2007'den Bugüne 92,232 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,964 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Görülen Davranış Bozuklukları, Nedenleri ve Çözüm Yolları
MAKALE #17987 © Yazan Uzm.Psk.Ayşe YILMAZ | Yayın Şubat 2017 | 20,683 Okuyucu
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI, NEDENLERİ VE ÇÖZÜM YOLLARI

Çocuklar kendilerini sözel olarak ifade etme olgunluğuna tam olarak sahip olmadıkları için kendilerini, iç çatışmalarını, ihtiyaçlarını, rahatsızlıklarını davranışlarıyla ve duygusal tepkileriyle ifade ederler. Bu davranış ve duygusal tepkiler aslında çok anlamlıdır ve yolunda gitmeyen bir şeylerin habercisidir. Anne baba çocuklarının davranışlarının altındaki sebepleri bulabilir ve nasıl çözeceklerini bilirlerse çocuk dönüşmüş, ebeveyniyle, başkalarıyla kurduğu ilişkide değişmiş olur. Çocukluk döneminde çözümlenemeyen meseleler ergenlik döneminde çözümlenmek için tekrar gündeme gelir. Ergenlik dönüşüm için fırsat dönemidir. Ergenlik döneminde de sorun çözümlenemezse depresyon, panik atak, kaygı bozuklukları gibi psikolojik sorunlar ya da ilişki ve kişilik sorunları oluşur.

Davranış problemlerinden bahsederken çocuğun 0-6 yaş arası dönemine değinmeden geçmemek gerekir. Zira 0-6 yaş dönemi çocuğun sezgisel, sözel olmayan yollarla kendini, ebeveynini, hayatı, duygularını tanımaya çalıştığı bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun kişilik ve kimliğinin temeli atılır. Ebeveynler çocuklarına nasıl bir aile ortamı sunuyor, çocuklarıyla nasıl bağ ve iletişim kuruyor, birbirlerine nasıl yaklaşım sergiliyor, sorunları nasıl anlamlandırıyor ve çözüyorlarsa çocuklar adeta kamera kaydı gibi gördüklerini iç dünyalarına kaydederek yaşamları boyunca sergileyecekleri davranış, duygu, düşünce ve kişilik yapısının kalıbına sahip oluyor.

Çocuklarda görülen olumsuz davranışların, davranış bozukluğu sınıfına girebilmesi için bazı kıstaslar vardır. Bu kıstaslar şunlardır:
1. Yoğun olması: Davranış bozukluğu diyebilmemiz için çocuğun sergilediği duygu ve davranışların şiddetinin normalden fazla olması gerekir. Örneğin çocuğun hayır demesi normalken her şeye abartılı bir şekilde hayır diyorsa bunda bir sorun var demektir. Bu davranışıyla çocuk bir şeyler anlatmaya ya da bir şeyleri çözmeye çalışıyordur.
2. Sürekli ve tekrarlayıcı olması: Davranışın uzun zamandan beri ısrarlı ve devamlı bir şekilde devam etmiş olması gerekir. Örneğin 4 yaşındaki bir çocuğun birkaç ayda bir gece altına ıslatması normal iken haftada 2- 3 kere ıslatması yolunda gitmeyen bir şeylerin olduğunun göstergesidir.
3. Çocuğun yaşına uygun olmaması: Her çocuğun gelişim dönemine göre sergiledikleri bazı davranışlar vardır. Davranışın gelişim dönemine has mı yoksa çocuğun sorununa has mı olduğunu bilmek gerekir. Örneğin 2-4 yaş arsı çocuğun anneden ayrışma, kimlik ve tercihlerini kabul ettirme dönemidir. Bu dönemde inatlaşma görülmesi normaldir.
4. Çocuğun cinsiyetine uygun olmaması: Çocuğun gösterdiği davranışların cinsiyetine uygun olması gerekir. Örneğin 8-10 yaşlarındaki erkek çocuğun etek giymek istemesi yolunda gitmeyen bir şeylerin olduğunun göstergesidir.


EN SIK GÖRÜLEN DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI

• Bağımlılık
• İnatçılık
• Saldırganlık
• Parmak emme
• Alt ıslatma
• Hırçınlık
• Sinirlilik
• Korku, kaygı
• Yeme bozukluğu
• Uyku bozukluğu
• Başkaldırma
• Okul korkusu, okuldan kaçma
• Çekingenlik
• Ders çalışmama
• Çalma
• Yalan söyleme
• Özgüven eksikliği
• Sorumsuzluk
• Küfretme
• Kıskançlık
• Dikkatsizlik
• Sınav kaygısı
• Söz dinlememe
• Masturbasyon
• Kuralları çiğneme
• Aşırı hareketlilik

DAVRANIŞ BOZUKLUKLARININ NEDENLERİ
• Anne babanın çocuğuna empati yapamaması
• Çocuğun koşullu sevgi görmesi
• Baskıcı, kontrolcü, işgalci, ihmalci, bağımlılaştırıcı, koruyucu ebeveyn tutumları
• Yüksek beklentili, mükemmeliyetçi ebeveyn tutumları
• Çocuğun kişisel sınırlarına saygı gösterilmemesi
• Eleştirici, aşağılayıcı, azarlayıcı, suçlayıcı, yargılayıcı, reddedici ebeveyn tutumları
• Çocuğun her istediğinin yapılması ya da isteklerinin önemsenmemesi
• Aile içi şiddet ve çatışmalı ebeveyn tutumlarına maruz kalma
• Kaygılı, depresif, öfkeli ebeveyn
• Çocuğun travmatik bir olaya maruz kalması
• Fiziksel, ruhsal ve cinsel istismara maruz kalmış olmak
• Ebeveyn ayrılığı


