2007'den Bugüne 92,227 Tavsiye, 28,206 Uzman ve 19,962 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Demir Eksikliği Olan İnsanlar Nasıl Beslenmeli?
MAKALE #17220 © Yazan Dyt.Güler ENGİN | Yayın Eylül 2016 | 7,195 Okuyucu
DEMİR NEDİR VE VÜCUTTA GÖREVLERİ NELERDİR?

_Demir, vücutta oksijenin taşınabilmesi için önemli bir mineraldir. Vücudumuz demiri hemoglobin üretimi için kullanır ve hemoglobin kanda oksijenin taşıyan kırmızı kan hücrelerinin bir parçasıdır.

_Demir minerali aynı zamanda insan vücuduna olan katkıları nedeniyle vazgeçilmez bir mineraldir. Bu mineral, bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklardan korunmaya da katkıda bulunur.

_Böylece bağışıklık sisteminin de demire bağlı olduğunu öğrenmiş oluyoruz. Çocukluk ve hamilelik döneminde fiziksel ve zihinsel gelişim için vücutta yeterli düzeylerde demir olması özellikle çok önemlidir. Gelişen bebek tamamen annesinin sağladığı demir kaynağına bağımlıdır.Demir minerali, çocukların gelişmesinde ve büyümesinde de oldukça etkilidir.

_Demir aynı zamanda kan şekerinin enerjiye dönüşmesinde de önemli rol oynar. Metabolik enerji, yarışırken veya egzersiz sırasında kasların optimum düzeyde çalışmasını sağladığı için atletler için hayati önem taşır.

_Bir hastalıktan kurtulmak için,vücudu zorlayan fiziksel aktiviteden veya günlük egzersizden sonraki toparlanma sürecinde yeni hücrelerin, amino asitlerin, hormonların ve nörotransmitterlerin üretiminde hayati bir rol oynayan enzimlerin üretimi de demire bağlıdır.

_Demir değerleri düşükse, normal hemoglobin üretimi düşer ki bu yorgunluk, baş dönmesi, bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi semptomlara yol açan oksijen taşımanın azalması anlamına gelir.

_B vitaminlerinin kullanımı, bakır ve kalsiyumun emilimi, kanda oksijeni taşıyan kırmızı kan hücrelerinin ve çeşitli enzimlerin üretimi için de gereklidir.Kansızlık sorunu yaşayan kişilerde, yoğun regl dönemlerinde ve spor yapan kişilerde özellikle ihtiyaç haline gelir. Özellikle kadınlarda hamilelik ve regl dönemlerinde demir yetersizliği çok sık görülür. Kadınlar erkeklere göre daha fazla demir tüketirler.

GÜNLÜK DEMİR İHTİYACI;

Diyetin hayvansal veya bitkisel kaynaklı besinlere dayalı olması ihtiyaçta farklılık gösterir;

*Erkekler için 10 mg
*Kadınlar için 18 mg
*Gebelik döneminde 27 mg
*Emzirme dönemi 18 mg
*Ergenlik dönemi 15 mg
*Çocuk için 10 mg

**Eğer vücudunuzda yeterince demir yoksa ya da günlük gereksiniminiz kadar vücuda beslenmeyle alınmıyorsa; vücutta daha az kırmızı kan hücresi üretilir, hemoglobin sayısıyla birlikte organlar ve dokular için hayati önemi bulunan oksijen miktarı da azalır. Bunun sonucu olarak “demir eksikliği anemisi” ortaya çıkar.

**Sonuç olarak Demir eksikliğinin derecesine bağlı olarak doktorunuz, demir takviyesi önerebilir ya da bir beslenme uzmanı tarafından demir bakımından zengin bir program ile beslenmeyle toparlanabilir.Çünkü Demir minerali bakımından zengin besinleri daha sık tüketerek vücutta demir seviyesini önemli oranda yükseltebilirsiniz.

DEMİR EKSİKLİĞİ OLAN İNSANLARDA GÖRÜLEN BULGULAR NELERDİR?

*Kronik yorgunluk, halsizlik, nefes darlığı ve baş ağrısı demir eksikliğinin en sık görülen belirtileridir.

