Eşler Arası İletişim Çatışmaları ve Çatışma Çözme Yöntemleri Nelerdir?
EŞLER ARASI İLETİŞİM ÇATIŞMALARI VE ÇATIŞMA ÇÖZME YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Çatışma her yakın ilişkide kaçınılmazdır. Bazı çiftler çatışmalarını açık ve doğrudan ortaya koyarken bazı çiftler de inkar etmeye veya bastırmaya çalışır ya da çatışmalarını üstü kapalı olarak gösterirler. Burada sorulacak soru, çatışmanın bir ilişkide olup olmadığı değil, çatışma meydana geldiğinde bununla nasıl baş edildiğidir. İlişkide çatışmaların yaşanması normaldir ve önemli olan çatışma yaşayıp yaşamadığınız değil, yapıcı olarak mı yoksa yıkıcı olarak mı çatışmaların üstesinden geldiğinizdir.
Terapi için gelen hemen hemen her çift bir çatışma içindedir. Eşler birçok konu üzerinde çatışıyor olabilirler; beklentilerin, ihtiyaçların ve isteklerin farklı oluşu, mali konular, akraba ilişkileri ya da cinsellik gibi konularda çatışma yaşayabilmektedirler.
Eşler arasında çözülemeyen problemler olabilir. Çiftler bazı ana konularda anlaşamama ihtimallerinin olduğunu kabul etmelidir. Ancak, bu daha alt konularda anlaşamayacakları anlamına gelmez. Örneğin, kadın eşinin bazı akrabalarından hoşlanmayabilir ancak bunun eşi için önemli olduğunu düşünerek eşinin ailesinden hoşlanmadığı kişilerle nadiren de olsa bir araya gelebilir. Kocası eşinin ailesiyle daha iyi bir ilişki kurmasını istemesine rağmen, karısının olumsuz duygularından dolayı onu suçlamaz.
Sorun yaşayan çiftler genellikle iletişim becerileri yönünden daha zayıftır. Birbirleriyle doğrudan konuşmazlar, doğrudan konuşsalar bile birbirlerini uzun süre dinleyemezler, iletişim diğerinin araya girmesiyle bozulur. Genellikle birbirinin yerine konuşur ve diğeri bir şey söylemeden onun ne diyeceğini anladığını varsayarak karşıdakinin sözü bitmeden bir cevap verirler. Günlük problemler kolay bir şekilde çözülse bile, olumlu ve olumsuz duyguların ifade edilmesi oldukça zordur.
Eşler arasında etkin dinleme, kendini açma, açıklık gibi temel iletişim becerileri olmadan iletişimi sürdürmek, etkin bir şekilde problem çözmek ve çatışmaları yönetmek oldukça zordur. Çoğu çift terapiye geldiğinde, uzun süreli bir iletişim bozukluğu, yanlış yorumlama, yargılama ve birbirine karşı katı bir tutumun olduğu bir geçmişe sahiptir.
ETKİLİ İLETİŞİMİN ENGELLERİ:
1) AKIL OKUMA
Karşımızdaki kişi konuşurken, onu dinlemek yerine, daha ilk kelimeden, cümlenin devamının nasıl geleceğini kestirmeye çalışırız. Karşımızdakinin “aslında ne demek istediğini” bildiğimizi zanneder, bunu ona öğretmeye çalışırız.
2) KİŞİSELLEŞTİRME
Bu kavram problemin yanında kişiye de saldırmakla ilgilidir. Problem kişinin ne yaptığına dayanarak tanımlanmalıdır. Bu yüzden, ilişkide bir problemi tartışırken, çift davranışa odaklanmalıdır ve kişisel olarak birbirlerine saldırmamalıdır. En yaygın kişiselleştirme türü “etiketlemek (“sen kafasızsın” vb.) ve genelleme yapmaktır (“beni hiç dinlemiyorsun” vb.).
