2007'den Bugüne 92,323 Tavsiye, 28,223 Uzman ve 19,980 Bilimsel Makale
Site İçi Arama
Yeni Tavsiye Ekleyin!



Çocuklarda Dil Gelişimi
MAKALE #12068 © Yazan Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN | Yayın Ocak 2014 | 5,485 Okuyucu
ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ

KOGNİTİF GELİŞİM
Düşünme geniş bir zihinsel faaliyet alanını kapsar. Düşünce, her durumda bir “zihin dili” olarak kavranabilir. Önerisel düşünce İmgesel düşünce Motor düşünce
Düşünce tarzı, adeta “zihnimizdeki cümlelerin akışı” na denk düşer, buna ÖNERİSEL DÜŞÜNCE denir. Çünkü bu biR öneriyi ya da iddiayı ifade eder. Bir başka tarz, zihnimizde görebildiğimiz zihinsel imgelere denk düşer, Buna İMGESEL DÜŞÜNCE denir. Bir diğer tarz, zihinsel hareketlerin ardışıklığını anlatan MOTOR DÜŞÜNCEDİR. Bilişsel gelişme araştırmaları çocuklarda özellikle motor düşünceyi ele alırken, yetişkinlerde önerisel düşünce özellikle incelenmektedir. Bu nedenle burada bahsedeceğimiz temel konular önerisel düşünce kapsamına girmektedir.
Düşünce ve Dil
Kavramlar ve kategorileştirme
Akıl yürütme
Dil ve iletişim
Problem çözme
Kavramlar zihinsel anlamda önemli işlevlere sahiptir:
Dünyayı anlaşılabilir kılar
Henüz algılanmamış bilgiyi tahmin etmemize izin verir yani “kategorileştirme”
Kavramın en iyi örneklerini tanımlayan özelliklere PROTOTİP denir
Örneğin kuş prototip zihnimizde uçan ve öten hayvan gibi canlanabilir.
AMA; Örneğin, Ya da,
Sahip olduğumuz kavramları nasıl ediniriz?
Bir kavramı kısaca 2 yolla öğreniriz,
1- bize öğrenilmesi gereken şeyle ilgili açıkça bilgi verilmiştir
Ya da
2- deneyim yolu ile öğreniriz
Bu yollardan hangisini seçeceğimiz, neyi öğreneceğimize bağlıdır!
Kişi deneyim yolu ile öğrenebileceği farklı stratejiler kullanır:
En basit yol örnekleme stratejisidir.
Bir diğeri varsayım testidir.
Çocuk “mobilya” kavramını öğrenmek için örneğin masa ile karşılaştığı zaman onun temsilini zihninde saklar.
Sıra ile karşılaştığında kafasındaki mobilya örneğine benzeyip benzemediğine karar vermeye çalışır.
Ancak kitap rafı ve lamba ile karşılaştığında sınıflandırmayı doğru olarak yapamayabilir.
Ancak çocuk büyüdükçe varsayım testini kullanmaya başlar. Her nesneyi kafasındaki özelliklere uyup uymadığına göre kategorize etmeye çalışırız ve
Zamanla o kavramın detayları ve kapsamı daha fazla çeşitlenir.
Kavram edinmenin nöral temelleri
Biraz önce anlatılan varsayım testi ve örnekleme stratejisi beynin farklı bölgeleri tarafından gerçekleştirilmektedir.
Örnekleme stratejisinin kullanılması bilinene kavram örneklerini geri çağırabilmeye bağlıdır.
Yani sıranın ya da kitap rafının mobilya sınıfına ait olup olmadığına karar vermek için zihindeki mobilya örneğinin uzun süreli hafızadan geri çağrılması gereklidir.
Bu tür bir geri çağırma temporal lobdaki beyin yapılarına özellikle hipokampüse bağlıdır.
O zaman beyninin bu bölgesinde hasar olan bir kişi örnekleme stratejisinin kullanımını gerektiren bir kavram edinmek gerektiğinde zorlanacaktır.
Bir araştırmada orta temporal lob hasarı olan hastalar, normal deneklerle birlikte iki farklı görevde test edildiler.
Bu görevler sonucunda hasarlı deneklerin daha kötü bir performans gösterdikleri görülmüş.
Varsayım testi stratejisinin ise beynin ön bölgesindeki yapılarla sağlandığı görülür.
Frontal kortekste hasarı olan hastalar normal deneklere göre daha fazla hata yapmaktadırlar.
Dil ve iletişim
Dil düşünceyi iletmek için kullandığımız başlıca araçtır.
Evrenseldir, her insan topluluğunun bir dili vardır.
Normal zekaya sahip her insan kendi dilini edinir ve hiç çaba harcamadan bu dili kullanır.
Dilin düzeyleri
Dil kullanımının iki yönü vardır: üretim ve kavrama.
