2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Gebe Beslenmesi ve Önemi
MAKALE #1257 © Yazan Dyt.Sabiha ATAÇ | Yayın Temmuz 2008 | 6,841 Okuyucu


SEVGİLİ ANNE ADAYI ;




Her yemekte çatalınızı ağzınıza götürmeden önce


“ bu yediğim bebeğim için iyi mi?”


diye bir düşünün, eğer yanıt Evet ise çiğneyin!






İçinizde gelişmekte olan küçük bir varlık var ve O”nun sağlıklı gelişmesi için ağzınıza koyduğunuz her lokma çok önemli.


Gebelik, her kadın için doğal bir olaydır. Bu dönemde anne ve bebeğin sağlığını etkileyen en önemli etmenlerden biri annenin YETERLİ VE DENGELİ BESLENMESİ’ dir. Gebelikte beslenme durumu ile bebeğin doğum ağırlığı, beyin gelişimi ve sağlığı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır.


Yapılan araştırmalarda anne adaylarından diyeti iyi olanların % 95’inin çok sağlıklı bebekleri olurken, diyetine dikkat etmeyenlerin ( genellikle abur cubur ve fastfood ile beslenenlerin ) % 8’inin sağlıklı bebekleri, %65’inin ölü doğum, prematüre ve doğuştan kusurları olan bebekleri olduğu görülmüştür.


Gebeliğinizin hangi döneminde bulunursanız bulunun geç kalmış sayılmazsınız. Şu andan itibaren beslenme konusunda atacağınız her olumlu adım, mutlaka hem sizin hem de bebeğiniz için yararlı olur. Son aylarınızda olsanız bile beslenme konusunda yapacağınız iyileştirmeler en azından doğacak bebeğinizin doğum sonrası ilk altı aylık dönemde ihtiyacı olan demir ve vitamin depolarını oluşturmasını sağlar.


Annelerin gebelik dönemlerinde besin gereksinimleri artmaktadır. Sağlıklı bebeklerin dünyaya gelebilmesi için annelerin bu önemli dönemde artan besin gereksinimlerinin karşılanması gerekir. Fakat bu, gebe kadının iki kişilik beslenmesi anlamına gelmemelidir.Çünkü gebelikte fazla beslenme anne ve bebek sağlığına zarar verebilir.
Gebe kadınların besin gereksinimleri yaş, fiziksel aktivite durumu, gebeliğin başlangıcındaki ağırlık gibi birçok etmene bağlıdır. Normal bir gebelik süresinde annenin kendi gereksinmesine ek olarak ortalama 300 kalori ek verilmesi gerekir ve yaklaşık 10-12 kg alması yeterlidir.


Gebeliğin ilk 2-3 ayında kilonuz genelde sabit kalır. Hatta bulantı ve kusmaların çok olduğu dönemde kilo kaybı da görülebilir. Bu durumda telaşlanmaya gerek yoktur. Bulantılar azalmaya başladığında kilo almaya başlayacaksınız.




BESİN GRUPLARI


1. ET, BALIK, KÜMES HAYVANLARI, YUMURTA, PEYNİR, KURUBAKLAGiL GRUBU

Bu gruptaki yiyecekler proteinden zengindir. Beyin, kas, kemik ve dişlerin gelişimini, kan yapımını ve büyümeyi sağlarlar. Proteinler, özellikle et, yumurta, tavuk, balık gibi yiyeceklerden elde edilir. Yumurta anne sütünden sonra vücutta en iyi kullanılan protein
örüntüsüne sahiptir. Bu nedenle gebelik süresince haftada 3- 4 kez tüketilmesinde bir sakınca yoktur.



2.SÜT VE YOĞURT GRUBU

Bu gruptaki besinler, kalsiyum, protein, A vitamini ve bazı B vitaminlerinden zengindir. Büyüme ve gelişme için özellikle kemik ve diş gelişiminde gereklidir.


3.SEBZE VE MEYVE GRUBU

Taze sebze ve meyve diğer besin gruplarından alamadığımız C vitaminini sağlar. Posa içeriği yüksek olduğundan gebelikte sık görülen kabızlığın giderilmesinde de yardımcı olurlar.


4.TAHIL GRUBU

Bu gruptaki besinler karbonhidratlardan zengindir ve vücuda enerji sağlarlar. Büyüme ve gelişmeye yardımcı olurlar.


