Yeme Bozukluklarına Genel Bir Bakış
YEME BOZUKLULARINA GENEL BİR BAKIŞ…
Bulimia Nervoza(Yeme-Kusma/Çıkartma)
Bulimia Nervoza olan bir kişi devamlı diyet ve egzersiz yapmasına rağmen normal kilonun çok az altında, normal kiloda, hatta normal kilosunun üzerinde olabilir. Normal kilonun altında bile olsa hiçbir zaman bir anoreksiya nervoza görüntüsü olmaz.
Bulimia Nervroza olan bir kişi kısa bir zaman dilimi içerisinde, yarım saat ile 2 saat arası, binlerce kalorilik besin tüketip bunu kusma veya laksatif ilaç(müshil) kullanımı ile vücutlarından atmaya çalışır. Yemek yediği sırada kendini kontrolden çıkmış gibi hisseder ve yemek yeme krizlerini herkesten gizli tutarlar.
Genelde yeme, kusma veya müshil kullanımının sıklığı kişiden kişiye değişir. Eğer kişi her üç ay içinde kilo kontrolü amacı ile en az bir kez kusuyor, müshil veya idrar söktürücü ilaç alıyorsa bulimia nervoza teşhisi konulabilir. Kusma ve/veya müshil kullanımının sıklığı ayda birden, haftada birkaç kereye, hatta kronik durumlarda günde birkaç kereye kadar varabilir.
Tedavi edilmediği süre senelerce devam edebilir.
Bulimia Nervoza olan bir kişi anoreksiya nervozdan farklı olarak daha sosyal, dışa dönük bir kişilik sergiler. Duygu durumundaki iniş çıkışlar gün içinde sık sık değişir. Genellikle ilgi çekmeyi, dikkati üzerine toplamayı sever. Özgüven problemi vardır.Alkol, madde ve alışveriş bağımlılığına da bu grup içinde oldukça sık rastlanır.
Bulimia Nervoza; kronikleşmiş boğaz ağrısı, tükürük bezlerinde, boyunda ve yüzde şişkinlik, dişlerde çürüme, mide ve bağırsak hastalıkları, potasyum dengesizliğine bağlı kalp krizi riski, kaslarda yorgunluk ve kramplara sebep olur.
Bulimia Nervoza vücuttaki sıvı dengesizliğine bağlı olarak gelişen ani kalp durmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra kusmadan kaynaklanan yemek borusundaki yırtılma da hayatı riske atan kanamalara neden olabilir.
Anoreksiya Nevroza
Anoreksiya Nervozalı bir kişi olması gereken kilonun en az %15 kadar altındadır. Kilo almaktan çok korkar, sık sık tartılır ve çok sıkı diyetler yaparak kilo vermeye çalışır. Gereğinden fazla egzersiz yapar, bazen yediklerini kusarak veya laksatif ilaç (bağırsakları çalıştıran ilaç, müshil) kullanarak vücudundan atmaya çalışır. Diyet ilacı bağımlılığı, diuretik(vücuttan su atan ilaçlar) kullanımı kilo vermek için kullanılan diğer bir yöntem olarak kullanılır.
Anoreksiya, çok sıkı, sağlıksız bir diyet sonucu ciddi miktarda kilo kaybıyla kendini belli etmeye başlar. Anoreksiya, kadınlarda daha sık görülmesine rağmen erkeklerde de çoğalmaya başlamıştır. Zayıf olma saplantısı, şişmanlama korkusu anoreksiyanın en belirgin özellikleridir.
Anoreksiya olan kişiler, hangi kiloda olurlarsa olsunlar kendilerini şişman görürler.
Çoğunlukla düşük kiloda olduklarını kabul etmezler. Besin yetersizliği yüzünden ölmek üzere olan anoreksiya nervozalı bir kişi vücudunun bazı bölgelerinde fazlalık olduğunu düşünebilir.Daha fazla kilo vermek, daha zayıf olmak temel arzudur.İstatistiklere göre bu kişilerin yaklaşık yüzde 10 ila yüzde 20si bu hastalıktan kaynaklanan bedensel rahatsızlıklar sonucu hayatını kaybeder.
