Ms (Multupl Skleroz) ile Yaşamak
MULTİPL SKLEROZ İLE YAŞAMAK
MS ve siz
İlk tanı konduğunda, dünyanız alt üst olmuş gibi hissedebilirsiniz; ancak MS'le yaşamayı öğrenmek tümüyle mümkündür. MS hastalarının yalnızca çok azı, sürekli olarak tekerlekli sandalye kullanmak zorundadır. MS hastaları işlerine devam edebilirler, aile kurabilirler ve aktif sosyal yaşamlarını sürdürebilirler.
MS hastası olduğunuzu öğrenmek, geleceğinizin belirsiz olduğunu düşünmenize neden olabilir. Ayrıca hastalığın işiniz, aileniz, eviniz ve mali durumunuz üzerindeki etkileriyle ilgili endişeleriniz olması doğaldır. Zamanla olayları yeniden değerlendirerek buna ayak uydurabilirsiniz; ancak uzmanlara danışmadan veya destek almadan büyük kararlar alma konusunda aceleci olmamanız çok önemlidir.
Vücudunuzun MS hastalığını geliştirmesi sizin suçunuz değildir ve bunun yaşam stiliniz veya davranışlarınızla hiçbir ilgisi yoktur. Daha da önemlisi bu hastalık, sizin geçmişinizde yapmış olduğunuzu düşündüğünüz herhangi bir davranışın cezalandırılması anlamına gelmemektedir, unutmayın, MS, fizyolojik bir rahatsızlıktır. İnsanlarda bu hastalığın ortaya çıkış nedeni henüz tam olarak bilinmese de, araştırmalar MS'in nedeninin genetik faktörlerle çevre faktörlerinin birleşimi olduğunu ileri sürmektedir.
MS'e alışmaya başladıktan sonra, büyük olasılıkla bazı belirtilerin daha da kötüye gitmesine veya eski belirtilerin yeniden ortaya çıkmasına neden olan bazı tetikleyiciler olduğunu fark edeceksiniz (ısı ve güç harcama sık görülen tetikleyicilerdir). Sizi neyin etkilediğini tanımladıktan sonra, mümkün olduğunca bu tetikleyicilerden uzak durmaya çalışın. Dış faktörler nedeniyle belirtileriniz geçici olarak kötüye gittiğinde paniğe kapılmayın; bu tekrarlama dönemiyle aynı şey değildir.
Kendinizi bir başka MS’li hasta ile karşılaştırmayın, sizin hastalığınız o genel içinde size özel belirtiler gösterir.
MS hastalarının yaşam kaliteleri
İlişkiler:
MS hastalarının yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktör yalnızlıktır, diğer bir deyişle, onlar için onlara destek olan bir eşin, arkadaşın, akrabanın var olması, 100 metre yerine 200 metre yürüyebilmelerinden çok daha fazla önem arz eder. İlişkiler, fiziksel özürlülük durumundan çok daha önemlidir.
Ne yazık ki, MS hastalarının boşanma oranı sağlıklı toplumla karşılaştırıldığında iki kat daha fazladır. MS hastaları çoğunlukla bir bakıcıya ihtiyaç duydukları için, hastalık nedeniyle ona bu bakımı sağlayan kişinin yaşam kalitesi de önemli derecede olumsuz olarak etkilenir.
Sosyal İzolasyon:
MS’in en sık rastlanılan başlangıç yaşı 30 yaş civarıdır. 30 yaşındaki bir kişi normal yaşlanma sürecine girmediği için bu aktif dönemde ortaya çıkan özürlülük hali, hasta için çok zor başa çıkılabilecek bir durumdur. Olayların sıralaması şöyle gelişebilir: Özürlülük, halsizlik, sosyal çekingenlik, yalnızlık.
Kognitif Değişiklikler:
MS hastaları üzerinde yapılan psikolojik testler, bu hastaların, sebep sonuç ilişkisi ve hafıza gibi yüksek entelektüel fonksiyonlarında bozulmalar olduğunu ortaya koymuştur. Ancak bu bozulmalar yalnızca psikolojik testlerde ortaya çıkmakta ve genellikle hastanın doktoru ya da herhangi bir kişi tarafından fark edilmemektedir. Belirgin kognitif değişiklikler, normalde yalnızca ciddi MS vakalarının terminal döneminde ortaya çıkmaktadır.
