İlk Çocukluk ( 2-6 Yaş ) Dönemi Özellikleri
2-6 Yaş Arası
Bedensel Gelişimi
• Boy uzama hızı daha yavaştır, fakat sürekli artış halindedir.
• Kilo alma oranı ilk yıla oranla daha az olmaktadır.
• Fiziksel olarak ilk iki yıldan daha güçlü ve hareketlidir.
• En geç üç yaş, kas kontrolüne bağlı olarak, tuvalet eğitiminin verilmesi gerektiği yaşlardır.
3 Yaş;
• Parmak ucunda durabilir.
• Merdiveni ayak değiştirerek çıkabilir.
• Koşarken köşeleri dönebilir.
• İki elini de ustaca işbirliği içerisinde kullanabilir.
• Makas kullanabilir.
• Atılan topu rahatlıkla tutar ve atar.
• Üç tekerlekli bisikleti kullanabilir.
4 Yaş;
• Ayak değiştirerek merdiven inip çıkabilir.
• Ağaca tırmanabilir.
• Dizlerini kırmadan yerdeki nesneyi alır.
• Şekilleri sınır taşımadan boyayabilir.
• Makas ile dairesel şekiller kesebilir.
• Kalemi yetişkin gibi tutabilir.
• Ritme uygun dans edebilir.
5 Yaş;
• Kalemi çok iyi kullanır.
• Daire, üçgen, kare gibi şekilleri kopya ederek çizebilir.
• Yazma öncesi gerekli olan yatay, dikey, çapraz çizgileri çizebilir.
• İp atlayabilir.
• Makas ile karmaşık şekiller kesebilir.
• Oyun hamurlarıyla anlamlı şekiller yapabilir.
• 3-4 parçadan oluşan insan resimleri çizebilir.
6 Yaş;
• Kendi başına ip atlar.
• Merdivenleri ayak değiştirerek çıkar, iner.
• Topu yerde birçok kez zıplatabilir.
• Ritmik hareketleri yapabilir.
• Merdivenin son iki basamağından atlayarak inebilir.
• Denge tahtasında yürüyebilir.
• Düşmeden 9-10 kez ileri doğru çift ayak zıplayabilir.
• Tek ayak üstünde bekleyebilir.
• Kalemi bir yetişkin kadar iyi kullanabilir.
• Kendi adını ve ilk on sayıyı yazabilir.
• Kâğıt üzerine çizilmiş karmaşık şekilleri makasla kesebilir.
• Örneğe bakarak geometrik şekilleri kâğıda çizebilir.
• Yapıştırma işlemlerini düzgün bir şekilde yapar.
Zekâ Gelişimi
• Bu yaşlarda kelime cümle kurma becerisi gelişmektedir.
• İki yaşında sözcük dağarcığı 272 olan çocuğun, kelime hazinesi çevre şartlarının etkisine göre bu yaşlarda hızla artış gösterir, ergenlik döneminde 80.000 kelimeye kadar çıkabilir.
• Bu yaşlardan itibaren dil gelişimi ile IQ arasında sıkı bir ilişki var olduğu düşünülmektedir.
3 Yaş;
• Konuşurken ses tonunu ayarlayabilir.
• Kendi ismini, cinsiyet ve yaşını söyleyebilir.
• Birçok nesnenin ismini söyleyebilir.
• Ondan fazla sayabilir, ilk 3-4 rakamı tanıyabilir.
• Okunan hikâyeleri dikkatle dinler.
• Çocuk şarkılarını ezbere, ritmine uygun söyleyebilir.
• İnsan vücudundaki görünen organları sorunca gösterebilir.
• Renkleri tanır.
• “Ne”, “nerede”, “kiminle” sorularını pek çok kez sorar.
• “Bu ne ?” sorusunu her şeye sorabilir.
4 Yaş;
• Nesne-sözcük ilişkisini kurabilir, yani parmağıyla gösterdiği cismin ismini söyler.
• Kendi adresini söyleyebilir.
• Bebeksi konuşmaz, kendini tanıtabilir, yaşını söyleyebilir.
• Sadece özelliklerini söylediğinizde de vücudundaki organı tanıyabilir.
