Elmayı İlk Kim Isırdı'dan Bugüne - Aile Terapisi - Çift Danışmanlığı Egzersizleri - Hem Eğlenin Hem Anlayın! - Uzmansız Terapi - Samanlık Seyran mı?
Aile ve çift terapisi nedir? Nasıl çalışılır? Yaklaşımlar nelerdir? 2 gönül 1 olursa gerçekten samanlık seyran olur mu? Adliyeye mi terapiye mi? Bu yazıyı okuyorsanız istikametiniz bellidir ve boşanma yerine terapiyi seçen her çiftte ve ilişkide umut vardır.
Biraz Tanım
Çift ve aile terapisi, aile fertleri arasındaki çatışmaları, iletişimdeki tıkanıklıkları ve kaygıları anlamlandırıp, somut çözüm yolları aramayı hedefleyen, değişim ve ilişki temelli bir danışmanlık hizmetidir. Aile ilişkilerini psikolojik sağlıkta önemli bir faktör olarak kabul eder ve bu ilişkilere odaklanır. Boşanma, şiddet, ayrılma, aldatma, madde kullanımı, ağır hastalıklar, çocukların davranışları, çocuklarla ilgili yaşanan sıkıntılar, yaşlılık ve bakım gibi birçok sorunun ele alınabileceği çift danışmanlığında amaç bir mekanizma olarak görülen ilişkideki sorunların yine bu dinamik içinde anlamlandırılmasıdır.
Farklı aile terapisi disiplinleri mevcuttur, terapinin yaklaşımı ne olursa olsun, sorunun kökenine ya da danışanların bunu “bireysel” ya da “aile” sorunu olarak kabul edip etmediklerine bakılmaksızın, aileleri çözümlere dahil etmenin genellikle danışanlara fayda sağladığına dair bir bakış açısıyla hareket eder.
Alanın ilk yıllarında, uzmanlar aileyi genellikle ebeveynler ve çocuklar üzerinden geleneksel bir şekilde tanımlamışlardır. Ama alan geliştikçe, aile evlilikle ilgili olan veya olmayan insanlar arasındaki ilişkiler açısından tanımlanmaktadır (Özellikle bizim toplumumuzda kaynana etkisi olamayan bir aile düşünülemez, düşünülmesi yasaktır, ve düşünülmesi teklif dahi edilemez 😊 ).
Batı kültürlerinde ayrı bir profesyonel uygulama olarak aile terapisinin kökenleri, 19. yy Birleşik Krallık ve ABDdeki sosyal çalışma hareketlerine dayanır (Profesyonel olmayan uygulama için ben Adem ile Havva’ya kadar gitmekte bir sakınca görmüyorum 😊).
Aile terapisinin asıl gelişimi 1942'de Amerikan Evlilik Danışmanları Birliği'nin kurulmasıyla başlar. Başlangıçta psikanalizin etkisiyle ilerlemiş daha sonra bireysel psikoloji ve raporlar üzerinden gelişmiştir. 1960’larda S. Minuchin Yapılandırılmış aile terapisi modelini açıklamış aynı zamanda Virginia Satir’de konuyu deneysel olarak çalışmaya başlayarak bugünkü ‘sistemli’ ve ‘ödevli’ aile terapisinin temellerini atmışlardır.
Yaklaşımlar
Aile terapisinde farklı yaklaşım ve teknikler vardır: Yapısal terapi, aile sisteminin organizasyonunu tanımlar ve yeniden düzenler. Stratejik terapi, aile üyeleri arasındaki etkileşim modellerine bakar. Sistemik terapi, inanç sistemlerine odaklanır. Anlatı terapisi ise baskın problemin anlatımı ve bağlamın tanımlanması üzerinde durur.
Odak ve İşleyiş
Aile terapisi ortalama 5-20 seans ve 75-90 dakikadır. Bir aile terapisti genellikle aynı anda ailenin birkaç üyesiyle birlikte görüşür (evet, erkeklerde her seansa katılmalıdır! 😊). Bunun avantajı, aile üyelerinin karşılıklı ilişkileri algılamak ve aile için görünen etkileşim kalıpları arasında fark yaratma çalışmaktır.