Depresyon:
MS ve depresyon ilişkisi birbirine geçmiş bir haldedir. Belirgin olan, MS hastalarında depresyon ve diğer ruh hastalıkları, genel toplumdan daha sık olarak görülmektedir.
MS tanısı konduğunda veya MS kötüleşmeye başladığında korku, şaşkınlık, kontrol kaybı ve bir ıstırap duymak olağandır. Doktorlar, MS'i olan kişilerin yüzde 30 ila 40'ının hafif ya da orta derecede depresyon olarak tanımladıkları çöküntüye girdiklerinden bahsetmedirler. MS’li kişinin MS tanısı almadan önceki hayatında deneyimlediği yoğun stres, üzüntü, acı kaynakları dolaylı yoldan kişinin MS’le tanışmasını kolaylaştırabilir ve/ya depresyon, bu hastalığın neden olduğu hasarın doğrudan bir sonucu da olabilir. Bir şekilde fasit bir döngü halinde, kişi, MS hastalığına yakalanır, hastalık dolayısıyla bir çöküntüye uğrar, deneyimlenen bu çöküntü de kişinin MS’le olan mücadelesini zorlaştırır ya da atakların ağırlaşmasına neden olabilir. Bu nedenlerle depresyon, hem hastalık sürecinde çok dikkat edilmesi önem arz eden ve hem de hastalıktan bağımsız olarak ele alınması gereken çok önemli bir rahatsızlıktır. Depresyon, psikoterapi ve gerekli görüldüğünde psikofarmakolojik yöntemlerle tedavi edilebilir. Eğer deneyimledikleriniz ve duygularınız sizi acıtıyorsa, yardım istemenin zayıflık değil, aksine güçlülük olduğunu unutmayın. Depresyonun yanı sıra hastalığın nasıl seyredeceğini bilmemek de hem hasta hem de yakınlarında sıkıntıya yol açmaktadır. Öncelikle sizin ve yakınlarınızın hastalığı kabullenmeniz ve MS’le yaşamak için mutlaka psikolojik destek almanız gereklidir. MS’in her hastada mutlaka özürlülüğe yol açmadığını bilmeniz önemlidir.
Hastalığa hasta açısından bakıldığında, fiziksel semptomlar, hastanın kendisi için çok şey ifade etmeyebilir. MS’in yaşamınızdaki psikolojik ve sosyal etkileri, fizik özürlülüklerinizden çok daha önemli olabilir. Unutmayın, bu sadece bir spekülasyon değildir. MS hastalarının yaşam kalitesi ve ruh sağlıklarını etkileyen anahtar faktörleri belirleyen birçok yaşam kalitesi çalışması yapılmıştır.
Aile Danışmanlığı Yardımcı Olabilir mi?
Aile bireylerinden biri MS hastalığına yakalandığında bütün aile MS ile yaşamak durumunda kalacaktır. MS, iş, okul, sosyal yaşam gibi neredeyse her şey açısından ailenin gündelik alışkanlıklarını değiştirebilir ve herkes bundan doğal olarak etkilenir. MS’li hastanın hastalığının doğasını öğrenmek kadar, duygusal olarak neler deneyimlediğini anlamak ve ona destek olmak da hem ailenin hem de hastanın hastalığa alışmasına, bu hastalıkla daha kolay başa çıkmasına yardımcı olabilir.
İnsanlara MS hastası olduğunuzu söylemek
Bir noktada, insanlara MS hastası olduğunuzu söylemek isteyebilir veya söyleme ihtiyacı duyabilirsiniz. Büyük olasılıkla, onları durumunuzla ilgili eğitmeniz gerekecektir; bu nedenle, zihinsel veya duygusal olarak buna hazırlıklı olmanız, gerçekleri bilmeniz ve size yöneltilebilecek soruları yanıtlamaya hazır olmanız gereklidir. Bunu ne şekilde, ne kadar çabuk yapacağınız ve kime söyleyeceğiniz tümüyle size bağlıdır.
