanan elit sporcuların fiziksel antremanları, fiziki güç ve kondisyonları göz ardı edilemez.Fakat konuya bütüncül baktığımızda herhangi bir sporda performans üç ana unsurun birleşmesiyle belirlenir bunlar;müsabaka için fiziksel kondüsyon,beceri düzeyi ve müsabakaya psikolojik hazırlıktır.**

Nihayetinde ağır ve stresli antreman süreçleri,deplasman baskısı,takım içindeki iletişimsizlik,antrenör ve sporcu arasında yaşanan uyumsuzluk gibi sorunlar sporcuların şampiyonluk yolunda yavaşlamalarına hatta tıkanmalara neden olabilmektedir.Bu gibi durumlarda spor psikologları tarafından belli başlı çalışmalarla bu durumun önüne geçilebilmektedir.


boxingnewsonline.net

Spor Psikologlarının danışmanlık verdiği alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Ø İdeal performans durumu(Gününde Olma)
Ø Zihinsel antreman teknikleri
Ø Hedef belirleme,odaklanma,dikkati sürdürebilme
Ø Günlük yaşam olaylarına karşı sorun çözme becerisi geliştirme
Ø Sporda zihinsel sağlamlığı arttırma
Ø Takım ruhu oluşturma,takım içi doğru iletişim becerileri kazandırma
Ø Sakatlık ve sürantreman gibi durumlarda sporcunun hızlı rehabilite olmasını ve psikolojik sağlamlığına kavuşmasını sağlama
Ø Yetenek belirleme,psikolojik performans ölçümü
Ø Psikolojik performans danışmanlığı***

Egzersiz ve Spor Psikolojisinin ülkemizde ve dünyada gelişmesi ve değer görmesi heyecan vericidir bu durumun katkısıyla olimpiyatlarda daha büyük başarılar elde etmemiz dileğiyle…
“Sporcular antremana yüzde 90 oranında fiziksel,yüzde 10 oranında da zihinsel olarak odaklanmaktadır fakat yarışmaların yüzde 90’ı zihinseldir çünkü elit düzeyde sporcuları fiziksel olarak ayıran çok az bir durum söz konusudur.”

Elka Graham, Avusturyalı efsane yüzücü.*****

KAYNAKÇA:
*Weinberg,S,R ve Gould,D.Spor ve Egzersiz Psikolojisinin Temelleri,Nobel Yayıncılık:Ankara,2015
**Karageorghis,C.I. ve Terry,P.C.,Spor Psikolojisi,Nobel Yayınları:2015
***Prof.Dr.Turgay Biçer,Uygulamalı Egzersiz ve Spor Psikolojisi Eğitimi 2018,Slayt Notları
****https://www.sabah.com.tr/egeli/2017/09/04/altinorduya-spor-psikologu
***** https://tr.pinterest.com/pin/138556126007603752/