Aşırı zayıflama saplantısı olan kişiler genellikle, mükemmelliği hedefler. Kendileri için çok yüksek standartlar belirler ve her zaman yeterliliklerini ispatlamaya çalışırlar.
Neredeyse her zaman başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından ön planda tutarlar.
Hayatında kontrol edebildikleri tek şeyin yemek ve kiloları olduğunu düşünebilirler. Eğer çevresinde olup biteni kontrol edemiyorlarsa, en azından kilolarını kontrol edebileceklerini düşünebilirler. Her sabah, tartıda gördükleri sayı, zayıf olma hedeflerinde ne kadar başarılı olduklarını belirler. Kilo verdiklerinde, güçlü olduklarını hissederler.
Bazen, kalorilere ve kilo kaybına yoğunlaşmak, onların, duygularını dondurmalarına yardımcı olur. Onlar için, açlığa odaklanmak, duygusal problemleriyle doğrudan ilgilenmekten daha kolaydır.
Anorektik kişilerde öz güven eksikliği vardır ve çoğu zaman yemeyi hak etmediklerini düşünürler. Bu kişiler, çoğunlukla, bir problemleri olduğunu reddederler. Onlara yardım etmek isteyenlere şiddetle karşı koyarlar. Tedavi olmayı genellikle reddederler.Tedavi, anorektik bir kişinin zihninde zorla yemek yedirileceği ve kilo almak zorunda olacağı bir süreç imajı çizebilir.
Kişinin bir problemi olduğunu kabul edip, yardım almaya karar verdikten sonra tıbbi ve psikolojik tedavisine başlanması daha olumlu sonuçlar getirir. Yalnız, hayati tehlike taşıyan durumlarda kişilerin yakınları tarafından hastaneye kaldırılması veya tedaviye ikna edilmeye çalışılması, bazı durumlarda zorlanması da kaçınılmaz hale gelebilir.
Gece Yeme Sendromu
Gece Yeme Sendromu, bir kişinin daha çok akşam 6’dan sonra, özellikle akşam 8 sabah 6 arası, aşırı yeme isteği ile günlük kalori alımının %56sını alması olarak nitelendirilebilir.
Kişiler gece yemelerinde daha çok bol karbonhidrat içeren besinlere ağırlık verirler.
Bazen kişi gece uykusundan uyanıp yemek yer ve bunu hatırlayamayabilir. Gece aşırı yemenin ardından kişi tokluk hissinden dolayı sabah genelde kahvaltı etmek istemeyebilir. Günü öğleye kadar bir şey yemeden geçirebilir.Gece aşırı yeme krizleri kilo alımına dolayısıyla obeziteye sebep olabilir.
Sebepleri hala araştırılmakla birlikte Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu ve Gece Yeme Sendromu; depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı, kleptomani (çalma hastalığı) gibi dürtü kontrol bozuklukları, özgüven eksikliği, öfke, sıkıntı, stres, üzüntü ile birlikte seyreder.
Özellikle, depresyon ve kaygı bozuklukları aşırı yeme bozukluğu ve gece yeme sendromuna sebep olacağı gibi, bu yeme bozuklukları da bu psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir.Dolayısıyla birbirinden kesin çizgilerle ayırmak güçtür.
Depresyon; kendini üzüntülü, değersiz, umutsuz, çaresiz hissetme, konsantrasyon zorluğu, daha önce zevk alınan aktivitelerden zevk alamama, cinsel isteksizlik, yorgunluk hissi ve uyuma isteği, nedeni belli olmayan vücut ağrıları, iştahta azalma veya artma, boşluk hissi, kendine zarar verme isteği olarak kendisini gösterir.
Depresyon tanısı için bu belirtilerin hepsinin görülmesi gerekmez.Bu belirtilerden bazılarının varlığı depresyon teşhisi için geçerlidir.Kaygı bozuklukları, kişinin hayatında her an kötü bir şey olacakmış gibi endişeli, huzursuz ve tedirgin olması, kaygılarını kontrol edememe durumu, devam eden huzursuzluk hissi, uyku bozukluğu, yorgunluk ve halsizlik, yoğunlaşma bozukluğu, ani tepki verme olarak tanımlanabilir.