Terapi müdahaleleri genellikle bireylerin bilinçdışını veya çocukluk travmalarını analiz etmek yerine ilişki modellerine odaklanır.
Aile terapistleri, tek bir nedeni belirlemeye çalışmaktan ziyade sorunların anlaşılması ve çözümü ile daha fazla ilgilenirler. Bazı aileler suçluyu bulmaya odaklanmış olsa da terapist aile içi ilişkileri analiz ederek; davranış kalıplarını, nedenlerini ve durumlarını iyileştirmek için neler yapılabileceği tasarlar. Seanslarda belirlenen bu tasarı ve amaçlara ulaşılmaya başlandıkça seans süresi önce iki haftada bire sonra ayda bire indirilip noktalanır.
Biraz Örnek
Sık karşılaştığım iletişim problemleri şikayetiyle gelen bir çifti dinlerken ilk olarak iletişim eksikliklerini gözlemlerim. Tartışmaların temel başlıklarını, eşlerin gerilmeye nerede başladığını görüp açık ve düşünceli olmanın öneminden bahsederim. Kullanılan dili değiştirmek için suçlayıcı tavır takınmadan, samimi bir şekilde empati ve anlayış içeren düşünce egzersizleri uygularım. Artık görece daha başarılı bir iletişim üzerinden odağımı probleme çeviririm. Kişisel sorunları dinler, dikkatimi çeken noktalar üzerinden problemin çözümüne giden ipuçlarını listeler ve duyguları, davranışları ve bedensel duyuları içeren aktiviteler hakkında anlaşmaları üzerinde çalışırım.
‘’Mutlu bir aile için uyum ve orta noktayı bulabilme becerisi şarttır.’’
Biraz İstatistik
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre evlilik oranı her yıl azalmakta (%3) ve boşanma oranı her yıl artmaktadır (%11). 2018 yılı evlilik süresi ve boşanma oranları aşağıda gösterilmiştir. En çok boşanma evliliğin ilk yılı içerisinde olmaktadır. Bu durumda aile terapisine gelmenin en iyi vakti ‘’daha evliliğe başlamadan önce’’dir. Tüik 2018 verilerine göre en çok boşanmanın 13.400 boşanma ile evliliğin ilk yılında gerçekleşiyor, 2. yıl boşanan çift sayısıysa 10.600. Bu sayılar aslında aile ve çift terapisi almak için doğru zamanın evlilik öncesi olduğunu gösteriyor 😊
‘’Eşiniz iyiyse mutlu, kötüyse filozof olursunuz’’ Sokrates
EGZERSIZLER - KENDİ KENDİNİZE TERAPİ
Aile problemlerini çözebileceğiniz bir uzman, size ve sevdiklerinize maksimum fayda sağlayacaktır. Fakat kimi sebepler hemen danışmanlık ya da terapi almayı zorlaştırabilir. Bir aile terapisi uzmanı ile görüşmeden önce kendi şansınızı denemek istemiş olabilirsiniz. İşte hem eğlenip hem terapötik bir süreç yaşayabileceğiniz birkaç profesyonel egzersiz: mucize soru, renkli şeker ve duygular topu.
Mucize Soru
Amaç: ailelerin ya da çiftlerin inşa etmek istedikleri geleceği keşfetmelerine yardımcı olmaktır. Hepimiz mücadele içine doğarız ve mücadele ederiz, zor olan mücadele değil, hedefsiz bir mücadeledir.
Mucize Soru, sizlerin kendi hayallerini ve arzularını araştırıp anlamasına yardımcı olmak için iyi bir yoldur. Çiftlerin veya ailelenin neye ihtiyacı olduğunu anlamaya yardımcıdır.
Mucize Soru: “Diyelim ki bu gece bir mucize oldu. Uyandığında, hayatının aniden daha iyi oldu. Değişen şeyler nelerdir? ”
Soruyu samimi cevaplamak önemlidir.
Cevaplar somut ve anlaşılırsa devam edilir, eğer imkansız şeyler sıralanıyorsa bunların nasıl bir fark yaratacağı sorulur ve kişinin daha yapıcı düşünmesi sağlanır.