Bazı insanlar, bunun için büyük bir cesarete ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Bazıları ise, bunu bir itirafta bulunmak olarak görürler. Bazı kişiler, bu konuya pek önem vermezler ve genel sohbet içine serpiştirirler.
Kendinize istediğiniz kadar zaman tanıyın (bu konuda acele etmeniz yersizdir) ve seçeceğiniz sözler üzerinde dikkatle düşünün. MS'i insanlara ve çocuklara anlatmak için tavsiyeye veya özel bir bilgiye ihtiyaç duyarsanız, terapistinize mutlaka danışmalısınız.
Bunu insanlara söylemeden önce, onları ne kadar yakından tanıyor olursanız olun, size beklediğiniz tepkiyi göstermeyebileceklerinin bilincinde olmalısınız. Umduğunuzdan daha çok üzülebilir veya şaşırtıcı şekilde ilgisiz davranabilirler. MS hastası olan siz olsanız da, bu tanının onların yaşamını etkilediği kadar size karşı olan davranışlarını da etkileyebileceğini unutmayın.
Çocuğunuza MS'i Anlatmanın En İyi Yolu Nedir?
Çocuklar, sanılanın aksine, çevrelerinde olup biten her şeyi hisseder ve somut düşünce yapılarına göre şekillendirmeye çalışırlar. Bu sebeple her konuda özellikle küçük çocukların temel, basit açıklamalara ihtiyaçları vardır. Konuları gizlemek yerine anlayabilecekleri bir dille tartışmak, her yaştan çocuk için daha faydalıdır. Çocuklar genellikle ailelerinin düşündüğünden daha esneklerdir ve acı gerçekleri kabul edebilmektedirler. Hiç kuşkusuz, ebeveyninin yaşadığı bu kronik rahatsızlığın tümüyle ne demek olduğunu anlayamasalar da, her türlü değişikliği gözlemleyecekler ve kendilerine açıklama yapılmadığında tedirgin olabileceklerdir. Bu hastalığa sahip ebeveynlerin çocuklarının, MS ne getirirse getirsin güvende olacaklarına ve bakılacaklarına dair güvence duymaya ihtiyaçları vardır.
MS İle Mücadele Etmek Ne Demek?
MS’in kendine özgü bulguları olsa da herkesin hastalığı kendine özgü deneyimlenir; dolayısıyla da herkes bu hastalıkla farklı şekilde mücadele eder. Burada iyi yaşamak için bazı genel ipuçları verilmektedir:
-Kendinize dikkat edin. İyi beslenin, egzersiz yapın ve yeterince dinlenin.
-Duygusal sağlığınızı kontrol altında tutun. Konuşabileceğiniz ve duygularınızı paylaşabileceğiniz ve size destek sağlayabilecek kişileri bulun.
-Sizin MS'iniz size özgüdür. Kendinizi ve hastalığınızın seyrini başkalarıyla kıyaslamayın.
-İçinde bulunduğunuz günü yaşayın. MS, pek çok kronik hastalık gibi gelecekle ilgili belirsizlikler getirir. Enerjinizi bugüne yöneltin ve gelecekte yaşanabilecek sorunlara üzülmemeye çalışın.
-Önceliklerinizi inceleyin. Kendi dünya görüşünüz dâhilinde, kişisel değerlerinize ve anlayışınıza göre yaşamınıza anlam vermeye çalışın. Yeni ilgi alanları, hobiler bulun.
-En önemlisi mutlaka psikolojik destek alın.
MS'i olan kişiler stresle mücadele tekniklerinden fayda görebilirler:
- Zihinsel ve fiziksel açıdan olabildiğince aktif olun.
- Zamanı enerjiyi koruyacak şekilde kullanın.
- Yaşamı basitleştiren, öncelikler koyun.
- Gevşeme/meditasyon egzersizlerini öğrenin.
- Çözülmesi zor sorunlar için psikolojik yardım alın.
- Eğlenceye zaman ayırın ve mizah duygunuzu koruyun.
- Gerçekçi hedefler ve beklentiler oluşturun.
- Değiştirilemeyecek olanı kabul edin.
- Bir terapistten mutlaka yardım ve destek alın.