Tepkisel Aşırı (Tıkınırcasına) Yeme Bozukluğu dünyada ve ülkemizde hızla yayılmaktadır. Anoreksiya ve Bulimiadan farklı olarak Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu erkeklerde de oldukça sık görülür.
Aşırı Yeme Sendromu
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu teşhis kriteri kişinin en az haftada 2 olmak üzere kendini durduramayacak gibi hissedip aşırı yemek yemesi olarak açıklanabilir. Kişi aç olmadığı halde normalde yediği yiyeceğin çok üzerinde yiyeceği, fiziksel rahatsızlık hissedene kadar hızlı bir şekilde tüketir.
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu, Bulimiadan farklı olarak kişi yemekten sonra yediklerini çıkartmaya yönelik herhangi bir (kusma, müshil kullanımı, kendini aç bırakma) yöntem kullanmaz. Kişiler genelde aşırı yeme anında, kontrolden çıkmış hisseder ve sonrasında suçluluk ve utanç duyarlar.
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu olan kişiler çoğu zaman duygularını bastırmak için yemeği kullanırlar. Yemek bir tür uyuşturucu gibidir ve duygusal anestezi sağlar. Günlük hayatın getirdiği stresle baş etmek, ilişki problemlerini çözmeyi ertelemek ve kişinin içindeki boşluğu doldurmak için en kolay ulaşılabilen araçtır.Tüm yeme bozukluklarındaki gibi, tepkisel yeme de ciddi bir sorundur ancak doğru tedaviyle iyileştirilebilirler.
Bulimia Nervoza(Yeme-Kusma/Çıkartma)
Bulimia Nervoza olan bir kişi devamlı diyet ve egzersiz yapmasına rağmen normal kilonun çok az altında, normal kiloda, hatta normal kilosunun üzerinde olabilir. Normal kilonun altında bile olsa hiçbir zaman bir anoreksiya nervoza görüntüsü olmaz.
Bulimia Nervroza olan bir kişi kısa bir zaman dilimi içerisinde, yarım saat ile 2 saat arası, binlerce kalorilik besin tüketip bunu kusma veya laksatif ilaç(müshil) kullanımı ile vücutlarından atmaya çalışır. Yemek yediği sırada kendini kontrolden çıkmış gibi hisseder ve yemek yeme krizlerini herkesten gizli tutarlar.
Genelde yeme, kusma veya müshil kullanımının sıklığı kişiden kişiye değişir. Eğer kişi her üç ay içinde kilo kontrolü amacı ile en az bir kez kusuyor, müshil veya idrar söktürücü ilaç alıyorsa bulimia nervoza teşhisi konulabilir. Kusma ve/veya müshil kullanımının sıklığı ayda birden, haftada birkaç kereye, hatta kronik durumlarda günde birkaç kereye kadar varabilir.
Tedavi edilmediği süre senelerce devam edebilir.
Bulimia Nervoza olan bir kişi anoreksiya nervozdan farklı olarak daha sosyal, dışa dönük bir kişilik sergiler. Duygu durumundaki iniş çıkışlar gün içinde sık sık değişir. Genellikle ilgi çekmeyi, dikkati üzerine toplamayı sever. Özgüven problemi vardır.Alkol, madde ve alışveriş bağımlılığına da bu grup içinde oldukça sık rastlanır.
Bulimia Nervoza; kronikleşmiş boğaz ağrısı, tükürük bezlerinde, boyunda ve yüzde şişkinlik, dişlerde çürüme, mide ve bağırsak hastalıkları, potasyum dengesizliğine bağlı kalp krizi riski, kaslarda yorgunluk ve kramplara sebep olur.
Bulimia Nervoza vücuttaki sıvı dengesizliğine bağlı olarak gelişen ani kalp durmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra kusmadan kaynaklanan yemek borusundaki yırtılma da hayatı riske atan kanamalara neden olabilir.
