ÇOCUKLARDA İHMAL VE İSTİSMAR

İHMAL

İhmal: Çocuğun tıbbi kontrollerinin aksatılması, eğitsel faaliyetlerinin devam ve düzeninin sağlanmaması ve çocuğun bakımı gibi temel ihtiyaçlarının karşılanmamasıdır.

Çocuğun ihmal edildiğine dair işaretler
• Aşılarının, tıbbi kontrollerinin düzensiz olması
• Okula devam etmemesi ve ailenin bu konudaki ihmalkâr tutumu
• Barınma koşullarının çocuk için asgari düzeyde olmaması
• Çocuğun, giysilerinin temiz olmaması

İSTİSMAR

İstismar: Çocuk istismarını temelde fiziksel, cinsel ve duygusal istismar olarak 3 grupta inceleyebiliriz.
• Fiziksel istismar en geniş anlamda "çocuğun kaza dışı yaralanmasıdır. Çocuğa karşı uygulanan fiziksel şiddet, çocuğu zincirleme vs. fiziksel istismar örnekleridir.
• Cinsel istismar ise çocuğun, bir başka çocuk ya da yetişkin tarafından cinsel haz amacıyla zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz kalmasıdır. Çocuğun rızası vardı diye bir savunma söz konusu değildir.
• Duygusal istismar çocuğun iç görüsünü ya da psikolojik bütünlüğünü bozan her tür kronik eylem ya da eylemsizliktir. Tehdit etme, küsme, hakaret gibi davranışlar duygusal istismar olarak değerlendirilir.
• Diğer istismar türleri: Ekonomik istismar, munchausen sendromu...vb.

Munchausen by proxy sendromu (MBPS): özel bir çocuk istismarı formudur. Aile ya da bakıcı, çocukta bir hastalık varmış gibi yapmakta ya da hastalık yaratmakta ve "hasta" çocuğu doktora götürmektedir. Sonuçta, tıbbi öykü, laboratuvar testleri ya da hastalığın gerçek nedeni değişmekte ya da tıbbi tedavi nedeniyle çocukta yaralar oluşmaktadır. Bazı olgularda ise anne doğrudan zararlı eyleme neden olabilmektedir (zehirleme, ilaç verme gibi).

Fail olguların çok büyük kısmında annedir. Anne sıklıkla zeki ya da sağlıkla ilgili bilgisi bulunan, sevimli, işbirlikçi, iyi tıbbi bakımdan dolayı minnettar ve hastane çevresini süsleyen biri olarak tanımlanır. Bu olgularda iyi bir öykü, dikkatli bir fizik inceleme, iyi seçilmiş laboratuvar ve radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılmalıdır.

İlginç bir olgu da Meadow tarafından bildirilmiştir. Yineleyen, geçici kötü kokulu idrar yapma yakınmasıyla gelen 6 yaşındaki kız çocuğu, sorunu aydınlatılana dek 12 kez hastaneye yatmış, 7 büyük radyolojik girişim yapılmış, anestezi altında 6 kez muayene yapılmış, 5 kez sistoskopiye, 8 kez antibiyotikle tedaviye, çeşitli toksik ilaçlara ve 16 kez konsültasyona maruz kalmış, 150 kez mikrobiyolojik kültür yapılmış, Sonuçta annenin çocuğun idrarına kendi menstruasyonu sırasındaki idrarını karıştırdığı saptanmıştır.

Kendilerini bir yetişkin gibi sözel olarak ifade edemeyen çocuklarımızı korumak için farklı alanlarda almamız gereken birçok önlem bulunmaktadır. Bir sonraki yazılarımda bunlara da değineceğim.

Mutlu günler dilerim.

Psk. Tuğba ÇETİNKAYA