MS ve siz
İlk tanı konduğunda, dünyanız alt üst olmuş gibi hissedebilirsiniz; ancak MS'le yaşamayı öğrenmek tümüyle mümkündür. MS hastalarının yalnızca çok azı, sürekli olarak tekerlekli sandalye kullanmak zorundadır. MS hastaları işlerine devam edebilirler, aile kurabilirler ve aktif sosyal yaşamlarını sürdürebilirler.
MS hastası olduğunuzu öğrenmek, geleceğinizin belirsiz olduğunu düşünmenize neden olabilir. Ayrıca hastalığın işiniz, aileniz, eviniz ve mali durumunuz üzerindeki etkileriyle ilgili endişeleriniz olması doğaldır. Zamanla olayları yeniden değerlendirerek buna ayak uydurabilirsiniz; ancak uzmanlara danışmadan veya destek almadan büyük kararlar alma konusunda aceleci olmamanız çok önemlidir.
Vücudunuzun MS hastalığını geliştirmesi sizin suçunuz değildir ve bunun yaşam stiliniz veya davranışlarınızla hiçbir ilgisi yoktur. Daha da önemlisi bu hastalık, sizin geçmişinizde yapmış olduğunuzu düşündüğünüz herhangi bir davranışın cezalandırılması anlamına gelmemektedir, unutmayın, MS, fizyolojik bir rahatsızlıktır. İnsanlarda bu hastalığın ortaya çıkış nedeni henüz tam olarak bilinmese de, araştırmalar MS'in nedeninin genetik faktörlerle çevre faktörlerinin birleşimi olduğunu ileri sürmektedir.
MS'e alışmaya başladıktan sonra, büyük olasılıkla bazı belirtilerin daha da kötüye gitmesine veya eski belirtilerin yeniden ortaya çıkmasına neden olan bazı tetikleyiciler olduğunu fark edeceksiniz (ısı ve güç harcama sık görülen tetikleyicilerdir). Sizi neyin etkilediğini tanımladıktan sonra, mümkün olduğunca bu tetikleyicilerden uzak durmaya çalışın. Dış faktörler nedeniyle belirtileriniz geçici olarak kötüye gittiğinde paniğe kapılmayın; bu tekrarlama dönemiyle aynı şey değildir.
Kendinizi bir başka MS’li hasta ile karşılaştırmayın, sizin hastalığınız o genel içinde size özel belirtiler gösterir.
MS hastalarının yaşam kaliteleri
İlişkiler:
MS hastalarının yaşam kalitesini etkileyen en önemli faktör yalnızlıktır, diğer bir deyişle, onlar için onlara destek olan bir eşin, arkadaşın, akrabanın var olması, 100 metre yerine 200 metre yürüyebilmelerinden çok daha fazla önem arz eder. İlişkiler, fiziksel özürlülük durumundan çok daha önemlidir.
Ne yazık ki, MS hastalarının boşanma oranı sağlıklı toplumla karşılaştırıldığında iki kat daha fazladır. MS hastaları çoğunlukla bir bakıcıya ihtiyaç duydukları için, hastalık nedeniyle ona bu bakımı sağlayan kişinin yaşam kalitesi de önemli derecede olumsuz olarak etkilenir.
Sosyal İzolasyon:
MS’in en sık rastlanılan başlangıç yaşı 30 yaş civarıdır. 30 yaşındaki bir kişi normal yaşlanma sürecine girmediği için bu aktif dönemde ortaya çıkan özürlülük hali, hasta için çok zor başa çıkılabilecek bir durumdur. Olayların sıralaması şöyle gelişebilir: Özürlülük, halsizlik, sosyal çekingenlik, yalnızlık.
Kognitif Değişiklikler:
MS hastaları üzerinde yapılan psikolojik testler, bu hastaların, sebep sonuç ilişkisi ve hafıza gibi yüksek entelektüel fonksiyonlarında bozulmalar olduğunu ortaya koymuştur. Ancak bu bozulmalar yalnızca psikolojik testlerde ortaya çıkmakta ve genellikle hastanın doktoru ya da herhangi bir kişi tarafından fark edilmemektedir. Belirgin kognitif değişiklikler, normalde yalnızca ciddi MS vakalarının terminal döneminde ortaya çıkmaktadır.