Anoreksiya Nevroza
Anoreksiya Nervozalı bir kişi olması gereken kilonun en az %15 kadar altındadır. Kilo almaktan çok korkar, sık sık tartılır ve çok sıkı diyetler yaparak kilo vermeye çalışır. Gereğinden fazla egzersiz yapar, bazen yediklerini kusarak veya laksatif ilaç (bağırsakları çalıştıran ilaç, müshil) kullanarak vücudundan atmaya çalışır. Diyet ilacı bağımlılığı, diuretik(vücuttan su atan ilaçlar) kullanımı kilo vermek için kullanılan diğer bir yöntem olarak kullanılır.
Anoreksiya, çok sıkı, sağlıksız bir diyet sonucu ciddi miktarda kilo kaybıyla kendini belli etmeye başlar. Anoreksiya, kadınlarda daha sık görülmesine rağmen erkeklerde de çoğalmaya başlamıştır. Zayıf olma saplantısı, şişmanlama korkusu anoreksiyanın en belirgin özellikleridir.
Anoreksiya olan kişiler, hangi kiloda olurlarsa olsunlar kendilerini şişman görürler.
Çoğunlukla düşük kiloda olduklarını kabul etmezler. Besin yetersizliği yüzünden ölmek üzere olan anoreksiya nervozalı bir kişi vücudunun bazı bölgelerinde fazlalık olduğunu düşünebilir.Daha fazla kilo vermek, daha zayıf olmak temel arzudur.İstatistiklere göre bu kişilerin yaklaşık yüzde 10 ila yüzde 20si bu hastalıktan kaynaklanan bedensel rahatsızlıklar sonucu hayatını kaybeder.
Aşırı zayıflama saplantısı olan kişiler genellikle, mükemmelliği hedefler. Kendileri için çok yüksek standartlar belirler ve her zaman yeterliliklerini ispatlamaya çalışırlar.
Neredeyse her zaman başkalarının ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarından ön planda tutarlar.
Hayatında kontrol edebildikleri tek şeyin yemek ve kiloları olduğunu düşünebilirler. Eğer çevresinde olup biteni kontrol edemiyorlarsa, en azından kilolarını kontrol edebileceklerini düşünebilirler. Her sabah, tartıda gördükleri sayı, zayıf olma hedeflerinde ne kadar başarılı olduklarını belirler. Kilo verdiklerinde, güçlü olduklarını hissederler.
Bazen, kalorilere ve kilo kaybına yoğunlaşmak, onların, duygularını dondurmalarına yardımcı olur. Onlar için, açlığa odaklanmak, duygusal problemleriyle doğrudan ilgilenmekten daha kolaydır.
Anorektik kişilerde öz güven eksikliği vardır ve çoğu zaman yemeyi hak etmediklerini düşünürler. Bu kişiler, çoğunlukla, bir problemleri olduğunu reddederler. Onlara yardım etmek isteyenlere şiddetle karşı koyarlar. Tedavi olmayı genellikle reddederler.Tedavi, anorektik bir kişinin zihninde zorla yemek yedirileceği ve kilo almak zorunda olacağı bir süreç imajı çizebilir.
Kişinin bir problemi olduğunu kabul edip, yardım almaya karar verdikten sonra tıbbi ve psikolojik tedavisine başlanması daha olumlu sonuçlar getirir. Yalnız, hayati tehlike taşıyan durumlarda kişilerin yakınları tarafından hastaneye kaldırılması veya tedaviye ikna edilmeye çalışılması, bazı durumlarda zorlanması da kaçınılmaz hale gelebilir.
Gece Yeme Sendromu
Gece Yeme Sendromu, bir kişinin daha çok akşam 6’dan sonra, özellikle akşam 8 sabah 6 arası, aşırı yeme isteği ile günlük kalori alımının %56sını alması olarak nitelendirilebilir.
Kişiler gece yemelerinde daha çok bol karbonhidrat içeren besinlere ağırlık verirler.