3) DİKKATİ DAĞITMA
Dikkati dağıtmanın iki yolu vardır. Birincisi, geçmişteki, bugünkü ve gelecekteki diğer olası sorunları gündeme getirerek, esas tartışma konusundan uzaklaşmaktır. Çift bir zaman diliminde sadece bir konu üzerinde durma kuralını benimsemelidir. İkincisi, eşlerin sırasıyla farklı konular açması ve bu döngünün devam etmesidir.
ETKİLİ İLETİŞİM İÇİN ÜÇ TEMEL NOKTAYA DİKKAT ETMEK GEREKMEKTEDİR:
BİRİNCİSİ: Başka şeyler veya başka insanlar aracılığıyla değil birbirleriyle konuşmalarıdır. Evde, çift, çocukları veya başkalarını kullanmadan, direk olarak birbirleriyle konuşmalıdır. Eşler televizyonu veya diğer aktiviteleri etkileşimlerinin yoğunluğunu azaltması için kullanmamalıdırlar.
İKİNCİSİ: Yakınlık ve temastır. Eşler odadan odaya veya hareket halinde konuşmaya çalışmamalıdır. Birbirlerine yakın olmalı ve güçlü bir göz teması kurmalıdırlar.
ÜÇÜNCÜSÜ: İletişim bir süreçtir ve zaman alır. Bir çift her problemi 5-10 dakikada çözmeyi veya bu kadar kısa bir zaman diliminde iletişim kurmayı beklememelidir. Her gün düzenli bir şekilde konuşmaya söz vermelidirler. Başlarda, evde konuşmak için ayrılan süre kısa olmalı ve giderek, eşler daha başarılı iletişim kuran bireyler oldukça uzatılmalıdır.
ÇATIŞMA YAŞAYAN ÇİFTLER İÇİN İLETİŞİM TEKNİKLERİ:
1) “BEN” DİLİNİN KULLANILMASI
“Ben” dili, kişinin o anda karşılaştığı durum veya davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır. Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade etmemizdir.
Başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil, kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar. “Ben” mesajını duyan kişi, karşısındakine ne hissettirdiğini öğrenir ve eğer bu olumsuz bir duyguysa, kendi isteğiyle davranışını değiştirir ya da değiştirmez. Yani davranışının sorumluluğu tümüyle kendine aittir. “Ben” ifadeleriyle şunlar kastedilir: ben düşünüyorum, hissediyorum, istiyorum vb. Diğer taraftan “Sen” ifadeleri (sen yaptın, sen dedin vb.) suçlayıcıdır veya savunmacı tepkiyi kışkırtır.
2) DİNLEME
Birçok çift problemlerinin konuşmama veya yeterince iletişim kurmama olduğunu söyleyecektir. Alında problem konuşmamayla ilgili değil nasıl dinleyeceğini bilmemeyle ilgilidir. Dinleme sessizce oturmaktan, başını sallamaktan öte bir şeydir. Dinleme, mesajı verenin, ne duyulduğunu ve ifadenin nasıl algılandığını bilmesini sağlamaktır. Dinleyicinin sorumluluğu, belirtilen içeriği ve duyguyu geri yansıtmaktır. Dinlemek, önem vermektir. Dinlemek, karşımızdakine hak vermek değil, ona önem vermektir. Etkin dinleme, karşımızdakini onaylamak ya da ikna olmak demek değildir. Etkin dinleme yaparak hala;
• Karşımızdakini onaylamama özgürlüğüne sahibiz.
• “Evet” ya da “hayır” diyebiliriz.
• Söyleyecek sözümüz var demektir.
Dinlemek, bağlantı kurmaktır. Dinlemek için iddialaşma, tartışma ve karşımızdakini yenme alışkanlıklarından vazgeçmeliyiz. Çünkü asıl ihtiyacımız, hayatımızı paylaştığımız kişilere üstünlük sağlamak değil, onlarla bağlantı kurmaktır.
3) GEÇERLEME
İletişimin ilk basamağı diğer kişiyi geçerli kılmaktır. Geçerlik kazanmak demek, bir insan olarak anlaşılmak demektir. Geçerlemenin tersi ise dikkate almamadır. Dikkate almama, önemsememe, yanlış anlama veya kişinin hissetmediği, söylemediği bir şeyi hissetmiş, söylemiş olduğunu iddia etmedir.
