Aycan PIRASALAR
23 Şubat 2014 Pazar


Devlet koruması altında iken 15 yaşında cinsel istismara maruz kalarak hamileliğinin sonlandırılmasının istendiği dava geçtiğimiz hafta İstanbul’da görüldü. Davayı gören hakim, hamileliğin sonlandırılmasıyla ilgili yasada bir düzenleme olmadığını belirterek kız çocuğuna kürtaj izni vermedi. Karar çok tartışıldı. Hatta Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam da “Yurtta bir tecavüz söz konusu değil. Çocuk bize hamile olarak gelmiş” dedi. Yani olay sanıldığı gibi vahim değil, kız zaten hamileydi!

Daha 15 yaşındayken yaşadığı travmayı atlatamayan, kendisi daha çocukken bir de başka bir çocuğun sorumluluğunu nasıl alacak, mağdurken doğuracağı çocuğun mağdur olmamasını nasıl sağlayacak? demiştik. Demiştik demesine de konuyu yasal çerçevede ele almıştık. Kız çocuğunun yaşadığı tramvayı, ileride neler yaşayacaklarını kimse hesaba katamamıştı. Aile Bakanı da buna dahil.

Arkadaşım psikoterapist Nilgün Köstem’le kız çocuğumuzun yaşadıklarını konuştuk. Nilgün’ün anlattıklarını aynen aktaracağım. “Tecavüz ve cinsel saldırı, kişinin psikolojisinde ciddi sarsıntı ve hasarlara yol açabilecek derecede şiddetli, en ağır travmatik yaşantılardan biridir. Böyle bir olay yaşayan kişide Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ve Depresyon gelişme olasılığı yüksektir. Tecavüze ve cinsel saldırıya uğrayan kişi, bu olayı takip eden hafta ve aylarda ciddi boyutta duygusal, bilişsel ve fiziksel sıkıntılar yaşar ve bu sıkıntılar kişinin günlük yaşantısını etkileyecek sıklık ve şiddette kendini gösterebilir. Bazı kişiler ise, dışarıdan bakıldığında, daha az etkilenmiş ve nispeten normal görünebilirler, ancak bu durum kişinin “çok da” etkilenmediği anlamına kesinlikle gelmeyeceği gibi, bazı durumlarda çok daha fazla etkilenmiş olabileceği anlamına bile gelebilir.

Travmatik olaylar, çocuk ve ergenlerde daha çok hasara yol açar, ileriki dönemlerde ağır depresyon gibi çeşitli psikolojik sıkıntılara sebep olabilecek derin izler bırakır.

Bizim mesleğimizde, yani ruh sağlığı alanında travma mağdurlarıyla çalışmak, en çok hassasiyet gerektiren konulardan biridir. Çok önemsenen ve uzmanlık gerektiren bir alan olduğu için, travma çalışmaları ve travma eğitimleri en sık rastladığımız çalışma konularındandır. Çünkü özellikle tecavüz gibi, kişinin bedensel ve ruhsal bütünlüğüne yönelik direk bir saldırı yaşamış kişi; psikolojik olarak büyük bir darbe almış ve yaralanmıştır. Travmatik yaşantıyı takip eden gün ve haftalarda, hatta aylarda çok kırılgan ve hassas bir ruh hali içindedir. Çevresindeki olay ve durumlardan etkilenmeye çok daha açıktır. Dışarıdan bakıldığında çok sıradan ya da zararsız gibi görünen bir durum/olay/nesne/mekân bu kişiler için travmatik ve korkutucu olabilir, kişinin yaşadığı şoku tekrar tetikleyebilir. Bu nedenle, bu kişilere karşı yaklaşımlarda çok daha özenli ve dikkatli olunması, yaşadığı darbe sonucu aldığı psikolojik hasarın giderilmesi ve kişinin ruhsal bütünlüğüne ve sağlığına kavuşabilmesi için mutlaka özel ilgiyle yaklaşılması gerekmektedir. Uzman bir kişi tarafından uygulanacak terapi yöntemlerinin yanı sıra; kişinin çevresinden sevgi ve destek görmesi, kendini güvende hissetmesi oldukça önemli ve iyileştiricidir.”

Bunları anlatıyorum, çünkü bu bilgiler ışığında, bu pencereden baktığımızda; ülkemizde tecavüz ve cinsel saldırı mağdurlarına, özellikle çocuk ve gençlere yönelik hukuki uygulamaların ne kadar vahim, yanlış ve aslında amaçlananın aksine zarar verici olduğunu çok daha net görebiliyoruz.

Tekrar tekrar travma

En vahim tablo da tam da burada çıkıyor karşımıza. 13 yaşındayken 26 kişi tarafından tecavüze uğrayan bir çocuğa “kendi rızası var” denmesi, tecavüze uğrayıp hamile kalmış 15 yaşında bir kızın uzun yasal prosedürlerle oyalanması, tecavüz mağduru çocukların ifade vermeye giderken tecavüz eden kişilerle aynı otobüste yolculuk ettirilmeleri, uzman olmayan kişiler tarafından defalarca muayene edilmeleri, uzman olmayan kişiler tarafından bilinçsizce sorgulanmaları... Hayatlarının belki de en zor döneminden geçmekte olan, çok büyük duygusal sıkıntılarla başa çıkmaya çalışan bu çocuklara/kişilere toplum ve devlet tarafından tekrar tekrar travma yaşatılıyor.