5.YAĞ VE ŞEKER GRUBU

Bu gruptaki yiyecekler vücuda enerji sağlarlar. Yalnız tereyağında A vitamini, bitkisel sıvı yağlarda E vitamini vardır. Tatlılardan pekmez kalsiyum ve demirden zengindir. Gebelik süresince bu tür yiyecekleri dikkatli yemek gerekir.


Gebelik süresince artan vitamin ve mineral ihtiyacınızı (demir ve folik asit haricinde) çeşitli besinleri içeren bir diyetle sağlayabilirsiniz.Demir, folik asit ve diğer önemli besin öğelerini karşılamak için hekiminize danışmalısınız..


BESİN MİKTARI

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ

2 – 3 Su Bardağı süt veya yoğurt 1 porsiyon peynir (2 dilim) veya 2 yemek kaşığı çökelek

ET, YUMURTA, KURUBAKLAGİLLER

1 Yumurta
1 porsiyon et, balık, tavuk, hindi (60-90gr.)
1 porsiyon kurubaklagil yemeği (120gr)

TAZE SEBZE VE MEYVELER

2 Porsiyon pişmiş taze sebze
3 porsiyon çiğ taze sebze
2-3 adet orta boy meyve veya taze meyve suyu

TAHILLAR

6-8 İnce dilim ekmek
1 porsiyon pilav veya makarna
1 porsiyon çorba

YAĞLAR

3-4 Silme yemek kaşığı sıvı yağ

ŞEKERLER

1-2 Tatlı kaşığı bal, reçel veya pekmez




GEBELİKTE BESLENME SORUNLARI


Aşırı kilo alma :

Geleneksel uygulamalar ve zaman zaman gebe anne " iki canlı " olduğu için yemek çeşit ve miktarlarını arttırmaktadır. Hareketlerin azaldığı bu dönemde kilo alınması gerekenden fazla olmaktadır.

Beslenme önerilerine ve doktorunuzun önerisine kulak vererek 9 -12 kilo arasında kilo almak sağlıklı bebek gelişimi,doğum ve doğum sonrası için yeterli olacaktır.
Ancak annelerde fazla kilo almanın yarattığı psikolojik etki ile zayıflamak için çeşitli uygulamalar yapılmaktadır. Bu uygulama anne ve bebek sağlığı için oldukça büyük risktir.



Kabızlık( konstipasyon) :

Gebelik hormonlarının barsak hareketlerini yavaşlatıcı etkisi, kilo artışı ve az miktarda su tüketme, günlük hareketlerde azalma, beslenme düzeninde olan değişiklikler nedeniyle gebelerde kabızlık sıklıkla görülmektedir.

Ortaya çıkan bu soruna çözümü için, kuru baklagil, bulgur, yulaf ezmesi sebze ve meyvelerin çiğ ve iyi yıkanarak kabukları ile tüketilmesi, günlük 1,5-2 litre sıvı alınması, kuru kayısı, erik, incir gibi besinlerin yenilmesi veya komposto hoşaf zengin besinlerin tüketilmesi, günlük fiziksel aktivitenin arttırılması, aç karnına su içilmesi önerilir...

Bulantı ve tat değişiklikleri :

Annelerin % 50- 90’ ı sabah bulantısı çekerler. Genellikle ilk üç ayda geçen bir durumdur. Ancak seyrek olarak devam edebilir. Mide bulantılarından kurtulmak için; Şiddetli ve inatçı kusmalarda gebenin sıvı elektrolit kayıplarının karşılanması gerekir.

Yağlı, kokulu, baharatlı yiyecekleri (yağlı etler, yağlı soslar,kaymak, krema, yağda kızartılmış besinleri) tüketmeyiniz.Yemeklerle birlikte su ve sulu gıdaları tüketmeyiniz. Su ihtiyacınızı yemeklerden 30 dakika önce ve sonra gideriniz. Yemeklerden sonra sırtüstü 20 dakika uzanınız.Sabah yataktan kalkmadan önce bir dilim ekmek, peynir, kraker veya yağsız tost tüketiniz.Öğünlerinizde sade makarna, kraker, patates, pirinç, meyve ve sebze gibi kolay sindirilebilir karbonhidratları kullanınız. Midenizin bos kalmasını engellemek için; gün boyunca azar azar ve sık aralıklarla beslenmelisiniz. Yatağa girmeden kraker, kuru yiyecekler veya meyveler ile bir gece ara öğünü tüketiniz.
Günde iki kereden fazla kusuyorsanız, hekiminize danışınız.