• Etkinlik esnasında dikkatini toplayabilir.
• Düzgün ve tam cümleler kurabilir.
• Fıkra ve şakalardan anlayabilir.
• Gördüğü resimleri mantıklı bir şekilde açıklayabilir.
• Zaman kavramı oluşmuştur, geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanı bilir.
• Oyunlarında gerçekmiş gibi hikayecikler kurabilir, canlandırmalar yapabilir.
• Nesneleri özelliklerine göre gruplar.
• 15-20 civarı sayı sayabilir.
• İlk 5-6 rakamı tanır.
5 Yaş;
• Zihinsel kıyaslamalar yapamaz, fakat her şey arasında ilişki kurabilir.
• Mantık henüz gelişmemiştir.
• Parça bütün ayrımını aynı anda yapamaz.
• Dilbilgisine uygun ve akıcı konuşabilir.
• Tekerlemeler söylemek ve ezbere şiir okumak hoşuna gider.
• Rakamları bilir.
• Harfleri tanır.
• 20’den fazla sayabilir.
• Problem çözme becerileri gelişmiştir.
• Oyuncağındaki eksik olan insan parçasını tamamlayabilir.
• Şarkı söyler, basit hikâyeler anlatır, bu hikâyeleri oyunlarında canlandırır.
• Eş ve zıt sözcüklere örnekler verir.
• Konuşmayı çok sever, dilbilgisine uygun uzun cümleler kurar.
• Her şeyin nedenini merak eder.
• Önce düşünür, sonra söyler.
• Sağ-sol, ön-arka, dün-bugün-yarın, sabah-öğle-akşam, iyi-kötü gibi kavramlar gelişmiştir.
6 Yaş;
• Keşfeder, oyuncaklarla kendi yeni şeyler yapar.
• Nesneler arasında eşleştirme, gruplama ve ayrım yapabilir.
• İki şekli bir araya getirerek yeni şekiller yapar; örneğin, iki kareden dikdörtgen gibi.
• Nesneleri kullanarak toplama çıkarma işlemleri yapar.
• Hiç atlamadan en az 30’a kadar sayı sayabilir.
• Daha önce dinlediği öyküleri aynı şekilde anlatabilir.
• Haftanın günlerini sırasıyla söyler, sağını- solunu gösterir.
• İki resim arasındaki farkı söyleyebilir.
• Birinci, ikinci, üçüncü şekil şeklinde gruplandırabilir.
• Basit neden-sonuç ilişkisi kurabilir.
• “En az”, “en çok” kavramlarını bilir, kullanır.
• Ondan istenen üç şeyi sıra ile yapar.
• Olayları oluş sırasına göre anlatır.
• Soyut ifadeleri anlar.
Duygusal Ve Sosyal Gelişimi
• Korku, kıskançlık, öfke ve anksiyete davranışlarının görünebildiği yaşlardır.
• Bu davranışlar, ani ve uyum sağlanamayan durumlarda gerçekleşir.
• İçe çekilme, inkâr, gerileme, bastırma ve yansıtma gibi savunma mekanizmalarının da geliştiği dönemdir.
• Bu davranışların sebebi ise onu kaygılandıran durumdan kurtulmak istemesidir.
• Üç yaşı, tuvalet eğitiminin onda duygusal ve sosyal olumsuz etki bırakmadan halledilmesi gerektiği yaştır.
• Dil en önemli sosyal iletişim aracıdır.
• Sosyal ilişkiler kurduğu, arkadaş edindiği ilk yaş grubudur.
• Bu dönemin sonlarında arkadaşları arasında kabul görmek ister.
• Anne babanın olumsuz eleştirilerinden en fazla etkilendiği yaşlardır.
• Aşırı eleştirilen ve kıyaslanan çocuklarda kalıcı davranış ve uyum bozuklukları oluşur.
3 Yaş;
• Oyunlarında yetişkinleri taklit eder, duygularını sebepleriyle anlatır.
• Yaptığı şeylerde anne babasından onay ister, onlardan yardım ister.
• Bazen paylaşır.
• Oyun arkadaşlarıyla uyumlu oynayabilir.
4 Yaş;
• Çok inatçı ve kendine buyruktur.