Burada önemli olan olumlu bir gelecek görülüp görülmediğidir.
Renkli şeker
Eğlenceli ve yaratıcı bir aktivitedir. Terapistler de ara sıra ilk tanışmada bu egzersizi kullanır. Aile kendi arasında alıştırmalar yapıyorsa da bu egzersiz gerginlik durumlarından sonra yapılabilir. Bonibon ya da M&Ms gibi küçük şekerlerden her aile ferdine 7 adet verilir. Renklerine göre grup yapılır. Sırayla biri bir renk seçer ve gelen renge göre aktiviteler şöyledir:
Yeşil - ailenizi tanımlayan kelimeler;
Mor - ailenizin eğlenme yolları;
Turuncu - ailenizle ilgili geliştirmek istediğiniz şeyler;
Kırmızı - endişe ettiğiniz şeyler;
Sarı - ailenizle en sevdiğiniz anılar.
Tüm aile üyeleri bu sorulara cevap verdiğinde, ailenin verdiği cevaplar üzerinden aşağıdaki konulaar konuşulur:
Ne öğrendin?
Başkası hakkında öğrendiğiniz en şaşırtıcı şey neydi?
Değişiklik / iyileştirme yapmak için nasıl çalışacaksınız?
Duygular Topu
Sadece bir top ve bir kalem gerektiren basit bir egzersizdir. Çoğu bağlamda çocuklarla ve gençlerle sıkça kullanılır çünkü duygularını paylaşmaktan rahatsızlık duyanlar için rahatlatıcıdır.
Örneğin bir plaj topu olsun (duygu yazabilecek kadar büyük) Topa “neşeli”, “yalnız”, “saçma” veya “üzücü” gibi çeşitli duygular yazın.
Ailenizi bir daire içinde toplayın ve topu aile üyeleri arasında atın.
Bir aile üyesi topu yakaladığında, onlara karşı duydukları duyguyu hissettikleri bir zaman tarif etmelerini sağlayın.
Bu egzersizin amacı ailede duygu farkındalığı yaratmak, duyguları konuşmak ve birbirinizi dinlemeyi ve duygularınızı ifade etmeyi denemektir.
Uzm. Psk. Yiğit Onur ŞEN
Biraz Tanım
Çift ve aile terapisi, aile fertleri arasındaki çatışmaları, iletişimdeki tıkanıklıkları ve kaygıları anlamlandırıp, somut çözüm yolları aramayı hedefleyen, değişim ve ilişki temelli bir danışmanlık hizmetidir. Aile ilişkilerini psikolojik sağlıkta önemli bir faktör olarak kabul eder ve bu ilişkilere odaklanır. Boşanma, şiddet, ayrılma, aldatma, madde kullanımı, ağır hastalıklar, çocukların davranışları, çocuklarla ilgili yaşanan sıkıntılar, yaşlılık ve bakım gibi birçok sorunun ele alınabileceği çift danışmanlığında amaç bir mekanizma olarak görülen ilişkideki sorunların yine bu dinamik içinde anlamlandırılmasıdır.
Farklı aile terapisi disiplinleri mevcuttur, terapinin yaklaşımı ne olursa olsun, sorunun kökenine ya da danışanların bunu “bireysel” ya da “aile” sorunu olarak kabul edip etmediklerine bakılmaksızın, aileleri çözümlere dahil etmenin genellikle danışanlara fayda sağladığına dair bir bakış açısıyla hareket eder.
Alanın ilk yıllarında, uzmanlar aileyi genellikle ebeveynler ve çocuklar üzerinden geleneksel bir şekilde tanımlamışlardır. Ama alan geliştikçe, aile evlilikle ilgili olan veya olmayan insanlar arasındaki ilişkiler açısından tanımlanmaktadır (Özellikle bizim toplumumuzda kaynana etkisi olamayan bir aile düşünülemez, düşünülmesi yasaktır, ve düşünülmesi teklif dahi edilemez 😊 ).
Batı kültürlerinde ayrı bir profesyonel uygulama olarak aile terapisinin kökenleri, 19. yy Birleşik Krallık ve ABDdeki sosyal çalışma hareketlerine dayanır (Profesyonel olmayan uygulama için ben Adem ile Havva’ya kadar gitmekte bir sakınca görmüyorum 😊).