Tat ve koku alma bakımından da aşırı duyarlılık görülmektedir, şiddetli yeme isteği yanında tiksinme duygusu da oluşmaktadır.

Mide ekşimesi :

Yemeklerinizi azar azar ve sık tüketin 5- 6 öğüne dağıtarak tüketin. Kafeinli içecekleri tüketmeyin. Mide öz suyunu bastırmak için yemek sonrası yürüyüş yapın. Uyurken başınızı yüksekte tutun.Rahat elbiseler giyin.


Aşerme (iştah artışı) :

Halk arasında "aş erme " tarzda bazı yiyeceklere karşı özel ilgi ve istek duyulabilir. Bazen bu durum aşırı olabilir ve besin maddesi olmayan bazı maddelere yönelebilir. Bu besinleri dikkatli ve ölçülü tüketmekte fayda vardır.

Anemi(Kansızlık) :

Gebeliğin 6. haftasından başlayarak 6. gebelik ayının sonuna kadar kan hacminde bir artış meydana gelir. Buna bağlı olarak da vücutta oksijen taşımakla görevli hemoglobin miktarı aslında değişmediği halde göreceli olarak azalır. Bu duruma Gebeliğin Fizyolojik Kansızlığı denir.

Ayrıca gebelerin bulantı kusma vb sorunlarından dolayı özellikle et ve et ürünleri tüketimi azalmaktadır. Halsizlik, yorgunluk ve enfeksiyonlara dirençsizlik demir eksikliğine bağlı anemilerin en önemli belirtisidir.

Kansızlığı önlemede özellikle demirden zengin besinler tüketilmelidir.( Karaciğer, kırmızı et, yumurta, pekmez, kuru meyveler, kurubaklagiller gibi.) Yüksek oranda demir içeren besinler, C vitamininden zengin sebze-meyve ile birlikte tüketildiğinde demir emilimi artar.
Yemek sırasında ve yemekten hemen sonra içilen çay, kahve gibi içecekler demir emilimini azaltmaktadır. Yine ülkemizde sık olarak tüketilen yufkanın da demir emilimini azaltarak kansızlığa yol açtığı unutulmamalıdır






Ödem:

Özellikle gebeliğin son üç ayında görülen ödem doğal bir olay olmasına karşın ödemin vücuttaki miktarı ve yaygınlığı önemlidir. Gebelik süresince düşük protein ve düşük kalsiyum alımı ile bağlantılı olarak aşırı ödem gelişmişse, bu preeklemsinin yada toksik bir durumun (gebelik zehirlenmesi) göstergesi olabilir. Ödemin ağırlaşması ile, kan basıncında artış (hipertansiyon), hızlı bir ağırlık kazanımı, baş ve karın (abdominal) ağrıları görülür. Tedavi edilmeyen preeklemsi hem anne hem de bebeğin yaşamını tehlikeye sokar ve bu durum gebeliğin sonlarına doğru daha da tehlikeli olabilir.


Gebelik zehirlenmesi (toksemi):

Yetersiz beslenmeye bağlı olarak gebeliğin son döneminde, kan basıncının (hipertansiyon) artması, idrarla protein kaybı sonucu el ve ayaklarda ağır ödemlerle ortaya çıkmaktadır. Plasenta dolaşımı iyi olmadığı için bebek iyi beslenemez, bebek ölümleri görülebilir. Kronik hastalığı olan (böbrek, kalp hastası, diyabetik) gebelerde, ileri yaş (35 yaş üzeri) gebeliklerde, çok ve sık aralıklı doğum yapan kadınlarda, sıklıkla ortaya çıkabilir.



ANNE ADAYLARI SAĞLIKLI BİR BEBEK İÇİN UZAK DURMANIZ GEREKENLER!


ALKOL :

Annenin gebelik süresince günlük vücut ağırlığının kg başına 2 g’dan fazla alkol alması aşırı doz olarak kabul edilmekte , fetüste büyüme ve gerileme geriliği , yarık damak , eklem anomalileri gibi bozukluklara neden olmaktadır.

Ayrıca alkol dolaylı olarak kötü beslenmeye yol açarak vitamin ve mineral eksikliklerine neden olmaktadır.

