Kontrol Bozuklukları
Aslında yaşam yönetebildiğimiz kadarıyla bizimdir.Yönetemediğimiz yerde bizden,bizim kontrolümüzden çıkmıştır.Bu yönüyle kontrol bozukluğu aslında yaşamımızda sağlıklı yönetemediğimiz,kontrol sağlayamadığımız alanları kapsayan genel bir psikolojik bozukluktur.En çok da tepki kontrolsüzlüğü olarak karşımıza çıkar.Örneğin aşırı kıskançlık,öfke kontrol bozukluğu,iletişim çatışmaları çoğunlukla bir tepki kontrolsüzlüğü sonucu ortaya çıkmakta ve yaşamımıza da birçok zorluk ve sıkıntılar yüklemektedir.
Kendine ölçü koyamama da bir kontrol bozukluğudur.Bu duygusal bağımlılıklar,madde bağımlılıkları,haz bağımlılıkları gibi bir dizi psikolojik soruna yol açmaktadır.Zaten türü ne olursa olsun bağımlılıklar bir şeyin yaşamımızda tutması gerekenden fazla yer tutması sonucu ortaya çıkan ve normalleri bozan bir etki göstermektedir.Denilir ki "hiç bir şey tam yanlış veya tam doğru değildir,onun doğru veya yanlışlığına ölçüsü karar verir".Demek ki her şeyde bir doğru ölçülendirme yapmak durumundayız.Örneğin eşlerin bir ölçüde birbirini kıskanması doğrudur ama kıskançlık şüphe yaratır duruma gelince aşırıya kaçmıştır ve gerekçesi yoksa ilişkiyi zedeler hale gelmiştir.Demek ki bir şeyin doğru ölçüde olması bir yandan da başka şeyleri tetikleyici olmamasıyla doğru orantılıdır.
Kontrol bozuklukları yaşamın en çok ilişkiler ve bağımlılıklar tarafında karşımıza çıkmaktadır.Örneğin ciddi bir yanlışa tepki vermek başkadır ama olur olmaz her şeye ölçüsüz tepki vermek bir öfke kontrolü sorunudur.Böylesi sorunlar için illa bir sorunun olmasına gerek yoktur.Benlik öfkeden beslenir hale geldiği için ne yapacak edecek tepki verecek bir şey bulacaktır.Hatta haklı olduğu konularda da tepkiyi abartacaktır.Oysa ilişkilerde en önemli konuların başında stres yönetimi gelir.Bu taraflardan birisi tepkiselleştiğinde diğerinin tansiyonu düşürmesiyle sağlanabilir.Her iki taraf da tetiklenmişse kavga kaçınılmazdır.Böylesi durumlarda ise o ilişkinin sorun çözme becerisi çöktüğünden bir tadının kalması mümkün değildir.
Yaşam doğru ölçüler üzerine oturtulmalıdır.Bu ölçüler de iyi bir kontrollülük iradesiyle yönetilmelidir.Yani nerede durulacağının bilinmesi şarttır.Şunu rahatklıkla söyleyebiliriz ki nerede duracağını bilen insanlar kontrol bozukluğunun uzağında kalmıştır.Yaşam güzellikler olduğu gibi insanlara zorluklar,sıkıntılar ve stres elbette getirecektir.Üstelik bunlar her yaşamda vardır.Önemli olan bu tür sıkıntılı süreçleri soğukkkanlılığını yitirmeden yönetebilmektir.Böyle yönetilirse çözüme kavuşacağı da muhakkaktır.
Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki insanlardaki çabuk tetiklenen alanlar birer kontrol bozukluğu alanıdır.Stres yönetimi,öfke kontrolü,duyguların yönetilmesi,iletişim yönetimi bu anlamda oldukça önemlidir.Yaşamda en çok kullandığımız alan olan iletişim alanında çoğunlukla yaşanan bu sorunların bireyin önce ilişkilerini sonra da yaşamını bozduğu aşikardır.Bu nedenle kontrol bozukluğunu en çok iletişim alanlarında aramalıyız ve varsa mutlaka önlem almalıyız.Çünkü doğru ölçülendiremediğimiz her şey bilahare bize bedel ödetecektir.
Kontrol bozukluğunda iletişim yönetimi gibi duyguların yönetimi de çok önemlidir.Aslında korku,öfke,kıskançlık da birer duygu türüdür.Bunlar negatif duygular grubunda yer alan,doğru ölçülendirilirse önlem almayı sağlayan ama abartılırsa sorun yaratmakta tetikleyici olan duygulardır.Zaten ölçü kaçarılırsa bu duygular kontrol bozukluğu yaratmaktadır.Kendimizle,yaşamla ve ilişki dünyamızdaki insanlarla ilişkilerimizi bozmaktadır.