*Konsantrasyon eksikliği, sinirlilik hali, baş dönmesi, solgun cilt, kalp çarpıntısı, dil ağrıları, yutkunma zorluğu, nedensiz çatlayan dudaklar diğer belirtiler arasındadır.

*Bebeklerde ve küçük çocuklarda demir eksikliğine bağlı olarak konuşma ve yürüme gecikebilir. Büyüme sorunlarının yanı sıra dikkat eksikliği ve sinirlilik hali görülebilir.

*Yetişkinlerde ve çocuklarda görülen belirtilerin çoğu tedavi sürecinin başlamasıyla birlikte ortadan kalkar. Ancak zihinsel ve davranış problemleri kalıcı olabilir.

DİPNOT ; Demir eksikliğinin vücutta gösterdiği bazı bulguların yanında kilo vermeyi de zorlaştırması gerçeği; çağın güncellenen araştırmaları ile kanıtlanmıştır.

DEMİR EKSİKLİĞİ TEDAVİSİ;

Demir eksikliği tedavisinde ilk amaç vücutta depolanan demir miktarını arttırmaktır. Demir eksikliğinin nedenine bağlı olarak izlenecek tedavi yöntemi değişebilir.

Örneğin, demir eksikliği emilim bozukluğu ya da B vitamini grubu eksikliği nedeniyle görülüyorsa önce bu sorunun tedavi edilmesi gerekir.

Beslenme kaynaklı demir eksikliğinde ise demir takviyesinden önce beslenme şeklinin değiştirilmesi önerilmektedir. Bu tedavi yöntemleri doktorun tedaviye bakış açısına göre de değişebilir.

Demir bakımından zengin bir beslenme programına geçildikten ya da demir takviyesi kullanmaya başladıktan bir kaç gün sonra olumlu etkiler görülmeye başlar.

Ancak kendinizi daha iyi hissetseniz bile düzenli demir alımına devam etmek önemlidir. Bazı durumlarda demir düzeyinin normale dönmesi için 6 ay boyunca demir takviyesi kullanılması gerekebilir.

İleri boyutlardaki demir eksikliğinde önce kan transfüzyonü ile demir değerleri normal seviyelere yakınlaştırıp daha sonra demir takviyesi ve demir bakımından zengin bir beslenme programına geçilebilir.

DEMİR KAYNAKLARI;

Demir vücudumuz için önemli bir mineraldir, vücutta üretilmediği için besinler yoluyla yeterli miktarda alınması gereklidir. Hayvansal gıdalarda bulunan demir, bitkisel gıdalara bulunanlara oranla daha fazla ve daha kolay emilir.

Besinlerle aldığımız demirin hem ve non-hem olmak üzere iki formu vardır. Bu iki formdan hem demir vücudumuz tarafından daha kolay emilir.

_Et, karaciğer,tavuk, hindi ,kuzu ,sığır ve deniz ürünlerinde bulunur. Öte yandan tam tahıllar, baklagiller; fasulye, mercimek,barbunya ,börülce,nohut gibi.. yeşil yapraklı sebzeler;ıspanak, lahana, pancar, patates,kabak,.. pekmez, şeftali, hurma, fındık ve tohum gibi besinler demirin başlıca kaynaklarıdır.

_Demir minerali balıklarda da bol miktarda bulunmaktadır ve düzenli olarak tüketilmesi gerekmektedir. Gebelik döneminde demir çok önemli olduğundan bu dönemde demir takviyesi almak çok önemlidir.

_Kuru üzüm ve kuru kayısı gibi kurtulmuş meyvelerde de yüksek miktarda demir minerali bulunmaktadır. Düzenli ve yeterli miktarda tüketilmelerinde yarar vardır.

**Fazla miktarda demir alınması durumlarda ise ;damar sertliği, hücrelerin erken yaşlanması, yağlanması gibi sorunlara yol açtığı gibi, kanser riskini de arttırmaktadır.

DİPNOT; Demirin vücuda yeterli alınmasının yanı sıra vücutta biyoyararlılığının sağlanması için emiliminin iyi olması gerekir.