• Kavgacıdır, isteği yerine getirilmediğinde kaba davranabilir.
• Üretkendir, yaratıcıdır.
• Oyunlarında kılıktan kılığa girmeyi sever.
• Grup kurallarına uyar, sırasını bekler, gerektiğinde arkadaşları ile yardımlaşır.
• Duygularının sonucunu açıklar, yeni durumlara uyum sağlayabilir.
5 Yaş;
• Kendi duygularını ifade edebildiği gibi başkalarının da duygularını anlar.
• Empati kabiliyeti gelişmiştir.
• Gerektiğinde oyunlarında liderlik yapar.
• Vücudunu merak eder, cinsiyetini bilir.
• Başkalarının haklarına saygılıdır, sırasını bekler, yardımlaşmayı sever, paylaşır.
• Naziktir, isteği yerine getirilmediğinde tepkisini uygun bir dille ifade eder.
• Kolayca arkadaş edinir.
• Oyun onun hayal gücü ve kendini ifadesi için önemlidir.
• Utangaç olabilir, yanlış yaptığında suçluluk hissedebilir.
• Hayalle gerçeği ayıramaz.
6 Yaş;
• Kurallı oyunlarda kurallara uyar, başkalarının hakkına saygı duyar.
• Kızgınlığını ve mutluluğunu uygun şekilde belli eder.
• Sorumluluk alma ve liderlik yapma davranışları gösterebilir.
• Toplum içinde kendinden beklenen davranışı gösterir.
• Kendine güvenir, yeni durumlara uyum sağlar.
• İş birliğine dayanan oyunları sever.
• Kendini, sosyal kabul edilebilir davranışlarla, özgün bir tarzda ifade edebilir.
• Kendi arkadaşını kendi seçmek ister.
ANNE BABALARA TAVSİYELER
Sevgi ve saygı temelleri üzerine kurulmuş aile içerisindeki duygusal iletişim, çocuğun da dünyasını doğrudan, olumlu etkiler. Evde sevgi ikliminin olduğu ortamda soluklanan ve böyle bir iklimin oluşmasına sebep olan anne-babadan etkilenen çocuğun, öğreneceği çok şey vardır. 0-2 yaşın güven ve sevgi temelli olduğundan bahsetmiştim. Tohumunu attığınız bu duyguların filizlendiği yaşlar 2-6 yaşları arasıdır. Kişiliğin ve karakterin oluşmasında bu yaşların önemli bir yeri vardır. Bu yaş grubunun en karakteristik özelliği hareketli oluşlarıdır. Onlara uygun, hareket edebileceği ve içindeki enerjiyi atabilecekleri uygun ortamlar hazırlayın.
Bu yaş grubunda 2,5 ve 5 yaş kritik yaşlardır. İki buçuk yaş tuvalet gereksinimini, yeterli oranda kas kontrolünü sağlayabilen çocukta hassas bir eğitimle öğretilmesi gereken yaşlardır. Beş yaş ise çocuğun sosyal bir varlık olduğunu en iyi anladığı yaştır. Bunlardan ayrıca bahsetmenin daha faydalı olabileceğini düşündüm.
Bedensel Gelişimi
• Boy uzama hızı daha yavaştır, fakat sürekli artış halindedir.
• Kilo alma oranı ilk yıla oranla daha az olmaktadır.
• Fiziksel olarak ilk iki yıldan daha güçlü ve hareketlidir.
• En geç üç yaş, kas kontrolüne bağlı olarak, tuvalet eğitiminin verilmesi gerektiği yaşlardır.
3 Yaş;
• Parmak ucunda durabilir.
• Merdiveni ayak değiştirerek çıkabilir.
• Koşarken köşeleri dönebilir.
• İki elini de ustaca işbirliği içerisinde kullanabilir.
• Makas kullanabilir.
• Atılan topu rahatlıkla tutar ve atar.
• Üç tekerlekli bisikleti kullanabilir.
4 Yaş;
• Ayak değiştirerek merdiven inip çıkabilir.
• Ağaca tırmanabilir.
• Dizlerini kırmadan yerdeki nesneyi alır.
• Şekilleri sınır taşımadan boyayabilir.
• Makas ile dairesel şekiller kesebilir.