Aile terapisinin asıl gelişimi 1942'de Amerikan Evlilik Danışmanları Birliği'nin kurulmasıyla başlar. Başlangıçta psikanalizin etkisiyle ilerlemiş daha sonra bireysel psikoloji ve raporlar üzerinden gelişmiştir. 1960’larda S. Minuchin Yapılandırılmış aile terapisi modelini açıklamış aynı zamanda Virginia Satir’de konuyu deneysel olarak çalışmaya başlayarak bugünkü ‘sistemli’ ve ‘ödevli’ aile terapisinin temellerini atmışlardır.
Yaklaşımlar
Aile terapisinde farklı yaklaşım ve teknikler vardır: Yapısal terapi, aile sisteminin organizasyonunu tanımlar ve yeniden düzenler. Stratejik terapi, aile üyeleri arasındaki etkileşim modellerine bakar. Sistemik terapi, inanç sistemlerine odaklanır. Anlatı terapisi ise baskın problemin anlatımı ve bağlamın tanımlanması üzerinde durur.
Odak ve İşleyiş
Aile terapisi ortalama 5-20 seans ve 75-90 dakikadır. Bir aile terapisti genellikle aynı anda ailenin birkaç üyesiyle birlikte görüşür (evet, erkeklerde her seansa katılmalıdır! 😊). Bunun avantajı, aile üyelerinin karşılıklı ilişkileri algılamak ve aile için görünen etkileşim kalıpları arasında fark yaratma çalışmaktır.
Terapi müdahaleleri genellikle bireylerin bilinçdışını veya çocukluk travmalarını analiz etmek yerine ilişki modellerine odaklanır.
Aile terapistleri, tek bir nedeni belirlemeye çalışmaktan ziyade sorunların anlaşılması ve çözümü ile daha fazla ilgilenirler. Bazı aileler suçluyu bulmaya odaklanmış olsa da terapist aile içi ilişkileri analiz ederek; davranış kalıplarını, nedenlerini ve durumlarını iyileştirmek için neler yapılabileceği tasarlar. Seanslarda belirlenen bu tasarı ve amaçlara ulaşılmaya başlandıkça seans süresi önce iki haftada bire sonra ayda bire indirilip noktalanır.
Biraz Örnek
Sık karşılaştığım iletişim problemleri şikayetiyle gelen bir çifti dinlerken ilk olarak iletişim eksikliklerini gözlemlerim. Tartışmaların temel başlıklarını, eşlerin gerilmeye nerede başladığını görüp açık ve düşünceli olmanın öneminden bahsederim. Kullanılan dili değiştirmek için suçlayıcı tavır takınmadan, samimi bir şekilde empati ve anlayış içeren düşünce egzersizleri uygularım. Artık görece daha başarılı bir iletişim üzerinden odağımı probleme çeviririm. Kişisel sorunları dinler, dikkatimi çeken noktalar üzerinden problemin çözümüne giden ipuçlarını listeler ve duyguları, davranışları ve bedensel duyuları içeren aktiviteler hakkında anlaşmaları üzerinde çalışırım.
‘’Mutlu bir aile için uyum ve orta noktayı bulabilme becerisi şarttır.’’
Biraz İstatistik
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre evlilik oranı her yıl azalmakta (%3) ve boşanma oranı her yıl artmaktadır (%11). 2018 yılı evlilik süresi ve boşanma oranları aşağıda gösterilmiştir. En çok boşanma evliliğin ilk yılı içerisinde olmaktadır. Bu durumda aile terapisine gelmenin en iyi vakti ‘’daha evliliğe başlamadan önce’’dir. Tüik 2018 verilerine göre en çok boşanmanın 13.400 boşanma ile evliliğin ilk yılında gerçekleşiyor, 2. yıl boşanan çift sayısıysa 10.600. Bu sayılar aslında aile ve çift terapisi almak için doğru zamanın evlilik öncesi olduğunu gösteriyor 😊
‘’Eşiniz iyiyse mutlu, kötüyse filozof olursunuz’’ Sokrates
EGZERSIZLER - KENDİ KENDİNİZE TERAPİ
Aile problemlerini çözebileceğiniz bir uzman, size ve sevdiklerinize maksimum fayda sağlayacaktır. Fakat kimi sebepler hemen danışmanlık ya da terapi almayı zorlaştırabilir. Bir aile terapisi uzmanı ile görüşmeden önce kendi şansınızı denemek istemiş olabilirsiniz. İşte hem eğlenip hem terapötik bir süreç yaşayabileceğiniz birkaç profesyonel egzersiz: mucize soru, renkli şeker ve duygular topu.