Dili üretirken bir düşünceyle başlar, bu düşünceyi bir cümleye çevirir, ve son olarak cümleyi sesli olarak ifade ederiz.
Dilin düzeyleri
Dili kavrarken sesleri işitmekle başlarız, seslere sözcükler anlamlar ekleriz, sözcükleri bir cümle oluşturacak şekilde birleştiririz, sonra da bunlardan bir önerme çıkarırız.
Bu tanım dil kullanımının çeşitli düzeylerden geçtiğini göstermektedir
Dilin düzeyleri
Cümle birimleri
Sözcükler, önekler ve sonekler
Konuşma sesleri
Dil birimleri
Biraz önce ifade edildiği gibi, işlem öncesi evrede çocuk, kelime kullanmaya ve ilkel bir düzeyde sembol ve sembolün temsil ettiği nesne arasındaki ilişkiyi anlamaya başlar.
2-5 yaş arasında dil gelişimi süratli bir gelişim göstermektedir.
Dil birimleri
Dil, insan seslerinin bir araya gelmesinden oluşmuş, belirli bir yapısı olan bir sistemdir.
Dilin bir anlam farkı meydana getiren ses birimine fonem adı verilir.
Türkçe’de 8 sesli ve 23 sessiz olmak üzere 31 fonem vardır.
Her dil farklı fonemlere sahiptir
Yabancı bir dili öğrenmekte zorlanmamızın çoğu kez nedeni budur.
Başka bir dil bizde olmayan fonemleri kullanıyor olabilir. Yeni fonemleri üretmek bir yana duyabilmemiz bile zaman alabilir.
En ufak dil yapı birimine morfem adı verilir. Morfemler, fonemlerin belirli kurallara göre biraraya gelmesinden oluşur.
Çocuk dil öğrenirken değişik aşamalardan geçer. Bu aşamalar şunlardır:
Çocuk dil öğrenirken değişik aşamalardan geçer:
1-cıvıldama evresi
2-tek kelime ve tümcel söz evresi
3-iki kelimeden oluşan cümleler
4-telegrafik söz
5-uzun cümleler
1-Cıvıldama evresi
6 ay civarında çocuk kendiliğinden cıvıldama davranışı göstermeye başlar. Bebek çevresindeki insanların fonemlerini andıran sesler çıkarmaya başlar. Seslerin herhangi bir yapısı ya da anlamı yoktur. Önceleri evrensel olan bu sesler, zamanla ana babalarının kullandığı dilin seslerine dönüşür.
2-Tek kelime ve tümcel söz evresi
1 yaş civarında bebekler dilde bulunan gerçek kelimeleri öğrenmeye ve söylemeye başlarlar. Kelime sayısı en fazla 2-5 yaşları arasında artar. İki yaşındaki çocuk ortalama 50 kelime bilir. Üç yaşında bu rakam 1000 civarındadır. 5 yaşında 2000 kadar kelime bilir.
2-Tek kelime ve tümcel söz evresi
Çocuk önceleri bir kelimeyi tüm bir anlamı ifade etmek için kullanır.
Bu evrede çocuğun dili anlama yeteneği, konuşabilme becerisinden ileridedir.
3-İki kelimeden oluşan cümleler
18 ay civarında çocuklar iki kelimelik kısa cümleler kurmaya başlar. Bunlar ilk gramer yapısının belirtileridir.
19 aylık bebeğin 5-10 civarındaki iki kelimelik cümle kullanımının, 24 aylıkken 2500’lere çıktığı gösterilmiştir.
4-Telegrafik söz
İki-üç kelimelik cümleler telegrafik söz olarak tanımlanır. “baba seninle parka gidelim” düşüncesini “baba park git” telegrafik cümlesiyle ifade eder. Bu cümlede genellikle isim ve fiil yer alır.
Aynı zamanda “bağlama bağımlı” söz adı verilmiştir çünkü çocuğun yakınları onu anlayabilmektedir.
5-Uzun cümleler
2-3 yaş arasında çocuklar daha uzun cümleler kullanmaya başlarlar. Hece sayısı artmaya başlar.Bu aşamada;
Bireysel farklılıklar belirginleşir
Gramer sıralamasında bir farklılık yoktur
Çocuk deneme yanılma yoluyla yetişkine benzer duruma gelir.
Acaba çocuklar dil becerisini nasıl edinirler?
Öğrenme (taklit ederek, koşullama)
Doğuştan gelen etkenler
Beyin ve Dil
Beynin dil yetisi ile ilgili mekanizmalar hakkındaki bilgilerimizin çoğu, beyni hasar görmüş hastaların gözlemleri sonucunda elde edilmiştir.
Hasarın nedeni tümör, derin baş yaralanmaları ya da kan damarlarının parçalanması olabilir.
Beyin hasarının yol açtığı dil bozukluğunu tanımlamak için AFAZİ (sözyitimi) kullanılır.