Demirin emiliminin iyi olması için;
_C vitamini içeriği yüksek besinlerle birlikte tüketmek gerekir.ÖRNEĞİN;

*4 adet köfte (az yağlı dana eti–120 gr) = 3,6 mg demir içerir- yanında bol limonlu salata veya şekersiz limonata demir emilimini artırır.

*1 yemek kaşığı pekmez=1 mg demir içerir- C vitamininden zengin portakal suyunun içerisine pekmez eklenerek demir mineralinden daha fazla yararlanılır.

*1 büyük boy yumurta sarısı=0,7mg demir içerir– kahvaltıda yanında söğüş sebzeler( domates, salatalık, biber, maydanoz) ve özellikle çay kullanmadan c vit açısından zengin portakal suyu veya kuşburnu gibi içecekleri tercih edersek demirin vücudumuza daha fazla katkısı sağlanır.

*1 porsiyon kuru baklagil yemeği (60 gr) = 4,2 mg demir içerir.- yanında C vitamininden zengin brokoli ile bir öğün yapılabilir.

_Ayrıca Koyu yeşil, kırmızı ve turuncu meyve ve sebzeler içindeki A vitamini içeren karotenoidler de emilim arttırır. Marul, balkabağı, havuç, ananas, patates, gibi…

DİPNOT; Demir emilimini engelleyen besinler;

*Kalsiyumdan zengin gıdalar: Kalsiyum demirin iki formunun da emilimini engelleyebilir. Süt, yoğurt, peynir, somon, sardalye, soya peyniri, incir ve şalgam demir emilimini etkileyebilen kalsiyum yönünden zengin besinlerden bazılarıdır. 50 mg ya da daha az kalsiyum demir emilimi üzerinde önemsiz bir etkiye sahipken, 300- 600 mg kalsiyum alımı demir emilimini önemli ölçüde engelleyebilir.

*Çay ve kahve: Kahve ve çay da “tanen” adı verilen bir bileşiğin varlığı nedeniyle, demir emilimini bozabilir. Tanen polifenollerin bir türüdür ve demir emilimini, özellikle heme-olmayan demir üzerinde güçlü inhibitör etkisi vardır. Çay ve kahveden başka tanen içeren diğer içecekler kırmızı şarap, elma suyu ve biradır. Ancak demirden zengin bir yemekten iki saat önce ve sonrasına kadar bu içecekleri içmeyerek onların inhibitör etkilerinden kurtulabilirsiniz.

*Oksalat içeren gıdalar: Oksalat vücutta demir emilimini azaltan bir oksalik asit tuzu ya da esteridir. Ispanak non-hem demir açısından çok zengindir ancak oksalatlar içerir. Bu ıspanakta çok fazla demir olmasına rağmen neden emilmediğini açıklar. Ancak oksalatların etkilerini et ve portakal, brokoli gibi C vitamini yönünden zengin gıdalar ile birlikte tüketerek engelleyebilirsiniz. Ispanağa ek olarak oksalatlar pancar, lahana, çay, çikolata, ravent, fesleğen, maydanoz ve kekikte de bulunabilir.
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Demir Eksikliği Olan İnsanlar Nasıl Beslenmeli?" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Dyt.Güler ENGİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Dyt.Güler ENGİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     3 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Dyt.Güler ENGİN
İstanbul
Diyetisyen
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi34 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Dyt.Güler ENGİN'in Yazıları
► Demir Eksikliği ( Kansızlık) ve Beslenme ÇOK OKUNUYOR Dyt.İrem ÇELİK TÜTÜNCÜ
► Çocuklar Nasıl Beslenmeli ? Dyt.Meltem YAMAN
► Kilolu Hamileler Nasıl Beslenmeli Dyt.Başak KEFELİ
► Gebe Kadınlar Nasıl Beslenmeli Dyt.Ayşe Tuğba ŞENGEL
► Hashimoto Tiroiditi Hastaları Nasıl Beslenmeli ? Dyt.Zeynep Işıl KÜÇÜKGÖNCÜ
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,962 uzman makalesi arasında 'Demir Eksikliği Olan İnsanlar Nasıl Beslenmeli?' başlığıyla benzeşen toplam 81 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


06:39
Top