Davranış bozukluklarının altında şu ihtiyaçların karşılanması ihtiyacı yatar:

• Anlaşılma isteği
• Güven duyma ve güvenilme
• Sevilme isteği
• Bağlanma ihtiyacı
• Bağımsız olma ihtiyacı
• Olduğu gibi kabullenilme ve sevilme ihtiyacı
• Kendine, istek ve kararlarına saygı duyulma ihtiyacı

Bu ihtiyaçların biri ya da birkaçı karşılanmadığı zaman çocuk şu yollara başvurur:

• İntikam alma, hesaplaşma
• Görülme, ilgi toplama ve dikkat çekmeye çalışma
• Hedefine bu tutumlarla ulaşıyorsa
• Ebeveyn farkında olmadan çocuğun olumsuz davranışlarını arttırıyor ya da ödüllendiriyorsa çocuk bu davranışları tekrarlar.


DAVRANIŞ BOZUKLUĞUNU ÖNLEMEK VE AZALTMAK İÇİN NELER YAPILMALI?

• En önemli konu çocuğa kazandırmak istediği tutum ve davranışlara rol model olabilecek ebeveyn figürü olmaktır.
• Davranışı sonlandırmaya çalışmadan önce çocuğun davranışlarının altındaki neden bulunmalı ve duygusal ihtiyaç anlaşılmaya, karşılanmaya çalışılmalı.
• Davranış bozukluğuna neden olan ebeveyn tutumu sonlandırılmaya çalışılmalı.
• Davranışı arttırıcı ve ödüllendirici tutumlar azaltılabilir.
• Çocuğun güzel ve olumlu davranışları görülmeye çalışılmalıdır.
• Davranış anında tepki vermeyip ardından sakin bir şekilde konuşulmalıdır.
• Alternatifler sunulabilir.
• Orta yolda buluşulmaya çalışılmalıdır.
• Çocuğa kazandırılmaya çalışılan davranış ebeveyn tarafından model olunarak edindirilmelidir.
• Bazen çocuklar olumsuz davranış sergilediğinde olumsuz tepkide alsa bunu ilgi olarak algılayabilirler. Olumsuz davranış anında görmezden gelinip sonra konuşulmalıdır.
• Akıl ve nasihat vermekle davranış değişmez, anlamaya, dinlemeye dayalı iletişim kurularak değişim oluşur.
• Çocuğunuzun kişisel sınırlarına saygı duyun. Gerektiği kadar verin, gerektiği kadar talep edin.
• Çocuğun yaşına uygun sorumluluklar verilebilir.
• Çocuğun kişiliğine, tercih ve kararlarına saygı gösterilmelidir.
• Çocuğun koşulsuz sevilmesi önemlidir. Fakat çocuğun olumlu ya da olumsuz davranışlarını görünce kişiliğini övme ya da yerme yerine davranışına müdahale edilmelidir.
• Çocuğunuzla kaliteli vakit geçirmeniz, birlikte eğlenmeniz ilişkinizi daha iyi hale getirecektir.
• Çocuğunuzla iletişiminiz monolog değil de diyalog şeklinde olmalıdır.
• Verdiğiniz sözde durun.
• Davranışlarınızın tutarlı olmasına ve ebeveyn olarak ortak hareket etmeye özen göstermeye çalışın.
• Pekiştirilen, eleştirilen ve ödüllendirilen davranışın arttığı bilinmelidir. Çocuğunuzun hangi davranışının artmasını istiyorsanız onu pekiştirmelisiniz.

Anne baba olmak çocuklarını bir kalıba sokmak değil, çocuklarının özlerini ve mizaçlarını bozmadan, kendi ihtiyaçlarından önce çocuğun duygusal, algısal, kişisel, davranışsal ve düşünsel gelişimi ve olgunlaşması için neye ihtiyaç duyduklarını bilmeleri, çocuklarını gözlemlemeye, dinlemeye, anlamaya çalışmalı ve çocuklarının duygularını, ihtiyaçlarını, beklentilerini, rahatsızlıklarını ifade edebilmelerini sağlamalıdırlar.

Anne babalar çocuklarına kendilerinin uzantısı değil de kendilerine verilmiş bir emanet olarak bakabilirlerse çocuklarına daha az zarar vermeye başlayacaklarını unutmamalıdırlar.

Çocukların adaptasyon yeteneği çok yüksektir. Anne baba önce kendilerinde yolunda gitmeyen şeyleri çözmeye çalışırlar, çocuklarını değiştirmeye çalışmadan önce kendilerini, duygu, düşünce ve davranışlarını değiştirmeye çalıştıklarında bu durum çocuklarını daha çabuk değiştirecektir. Daha sonra çocuklarını anlar, yanlış tutumlarını değiştirir, çocuklarıyla sağlıklı ilişki kurabilirlerse çocukları dönüşmeye başlayacaklardır.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Görülen Davranış Bozuklukları, Nedenleri ve Çözüm Yolları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Ayşe YILMAZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Ayşe YILMAZ'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     19 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Ayşe YILMAZ Fotoğraf
Uzm.Psk.Ayşe YILMAZ
İstanbul (Online hizmet de veriyor)
Uzman Klinik Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi70 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Ayşe YILMAZ'ın Makaleleri
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,964 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Görülen Davranış Bozuklukları, Nedenleri ve Çözüm Yolları' başlığıyla benzeşen toplam 27 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Aile İçi İletişim Ekim 2016
► Depresyon Ekim 2016
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


14:22
Top