Depresyon:
MS ve depresyon ilişkisi birbirine geçmiş bir haldedir. Belirgin olan, MS hastalarında depresyon ve diğer ruh hastalıkları, genel toplumdan daha sık olarak görülmektedir.
MS tanısı konduğunda veya MS kötüleşmeye başladığında korku, şaşkınlık, kontrol kaybı ve bir ıstırap duymak olağandır. Doktorlar, MS'i olan kişilerin yüzde 30 ila 40'ının hafif ya da orta derecede depresyon olarak tanımladıkları çöküntüye girdiklerinden bahsetmedirler. MS’li kişinin MS tanısı almadan önceki hayatında deneyimlediği yoğun stres, üzüntü, acı kaynakları dolaylı yoldan kişinin MS’le tanışmasını kolaylaştırabilir ve/ya depresyon, bu hastalığın neden olduğu hasarın doğrudan bir sonucu da olabilir. Bir şekilde fasit bir döngü halinde, kişi, MS hastalığına yakalanır, hastalık dolayısıyla bir çöküntüye uğrar, deneyimlenen bu çöküntü de kişinin MS’le olan mücadelesini zorlaştırır ya da atakların ağırlaşmasına neden olabilir. Bu nedenlerle depresyon, hem hastalık sürecinde çok dikkat edilmesi önem arz eden ve hem de hastalıktan bağımsız olarak ele alınması gereken çok önemli bir rahatsızlıktır. Depresyon, psikoterapi ve gerekli görüldüğünde psikofarmakolojik yöntemlerle tedavi edilebilir. Eğer deneyimledikleriniz ve duygularınız sizi acıtıyorsa, yardım istemenin zayıflık değil, aksine güçlülük olduğunu unutmayın. Depresyonun yanı sıra hastalığın nasıl seyredeceğini bilmemek de hem hasta hem de yakınlarında sıkıntıya yol açmaktadır. Öncelikle sizin ve yakınlarınızın hastalığı kabullenmeniz ve MS’le yaşamak için mutlaka psikolojik destek almanız gereklidir. MS’in her hastada mutlaka özürlülüğe yol açmadığını bilmeniz önemlidir.
Hastalığa hasta açısından bakıldığında, fiziksel semptomlar, hastanın kendisi için çok şey ifade etmeyebilir. MS’in yaşamınızdaki psikolojik ve sosyal etkileri, fizik özürlülüklerinizden çok daha önemli olabilir. Unutmayın, bu sadece bir spekülasyon değildir. MS hastalarının yaşam kalitesi ve ruh sağlıklarını etkileyen anahtar faktörleri belirleyen birçok yaşam kalitesi çalışması yapılmıştır.
Aile Danışmanlığı Yardımcı Olabilir mi?
Aile bireylerinden biri MS hastalığına yakalandığında bütün aile MS ile yaşamak durumunda kalacaktır. MS, iş, okul, sosyal yaşam gibi neredeyse her şey açısından ailenin gündelik alışkanlıklarını değiştirebilir ve herkes bundan doğal olarak etkilenir. MS’li hastanın hastalığının doğasını öğrenmek kadar, duygusal olarak neler deneyimlediğini anlamak ve ona destek olmak da hem ailenin hem de hastanın hastalığa alışmasına, bu hastalıkla daha kolay başa çıkmasına yardımcı olabilir.
İnsanlara MS hastası olduğunuzu söylemek
Bir noktada, insanlara MS hastası olduğunuzu söylemek isteyebilir veya söyleme ihtiyacı duyabilirsiniz. Büyük olasılıkla, onları durumunuzla ilgili eğitmeniz gerekecektir; bu nedenle, zihinsel veya duygusal olarak buna hazırlıklı olmanız, gerçekleri bilmeniz ve size yöneltilebilecek soruları yanıtlamaya hazır olmanız gereklidir. Bunu ne şekilde, ne kadar çabuk yapacağınız ve kime söyleyeceğiniz tümüyle size bağlıdır.
Bazı insanlar, bunun için büyük bir cesarete ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Bazıları ise, bunu bir itirafta bulunmak olarak görürler. Bazı kişiler, bu konuya pek önem vermezler ve genel sohbet içine serpiştirirler.