KAFEİN :

Kafein birçok içecekte ( kahve, çay, karbonatlı içecekler)alerji ve soğuk algınlığı için kullanılan ilaçlarda bulunur Annenin aşırı miktarda kafein tüketiminin fetüsün kemik yoğunluğu ve kalsiyum içeriği üzerine zararlı etkileri olduğuna çalışmalar vardır.
Ayrıca demir, çinko gibi önemli minerallerin emilimini engellemekte ve anemi riskini arttırmaktadır.

Çayı sık tüketen, gruplara açık ve limonlu çay, tüketmeleri önerilmektedir.

İLAÇLAR :

Gebelikte kullanılan bütün ilaçlar fetüse zarar verebilir. Besinlerimizdeki ilaç kalıntısını bilmediğimize göre özellikle sebze ve meyvelerin çok iyi yıkanması , küflü , ezik , çürük , besinlerin yenilmemesi alışkanlığının kazanılması gereklidir.


KATKI MADDELİ BESİNLER:

İçeriği bilinmeyen ve katkı maddelerinin çok kullanıldığı hazır çorbalar, hazır meyve suları, et ve tavuk tadı veren tabletler gibi yiyecekler tüketilmemelidir. Ayrıca tatlandırıcı içeren besinler de vücutta birikimi nedeniyle kullanılmamalıdır. Bunlar, doğacak bebeğe zarar vererek doğumsal anomalilere neden olabilirler.



ANNE ADAYLARINA BESLENME İÇİN İPUÇLARI

Öğünleriniz sık ve az az porsiyonlar halinde olmalıdır. Ne uzun süre aç kalın, ne de yediğinizde tıka basa midenizi doldurun.

Aldığınız gıdaların taze olmasına dikkat edin. Konserve, beklemiş gıdalar ve içinde katkı maddeleri bulunarak saklanan gıdalar yerine mevsiminde taze ve doğal maddeleri tüketmeye özen gösterin.
Yediğiniz gıdalarda “çeşitliliğe” önem verin. Bu şekilde pek çok vitamin ve minerali almanız mümkün olacaktır.

Aşırı yağlı, tatlı, baharatlı ve kalorili gıdalar yerine protein ve karbonhidrattan zengin, yağ oranı düşük besin öğelerine yönelin.
Unutmayın ki önemli olan sizin kilo almanız değil bebeğin içeride yeterli şekilde beslenebilmesidir.
Pre-eklampsi durumu veya riski varsa protein alımınızı arttırmanız gerekebilir veya gebeliğe bağlı şeker hastalığı (gestasyonel diyabet) söz konusu ise diyetisyeninizin önereceği şekilde kalori kısıtlamasına gitmeniz gerekebilir.

Gebelikte dışarıdan supleman olarak alınması gerekebilen iki madde folik asit ve demirdir. Dengeli beslenebilen bir gebede bunlar harici vitamin veya mineral alımı gereksizdir.

Piyasada pek çok “multivitamin” adı verilen ve içinde pek çok vitamin ve mineralleri barındıran ilaçlar vardır. Bunlar çoğu hekim tarafından reçete de edilmektedir.

Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar; gebelikte dışarıdan hap olarak alınan A, C, E vitaminleri ile magnezyum, kalsiyum, çinko, selenyum, bakır, flor gibi eser elementlerin, düzenli beslenenlerde gebelik üzerine her hangi bir olumlu etkilerinin olmadığını göstermiştir.

Eğer gebeliğe bağlı bacak kramplarınız oluyorsa “Magnezyum”, preeklampsi riskiniz varsa “kalsiyum”u ilave olarak doktorunuz size reçete edebilir.

Sentetik multivitamin hapları, dengeli beslenemeyen gebelerde destekleyici olarak verilebilse de doğal gıdaların hiçbir zaman yerini tutmayacaktır.

Gebeliğin ilk aylarında yapılan “Toxoplasma testleri” sonucunda vücudunuz bu parazitle önceden hiç karşılaşmamışsa bazı önlemleri almanız şarttır. Özellikle kedi ve köpek dışkılarıyla bulaşan bu rahatsızlık gebelik döneminde ortaya çıkarsa bebekte ölümcül veya sakatlıklara yol açan problemlere neden olabilir.

Toxoplasma özellikle iyi yıkanmamış sebze ve meyveler ile iyi pişmemiş çiğ etlerden geçer.