Bazen kişi gece uykusundan uyanıp yemek yer ve bunu hatırlayamayabilir. Gece aşırı yemenin ardından kişi tokluk hissinden dolayı sabah genelde kahvaltı etmek istemeyebilir. Günü öğleye kadar bir şey yemeden geçirebilir.Gece aşırı yeme krizleri kilo alımına dolayısıyla obeziteye sebep olabilir.
Sebepleri hala araştırılmakla birlikte Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu ve Gece Yeme Sendromu; depresyon, kaygı bozuklukları, kişilik bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı, kumar bağımlılığı, alışveriş bağımlılığı, kleptomani (çalma hastalığı) gibi dürtü kontrol bozuklukları, özgüven eksikliği, öfke, sıkıntı, stres, üzüntü ile birlikte seyreder.
Özellikle, depresyon ve kaygı bozuklukları aşırı yeme bozukluğu ve gece yeme sendromuna sebep olacağı gibi, bu yeme bozuklukları da bu psikolojik rahatsızlıklara sebep olabilir.Dolayısıyla birbirinden kesin çizgilerle ayırmak güçtür.
Depresyon; kendini üzüntülü, değersiz, umutsuz, çaresiz hissetme, konsantrasyon zorluğu, daha önce zevk alınan aktivitelerden zevk alamama, cinsel isteksizlik, yorgunluk hissi ve uyuma isteği, nedeni belli olmayan vücut ağrıları, iştahta azalma veya artma, boşluk hissi, kendine zarar verme isteği olarak kendisini gösterir.
Depresyon tanısı için bu belirtilerin hepsinin görülmesi gerekmez.Bu belirtilerden bazılarının varlığı depresyon teşhisi için geçerlidir.Kaygı bozuklukları, kişinin hayatında her an kötü bir şey olacakmış gibi endişeli, huzursuz ve tedirgin olması, kaygılarını kontrol edememe durumu, devam eden huzursuzluk hissi, uyku bozukluğu, yorgunluk ve halsizlik, yoğunlaşma bozukluğu, ani tepki verme olarak tanımlanabilir.
Tepkisel Aşırı (Tıkınırcasına) Yeme Bozukluğu dünyada ve ülkemizde hızla yayılmaktadır. Anoreksiya ve Bulimiadan farklı olarak Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu erkeklerde de oldukça sık görülür.
Aşırı Yeme Sendromu
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu teşhis kriteri kişinin en az haftada 2 olmak üzere kendini durduramayacak gibi hissedip aşırı yemek yemesi olarak açıklanabilir. Kişi aç olmadığı halde normalde yediği yiyeceğin çok üzerinde yiyeceği, fiziksel rahatsızlık hissedene kadar hızlı bir şekilde tüketir.
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu, Bulimiadan farklı olarak kişi yemekten sonra yediklerini çıkartmaya yönelik herhangi bir (kusma, müshil kullanımı, kendini aç bırakma) yöntem kullanmaz. Kişiler genelde aşırı yeme anında, kontrolden çıkmış hisseder ve sonrasında suçluluk ve utanç duyarlar.
Tepkisel Aşırı Yeme Bozukluğu olan kişiler çoğu zaman duygularını bastırmak için yemeği kullanırlar. Yemek bir tür uyuşturucu gibidir ve duygusal anestezi sağlar. Günlük hayatın getirdiği stresle baş etmek, ilişki problemlerini çözmeyi ertelemek ve kişinin içindeki boşluğu doldurmak için en kolay ulaşılabilen araçtır.Tüm yeme bozukluklarındaki gibi, tepkisel yeme de ciddi bir sorundur ancak doğru tedaviyle iyileştirilebilirler.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Yeme Bozukluklarına Genel Bir Bakış" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.İlkten ÇETİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.İlkten ÇETİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
4 Beğeni 
Yazan Uzman
|
bulimia nervoza, yemekten sonra çıkarma, yemekten sonra kusma, yemek bozuklukları, anoreksiya nevroza, zayıflık takıntısı, sıfır beden takıntısı, anoreksiya, anorektik, gece yeme sendromu, aşırı yeme sendromu
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