4) KURGULAMA
Kurgulama çiftlerin sözlü iletişiminde çeşitli yararlı fonksiyonlara sahiptir. Birincisi, zor bir konuya temas ederken, eşlerin ne söylemek istediklerini bir şey söylemeden önce düşünmeleri onlar için en iyisidir. İkincisi, bir kimse ne düşündüğünün tamamını hiçbir zaman söylemez, söylemek zorunda da değildir. Alakasız, kafa karıştıran, konusal olmayan yorumlar sadece iletişim sürecini bozar. Çiftin konuya veya probleme odaklı kalması gerekir. Ayrıca, çift, çatışma yaratacak yorumlarını düzenlemek konusunda uzlaşmak zorundadır.
5) ZAMAN
İletişim zaman alan bir süreçtir. Eşlerin iyi bir iletişimin sadece enerjilerini, bağlılıklarını ve anlayışlarını gerektirmediğini, zaman da gerektirdiğini öğrenmeleri gerekir.
Sonuç olarak; çatışmanın azaltılması çiftin yakınlığının önünde büyük engellerden biridir. Çatışma çözme sürecinden başarıyla geçen bir çift daha çok yeterlilik duygusu ve ilişkisel bağlanma hisseder. Çatışmanın birlikte üstesinden gelebilecekleri bir zorluk olduğunu anlarlar. Bu süreç ilişkilerinin yenilenmesini sağlar.
Yararlanılan Kaynaklar:
Weeks, G. R., Treat S.T. (2012). (Çev. Ed: Cebrail Kısa, Cem Keçe) Evlilik ve Çift Terapisi. Pusula Yayınevi.
Worden, M. (2013). (Çev. Ed: Turan Akbaş) Aile Terapisi: Temelleri. Nobel Kitabevi.
Çatışma her yakın ilişkide kaçınılmazdır. Bazı çiftler çatışmalarını açık ve doğrudan ortaya koyarken bazı çiftler de inkar etmeye veya bastırmaya çalışır ya da çatışmalarını üstü kapalı olarak gösterirler. Burada sorulacak soru, çatışmanın bir ilişkide olup olmadığı değil, çatışma meydana geldiğinde bununla nasıl baş edildiğidir. İlişkide çatışmaların yaşanması normaldir ve önemli olan çatışma yaşayıp yaşamadığınız değil, yapıcı olarak mı yoksa yıkıcı olarak mı çatışmaların üstesinden geldiğinizdir.
Terapi için gelen hemen hemen her çift bir çatışma içindedir. Eşler birçok konu üzerinde çatışıyor olabilirler; beklentilerin, ihtiyaçların ve isteklerin farklı oluşu, mali konular, akraba ilişkileri ya da cinsellik gibi konularda çatışma yaşayabilmektedirler.
Eşler arasında çözülemeyen problemler olabilir. Çiftler bazı ana konularda anlaşamama ihtimallerinin olduğunu kabul etmelidir. Ancak, bu daha alt konularda anlaşamayacakları anlamına gelmez. Örneğin, kadın eşinin bazı akrabalarından hoşlanmayabilir ancak bunun eşi için önemli olduğunu düşünerek eşinin ailesinden hoşlanmadığı kişilerle nadiren de olsa bir araya gelebilir. Kocası eşinin ailesiyle daha iyi bir ilişki kurmasını istemesine rağmen, karısının olumsuz duygularından dolayı onu suçlamaz.
Sorun yaşayan çiftler genellikle iletişim becerileri yönünden daha zayıftır. Birbirleriyle doğrudan konuşmazlar, doğrudan konuşsalar bile birbirlerini uzun süre dinleyemezler, iletişim diğerinin araya girmesiyle bozulur. Genellikle birbirinin yerine konuşur ve diğeri bir şey söylemeden onun ne diyeceğini anladığını varsayarak karşıdakinin sözü bitmeden bir cevap verirler. Günlük problemler kolay bir şekilde çözülse bile, olumlu ve olumsuz duyguların ifade edilmesi oldukça zordur.