Kontrol bozuklukları çeşitli psikolojik ölçü sorunlarının yarattığı bir davranış bozukluğudur.Daha çok kendine ölçü koymayan ve bu nedenle kendini yönetemeyen insanlarda görülür.Özünde en çok da duygusal dengelenmemişlikler yatar.Bu duygusal dengelenmemişliğin yarattığı duygusal karmaşa da kontrol bozukluğunun tetikleyicisi olmaktadır.
Öfke kontrolü sık rastlanan bir kontrol bozukluğudur.Daha çok verilen tepkilerin çabukluğu,kabarıklığı ve ölçüsüzlüğü olarak yaşama yansır.Yaşamımızdaki en kötü etkisi iletişim alanlarını tehdit etmesidir.Oysa insan ailede,işte,toplumsal yaşamda bir iletişim ağı içinde yaşamaktadır.Her birinde de iletişimin sağlıklı yürütülmesine ihtiyaç vardır.Bunu sağlamak için ise tepkisel kişilikten uzak durulması gerekmektedir.Kızmak değil de çözüm bulmak odaklı bakılsa emin olun bu sorun çoğunlukla çözülmüş olurdu.Ama çabuk tetiklenen özelliği nedeniyle öfke kontrol sorunu çözüm değil sorun odaklı yaşama baktırır ve olumlulukları görmeyen,olumsuzlukları kaçırmayan hatta abartan bir yaklaşım doğurur.Bu nedenle en çok da yaşayanın yaşamını bozan bir özelliğe sahiptir.
Stres yönetimi insanların olağan üstü hal yönetimi olarak da ele alınabilir.Her inanın yaşamında olağan haller gibi olağan üstü haller de yaşanacaktır.Zaten asıl yaşamı yönetme sınavı da bu hallerin doğru yönetilmesinde saklıdır.Zira olağan halleri üç aşağı beş yukarı herkes yönetebilmektedir.Tabiatıyla bir insanın yaşam yönetimindeki başarısı daha çok olağan üstü hallerin yönetimiyle ortaya çıkmaktadır.Sres gerilim hissedilen bir haldir ve olduğu gibi dışa vurulursa bunun ilişkileri bozacağı,sıkıntılar yaratacağı açıktır.Burada önemli olan stresi zamana yaymak,erite erite yok etmek ve bu süreçte stresi tepki yaratır hale dönüştürmemektir.Eğer bu başarılmışsa stres yönetilmiştir,başarılamamışsa stres yönetimi sorunludur ve çözüme ihtiyaç vardır.
Duygu yönetimi maalesef ülkemizin sancılı konularından birisidir.Biz halihazırda yaşamı bilgiyle yöneten bir topluma dönüşemedik.Bu nedenle duygu ve alışkanlıklar yaşamı yönetirken çok çabuk ortaya çıkmakta ve yaşamı daha bir karmaşık hale getirmektedir.Aslında buna evlilik kararı da dahil olmak üzere karar süreçlerinde duygular öne çıkmamalıdır.Çünkü somut yaşama soyut dünyadan reçete üretilmez.Ama gelin görün ki eğitimli insanlarımız da dahil olmak üzere çok insanımızda duyguların olması gerekenden daha önde ve yaşamın içinde olması gerekenden daha etkin olduğunu görmekteyiz.Oysa duygular öne çıkarsa akıl irtifa kaybeder diye hep söylemişizdir.İç soru yöntemiyle "bu durumda ne yaparsam daha iyi ve doğru olur" diye kendimize sorar ve düşünce sistemini harekete geçirebilirsek aslında duyguların yönetiminde büyük mesafe kat ederiz.Bu nedenle duygularımızı yönetmeyi öğrenmeyi istememiz,duygularımızı çabuk öne çıkarmayışımız,aklı ve bilgiyi daha etkin kullanmamız bu sorunun kontrol altına alınmasında oldukça etkilidir.Özellikle de karar süreçlerine duyguları çok karıştırmanın yaşama çok yükler yüklediği,yaşamı zorlaştırdığı,karmaşalar yarattığı unutulmamalıdır.
Bu tarz sorun yaşayan insanlara tavsiyem öncelikle sorunlarını doğru yüzleşmelerle kabullenmeleri ve çözmek istemeleridir.Çünkü kabullenilmeyen sorun çözüme açık hale gelmemiştir.Yüzelşildi ve kabullenildiyse bu sorun kişisel çabalarla çözülemez.Mutlaka bir sürece dayalı psikolojik desteğe ihtiyaç olacaktır.Çünkü sorun uzunca bir sürecin yarattığı bir sorundur ve bir çırpıda çözümü gerçekçi değildir.Adım adım yürünerek düze çıkılacaktır.Ama çözüm isteğiyle iyi bir terapistten yardım alınırsa alınırsa bu tür sorun çözülebilmektedir.Sevgiyle...