Kendinize istediğiniz kadar zaman tanıyın (bu konuda acele etmeniz yersizdir) ve seçeceğiniz sözler üzerinde dikkatle düşünün. MS'i insanlara ve çocuklara anlatmak için tavsiyeye veya özel bir bilgiye ihtiyaç duyarsanız, terapistinize mutlaka danışmalısınız.
Bunu insanlara söylemeden önce, onları ne kadar yakından tanıyor olursanız olun, size beklediğiniz tepkiyi göstermeyebileceklerinin bilincinde olmalısınız. Umduğunuzdan daha çok üzülebilir veya şaşırtıcı şekilde ilgisiz davranabilirler. MS hastası olan siz olsanız da, bu tanının onların yaşamını etkilediği kadar size karşı olan davranışlarını da etkileyebileceğini unutmayın.
Çocuğunuza MS'i Anlatmanın En İyi Yolu Nedir?
Çocuklar, sanılanın aksine, çevrelerinde olup biten her şeyi hisseder ve somut düşünce yapılarına göre şekillendirmeye çalışırlar. Bu sebeple her konuda özellikle küçük çocukların temel, basit açıklamalara ihtiyaçları vardır. Konuları gizlemek yerine anlayabilecekleri bir dille tartışmak, her yaştan çocuk için daha faydalıdır. Çocuklar genellikle ailelerinin düşündüğünden daha esneklerdir ve acı gerçekleri kabul edebilmektedirler. Hiç kuşkusuz, ebeveyninin yaşadığı bu kronik rahatsızlığın tümüyle ne demek olduğunu anlayamasalar da, her türlü değişikliği gözlemleyecekler ve kendilerine açıklama yapılmadığında tedirgin olabileceklerdir. Bu hastalığa sahip ebeveynlerin çocuklarının, MS ne getirirse getirsin güvende olacaklarına ve bakılacaklarına dair güvence duymaya ihtiyaçları vardır.
MS İle Mücadele Etmek Ne Demek?
MS’in kendine özgü bulguları olsa da herkesin hastalığı kendine özgü deneyimlenir; dolayısıyla da herkes bu hastalıkla farklı şekilde mücadele eder. Burada iyi yaşamak için bazı genel ipuçları verilmektedir:
-Kendinize dikkat edin. İyi beslenin, egzersiz yapın ve yeterince dinlenin.
-Duygusal sağlığınızı kontrol altında tutun. Konuşabileceğiniz ve duygularınızı paylaşabileceğiniz ve size destek sağlayabilecek kişileri bulun.
-Sizin MS'iniz size özgüdür. Kendinizi ve hastalığınızın seyrini başkalarıyla kıyaslamayın.
-İçinde bulunduğunuz günü yaşayın. MS, pek çok kronik hastalık gibi gelecekle ilgili belirsizlikler getirir. Enerjinizi bugüne yöneltin ve gelecekte yaşanabilecek sorunlara üzülmemeye çalışın.
-Önceliklerinizi inceleyin. Kendi dünya görüşünüz dâhilinde, kişisel değerlerinize ve anlayışınıza göre yaşamınıza anlam vermeye çalışın. Yeni ilgi alanları, hobiler bulun.
-En önemlisi mutlaka psikolojik destek alın.
MS'i olan kişiler stresle mücadele tekniklerinden fayda görebilirler:
- Zihinsel ve fiziksel açıdan olabildiğince aktif olun.
- Zamanı enerjiyi koruyacak şekilde kullanın.
- Yaşamı basitleştiren, öncelikler koyun.
- Gevşeme/meditasyon egzersizlerini öğrenin.
- Çözülmesi zor sorunlar için psikolojik yardım alın.
- Eğlenceye zaman ayırın ve mizah duygunuzu koruyun.
- Gerçekçi hedefler ve beklentiler oluşturun.
- Değiştirilemeyecek olanı kabul edin.
- Bir terapistten mutlaka yardım ve destek alın.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Ms (Multupl Skleroz) ile Yaşamak" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Serpil KIZILTAŞ GÜNYÜZ'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Serpil KIZILTAŞ GÜNYÜZ'ün izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
1 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
multipl skleroz, multipl skleroz ve depresyon, multipl sklerozda yaşam kalitesi, multipl sklerozda destek, multipl sklerozda psikoterapi, multipl sklerozda psikoloji
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