• Kalemi yetişkin gibi tutabilir.
• Ritme uygun dans edebilir.
5 Yaş;
• Kalemi çok iyi kullanır.
• Daire, üçgen, kare gibi şekilleri kopya ederek çizebilir.
• Yazma öncesi gerekli olan yatay, dikey, çapraz çizgileri çizebilir.
• İp atlayabilir.
• Makas ile karmaşık şekiller kesebilir.
• Oyun hamurlarıyla anlamlı şekiller yapabilir.
• 3-4 parçadan oluşan insan resimleri çizebilir.
6 Yaş;
• Kendi başına ip atlar.
• Merdivenleri ayak değiştirerek çıkar, iner.
• Topu yerde birçok kez zıplatabilir.
• Ritmik hareketleri yapabilir.
• Merdivenin son iki basamağından atlayarak inebilir.
• Denge tahtasında yürüyebilir.
• Düşmeden 9-10 kez ileri doğru çift ayak zıplayabilir.
• Tek ayak üstünde bekleyebilir.
• Kalemi bir yetişkin kadar iyi kullanabilir.
• Kendi adını ve ilk on sayıyı yazabilir.
• Kâğıt üzerine çizilmiş karmaşık şekilleri makasla kesebilir.
• Örneğe bakarak geometrik şekilleri kâğıda çizebilir.
• Yapıştırma işlemlerini düzgün bir şekilde yapar.
Zekâ Gelişimi
• Bu yaşlarda kelime cümle kurma becerisi gelişmektedir.
• İki yaşında sözcük dağarcığı 272 olan çocuğun, kelime hazinesi çevre şartlarının etkisine göre bu yaşlarda hızla artış gösterir, ergenlik döneminde 80.000 kelimeye kadar çıkabilir.
• Bu yaşlardan itibaren dil gelişimi ile IQ arasında sıkı bir ilişki var olduğu düşünülmektedir.
3 Yaş;
• Konuşurken ses tonunu ayarlayabilir.
• Kendi ismini, cinsiyet ve yaşını söyleyebilir.
• Birçok nesnenin ismini söyleyebilir.
• Ondan fazla sayabilir, ilk 3-4 rakamı tanıyabilir.
• Okunan hikâyeleri dikkatle dinler.
• Çocuk şarkılarını ezbere, ritmine uygun söyleyebilir.
• İnsan vücudundaki görünen organları sorunca gösterebilir.
• Renkleri tanır.
• “Ne”, “nerede”, “kiminle” sorularını pek çok kez sorar.
• “Bu ne ?” sorusunu her şeye sorabilir.
4 Yaş;
• Nesne-sözcük ilişkisini kurabilir, yani parmağıyla gösterdiği cismin ismini söyler.
• Kendi adresini söyleyebilir.
• Bebeksi konuşmaz, kendini tanıtabilir, yaşını söyleyebilir.
• Sadece özelliklerini söylediğinizde de vücudundaki organı tanıyabilir.
• Etkinlik esnasında dikkatini toplayabilir.
• Düzgün ve tam cümleler kurabilir.
• Fıkra ve şakalardan anlayabilir.
• Gördüğü resimleri mantıklı bir şekilde açıklayabilir.
• Zaman kavramı oluşmuştur, geçmiş, gelecek ve şimdiki zamanı bilir.
• Oyunlarında gerçekmiş gibi hikayecikler kurabilir, canlandırmalar yapabilir.
• Nesneleri özelliklerine göre gruplar.
• 15-20 civarı sayı sayabilir.
• İlk 5-6 rakamı tanır.
5 Yaş;
• Zihinsel kıyaslamalar yapamaz, fakat her şey arasında ilişki kurabilir.
• Mantık henüz gelişmemiştir.
• Parça bütün ayrımını aynı anda yapamaz.
• Dilbilgisine uygun ve akıcı konuşabilir.
• Tekerlemeler söylemek ve ezbere şiir okumak hoşuna gider.
• Rakamları bilir.
• Harfleri tanır.
• 20’den fazla sayabilir.
• Problem çözme becerileri gelişmiştir.
• Oyuncağındaki eksik olan insan parçasını tamamlayabilir.