Mucize Soru
Amaç: ailelerin ya da çiftlerin inşa etmek istedikleri geleceği keşfetmelerine yardımcı olmaktır. Hepimiz mücadele içine doğarız ve mücadele ederiz, zor olan mücadele değil, hedefsiz bir mücadeledir.
Mucize Soru, sizlerin kendi hayallerini ve arzularını araştırıp anlamasına yardımcı olmak için iyi bir yoldur. Çiftlerin veya ailelenin neye ihtiyacı olduğunu anlamaya yardımcıdır.
Mucize Soru: “Diyelim ki bu gece bir mucize oldu. Uyandığında, hayatının aniden daha iyi oldu. Değişen şeyler nelerdir? ”
Soruyu samimi cevaplamak önemlidir.
Cevaplar somut ve anlaşılırsa devam edilir, eğer imkansız şeyler sıralanıyorsa bunların nasıl bir fark yaratacağı sorulur ve kişinin daha yapıcı düşünmesi sağlanır.
Burada önemli olan olumlu bir gelecek görülüp görülmediğidir.
Renkli şeker
Eğlenceli ve yaratıcı bir aktivitedir. Terapistler de ara sıra ilk tanışmada bu egzersizi kullanır. Aile kendi arasında alıştırmalar yapıyorsa da bu egzersiz gerginlik durumlarından sonra yapılabilir. Bonibon ya da M&Ms gibi küçük şekerlerden her aile ferdine 7 adet verilir. Renklerine göre grup yapılır. Sırayla biri bir renk seçer ve gelen renge göre aktiviteler şöyledir:
Yeşil - ailenizi tanımlayan kelimeler;
Mor - ailenizin eğlenme yolları;
Turuncu - ailenizle ilgili geliştirmek istediğiniz şeyler;
Kırmızı - endişe ettiğiniz şeyler;
Sarı - ailenizle en sevdiğiniz anılar.
Tüm aile üyeleri bu sorulara cevap verdiğinde, ailenin verdiği cevaplar üzerinden aşağıdaki konulaar konuşulur:
Ne öğrendin?
Başkası hakkında öğrendiğiniz en şaşırtıcı şey neydi?
Değişiklik / iyileştirme yapmak için nasıl çalışacaksınız?
Duygular Topu
Sadece bir top ve bir kalem gerektiren basit bir egzersizdir. Çoğu bağlamda çocuklarla ve gençlerle sıkça kullanılır çünkü duygularını paylaşmaktan rahatsızlık duyanlar için rahatlatıcıdır.
Örneğin bir plaj topu olsun (duygu yazabilecek kadar büyük) Topa “neşeli”, “yalnız”, “saçma” veya “üzücü” gibi çeşitli duygular yazın.
Ailenizi bir daire içinde toplayın ve topu aile üyeleri arasında atın.
Bir aile üyesi topu yakaladığında, onlara karşı duydukları duyguyu hissettikleri bir zaman tarif etmelerini sağlayın.
Bu egzersizin amacı ailede duygu farkındalığı yaratmak, duyguları konuşmak ve birbirinizi dinlemeyi ve duygularınızı ifade etmeyi denemektir.
Uzm. Psk. Yiğit Onur ŞEN
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Elmayı İlk Kim Isırdı'dan Bugüne - Aile Terapisi - Çift Danışmanlığı Egzersizleri - Hem Eğlenin Hem Anlayın! - Uzmansız Terapi - Samanlık Seyran mı?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Yiğit Onur ŞEN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Yiğit Onur ŞEN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni
Yazan Uzman
|
Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.