1860’ta Brocka, sol frontal lob tarafında belirli bir alanda oluşan hasarın konuşma bozukluğu ile bağlantılı olduğunu gözledi.
Brocka alanı hasara uğramış kişiler sözcükleri doğru telaffuz etmede zorluk çekerler, yavaş ve zorlanarak konuşurlar.
Konuşmaları çoğu kez anlamlıdır ama yalnızca anahtar sözcüklerden oluşur.
Ancak bu kişiler konuşma ve yazı dilini anlamakta hiçbir zorluk çekmezler.
1874’te Wernicke, temporal lobda oluşan hasarın bir dil bozukluğu ile bağlantılı olduğunu gözlemiş.
Wernicke alanı hasar görmüş kişiler sözcükleri anlayamazlar, sözcükleri işitebilir ancak anlamlarını çıkaramazlar.
Sözcükleri sıralamada güçlük çekmezler, ancak bunların kullanımı hatalıdır ve konuşmaları anlamsızlaşır.
Bu alan aynı zamanda işitme kodları ve sözcük anlamlarının saklandığı yerdir.
Bir sözcük söylendiği zaman, onun işitsel kodunun Wernicke alanında faal hale gelmesi ve konuşma kodunun harekete geçirildiği Brocka alanına iletilmesi gerekir.
Problem çözme
Yaşam kendi içinde bir dizi problem çözümünü gerektirir.
Problem, bireyin hedef davranışına ulaşmasına ket vuran engeller olduğu zaman ortaya çıkar.
Sinemaya gitmek istiyoruz
AMA
Yeterli paranız yok?
Ya da eve geç gittiniz
VE
Evde yiyecek birşeyler yok?
Bunlar günlük yaşamda çözüm aradığımız sorunlardır.
Problemler, uzun süreli, kısa süreli, basit veya karmaşık olabilir.
Duygusal ekonomik ve bedensel problemler de vardır.
Bu farklı problem türleri karışarak daha karmaşık hale gelebilirler.
Problemlerin çözümü, problemin türü ve karmaşıklığına göre değişir.
Bazı problemler mantık yolu ile bazıları duygusal olgunlukla çözülür.
Problem çözmede 4 aşama vardır:
Tanıma
Üretme
Kuluçka
Değerlendirme
Alt amaçlar ve planlama:
Bir dersin tümünü düşününce öğrenilecek malzemenin çokluğu büyük kaygı yaratır
Eğer alt bölümlere ayırıp tek tek alt amaç olarak düşünülürse daha verimli çalışılacaktır
Planlama süreci, soruna mesafeli bir bakış açısı sağlar
Plan sayesinde birey sorunu zihninde daha net bir hale getirir ve daha etkin davranır
Problem çözmede karşılaşılan güçlükler:
İşleve takılma
Zihinsel kurgu
Yazan
Bu makaleden alıntı yapmak için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir:
"Çocuklarda Dil Gelişimi" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır.
Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'in izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz.
     1 Beğeni    
Facebook'ta paylaş Twitter'da paylaş Linkin'de paylaş Pinterest'de paylaş Epostayla Paylaş
Yazan Uzman
Kamil ERTEKİN Fotoğraf
Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN
Denizli
Uzman Psikolog
TavsiyeEdiyorum.com Üyesi36 kez tavsiye edildiİş Adresi Kayıtlı
Makale Kütüphanemizden
İlgili Makaleler Uzm.Psk.Kamil ERTEKİN'in Yazıları
► Çocuklarda Dil Gelişimi Psk.Sevda ACAR
► Çocuklarda Dil Gelişimi Psk.Mehmet UYAR
► Çocuklarda Özgüven Gelişimi Psk.Dnş.Nuray BAŞTAN AYDIN
► Çocuklarda Dil ve Konuşma Gelişimi Psk.Dnş.Semra KESKİN
► Çocuklarda Zeka Gelişimi Emine ERASLAN
► Çocuklarda Kişilik Gelişimi Psk.Büke TUNCEL
► Çocuklarda Davranış Gelişimi Psk.Neşe GÜNEY
► Çocuklarda Sorumluluk Gelişimi Psk.Nihal ARAPTARLI
TavsiyeEdiyorum.com Bilimsel Makaleler Kütüphanemizdeki 19,980 uzman makalesi arasında 'Çocuklarda Dil Gelişimi' başlığıyla benzeşen toplam 18 makaleden bu yazıyla en ilgili görülenleri yukarıda listelenmiştir.
► Öfke Yönetimi Ekim 2014
► Psikolojik Stress Eylül 2014
► Dissosiyatif Bozukluklar Mayıs 2014
► Zeka Nedir? Nisan 2014
◊ Heyecan ve Uyarılma Ağustos 2014
◊ Kişilik Bozuklukları Mart 2014
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.


01:20
Top