Eşler arasında etkin dinleme, kendini açma, açıklık gibi temel iletişim becerileri olmadan iletişimi sürdürmek, etkin bir şekilde problem çözmek ve çatışmaları yönetmek oldukça zordur. Çoğu çift terapiye geldiğinde, uzun süreli bir iletişim bozukluğu, yanlış yorumlama, yargılama ve birbirine karşı katı bir tutumun olduğu bir geçmişe sahiptir.
ETKİLİ İLETİŞİMİN ENGELLERİ:
1) AKIL OKUMA
Karşımızdaki kişi konuşurken, onu dinlemek yerine, daha ilk kelimeden, cümlenin devamının nasıl geleceğini kestirmeye çalışırız. Karşımızdakinin “aslında ne demek istediğini” bildiğimizi zanneder, bunu ona öğretmeye çalışırız.
2) KİŞİSELLEŞTİRME
Bu kavram problemin yanında kişiye de saldırmakla ilgilidir. Problem kişinin ne yaptığına dayanarak tanımlanmalıdır. Bu yüzden, ilişkide bir problemi tartışırken, çift davranışa odaklanmalıdır ve kişisel olarak birbirlerine saldırmamalıdır. En yaygın kişiselleştirme türü “etiketlemek (“sen kafasızsın” vb.) ve genelleme yapmaktır (“beni hiç dinlemiyorsun” vb.).
3) DİKKATİ DAĞITMA
Dikkati dağıtmanın iki yolu vardır. Birincisi, geçmişteki, bugünkü ve gelecekteki diğer olası sorunları gündeme getirerek, esas tartışma konusundan uzaklaşmaktır. Çift bir zaman diliminde sadece bir konu üzerinde durma kuralını benimsemelidir. İkincisi, eşlerin sırasıyla farklı konular açması ve bu döngünün devam etmesidir.
ETKİLİ İLETİŞİM İÇİN ÜÇ TEMEL NOKTAYA DİKKAT ETMEK GEREKMEKTEDİR:
BİRİNCİSİ: Başka şeyler veya başka insanlar aracılığıyla değil birbirleriyle konuşmalarıdır. Evde, çift, çocukları veya başkalarını kullanmadan, direk olarak birbirleriyle konuşmalıdır. Eşler televizyonu veya diğer aktiviteleri etkileşimlerinin yoğunluğunu azaltması için kullanmamalıdırlar.
İKİNCİSİ: Yakınlık ve temastır. Eşler odadan odaya veya hareket halinde konuşmaya çalışmamalıdır. Birbirlerine yakın olmalı ve güçlü bir göz teması kurmalıdırlar.
ÜÇÜNCÜSÜ: İletişim bir süreçtir ve zaman alır. Bir çift her problemi 5-10 dakikada çözmeyi veya bu kadar kısa bir zaman diliminde iletişim kurmayı beklememelidir. Her gün düzenli bir şekilde konuşmaya söz vermelidirler. Başlarda, evde konuşmak için ayrılan süre kısa olmalı ve giderek, eşler daha başarılı iletişim kuran bireyler oldukça uzatılmalıdır.
ÇATIŞMA YAŞAYAN ÇİFTLER İÇİN İLETİŞİM TEKNİKLERİ:
1) “BEN” DİLİNİN KULLANILMASI
“Ben” dili, kişinin o anda karşılaştığı durum veya davranış karşısında, kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan bir ifade tarzıdır. Duygu ve düşüncelerimizi içtenlikle ifade etmemizdir.
Başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil, kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar. “Ben” mesajını duyan kişi, karşısındakine ne hissettirdiğini öğrenir ve eğer bu olumsuz bir duyguysa, kendi isteğiyle davranışını değiştirir ya da değiştirmez. Yani davranışının sorumluluğu tümüyle kendine aittir. “Ben” ifadeleriyle şunlar kastedilir: ben düşünüyorum, hissediyorum, istiyorum vb. Diğer taraftan “Sen” ifadeleri (sen yaptın, sen dedin vb.) suçlayıcıdır veya savunmacı tepkiyi kışkırtır.