Toxoplasma’dan korunmak için;

Ellerinizi öğün önceleri düzgün şekilde yıkayınız.
Sebze ve meyveleri de tüketmeden önce uzun süreli yıkayınız. Güvenilirliğini bilmediğiniz cafe,restoran vb.0 yerlerde salata, çiğ sebze veya meyve tüketmeyiniz.
Evinizde kedi veya köpek besliyorsanız aşılarını ihmal etmeyin, onlara da çiğ et vermeyin ve yakın temastan kaçının.
Çiğ veya iyi pişmemiş et ve et ürünlerinden (sucuk, salam, sosis, çiğ köfte gibi) kaçının.

Beslenmede suyu asla ihmal etmeyin. Günde en az 8-10 bardak su için. Yaz aylarında bu miktar 15 bardağa kadar çıkılabilir.
Özellikle ileri aylarda kabızlık şikayeti varsa bol su içerek, kabuğu ile yenen meyveleri tüketerek, her öğünde sebze ile salataya yer vererek ve yürüyüş yaparak bu sorunun önüne geçebilirsiniz.

Günde 1-2 bardak süt içmeniz gebelikte ortaya çıkan kalsiyum kayıplarını yerine koymak içindir. Süt içemiyorsanız yoğurt veya ayran tüketiniz. Peynir veya çökelek de tüketebilirsiniz. Süt ve süt ürünlerinin pastörize veya UHT olmasına dikkat edin.

Yemeklerde iyotlu tuz kullanınız. Yüksek tansiyon (hipertansiyon) varsa yemekleri az tuzlu pişirin. Özellikle son aylarda olan ödemlerin azaltılması amacıyla bu dönemlerde tuzu azaltın.

Genelde sabahları yataktan kalkınca başlayan bulantılarda bir dilim peynir, bir iki grissini rahatlık sağlayabilir.
Özellikle gebeliğin ilk üç ayında olan bu bulantı ve kusmalardan kendinizi korumak için bu dönemde katı, kuru ve yağsız gıdaları tercih edin. Mutfak kokularından ve ağır parfümlerden uzak durun.

Bu dönemde tuzlu kraker, patates haşlaması, leblebi ve bisküvi türü gıdaları alarak şikayetinizle baş edebilirsiniz. Az ve de sık yemeyi unutmayın.

Son yıllarda yapılan bir çalışmaya göre gebelik sırasında fastfood ürünleri aşırı ısıda kızartılarak yapılan patates kızartmaları ile marketlerde benzer şekilde üretilerek pazarlanan cipsler anne karnındaki bebekler için "teratojendir" yani zehirli bir takım maddeler içermektedir. Bu nedenle bu tür maddeleri gebelik sırasında tüketmekten kaçınmak gerekir. Evlerde yapılan patates kızarmaları düşük ısıda kızartıldığı için böyle bir olumsuz etkiye sahip değildir.

Önceden belirtildiği gibi gebelik diyet yapmak için uygun bir zaman değildir. Hamilelikte belli miktarda kilo alımı şarttır.

Zayıf bir bünyeye sahipseniz daha fazla, kilolu bir bünyeniz varsa daha az kilo almanız uygun olacaktır.
Yazan
Dyt.Sabiha ATAÇ
 
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Gebe Beslenmesi ve Önemi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Sabiha ATAÇ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Sabiha ATAÇ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     Beğenin    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Dyt.Sabiha ATAÇ
Diyetisyen
 
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Sabiha ATAÇ'ın Makaleleri
► Yaz Aylarında Gebe Beslenmesi Dyt.Nilay KEÇECİ
► Gebe Kadınlar Nasıl Beslenmeli Dyt.Ayşe Tuğba ŞENGEL
► Kış Beslenmesi Dyt.Serra UÇTUM
► Sporcu Beslenmesi Dyt.Gökhan ÇELİK
► Sporcu Beslenmesi Dyt.Miray TÜRKER KAYA
► 0 - 2 Yaş Süt Çocuğu Beslenmesi Dyt.Gülen AKBOYAR
► Çocuk Beslenmesi Dyt.Fatma Merve KALELİOĞLU
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Gebe Beslenmesi ve Önemi' başlığıyla benzeşen toplam 49 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Emziren Anneler İçin Beslenme Rehberi ÇOK OKUNUYOR Temmuz 2008
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:12
Top