Kendine ölçü koyamama da bir kontrol bozukluğudur.Bu duygusal bağımlılıklar,madde bağımlılıkları,haz bağımlılıkları gibi bir dizi psikolojik soruna yol açmaktadır.Zaten türü ne olursa olsun bağımlılıklar bir şeyin yaşamımızda tutması gerekenden fazla yer tutması sonucu ortaya çıkan ve normalleri bozan bir etki göstermektedir.Denilir ki "hiç bir şey tam yanlış veya tam doğru değildir,onun doğru veya yanlışlığına ölçüsü karar verir".Demek ki her şeyde bir doğru ölçülendirme yapmak durumundayız.Örneğin eşlerin bir ölçüde birbirini kıskanması doğrudur ama kıskançlık şüphe yaratır duruma gelince aşırıya kaçmıştır ve gerekçesi yoksa ilişkiyi zedeler hale gelmiştir.Demek ki bir şeyin doğru ölçüde olması bir yandan da başka şeyleri tetikleyici olmamasıyla doğru orantılıdır.
Kontrol bozuklukları yaşamın en çok ilişkiler ve bağımlılıklar tarafında karşımıza çıkmaktadır.Örneğin ciddi bir yanlışa tepki vermek başkadır ama olur olmaz her şeye ölçüsüz tepki vermek bir öfke kontrolü sorunudur.Böylesi sorunlar için illa bir sorunun olmasına gerek yoktur.Benlik öfkeden beslenir hale geldiği için ne yapacak edecek tepki verecek bir şey bulacaktır.Hatta haklı olduğu konularda da tepkiyi abartacaktır.Oysa ilişkilerde en önemli konuların başında stres yönetimi gelir.Bu taraflardan birisi tepkiselleştiğinde diğerinin tansiyonu düşürmesiyle sağlanabilir.Her iki taraf da tetiklenmişse kavga kaçınılmazdır.Böylesi durumlarda ise o ilişkinin sorun çözme becerisi çöktüğünden bir tadının kalması mümkün değildir.
Yaşam doğru ölçüler üzerine oturtulmalıdır.Bu ölçüler de iyi bir kontrollülük iradesiyle yönetilmelidir.Yani nerede durulacağının bilinmesi şarttır.Şunu rahatklıkla söyleyebiliriz ki nerede duracağını bilen insanlar kontrol bozukluğunun uzağında kalmıştır.Yaşam güzellikler olduğu gibi insanlara zorluklar,sıkıntılar ve stres elbette getirecektir.Üstelik bunlar her yaşamda vardır.Önemli olan bu tür sıkıntılı süreçleri soğukkkanlılığını yitirmeden yönetebilmektir.Böyle yönetilirse çözüme kavuşacağı da muhakkaktır.
Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki insanlardaki çabuk tetiklenen alanlar birer kontrol bozukluğu alanıdır.Stres yönetimi,öfke kontrolü,duyguların yönetilmesi,iletişim yönetimi bu anlamda oldukça önemlidir.Yaşamda en çok kullandığımız alan olan iletişim alanında çoğunlukla yaşanan bu sorunların bireyin önce ilişkilerini sonra da yaşamını bozduğu aşikardır.Bu nedenle kontrol bozukluğunu en çok iletişim alanlarında aramalıyız ve varsa mutlaka önlem almalıyız.Çünkü doğru ölçülendiremediğimiz her şey bilahare bize bedel ödetecektir.
Kontrol bozukluğunda iletişim yönetimi gibi duyguların yönetimi de çok önemlidir.Aslında korku,öfke,kıskançlık da birer duygu türüdür.Bunlar negatif duygular grubunda yer alan,doğru ölçülendirilirse önlem almayı sağlayan ama abartılırsa sorun yaratmakta tetikleyici olan duygulardır.Zaten ölçü kaçarılırsa bu duygular kontrol bozukluğu yaratmaktadır.Kendimizle,yaşamla ve ilişki dünyamızdaki insanlarla ilişkilerimizi bozmaktadır.
Kontrol bozuklukları çeşitli psikolojik ölçü sorunlarının yarattığı bir davranış bozukluğudur.Daha çok kendine ölçü koymayan ve bu nedenle kendini yönetemeyen insanlarda görülür.Özünde en çok da duygusal dengelenmemişlikler yatar.Bu duygusal dengelenmemişliğin yarattığı duygusal karmaşa da kontrol bozukluğunun tetikleyicisi olmaktadır.