2) DİNLEME
Birçok çift problemlerinin konuşmama veya yeterince iletişim kurmama olduğunu söyleyecektir. Alında problem konuşmamayla ilgili değil nasıl dinleyeceğini bilmemeyle ilgilidir. Dinleme sessizce oturmaktan, başını sallamaktan öte bir şeydir. Dinleme, mesajı verenin, ne duyulduğunu ve ifadenin nasıl algılandığını bilmesini sağlamaktır. Dinleyicinin sorumluluğu, belirtilen içeriği ve duyguyu geri yansıtmaktır. Dinlemek, önem vermektir. Dinlemek, karşımızdakine hak vermek değil, ona önem vermektir. Etkin dinleme, karşımızdakini onaylamak ya da ikna olmak demek değildir. Etkin dinleme yaparak hala;
• Karşımızdakini onaylamama özgürlüğüne sahibiz.
• “Evet” ya da “hayır” diyebiliriz.
• Söyleyecek sözümüz var demektir.
Dinlemek, bağlantı kurmaktır. Dinlemek için iddialaşma, tartışma ve karşımızdakini yenme alışkanlıklarından vazgeçmeliyiz. Çünkü asıl ihtiyacımız, hayatımızı paylaştığımız kişilere üstünlük sağlamak değil, onlarla bağlantı kurmaktır.
3) GEÇERLEME
İletişimin ilk basamağı diğer kişiyi geçerli kılmaktır. Geçerlik kazanmak demek, bir insan olarak anlaşılmak demektir. Geçerlemenin tersi ise dikkate almamadır. Dikkate almama, önemsememe, yanlış anlama veya kişinin hissetmediği, söylemediği bir şeyi hissetmiş, söylemiş olduğunu iddia etmedir.
4) KURGULAMA
Kurgulama çiftlerin sözlü iletişiminde çeşitli yararlı fonksiyonlara sahiptir. Birincisi, zor bir konuya temas ederken, eşlerin ne söylemek istediklerini bir şey söylemeden önce düşünmeleri onlar için en iyisidir. İkincisi, bir kimse ne düşündüğünün tamamını hiçbir zaman söylemez, söylemek zorunda da değildir. Alakasız, kafa karıştıran, konusal olmayan yorumlar sadece iletişim sürecini bozar. Çiftin konuya veya probleme odaklı kalması gerekir. Ayrıca, çift, çatışma yaratacak yorumlarını düzenlemek konusunda uzlaşmak zorundadır.
5) ZAMAN
İletişim zaman alan bir süreçtir. Eşlerin iyi bir iletişimin sadece enerjilerini, bağlılıklarını ve anlayışlarını gerektirmediğini, zaman da gerektirdiğini öğrenmeleri gerekir.
Sonuç olarak; çatışmanın azaltılması çiftin yakınlığının önünde büyük engellerden biridir. Çatışma çözme sürecinden başarıyla geçen bir çift daha çok yeterlilik duygusu ve ilişkisel bağlanma hisseder. Çatışmanın birlikte üstesinden gelebilecekleri bir zorluk olduğunu anlarlar. Bu süreç ilişkilerinin yenilenmesini sağlar.
Yararlanılan Kaynaklar:
Weeks, G. R., Treat S.T. (2012). (Çev. Ed: Cebrail Kısa, Cem Keçe) Evlilik ve Çift Terapisi. Pusula Yayınevi.
Worden, M. (2013). (Çev. Ed: Turan Akbaş) Aile Terapisi: Temelleri. Nobel Kitabevi.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Eşler Arası İletişim Çatışmaları ve Çatışma Çözme Yöntemleri Nelerdir?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Dnş.Banu BEKÇİ AYTEKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Dnş.Banu BEKÇİ AYTEKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
eşler arası çatışma, eşler arası anlaşmazlık, çatışma, anlaşmazlık, eşler arası iletişim, eşler arası sorunlar
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