• Şarkı söyler, basit hikâyeler anlatır, bu hikâyeleri oyunlarında canlandırır.
• Eş ve zıt sözcüklere örnekler verir.
• Konuşmayı çok sever, dilbilgisine uygun uzun cümleler kurar.
• Her şeyin nedenini merak eder.
• Önce düşünür, sonra söyler.
• Sağ-sol, ön-arka, dün-bugün-yarın, sabah-öğle-akşam, iyi-kötü gibi kavramlar gelişmiştir.
6 Yaş;
• Keşfeder, oyuncaklarla kendi yeni şeyler yapar.
• Nesneler arasında eşleştirme, gruplama ve ayrım yapabilir.
• İki şekli bir araya getirerek yeni şekiller yapar; örneğin, iki kareden dikdörtgen gibi.
• Nesneleri kullanarak toplama çıkarma işlemleri yapar.
• Hiç atlamadan en az 30’a kadar sayı sayabilir.
• Daha önce dinlediği öyküleri aynı şekilde anlatabilir.
• Haftanın günlerini sırasıyla söyler, sağını- solunu gösterir.
• İki resim arasındaki farkı söyleyebilir.
• Birinci, ikinci, üçüncü şekil şeklinde gruplandırabilir.
• Basit neden-sonuç ilişkisi kurabilir.
• “En az”, “en çok” kavramlarını bilir, kullanır.
• Ondan istenen üç şeyi sıra ile yapar.
• Olayları oluş sırasına göre anlatır.
• Soyut ifadeleri anlar.
Duygusal Ve Sosyal Gelişimi
• Korku, kıskançlık, öfke ve anksiyete davranışlarının görünebildiği yaşlardır.
• Bu davranışlar, ani ve uyum sağlanamayan durumlarda gerçekleşir.
• İçe çekilme, inkâr, gerileme, bastırma ve yansıtma gibi savunma mekanizmalarının da geliştiği dönemdir.
• Bu davranışların sebebi ise onu kaygılandıran durumdan kurtulmak istemesidir.
• Üç yaşı, tuvalet eğitiminin onda duygusal ve sosyal olumsuz etki bırakmadan halledilmesi gerektiği yaştır.
• Dil en önemli sosyal iletişim aracıdır.
• Sosyal ilişkiler kurduğu, arkadaş edindiği ilk yaş grubudur.
• Bu dönemin sonlarında arkadaşları arasında kabul görmek ister.
• Anne babanın olumsuz eleştirilerinden en fazla etkilendiği yaşlardır.
• Aşırı eleştirilen ve kıyaslanan çocuklarda kalıcı davranış ve uyum bozuklukları oluşur.
3 Yaş;
• Oyunlarında yetişkinleri taklit eder, duygularını sebepleriyle anlatır.
• Yaptığı şeylerde anne babasından onay ister, onlardan yardım ister.
• Bazen paylaşır.
• Oyun arkadaşlarıyla uyumlu oynayabilir.
4 Yaş;
• Çok inatçı ve kendine buyruktur.
• Kavgacıdır, isteği yerine getirilmediğinde kaba davranabilir.
• Üretkendir, yaratıcıdır.
• Oyunlarında kılıktan kılığa girmeyi sever.
• Grup kurallarına uyar, sırasını bekler, gerektiğinde arkadaşları ile yardımlaşır.
• Duygularının sonucunu açıklar, yeni durumlara uyum sağlayabilir.
5 Yaş;
• Kendi duygularını ifade edebildiği gibi başkalarının da duygularını anlar.
• Empati kabiliyeti gelişmiştir.
• Gerektiğinde oyunlarında liderlik yapar.
• Vücudunu merak eder, cinsiyetini bilir.
• Başkalarının haklarına saygılıdır, sırasını bekler, yardımlaşmayı sever, paylaşır.
• Naziktir, isteği yerine getirilmediğinde tepkisini uygun bir dille ifade eder.
• Kolayca arkadaş edinir.
• Oyun onun hayal gücü ve kendini ifadesi için önemlidir.
• Utangaç olabilir, yanlış yaptığında suçluluk hissedebilir.
• Hayalle gerçeği ayıramaz.