Öfke kontrolü sık rastlanan bir kontrol bozukluğudur.Daha çok verilen tepkilerin çabukluğu,kabarıklığı ve ölçüsüzlüğü olarak yaşama yansır.Yaşamımızdaki en kötü etkisi iletişim alanlarını tehdit etmesidir.Oysa insan ailede,işte,toplumsal yaşamda bir iletişim ağı içinde yaşamaktadır.Her birinde de iletişimin sağlıklı yürütülmesine ihtiyaç vardır.Bunu sağlamak için ise tepkisel kişilikten uzak durulması gerekmektedir.Kızmak değil de çözüm bulmak odaklı bakılsa emin olun bu sorun çoğunlukla çözülmüş olurdu.Ama çabuk tetiklenen özelliği nedeniyle öfke kontrol sorunu çözüm değil sorun odaklı yaşama baktırır ve olumlulukları görmeyen,olumsuzlukları kaçırmayan hatta abartan bir yaklaşım doğurur.Bu nedenle en çok da yaşayanın yaşamını bozan bir özelliğe sahiptir.
Stres yönetimi insanların olağan üstü hal yönetimi olarak da ele alınabilir.Her inanın yaşamında olağan haller gibi olağan üstü haller de yaşanacaktır.Zaten asıl yaşamı yönetme sınavı da bu hallerin doğru yönetilmesinde saklıdır.Zira olağan halleri üç aşağı beş yukarı herkes yönetebilmektedir.Tabiatıyla bir insanın yaşam yönetimindeki başarısı daha çok olağan üstü hallerin yönetimiyle ortaya çıkmaktadır.Sres gerilim hissedilen bir haldir ve olduğu gibi dışa vurulursa bunun ilişkileri bozacağı,sıkıntılar yaratacağı açıktır.Burada önemli olan stresi zamana yaymak,erite erite yok etmek ve bu süreçte stresi tepki yaratır hale dönüştürmemektir.Eğer bu başarılmışsa stres yönetilmiştir,başarılamamışsa stres yönetimi sorunludur ve çözüme ihtiyaç vardır.
Duygu yönetimi maalesef ülkemizin sancılı konularından birisidir.Biz halihazırda yaşamı bilgiyle yöneten bir topluma dönüşemedik.Bu nedenle duygu ve alışkanlıklar yaşamı yönetirken çok çabuk ortaya çıkmakta ve yaşamı daha bir karmaşık hale getirmektedir.Aslında buna evlilik kararı da dahil olmak üzere karar süreçlerinde duygular öne çıkmamalıdır.Çünkü somut yaşama soyut dünyadan reçete üretilmez.Ama gelin görün ki eğitimli insanlarımız da dahil olmak üzere çok insanımızda duyguların olması gerekenden daha önde ve yaşamın içinde olması gerekenden daha etkin olduğunu görmekteyiz.Oysa duygular öne çıkarsa akıl irtifa kaybeder diye hep söylemişizdir.İç soru yöntemiyle "bu durumda ne yaparsam daha iyi ve doğru olur" diye kendimize sorar ve düşünce sistemini harekete geçirebilirsek aslında duyguların yönetiminde büyük mesafe kat ederiz.Bu nedenle duygularımızı yönetmeyi öğrenmeyi istememiz,duygularımızı çabuk öne çıkarmayışımız,aklı ve bilgiyi daha etkin kullanmamız bu sorunun kontrol altına alınmasında oldukça etkilidir.Özellikle de karar süreçlerine duyguları çok karıştırmanın yaşama çok yükler yüklediği,yaşamı zorlaştırdığı,karmaşalar yarattığı unutulmamalıdır.
Bu tarz sorun yaşayan insanlara tavsiyem öncelikle sorunlarını doğru yüzleşmelerle kabullenmeleri ve çözmek istemeleridir.Çünkü kabullenilmeyen sorun çözüme açık hale gelmemiştir.Yüzelşildi ve kabullenildiyse bu sorun kişisel çabalarla çözülemez.Mutlaka bir sürece dayalı psikolojik desteğe ihtiyaç olacaktır.Çünkü sorun uzunca bir sürecin yarattığı bir sorundur ve bir çırpıda çözümü gerçekçi değildir.Adım adım yürünerek düze çıkılacaktır.Ama çözüm isteğiyle iyi bir terapistten yardım alınırsa alınırsa bu tür sorun çözülebilmektedir.Sevgiyle...
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "Kontrol Bozuklukları" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Psk.Namık ACAR'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Psk.Namık ACAR'ın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
Beğenin 
Yazan Uzman
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