6 Yaş;
• Kurallı oyunlarda kurallara uyar, başkalarının hakkına saygı duyar.
• Kızgınlığını ve mutluluğunu uygun şekilde belli eder.
• Sorumluluk alma ve liderlik yapma davranışları gösterebilir.
• Toplum içinde kendinden beklenen davranışı gösterir.
• Kendine güvenir, yeni durumlara uyum sağlar.
• İş birliğine dayanan oyunları sever.
• Kendini, sosyal kabul edilebilir davranışlarla, özgün bir tarzda ifade edebilir.
• Kendi arkadaşını kendi seçmek ister.
ANNE BABALARA TAVSİYELER
Sevgi ve saygı temelleri üzerine kurulmuş aile içerisindeki duygusal iletişim, çocuğun da dünyasını doğrudan, olumlu etkiler. Evde sevgi ikliminin olduğu ortamda soluklanan ve böyle bir iklimin oluşmasına sebep olan anne-babadan etkilenen çocuğun, öğreneceği çok şey vardır. 0-2 yaşın güven ve sevgi temelli olduğundan bahsetmiştim. Tohumunu attığınız bu duyguların filizlendiği yaşlar 2-6 yaşları arasıdır. Kişiliğin ve karakterin oluşmasında bu yaşların önemli bir yeri vardır. Bu yaş grubunun en karakteristik özelliği hareketli oluşlarıdır. Onlara uygun, hareket edebileceği ve içindeki enerjiyi atabilecekleri uygun ortamlar hazırlayın.
Bu yaş grubunda 2,5 ve 5 yaş kritik yaşlardır. İki buçuk yaş tuvalet gereksinimini, yeterli oranda kas kontrolünü sağlayabilen çocukta hassas bir eğitimle öğretilmesi gereken yaşlardır. Beş yaş ise çocuğun sosyal bir varlık olduğunu en iyi anladığı yaştır. Bunlardan ayrıca bahsetmenin daha faydalı olabileceğini düşündüm.
|
Yazan
|
Bu makaleden alıntı yapmak
için alıntı yapılan yazıya aşağıdaki ibare eklenmelidir: "İlk Çocukluk ( 2-6 Yaş ) Dönemi Özellikleri" başlıklı makalenin tüm hakları yazarı Uzm.Psk.Yusuf KAYA'e aittir ve makale, yazarı tarafından TavsiyeEdiyorum.com (http://www.tavsiyeediyorum.com) kütüphanesinde yayınlanmıştır. Bu ibare eklenmek şartıyla, makaleden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun kısa alıntılar yapılabilir, ancak Uzm.Psk.Yusuf KAYA'nın izni olmaksızın makalenin tamamı başka bir mecraya kopyalanamaz veya başka yerde yayınlanamaz. |
2 Beğeni 
Yazan Uzman
|
| Makale Kütüphanemizden | ||||
|
Sitemizde yer alan döküman ve yazılar uzman üyelerimiz tarafından hazırlanmış ve pek çoğu bilimsel düzeyde yapılmış çalışmalar olduğundan güvenilir mahiyette eserlerdir. Bununla birlikte TavsiyeEdiyorum.com sitesi ve çalışma sahipleri, yazıların içerdiği bilgilerin güvenilirliği veya güncelliği konusunda hukuki bir güvence vermezler. Sitemizde yayınlanan yazılar bilgi amaçlı kaleme alınmış ve profesyonellere yönelik olarak
hazırlanmıştır. Site ziyaretçilerimizin o meslekle ilgili bir uzmanla görüşmeden, yazı içindeki bilgileri kendi başlarına kullanmamaları gerekmektedir. Yazıların telif hakkı tamamen yazarlarına aittir, eserler sahiplerinin muvaffakatı olmadan hiçbir suretle çoğaltılamaz, başka bir
yerde kullanılamaz, kopyala yapıştır yöntemiyle başka mecralara aktarılamaz. Sitemizde yer alan herhangi bir yazı başkasına ait telif haklarını ihlal ediyor, intihal içeriyor veya yazarın mensubu bulunduğu mesleğin meslek için etik kurallarına aykırılıklar taşıyorsa, yazının kaldırılabilmesi için site yönetimimize bilgi verilmelidir.
